جمعیت

جمعیت

جمعیت پاییز و زمستان 1396 شماره 101 و 102 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزیابی گزارش سن و جنس در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سرشماری خطا ی سرشماری ارزیابی سرشماری سن جنس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 665 تعداد دانلود : 213
ارزیابی گزارش سن و جنس فعالیتی است با هدف تشخیص انواع خطا و اندازه گیری میزان خطاهای وارد شده در اندازه گیری سن و جنس در افراد جمعیت. از آنجا که دو صفت سن و جنس از بنیادی ترین صفات در سرشماری ها و آمارگیری های جمعیت هستند، ارزیابی گزارش سن و جنس، از اقدامات مهمی است که انجام آن در نخستین گام تحلیل جمعیت، ضروری است. مقاله حاضر با بررسی این خطاها با استفاده از روش های جمعیت شناختی، بهبود مداوم و مستمرگزارش سن و جنس در سرشماری های ایران را نشان می دهد. کیفیت گزارش سن و جنس در سرشماری 1395 در وضعیتی نزدیک به سرشماری 1390 و بسیار بهتر از سرشماری های 1385 و قبل از آن بوده است. کاهش فاصله زنان و مردان و بهبود گزارش سن و جنس در مناطق روستایی، به خوبی در یافته های این بررسی مشهود است؛ هرچند که گزارش سن در مناطق روستایی، هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله اندکی دارد
۲.

مطالعه معیارهای همسرگزینی و تفاوت های جنسی آن در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ازدواج معیارهای همسرگزینی تفاوت های جنسی کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 704 تعداد دانلود : 557
ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است. ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است.
۳.

تحلیل اقتصادی عوامل مؤثر بر نرخ باروری در ایران (با تأکید بر اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باروری فناوری اطلاعات و ارتباطات اقتصاد ایران داده های استانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 350 تعداد دانلود : 755
از منظر اقتصادی مقوله باروری با تاثیر بر عرضه نیروی کار، به رشد اقتصادی مرتبط می شود. ضمن اینکه باروری خود تحت تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی متعددی است و به دلیل داشتن ماهیت انسانی با تحولات جامعه در طول زمان، دچار تغییراتی می گردد. ایران طی سالهای اخیر متاثر از فرایند جهانی شدن و گسترش فناوری های نوین، با دگرگونی هایی در ابعاد زندگی مردم به خصوص در بهبود نقش زنان مواجه بوده است. از مصادیق آن می توان به کاهش شکاف جنسیتی و افزایش مشارکت زنان اشاره کرد که می تواند بر نرخ باروری تأثیرگذار باشد. ارزیابی عوامل موثر بر این موضوع (نرخ باروری) از منظر اقتصادی در دستور کار مقاله حاضر قرار دارد. بدین صورت که در نظر است، اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار دیگر عوامل اقتصادی اثرگذار بر نرخ باروری مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور با استفاده از رویکرد داده های پانل از اطلاعات استانی کشور طی دوره 1393-1387 استفاده شده است. نتایج حکایت از آن دارند که بین نرخ باروری و مشارکت نیروی کار زنان رابطه ای معکوس وجود دارد و همزمان که دیگر عوامل اقتصادی بر باروری بی تأثیر می باشند، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (بر خلاف انتظار) تأثیر مثبتی بر باروری داشته است. بنظر می رسد، در تحلیل نتایج بدست آمده می توان، به تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء آگاهی های عمومی زنان و توانمندسازی ایشان جهت مشارکت در اجتماع از محل حضور و فعالیت در فضای مجازی اشاره نمود.
۴.

بررسی عوامل موثر بر بیکاری دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد کرمانشاه بازار کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 198
نیروی انسانی از غنی ترین سرمایه های هر کشور در رسیدن به رشد و توسعه صنعتی به شمار می رود. تجربه کشورهای پیشرفته و صنعتی، گویای این نکته اصلی و اساسی است که این کشورها در نخستین گامهای توسعه خود، نگاهی ویژه همراه با برنامه ریزی های دقیق در رابطه با فارغ التحصیلان و دانش آموختگان خود داشته اند و ضمن توسعه همه جانبه صنعتی و علمی، توانسته اند با برنامه های دقیق خود، معضلات و مشکلاتی نظیر بیکاری را حل نمایند. اما در کشور ما، برخی عوامل که ریشه اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی دارد، منجر به بروز پدیده بیکاری در فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است و منابع عظیم نیروی انسانی را که باید محور اصل توسعه پایدار باشند، نادیده گرفته است. هدف از این پژوهش، تعیین عوامل موثر بر بیکاری دانش آموختگان از ابعاد آموزشی، فرهنگی- اجتماعی و مدیریتی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، در طی سالهای ١٣٨٩ الی ١٣٩٢ می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، تعداد ١٥٠ نفر به عنوان نمونه انتخاب شده، سپس برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، از افراد گروه نمونه خواسته شد، به پرسشنامه محقق ساخته پاسخ دهند. نتایج حاصل از اجرای این پژوهش، موید تایید هر سه فرضیه می باشد و نتایج گویای این واقعیت است که عوامل آموزشی، مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی در بیکاری فارغ التحصیلان داشته است. بر اساس یافته های این تحقیق، پیشنهاد می شود، در به کار گماردن افراد، رابطه ها در نظر گرفته نشود و رشته ها و آموزش های دانشگاهی با نیاز بازار کار متناسب گردد.
۵.

