برنامه ریزی و آمایش فضا

برنامه ریزی و آمایش فضا

برنامه ریزی و آمایش فضا دوره 22 تابستان 1397 شماره 2 (پیاپی 100) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

توسعه یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی (SDSS) با رویکردی آمایشی در تحلیل تناسب اراضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی تناسب اراضی کهگیلویه و بویراحمد مدل لوسیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 360 تعداد دانلود : 112
تحلیل تناسب اراضی، با توجه به ظرفیت ها و درنظرگرفتن ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی از مهم ترین مباحث جغرافیایی در برنامه های آمایش سرزمین است. نبود دیدگاهی یکپارچه و عدم قطعیت موجود در این مسائل موجب شده که تحلیل تناسب اراضی با تعارض هایی ذاتی همراه باشد. در حال حاضر تحلیل تناسب اراضی در برنامه های آمایش بدون درنظرگرفتن تعارضات حاکم بر جریان مدل سازی تحلیل اراضی صورت می گیرد. هدف پژوهش حاضر، توسعه یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی ( SDSS ) متناسب با نیاز برنامه های آمایشی، برمبنای مدل لوسیس ( LUCIS ) است. پژوهش حاضر، بر سه نوع عمده کاربری اراضی یعنی شهری، کشاورزی و منابع طبیعی با دیدگاهی یکپارچه متمرکز می شود. در سامانه طراحی شده، تقاضا و ملاحظات مربوط به ذی نفعان، با توسعه و به کارگیری یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری مکانی ( SDSS ) عملیاتی شده است. در این راستا از تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره ( MCDA )، در کنار قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) بهره گرفته شد. دست آورد تحقیق سیستمی مکانی متناسب با نظریات تصمیم گیرندگان است که تحلیل تناسب اراضی را با درنظرگرفتن تعارضات موجود مدل سازی می کند.
۲.

بررسی اثر جهت دید ماهواره در شناسایی بهینه پارامترهای گسل مسبب زلزله اسفند 1383 زرند، مبتنی بر روش تداخل سنجی راداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زرند InSAR جنبش نیرومند زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 868 تعداد دانلود : 795
در تاریخ 4 اسفند 1383 زمین لرزه ای با بزرگی 5/6= M W زرند کرمان را به لرزه درآورد. درک ویژگی و استخراج پارامترهای گسل مسبب این زمین لرزه و تعیین و تحدید ارقام ، به منظور دستیابی به رقم اعتماد برانگیز از این پارامترها مسئله عددی بسیاری از محققین است. داده های ماهواره ای راداری به جهت برخورداری از تکنیک برداشت در دو گذر متفاوت (روبه بالا و پایین) قادرند اطلاعات متفاوتی از شرایط فیزیکی و هندسی یک گسل ارائه دهند؛ این خود امکان استخراج بهینه پارامتر گسل مسبب زمین لرزه را فراهم می آورد. بدین منظور با استفاده از روش کاتوره ای گسل محدود و شبیه سازی شتاب نگاشت مصنوعی، پارامترهای گسل مسبب در هر مدار به دست آمد و نتایج هر ایستگاه، در هر دو مدار بالاگذر و پایین گذر، با مقادیر مشاهده ای مقایسه گردید. نتایج نشان داد کمترین میزان اختلاف بیشینه شتاب ثبت شده در هر مدار، به نتایج به دست آمده از مدل سازی پارامترهای ماهواره های مدار پایین گذر به میزان %36/5، در مقایسه با مدار بالاگذر به میزان %51/7 تعلق داشت. بدین ترتیب می توان گفت دسته پارامترهای گسل محاسبه شده برای زلزله مذکور، از داده های مدار پایین گذر دقت بالاتری نسبت به داده های مدار بالاگذر دارند.
۳.

