پژوهش در نظام های آموزشی

پژوهش در نظام های آموزشی

پژوهش در نظام های آموزشی دوره 11 تابستان 1396 شماره 37 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در آموزش دانش آموزان و فرایند ادغام آن در مدارس: مطالعه موردی دبیرستان های دخترانه شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصلاح ساختاری آموزشی فرایند ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 688 تعداد دانلود : 483
هدف پژوهش حاضر بررسی پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند آموزش دانش آموزان دبیرستان و فرایند ادغام آن در مدارس بود که از طریق مطالعه موردی صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران، دبیران و مسئولین فناوری شاغل در مدارس مقطع متوسطه نظری شهر تهران (دخترانه) در سال 1395 بودند؛ به منظور انجام تحقیق، شش دبیرستان در سطح شهر (چهار دبیرستان دولتی و دو دبیرستان غیرانتفاعی) و از مناطق بالا، متوسط و پایین شهر انتخاب شد و درمجموع با استفاده از نمونه گیری هدفمند با 34 نفر از کادر مدارس مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته به عمل آمد و با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از مصاحبه های عمیق نشان داد که پاسخگویان، پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش را، اصلاح ساختار آموزشی، تسهیل گری، هدایت گری، ارتباط دهنده و ابزار طراحی و تولید برشمردند. در خصوص فرایند ادغام فناوری، در سطح کلان، تأمین اعتبار هوشمند سازی، تجهیز مدارس، حمایت های تشویقی، تربیت نیروی متخصص، تولید محتوا و تغییر آموزش مبتنی بر کنکور باید موردتوجه قرار گیرد. در سطح میانه، به نظر می رسد نوع مدرسه، نحوه مدیریت و به کارگیری معلمان در فرایند ادغام فناوری اثرگذار باشد. در سطح خرد نیز فرایند ادغام ICT در فرایند تدریس معلمان، در مقولاتی همچون پذیرش، تطبیق، مناسب سازی و ابداع تحلیل و تفسیر شد.
۲.

تدوین مدل خود سامانه ی انگیزشی برای یادگیرندگان زبان فارسی به عنوان زبان دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان فارسی به عنوان زبان دوم خود الزامی خودکارآمدی تجربه ی یادگیری رفتار انگیخته ی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 248 تعداد دانلود : 483
هدف پژوهش حاضر تدوین مدل انگیزشی متشکل از متغیرهای خود ِالزامی، خودکارآمدی، تجربه ی یادگیری و رفتار انگیخته ی یادگیری ِزبان فارسی به عنوان زبان دوم بود. برای این منظور، یک مطالعه ی همبستگی با نمونه ی 242 نفری از زبان آموزان نیمسال تحصیلی اول 95-96 مرکز آزفای دانشگاه بین المللی امام خمینی که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، به اجرا درآمد. ابزار پژوهش، پرسش نامه ی محقق ساخته ی خود سامانه ی انگیزشی زبان فارسی، در چهار محور خودِ الزامی، خودکارآمدی ِزبان فارسی و تجربه ی یادگیری زبان فارسی و رفتار انگیخته ی یادگیری بود. برای بررسی روایی سازه پرسشنامه از روش تحلیل عامل تأییدی استفاده شد که نتایج نشان داد که پرسشنامه از روایی سازه مناسبی برخوردار است. همچنین مقدار پایایی به دست آمده برای کل پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرانباخ برابر 9/0 بود. یافته های حاصل از تحلیل مسیر میان چهار محور پیش گفته، نشان داد که تأثیر تجربه ی یادگیری بر خودکارآمدی، تجربه ی یادگیری بر رفتار انگیخته ی یادگیری زبان فارسی، خود الزامی بر رفتار انگیخته و خودکارآمدی بر رفتار انگیخته، مثبت و در سطح 5 درصد معنادار است. درحالی که تأثیر خود الزامی بر خودکارآمدی معنادار نیست. بیشترین تأثیر را تجربه ی یادگیری و سپس خودکارآمدی بر متغیر وابسته یعنی رفتار انگیخته ی یادگیری نشان داد. اثر غیرمستقیم خود الزامی بر رفتار انگیخته یادگیری از طریق خودکارآمدی معنادار نبود اما اثر غیرمستقیم تجربه ی یادگیری بر رفتار انگیخته یادگیری از طریق خودکارآمدی معنادار بود.
۳.