ضرورت اجرای ملاحظات ارگونومیک برای سالمندان در بیمارستان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سالمند بیمارستان ارگونومی متناسب سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 710 تعداد دانلود : 38
ارگونومی، بطورخلاصه علم متناسب سازی کار برای نیروی کار با هدف کسب حداکثر بهره وری، امنیت، آسایش و رضایت تعریف می شود. مسلماً کار در دیگر مکان ها و توسط افرادی غیر از کارگران نیز انجام می پذیرد. بنابراین متناسب سازی مکانی مانند بیمارستان و برای افرادی مانند سالمندان که با انواع ناتوانی ها و محدودیت ها روبرو هستند، امری بدیهی و ضروری است. با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمند در کشور و از سویی حجم بالای مراجعه این گروه سنی به بیمارستان ها و مراکز درمانی، این مقاله بر آن است، با معرفی ناتوانی های این گروه و ارائه برخی ملاحظات ارگونومیک، درصدد کاستن از مشکلات آنان است. بطور قطع، اجرای توصیه های ارگونومیک، برای سالمندان در بیمارستان ها و دیگر مراکز درمانی قادر به ارتقاء ایمنی، آسایش، استقلال، رضایت و آسایش آنان خواهد شد.
۶.

بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی، در بین جمعیت ساکن روستاهای مرزی (شهرستان رازوجرگلان- استان خراسان شمالی )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتماد اجتماعی امنیت اجتماعی جمعیت روستای مرزی شهرستان رازوجرگلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 714 تعداد دانلود : 97
امنیت یکی از مؤلفه های اساسی رفاه اجتماعی می باشد. احساس امنیت، پیشنیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده و با سطح پیشرفت جوامع در ارتباط است. آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت های آن عمل می نماید. هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی (اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد نهادی) با احساس امنیت اجتماعی در بین جمعیت ساکن روستاییان دهستان جرگلان از توابع بخش جرگلان شهرستان رازوجرگلان در استان خراسان شمالی بوده است. مطالعه حاضر با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش 350 نفر از خانوارهای روستایی دهستان جرگلان، به شیوه نمونه گیری تصادفی برای مطالعه انتخاب شده اند. نتایج تحلیل آماری با استفاده ضریب همبستگی پیرسون، بیانگر رابطه معنادار بین دو متغیر اعتماد اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی در بین روستاییان دهستان جرگلان می باشد.
۷.

مؤلفه های موثر بر حد بهینه جمعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ظرفیت زیستی بهینه یابی بهره وری کشاورزی شاخص OPI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 640 تعداد دانلود : 217
این پژوهش با توجه به تجربه کشورهای توسعه یافته در مواجهه با مسئله جمعیت و سیاستگذاری در حوزه جمعیت و همچنین ظرفیت های مورد اشاره در اسناد بالا دستی در زمینه جمعیت، به بررسی مدل های تعیین حد بهینه جمعیت می پردازد و در پایان به ارائه شاخصی (شاخص OPI) برای سنجش میزان بهینگی جمعیت کشورها پرداخته است. به کمک این شاخص به بررسی وضعیت ظرفیت فعلی یک کشور برای پذیرش جمعیت پرداخته می شود و با مقایسه میزان این ظرفیت با نرخ رشد فعلی جمعیت، میزان تناسب نرخ فعلی رشد جمعیت با ظرفیت کشور مقایسه شده است. این شاخص نشان می دهد، کشور ما رتبه خوبی در توسعه کمی و کیفی کشاورزی ندارد و همچنین الگوی مصرف جاری در کشور بسیار مصرفانه است. نکته قابل توجه آن است که به دلیل کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری زنان، بعد خانوار های ایرانی کاهش یافته است و با همزمانی تغییرات در سبک زندگی مدرن، افراد بسیار مصرف گراتر و مسرف تر شده اند. بنابراین بررسی وضعیت فعلی جمعیت ایران از نظر شاخص OPI نشان دهنده وضعیت نامطلوب کشور در هر دو زمینه بهره وری منابع و باروری می باشد، که نمایانگر فاصله بسیار زیاد وضعیت فعلی کشور با میزان بهینه جمعیت آن می باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۴