مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت

مقدمه: آسم از شایع ترین بیماری های مزمن است و عوامل روان شناختی بسیاری در بروز و وخامت بیماری دخیل هستند. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی و ذهن آگاهی بیماران مبتلا به آسم انجام شد. روش: روش تحقیق مطالعه حاضر نیمه آزمایشی و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. در همین راستا ۱۴۴ بیمار مبتلا به آسم، پرسشنامه های کیفیت زندگی آسم و ذهن آگاهی را تکمیل و تعداد ۴۵ نفر در مقیاس های کیفیت زندگی نمرات بالا و در ذهن آگاهی نمره پایین داشتند، از میان آنان ۲۴ نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش ۸ جلسه یک و نیم ساعته شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی را دریافت نمودند اما گروه کنترل هیچ گونه درمانی دریافت نکردند. برای مقایسه متغیرهای کمی در بین دو گروه از آزمون T.Test و برای متغیرهای کیفی از آزمون کای دو توسط نرم افزار Spss v.۲۲ استفاده گردید. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که در مرحله پس آزمون، میزان ذهن آگاهی گروه آزمایش در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافته است (۰/۰۰۲=p) اما میزان کیفیت زندگی با وجود کاهش در گروه آزمایش، معنی دار نبود (۰/۳۵۱=p). نتیجه گیری: با توجه به نقش مسائل روان شناختی در بیماری آسم و نقش مؤثر ذهن آگاهی در کاهش علائم روان شناختی بیماران، توصیه می شود به منظور بهبود کیفیت زندگی و ذهن آگاهی در بیماران مبتلا به آسم، در کنار نمایش روتین پزشکی از طریق شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث بهبود مسائل روان شناختی آنان شد.

مقدمه: افراد دوزبانه به دلیلِ متفاوت بودن زبان مادری شان با زبان رسمی در زمینه یادگیری با مشکلاتی مواجه هستند که شیوه خودتنظیمی و راهبردهای فراشناختی می توانند آن را تعدیل نمایند. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین خودتنظیمی یادگیری و راهبردهای فراشناختی خواندن با مشکلات یادگیری به زبان دوم در دانش آموزان دو زبانه انجام شد. روش: مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. ۳۹۰ دانش آموز به شیوه تصادفی از میان دانش آموزان دختر و پسر دوزبانه مقطع متوسطه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس راهبردهای یادگیری خودتنظیمی )MSLQ (مقیاس آگاهی فراشناختی از راهبردهای خواندن MARSI)) و مقیاس مشکلات یادگیریCLDQ) ) استفاده شد. یافته ها: برازش مدل ساختاری نشان داد که بین خودتنظیمی یادگیری و راهبردهای فراشناختی خواندن با مشکلات یادگیری به زبان دوم رابطه ی منفی معناداری وجود دارد و مدل از برازش مطلوبی برخوردار است. نتیجه گیری: به نظر می رسد شناسایی و ارتقای راهبردهای خودتنظیمی و فراشناختی در برنامه های آموزشی احتمال بروز مشکلات یادگیری را کاهش می دهد.

مقدمه: بار مسئولیت مراقبت از بیماران روان پریش می تواند باعث افزایش استرس و کاهش سلامت روان، کیفیت زندگی و رضایت زناشویی در آن ها گردد. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه سلامت روانی، تاب آوری و رضایت زناشویی در زنان دارای همسر مبتلا به اختلالات اسکیزوفرنی و اختلال خلقی با زنان همسران سالم انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل همسران تمامی بیماران مرد بستری شده در سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۵ در بیمارستان روان پزشکی شفا رشت بود که تشخیص یکی از اختلال روان پریش گرفته اند. ۱۸۷ زن با استفاده از نمونه گیری بر مبنای هدف و ۱۸۷ زن دارای همسر بهنجار انتخاب شدند و سه پرسشنامه چک لیست سلامت روان، تاب آوری کانر، دیویدسون و رضایت زناشویی انریچ را تکمیل نمودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارspss-۲۲ و روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: پژوهش نشان داد که بین دو گروه زنان از لحاظ سلامت روان (۴/۳۸۷ t=) تفاوت معنی داری وجود داشت. زنانی که دارای همسران مبتلا به روان پریش بودند در زیر مؤلفه های سلامت روان دارای علائم بیشتری نسبت به زنان دارای همسر سالم بودند. تاب آوری زنان دارای مردان مبتلا به اختلالات روان پریش نسبت به گروه بهنجار کمتر بود (۳/۲۳۱ t=) (۰۰۱/ ۰P=). مؤلفه های رضایت زناشویی؛ در سطح ۰/۰۵ معنی دار بوده است. این امر نشانگر پایین بودن رضایت زناشویی این زنان نسبت به گروه همتا بود. نتیجه گیری: مسئولیت زندگی در بین زنان دارای همسر مبتلا به اسکیزوفرنی به دلیل افت شدید عملکرد این بیماران بیشتر از اختلالات دو قطبی بوده است که این فشارهای روانی باعث پایین آمدن کیفیت زندگی، تاب آوری و نارضایتی از زندگی زناشویی، شده که منجر به کاهش سلامت روانی آنان می گردد.