مطالعه تأثیر عوامل اقلیمی و زیست محیطی در ارتقاء بهره وری آب جوامع روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهره وری آب عوامل اقلیمی زیست محیطی جوامع روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 16 تعداد دانلود : 464
مطالعات در کشورهای مختلف نشان می دهد که هرچند تغییرات آب وهوایی و زیست محیطی تأثیر تعیین کننده ای بر منابع آب و بهره وری آن دارد، لزوماً برداشت افراد تأثیرگذار در تصمیمات سیاستی ممکن است یکسان نباشد؛ این به نوبه خود می تواند در اولویت های سیاستی تأثیرات متفاوتی داشته باشد. ازاین رو، مقاله حاضر ارتباط بین عوامل اقلیمی و زیست محیطی را با بهره وری آب جوامع روستایی از منظر نخبگان بررسی کرده است. بدین منظور اطلاعات موردنیاز با استفاده از فنون پرسشنامه و مصاحبه در چهار مؤلفه مشتمل بر 25 شاخص گردآوری و با استفاده از نرم افزارهای Excel ، SPSS و Smart PLS تجزیه وتحلیل شده است. در این مقاله، میزان اهمیت و اثرگذاری مؤلفه ها و شاخص های بُعد «اقلیم و عوامل زیست محیطی» بر ارتقاء بهره وری آب جوامع روستایی برآورد شده است. نتایج حاصله نشان می دهد مؤلفه «کیفیت عوامل اقلیمی و زیست محیطی» و شاخص «کارایی مصرف آب زیرزمینی در محصول آبی»، مؤثرترین و مهم ترین، همچنین شاخص «درصد کاهش آلودگی هوا» کم اهمیت ترین شاخص های موردمطالعه هستند. با فرض ثابت بودن سایر متغیرها، تغییرات عوامل اقلیمی و زیست محیطی حدود 4/85 درصد از تغییرات مدل را تبیین می کند. ازاین رو برنامه ریزی هوشمندانه برای مواجه مناسب با تغییرات اقلیمی به ویژه اجرای مجموعه اقدامات فنی در راستای استفاده بهینه از منابع آب زیرزمینی در جوامع روستایی توصیه می شود.
۴.

اولویت بندی نیازها و انتظارات گردشگران مناطق شهری (نمونه موردی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گردشگری کیفیت تکنیک گسترش عملکرد کیفی مشخصات فنی نیازهای مشتریان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 609 تعداد دانلود : 580
مقاله حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی نیازمندی های گردشگران در شهر مشهد، انجام شد. روش تحقیق، توصیفی و جامعه آماری تمامی گردشگرانی بودند که در طی 10 سال اخیر حداقل دو بار به این شهر مسافرت کرده بودند. حجم نمونه آماری، براساس فرمول کوکران 200 نفر برآورد شد که برای اطمینان بیشتر این تعداد به 350 نفر افزایش یافت؛ درنهایت اطلاعات 342 نفر در تحلیل نهایی درنظر گرفته شد. در تعیین زیرساخت ها و امکانات مورد نیاز مقاصد گردشگری نیز از 30 نفر متخصص کمک گرفته شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن به تأیید رسیده بود، گردآوری شد و در قالب تکنیک گسترش عملکرد کیفی و با آزمون آماری تی تک نمونه ای تحلیل گردید. در بخش تعیین اهمیت نیازها و خواسته ها نیز از تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) استفاده شد. نتایج نشان داد که به ترتیب، کیفیت مراکز اقامتی، وجود امنیت، قیمت پایین و ارزانی، عوارض و ورودی ها، پذیرش مردمی، معرفی و تبلیغ، تسهیلات فرهنگی، صنایع دستی، تسهیلات حمایتی و دامنه و تنوع فعالیت ها در اولویت اول تا دهم نیازها و انتظارات مشتریان برحسب مشخصه های اختصاصی مورد نیاز قرار گرفته اند.
۵.

تحلیل و سطح بندی فضایی محورهای گردشگری روزانه استان تهران برمبنای خدمات و تسهیلات گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محورهای گردشگری خدمات و تسهیلات گردشگری جاذبه های گردشگری سطح بندی فضایی استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 416
شبکه راه های ارتباطی به عنوان یکی مهم ترین زیرساخت ها در توسعه ی فعالیت های گردشگری، رابطه تنگاتنگی میان گردشگری و حمل ونقل و به طورکلی در مفهوم دسترسی برقرار می کند . ازاین رو سطح بندی محورهای گردشگری معیاری ست برای تعیین اولویت این محورها، همچنین تعیین زیرساخت ها و تسهیلات گردشگری مورد نیاز و تعدیل نابرابری در بین این محورها متناسب با جاذبه های گردشگری. هدف این پژوهش نیز سطح بندی محورهای گردشگری استان تهران ازنظر خدمات و تسهیلات گردشگری است. روش پژوهش کاربردی بوده و از مدل مثلث سلسله مراتبی فولر برای وزن دهی معیارها، همچنین از روش ORESTE برای رتبه بندی محورها استفاده شده است. درنهایت پس از رتبه بندی، این محورها به 4 سطح از فرو برخوردار تا فرا برخوردار تقسیم بندی شده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محورهای شمالی و غربی استان از خدمات مناسب تری نسبت به محورهای شرق و جنوب شرقی استان برخوردار می باشند؛ درحالی که محورهای شرق و جنوب شرقی، علی رغم وجود ظرفیت های قابل توجه، همچنین مسافت طولانی تر نیازمند خدمات و تسهیلات گردشگری بیشتری می باشند؛ لذا به برنامه ریزان و کارشناسان مربوطه توصیه می شود که توسعه این محورها را در اولویت برنامه ریزی های خود قرار دهند.
۶.

