دولت پژوهی ایران معاصر (دولت پژوهی انقلاب اسلامی سابق)

دولت پژوهی ایران معاصر (دولت پژوهی انقلاب اسلامی سابق)

مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال دوم پاییز و زمستان 1395 شماره 2

مقالات

۱.

کارکردهای اجتماعی انقلاب اسلامی: مطالعه اردوهای جهادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 872 تعداد دانلود : 419
این پژوهش در پی این است که بتواند کارکردهای اجتماعی انقلاب اسلامی را با مطالعه موردی اردوهای جهادی مشخص و بیان کند. سؤال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه کارکردهای اجتماعی اردوی جهادی چیست. در این تحقیق از روش ترکیبی استفاده شده است به این صورت که برای تحلیل پدیده اردوی جهادی از نظریه سیستم ها، و برای تبیین ورودیهای سیستم از روش گرداوری اطلاعات به صورت مصاحبه، و در ادامه برای تحلیل داده ها از روش داده بنیاد بهره برده شده است. نتایج به دست آمده عبارتند از: رسیدگی به محرومان، انتقال گفتمان خدمت، آسیب شناسی اجتماعی روستا، پر کردن اوقات فراغت، ایجاد خدمات عمومی، مهاجرت نکردن روستاییان و تسهیل بروکراسی
۲.

تبلور حکمرانی خوب در اندیشه و سیره سیاسی امام خمینی(ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 19 تعداد دانلود : 355
حکمرانی خوب به عنوان یکی از مباحث مطرح شده در مجامع علمی، نیازمند پیگیری و تدقیق در اندیشه اسلامی است؛ چراکه راهکارهای متعددی در اندیشه اسلامی برای ایجاد نظام سیاسی مطلوب وجود دارد. به همین سبب در این مقاله سیره سیاسی امام خمینی(ره) به عنوان نخبه ای سیاسی و اندیشمندی دینی مورد بررسی قرار گرفته است. نگارندگانِ پژوهش پیش رو در پاسخ به سؤال «حکمرانی خوب در اندیشه و عمل امام خمینی «ره» چگونه ترسیم می گردد؟»، به روش توصیفی تحلیلی، ضمن ترسیم مبانی جامعه مطلوبِ امام، بیان کرده اند که مؤلفه های حکمرانی خوب در نگاه ایشان، آسیب شناسی انقلاب اسلامی، دشمن شناسی، سیاست خارجی وحدتگرا، امر به معروف و نهی از منکر، مقاومت اجتماعی، عدالت و ستم ستیزی، رفق و مدارا، تکلیف مداری، تربیت سیاسی، محوریت مرجعیت شیعه و نظارت سیاسی است
۳.

عقلانیت انقلاب اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 62 تعداد دانلود : 915
هدف این مقاله، بررسی عقلانیت انقلاب اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای است. از دید رهبری، عقلانیت جزء جداناشدنی انقلاب به شمار می رود که در کنار دو مفهوم معنویت و عدالت، ابعاد اصلی مکتب امام خمینی(ره) را تشکیل می دهد. انقلاب بر حسب عقلانیت خاص خود به تولید مفاهیمی می پردازد که برای اداره جامعه و حرکت به سمت الگوی مطلوب پیشرفت از اهیمت اساسی برخوردار است. این پژوهش با طرح این پرسش، که «مضمونهای برآمده از عقلانیت انقلاب اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای چیست؟» درصدد است با استفاده از روش تحلیل مضمون، شبکه ای از مضمونها نظیر دین محوری، باهم بودگی، عدالتخواهی، استکبارستیزی و مردم سالاری را از بیانات رهبری استخراج کند و مورد بررسی قرار دهد. از نظرگاه رهبری، این مضمونها آموزه هایی ذهنی و مبتنی بر قوه مجرد عقلی نیست، بلکه مفاهیمی «عملی» و «تمدن ساز» است که جمهوری اسلامی باید در راستای تحقق آن حرکت کند. بنابراین، ترسیم و بازنمایی محورها و مؤلفه های عقلانیت در انقلاب اسلامی از دیدگاه رهبری مقصود این نوشتار است.
۴.

تحلیلی نشانه شناختی از جایگاه هنرهای تجسمی در فتنة 88 و ارتباط آن با سنّت تصویری ایرانی شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 614 تعداد دانلود : 805
این پژوهش از دید نشانه شناسیِ ساختگرا به تحلیل تصاویری می پردازد که از طریق رسانه های غربی در دوران حوادث پس از انتخابات سال 88 ، که از سوی رهبر معظم انقلاب «فتنه» نامیده شد در انحراف افکار عمومی و وارونه جلوه دادن واقعیت سعی کرده اند. این مسئله در غیاب هنرهای تجسمی و خالی شدن عرصه از هنرمندان متعهد و اطلاع رسانی ناکافی در ایران بیشتر نمودار شد. مهمترین هنری که در این دوره بر اساس ذات خود سعی در انتقال مستند رویدادها داشت، «عکاسی مستند اجتماعی» بود که بر اساس تحلیل نشانه شناختی می توان به مجعول بودن واقعیتِ ساخته شده توسط عکسهای آن پی برد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای انجام گرفته و در بخش تحلیل تصاویر فتنه 88 به دلیل کم سابقه بودن تحقیقاتی از این دست به صورت مکتوب (بویژه در حوزه هنر) از فضای اینترنت برای دستیابی به عکسها استفاده شده است.
۵.

بازخوانی اندیشة سید قطب در پرتوی مفهوم «عدالت» و «آزادی»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 716 تعداد دانلود : 386
این پژوهش در پی آن است تا با در نظرگرفتن وجوه سلبی و ایجابی اندیشه سید قطب به این سؤال پاسخ دهد که رابطه مفاهیم عدالت و آزادی در جامعه آرمانی سید قطب چگونه ترسیم می شود. از این رو با انتخاب روش هرمنوتیک فلسفی به بررسی آثار این نویسنده پرداخته و مشخص شده است که اندیشه سید قطب اولا در وجه سلبی با مفهوم «جاهلیت» به انتقاد از اوضاع اجتماعی، نهادهای متولی و برداشتهای موجود در مکاتب مختلف از عدالت و آزادی می پردازد؛ اما وجه ایجابی بیشتر در پی ایجاد جامعه آرمانی بر اساس مفاهیم «حاکمیت» و «جماعت» است. بر همین اساس، برداشت وی از مفهوم عدالت اجتماعی به مثابه «امر ایدئولوژیک» و آزادی به معنای «رهایی از یوغ دیگری» در جامعه آرمانی او قابل ترسیم است.
۶.

نقش خاطرات ایرانی در ترسیم تاریخ فرهنگی جنگ ایران و عراق/دفاع مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 522 تعداد دانلود : 326
تاریخ فرهنگی به عنوان دانشی میان رشته ای در توصیف و تحلیل رویدادهای تاریخی، بر منابع مختلفی از جمله خاطرات توجه دارد. این مقاله با ارائه شواهدی در حد مجال بر لزوم توجه به خاطرات جنگ به منزله گنجینه ای ارزشمند در جهت فهم مسائل عمدتاً ناظر به جامعه شناسی و انسان شناسی آن تأکید می ورزد و به این نکته دست می یابد که برای فهم جامع مناسبات این پدیده بویژه در حوزه فرهنگی و انسان شناختی، چاره ای جز روی آوردن به خاطره نوشته ها و خوانش گزاره ه ای مبتنی بر منش و بینش انسانهای جنگ نیست. این نوشتار به روش توصیف و تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای فراهم شده است

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۰