مقدمه: رضایت زناشویی و بهزیستی روان شناختی دو مؤلفه سلامت روان می باشند که ارتقای آن ها رابطه معکوسی با اختلالات شایع مانند افسردگی و اضطراب دارد. هدف: پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بهزیستی درمانی گروهی بر رضایت زناشویی و بهزیستی روان شناختی زنان خانه دار است. روش: پژوهش نیمه آزمایشی با پیش و پس آزمون و گروه کنترل، نمونه ۳۰ زن خانه دار ۲۰ تا ۵۰ ساله به روش نمونه گیری دسترس انتخاب و در دو گروه ۱۵ نفری آزمایش و کنترل گمارش شدند. ابزارها شامل پرسشنامه ی رضایت زناشویی انریچ و بهزیستی روان شناختی ریف، درمان ۸ جلسه ی ۹۰ دقیقه ای ۲ جلسه در هفته اجرا و ۲ مرحله ارزیابی صورت گرفت، پیش و پس از مداخله. یافته ها: تحلیل کوواریانس نشان داد بهزیستی درمانی گروهی بر رضایت زناشویی و بهزیستی روان شناختی زنان خانه دار مؤثر است. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان از بهزیستی درمانی در افزایش رضایت زناشویی و بهزیستی روان شناختی زنان خانه دار استفاده کرد.

مقدمه: افسردگی به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات ناتوان ساز و عودکننده با تغییرات در عاطفه، شناخت و کارکردهای عصبی- زیستی در طی یک دوره دوهفته ای مشخص می شود. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر عاطفه مثبت، انعطاف پذیری روان شناختی و مؤلفه های ذهن آگاهی افراد دارای علائم افسردگی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی همراه با گروه کنترل و آزمایش به صورت پیش آزمون- پس آزمون بود. ۳۰ نفر از دانشجویان دارای علائم افسردگی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش گمارده شدند. گروه آزمایش تحت مداخله ۸ جلسه ای ذهن آگاهی قرار گرفت و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش پرسشنامه های افسردگی بک، پذیرش و عمل- نسخه دوم (AAQ-II)، تجارب عاطفی مثبت و منفی و پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی بود. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش ذهن آگاهی تأثیر معناداری بر عاطفه مثبت و منفی، انعطاف پذیری روان شناختی و مهارت های ذهن آگاهی دارد. نتیجه گیری: درمان ذهن آگاهی جهت افزایش عاطفه مثبت، انعطاف پذیری روان شناختی و مهارت های ذهن آگاهی افراد افسرده از اثربخشی لازم برخوردار است.

اختلال وسواسی- جبری یکی از اختلال های روانی شایع است که بر اکثر جنبه های زندگی فرد اثر می گذارد. در این راستا مطالعات مختلفی به بررسی عوامل زیربنایی در سبب شناسی این اختلال پرداخته اند. یکی از این عوامل حساسیت اضطرابی است که به ترس از حس های بدنی مرتبط با اضطراب اشاره دارد. حساسیت اضطرابی می تواند به طرق مختلفی مانند ترس از دست دادن کنترلِ توانایی های ذهنی، ترس از نشانه های بدنی و همچنین حساسیت نسبت به ارزیابی منفی دیگران در این اختلال نقش داشته باشد. از طرفی بررسی مدل های ابعادیِ اختلال وسواسی- جبری نشان داد که هر یک ازفنوتیپ های این اختلال با وجوه مختلفی از سازه حساسیت اضطرابی در ارتباط هستند. درنهایت بررسی درمان های موجود حاکی از آن است که حساسیت اضطرابی را می توان به عنوان یک عامل درمانی مهم در درمان اختلال وسواسی- جبری در نظر گرفت.

مقدمه: زنان سرپرست خانوار به علت شرایط سخت زندگی، کیفیت زندگی پایینی دارند. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی تهران بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. از بین مراکز تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر تهران، یک مرکز به شیوه هدفمند انتخاب و سپس از میان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش آن مرکز ۳۰ نفر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت در مورد آن ها اجرا شد. گروه آزمایشی مداخله درمانی را در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای دریافت نمودند. پرسشنامه کیفیت زندگی به عنوان پس آزمون اجرا شد. یافته ها: تحلیل کوواریانس پس آزمون نشان داد که اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانواده معنادار (۰/۰۱>P( بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش می توان از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای افزایش کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار استفاده کرد.

مقدمه: درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی یکی از فنون شکل دهی رفتار و رویه ای برای تغییر باورهای غیر انطباقی با استفاده از نظریه شناختی-رفتاری به درمان نابهنجاری های اعتیاد است. هدف: این پژوهش به منظور تعیین میزان اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجانی مصرف کنندگان مواد افیونی انجام شد. روش: در قالب یک طرح تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل از میان مصرف کنندگان مواد افیون به مراکز ترک اعتیاد شهر سنندج ۲۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ده نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای (۱ جلسه در هفته) تحت آموزش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفت، اما برای گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نگردید. اعضای هردو گروه بر اساس مقیاس تنظیم هیجانی نادیا گرنفسکی، ویان کریچ و فیلیپ اسپین هاون مورد آزمون قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده با آزمون t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات متغیر شاخص کلی دشواری تنظیم هیجانی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس آزمون با مهار اثر پیش آزمون، دارای کاهش معنی دار بود (۰/۰۰۱≥P). نتیجه گیری: راهبردهای شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به افراد کمک می کند تا برانگیختگی ها و هیجان های منفی را تنظیم نمایند. بر این اساس یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد آموزش شناخت شناسی مبتنی بر ذهن آگاهی در پیشگیری از بازگشت افراد وابسته به مواد افیونی مؤثر بوده است.