مدل یابی پیشایندها و پسایندهای جهت گیری های هدف پیشرفت در دانشجویان: یک تحلیل میانجیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهت گیری هدفی ادراک از تأکیدات هدفی والدین خودکارآمدی تحصیلی ارزیابی های شناختی هیجان های پیشرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 380 تعداد دانلود : 699
مطالعه حاضر با هدف آزمون مدل روابط علی پیشایندها و پسایندهای جهت گیری های هدفی انجام شد. 300 دانشجو (150 پسر و 150 دختر) به پرسشنامه هدف پیشرفت ( AGQ-R ) (الیوت و مورایاما، 2008)، مقیاس ارزیابی استرس ( SAM-R ) (رویلی، رویسچ، جاریکا و واگن، 2005)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی ( ASEQ ) (زاژاکووا، لینچ و اسپنشادی، 2005)، نسخه کوتاه پرسشنامه هیجان های پیشرفت ( AEQ-R ) (عبدالله پور، 1394) و ادراک از تأکیدات هدف پیشرفت والدین ( PPGE ) (فریدل، کارتینا، ترنر و میدگلی، 2007) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که رابطه بین خودکارآمدی تحصیلی و ادراک از تأکیدات هدفی تسلطی والد با اهداف تسلطیِ فراگیران و رابطه بین خودکارآمدی تحصیلی و ادراک از تأکیدات هدفی عملکردیِ والد با اهداف عملکردی فراگیران مثبت و معنادار بود. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه جهت گیری هدفی تسلط محور با ارزیابی شناختی انطباقی مثبت و معنادار و با ارزیابی شناختی غیرانطباقی منفی و معنادار و رابطه بین هدف عملکردی با ارزیابی شناختی غیرانطباقی مثبت و معنادار و با ارزیابی شناختی انطباقی منفی و معنادار بود. علاوه بر این، نتایج نشان داد که رابطه بین ارزیابی شناختی انطباقی با هیجان های پیشرفت مثبت، مثبت و معنادار و با هیجان های پیشرفت منفی، منفی و معنادار و رابطه بین ارزیابی شناختی غیرانطباقی با هیجان های پیشرفت منفی، مثبت و معنادار و با هیجان های پیشرفت مثبت، منفی و معنادار بود. درنهایت، از یک سوی، نتایج پژوهش حاضر از نقش تعیین کننده باورهای خودکارآمدی تحصیلی و ادراک از تأکیدات هدفی والدین در پیش بینی جهت گیری های هدفی فراگیران و از دیگر سوی، از نقش تبیینی جهت گیری های هدفی فراگیران در پیش بینی ارزیابی های شناختی و هیجان های پیشرفت آن ها حمایت می کند.
۴.

رابطه بین تنظیم شناختی هیجان با تاب آوری در مدیران هلال احمر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تنظیم شناختی هیجان تاب آوری مدیران هلال احمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 556 تعداد دانلود : 294
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین تنظیم شناختی هیجان با تاب آوری در مدیران هلال احمر بوده است. روش تحقیق توصیفی- همبستگی بوده است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه مدیران هلال احمرتهران بود که تعداد 108 نفر به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش آزمون نظم جویی شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2001) و مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) بوده است. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد متغیر استراتژی های تنظیم شناختی هیجان مثبت به صورت مثبت و معنی دار متغیر تاب آوری را پیش بینی می کند. متغیر استراتژی های تنظیم شناختی هیجان منفی به صورت منفی و معنی دار قادر به پیش بینی متغیرتاب آوری بود. بین تنظیم شناختی هیجان با تاب آوری در مدیران هلال احمر رابطه وجود دارد (01/0> p ). لذا توصیه می شود از راهبردهای تنظیم هیجان مثبت در افزایش تاب آوری استفاده شود.
۵.

رابطه راهبردهای مدیریت دانش با ظرفیت های یادگیری فردی و سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت دانش راهبرد ظرفیت های یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 638
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین راهبردهای مدیریت دانش (به کارگیری دانش، تسهیم دانش و بازیابی دانش) با ظرفیت های یادگیری فردی و سازمانی در دبیرستان های پسرانه شهر تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. روش پژوهش همبستگی و تعداد 235 معلم دبیرستان های پسرانه به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری شامل فرایندهای مدیریت دانش (چنگ، 2012) و ظرفیت های یادگیری فردی و سازمانی (سالیس و جونز، 2002) بود. داده ها بر مبنای مدل معادلات ساختاری (مدل تحلیل مسیر) و با استفاده از نرم افزار Spss 19 و 8.8 Lisrel تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند، بین مؤلفه تسهیم دانش با ظرفیت یادگیری فردی و ظرفیت یادگیری سازمانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین نتایج به دست آمده نشان می دهد مؤلفه به کارگیری دانش، بر ظرفیت یادگیری فردی و مؤلفه بازیابی دانش، بر ظرفیت یادگیری سازمانی اثر مستقیم دارند، ولی بین مؤلفه های ظرفیت یادگیری فردی و ظرفیت یادگیری سازمانی (متغیرهای میانجی) رابطه دوسویه برقرار نیست.
۶.

اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی برافزایش عزت نفس و کاهش تعارضات والد_فرزند در دختران دبیرستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی عزت نفس تعارضات والد – فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 212 تعداد دانلود : 85
تحقیق حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش عزت نفس و کاهش تعارضات والد فرزند در دختران دانش آموز دبیرستان های منطقه 13 شهر تهران انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری موردمطالعه را دختران دانش آموز پایه اول، دوم و سوم تشکیل می دادند که در نیمسال اول سال تحصیلی 94-1393 در دبیرستان های دولتی منطقه 13 شهر تهران به تحصیل اشتغال داشتند. از این جامعه تعداد 30 نفر که در آزمون عزت نفس کوپر اسمیت (1967) پایین ترین نمره و در آزمون تعارضات والد- فرزند اشتراوس (1990) بالاترین نمره را کسب کرده بودند به صورت تصادفی در گروه نمونه قرار گرفتند. در این پژوهش آموزش مهارت های ارتباطی به عنوان متغیر مستقل درده جلسه ی 90 دقیقه ای به صورت هفتگی به گروه آزمایش آموزش داده شد. پس از پایان آموزش، هر دو گروه آزمایش و کنترل مورد پس آزمون قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی بر افزایش عزت نفس و کاهش تعارضات والد- فرزند مؤثر است.
۷.

رهیافتی به پیامدهای سیاست گذاری علم و فناوری در ایران بر اساس تحلیل اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم و فناوری ابزارهای سیاست گذاری علم و فناوری تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 807 تعداد دانلود : 51
به طور عام بیش از چند دهه از عمر سیاست گذاری های کلان و برنامه ریزی های توسعه مبتنی بر این سیاست گذاری ها در ایران می گذرد اما به طور خاص سیاست گذاری در حوزه علم و فناوری سابقه ای حدوداً دو دهه ای دارد. برای اولین در برنامه توسعه سوم فصلی به توسعه علم و فناوری اختصاص داده شد. در طول این سال ها چندین سند بالادستی برای سیاست گذاری کلان در حوزه علم و فناوری (سند چشم انداز بیست ساله، نقشه جامعه علمی کشور و سیاست های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری) تدوین و ابلاغ شده است. بعد از گذشت قریب دو دهه از سیاست گذاری ها متأسفانه نتایج و خروجی ها با آنچه انتظار می رفت تفاوت دارند. رتبه علمی ایران و برخی دیگر از شاخص های مرتبط مؤید همین مطلب هستند. با عنایت به اینکه این پژوهش ازلحاظ ماهیت کاربردی، ازنظر نوع کمی و کیفی (آمیخته) و لذا روش تحلیل محتوای کیفی -کمی استفاده شده است. جامعه آماری آن اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری است. با توجه به اینکه هدف اصلی این پژوهش شناسایی نوع/ روش سیاست گذاری علم و فناوری به منظور تحلیل پیامد های حاصل از سیاست گذاری های مذکور بر توسعه کشور است، ضمن مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق، نسبت به شناسایی ابزارهای سیاست گذاری اقدام شده و سپس با تحلیل محتوای اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری سعی شده است که ارتباط میان شیوه سیاست گذاری های انجام شده با پیامدهای حوزه علم و فناوری را شناسایی نماییم. یافته ها نشان می دهند که وحدت رویه و نگاه منسجم استراتژیک بر سیاست گذاری ها حاکم نبوده است و پیامدها از عدم توازن در عرصه های عرضه و تقاضا رنج می برند.
۸.