ارزیابی امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه موردی: پارک های شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت فضای عمومی پارک تهران مدل پرومته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 191 تعداد دانلود : 524
پارک ها با توجه به مشکلات شهرنشینی، الگوی زندگی و تراکم ساختمانی به عنوان یک جز مهم از فضای عمومی به حساب می آیند. برقراری امنیت در این فضاها به عنوان یک مسئله و نیاز شهروندان مطرح است ؛ در غیر این صورت، افراد جز در صورت لزوم و اجبار حاضر به حضور در این مکان ها نخواهند بود و این امر باعث کاهش پویایی پارک ها می شود. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی امنیت در فضاهای عمومی پارک های شهر تهران به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. ضریب اهمیت 24 شاخص با استفاده از مدل ANP به دست آمده و برای تحلیل داده های سال 1393- 1391 از مدل پرومته و جهت ادغام نتایج از مدل میانگین رتبه بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد در سال 1391 پارک نرگس و چیتگر به ترتیب با امتیاز 461/0 و 821/0-، در سال 1392 پارک الغدیر و لویزان با امتیاز 530/0 و 750/0- و در سال 1393 پارک سهند و سرخه حصار با امتیاز 416/0 و 728/0- در رتبه های اول و آخر قرار دارند. همچنین نتایج میانگین رتبه نشان داد که پارک سهند دارای امنیت بسیار بالا و پارک های لویزان، چیتگر و سرخه حصار به طور مشترک، فاقد امنیت می باشند. مهم ترین عوامل ایجاد ناامنی در پارک های لویزان، چیتگر و سرخه حصار عبارت بود از دستگیری مرتکبین به جرائم منکراتی، معتاد، شرب خمر و مشروبات الکلی، نزاع و درگیری، مفاسد اجتماعی و بدحجابی، صدور قبض تخلفات خودرویی، توقیف خودرو؛ امنیت اجتماعی، حمل سلاح سرد و گرم، افراد اغفال کننده و زورگیر یا مظنون به زورگیری و دستگیری اراذل واوباش هستند. در پایان باتوجه به یافته های پژوهش پیشنهادهایی جهت بهبود وضعیت امنیت فضاهای عمومی (پارک) ارائه شده است.
۷.

تحلیل ظرفیت ارتباطات سازمان های متولی مقاصد گردشگری ساحلی (مطالعه موردی: مقاصد روستایی استان گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازمان ظرفیت ارتباطات گردشگری ساحلی روستا گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 81 تعداد دانلود : 591
پیشبرد توسعه نیاز به رویکردهایی چندسازمانی دارد؛ لذا بررسی ظرفیت ارتباطات، برای پیوند سازمان های مختلف ضروری است. از ظرفیت ارتباطات، به عنوان تلاش های مشترکی یاد می کنند که فاصله بین سازمان ها را کاهش می دهد. در فرایند توسعه گردشگری ساحلی سازمان های مختلفی درگیر می باشند؛ استانداری، فرمانداری، منابع طبیعی، محیط زیست، جهاد کشاورزی و ... . در صورت وجود ظرفیت ارتباطات، این سازمان ها می توانند در جهت توسعه گردشگری ساحلی با یکدیگر همکاری کنند؛ همچنین در تعامل با سایر ذی نفعان در جهت توسعه هرچه بهتر مقاصد گردشگری ساحلی اقدام نمایند. هدف از این پژوهش، تحلیل ظرفیت ارتباطات سازمان های متولی گردشگری ساحلی است . ارتباطات در این پژوهش در قالب ارتباط درون سازمانی، بین سازمانی (دولتی)، ارتباط با سرمایه گذاران بخش خصوصی، سازمان های غیردولتی، گردشگران و روستائیان، از طریق پرسشنامه مورد سنجش و تحلیل قرار گرفت؛ همچنین از آزمون T تک نمونه ای و تحلیل واریانس برای تحلیل داده ها استفاده گردید. براساس نتایج، بیشترین ارتباطی سازمان های متولی، ارتباط درون سازمانی و کمترین آن مربوط به ارتباط با روستائیان می باشد. به طورکلی، ظرفیت ارتباطات در سازمان های متولی پایین است و براساس نتایج به دست آمده، می توان گفت که ضعف ارتباطات سازمانی یکی از دلایل توسعه پایین مقاصد گردشگری ساحلی روستایی در استان گیلان می باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