اصول طراحی فضاهای باز دانشگاهی مبتنی بر سرزندگی خلاق و تعامل اجتماعی از نگاه متخصصان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصول طراحی فضاهای عمومی سرزندگی خلاق تعاملات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 18 تعداد دانلود : 410
هدف از این پژوهش ارائه اصول برای طراحی فضاهای باز دانشگاهی مبتنی بر افزایش سرزندگی خلاق و تعاملات اجتماعی است. در این پژوهش از روش تحقیق تلفیقی (کیفی کمّی) استفاده شده است. جامعه موردمطالعه متخصصین رشته معماری و شهرسازی بوده و از طریق روش نمونه گیری شبکه ای (گلوله برفی) و حجم نمونه از طریق اشباع نظری انجام پذیرفته که از عوامل استخراج شده است، به دست آمد. همچنین پس از مصاحبه باز پاسخ با متخصصین از تکنیک کدگذاری باز و محوری استفاده شد و به روش پیمایش اکتشافی دلفی توسط 20 نفر از اعضای هیأت علمی معماری و شهرسازی دانشگاه ها در شهر تهران و بعدازآن نتایج از طریق جدول هدف محتوی به پرسشنامه تبدیل شد و طی 2 مرحله، پرسشنامه تکمیل شده است. برای تحلیل داده های جمع آوری شده بر اساس تحلیل عامل Q نتایج استخراج و درنهایت تأثیرگذارترین عوامل بر فرآیند سرزندگی خلاق و تعاملات اجتماعی از هر یک از صفات فضایی مشخص شده است. ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑیﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ کﻪ ابعاد اجتماعی، کالبدی، طراحی و روان شناختی محیط بر فضاهای باز دانشگاهی ﺗﺄﺛیﺮﮔﺬار است.
۹.

بازخورد تصحیحی؛ چرایی و چگونگی ارائه آن در کلاس های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خطا بازخورد فارسی آموزان خارجی نظریه های زبان دوم آموزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 289 تعداد دانلود : 254
یکی از مباحث مجادله آمیز در تاریخ آموزش زبان دوّم/ خارجی، مسئله خطا و تصحیح آن بوده است که منجر به پژوهش های مختلفی شده است. به اعتقاد برخی از محققان، بازخورد تصحیحی در کلاس جزئی از فرایند طبیعی یادگیری زبان است و انواع خطاهایی که زبان آموزان مرتکب می شوند نیز نشانه هایی از فرایند تکوین زبان دوم آن ها است. ازآنجاکه نظریه های مختلف زبان دوم آموزی مثل دستور جهانی، تعاملی شناختی و فرهنگی اجتماعی، درباره اهمیت بازخورد تصحیحی دیدگاه های متفاوتی دارند، لذا هدف این پژوهش علاوه بر معرفی این نظریه هاُ، توصیف انواع بازخوردها به همراه مثال های مختلف در کلاس های فارسی آموزان خارجی است. این پژوهش میدانی، از نوع مشاهده کلاسی – تحقیق کلاسی است. در این مقاله، بر منابعی که در فاصله زمانی 1977 تا 2016 به چاپ رسیده اند، تمرکز شده است. نتایج بررسی این منابع حاکی از آن است که در کلاس های زبانِ دوم آموزی به طور عام شش نوع بازخورد به نام های صریح، غیرصریح، درخواست توضیح، فرازبانی، فراخوانی و تکرار، هم چنین در کلاس های فارسی آموزان خارجی، علاوه بر این ها، دو نوع دیگر به نام های «بازخوردِ همدرس» و «تصحیح با تغییر نوبت دهی» بکار رفته است.
۱۰.

مقایسه رابطه ویژگی های شخصیتی و مطلوبیت اجتماعی در دانشجویان با پاسخ های وانمود و صادقانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پاسخ های وانمود مطلوبیت اجتماعی ویژگی های شخصیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 227 تعداد دانلود : 571
نگرانی در زمینه وانمود پذیری شاخص های شخصیتی بعد از ظهور آزمون های شخصیتی به وجود آمده است. در این زمینه هدف پژوهش حاضر مقایسه رابطه ویژگی های شخصیتی و مطلوبیت اجتماعی در دانشجویان با پاسخ های وانمود و صادقانه بود. روش پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای بود که تعداد 235 دانشجو به صورت در دسترس، پرسشنامه های تحقیق را تکمیل کردند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در دو گروه صادقانه و وانمود قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها در پژوهش حاضر از پرسشنامه های شخصیتی نئو (1992) و مطلوبیت اجتماعی کراون و مارلو (1960) استفاده شد. یافته ها نشان داد بین ابعاد شخصیتی و مطلوبیت اجتماعی رابطه وجود دارد و این رابطه در بین دو گروه وانمود و صادقانه معنادار نیست؛ بنابراین می توان گفت باید روش هایی را برای کنترل روش شناسی اثر محتمل مطلوبیت اجتماعی در مطالعات با مدل پنج عامل شخصیتی انجام دهیم.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۷