مدیریت در دانشگاه اسلامی

هدف:هدف این پژوهش، فهم ماهیت و عوامل شکل دهنده راست کرداری مدیران در سازمانهای دولتی است. روش:روش پژوهش،کیفی با راهبرد داده بنیاد بوده است که به این منظور، 22 مصاحبه با مدیران سازمانهای دولتی انجام شد. یافته ها:به اتکای تحلیل داده ها، ماهیت و ابعاد پدیده مورد مطالعه روشن شد و دو مضمون صداقت رفتاری (راستگویی، عمل به وعده ها، ثبات و سازگاری گفتار و رفتار) و رفتار اخلاقی (تلاش در جهت کسب رضای خدا، قابلیت اعتماد، مهربانی، احترام به دیگران، عدالت، احساس مسئولیت و پیروی از قوانین و مقررات) به عنوان ابعاد اصلی راست کرداری مدیران مشخص شد. علاوه بر این، مهم ترین عوامل شکل دهنده آن: ویژگی های شخصیتی، باورهای مذهبی اسلامی، هوش اخلاقی، اسوه های اخلاقی، فرهنگ سازمانی و رهبری اصیل کشف شد. نتیجه گیری:برای دستیابی به اعتماد، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی، بهروزی زیردستان، رضایت شغلی، کاهش رفتارهای انحرافی و ...، بهبود راست کرداری مدیران ضرورتی بدیهی است که در آموزه های دینی اسلام هم مورد تأکید و تشویق بوده است.

هدف:هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر بهبود مدیریت دانش نخبگان با تأکید بر دانشگاههاست که به بررسی این عوامل در دو بعد درونی و بیرونی می پردازد. ابعاد درون سازمانی شامل فرهنگ، فنّاوری اطلاعات، مدیریت، منابع انسانی و ساختار، و ابعاد برون سازمانی شامل رقابت، بسترهای ملی حاکم، ارتباطات بیرونی دانشگاه و سازوکار حل مسائل ملی است. روش:روش پژوهش، تحلیل محتوای اسنادی و روش گردآوری اطلاعات، مطالعات اسنادی و پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش شامل 290 عضو هیئت علمی و دانشجوی دکتری رشته مدیریت در دانشگاههای دولتی استان قم است. 165 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب در میان جامعه آماری توزیع شد. یافته ها:نتایج تحلیل عاملی نوع دوم و آزمون تی استیودنت نشان داد از دیدگاه استادان و دانشجویان دکتری تمامی 10 عامل استخراجی، از عوامل مؤثر بر بهبود مدیریت دانش نخبگان هستند. نتیجه گیری:در میان عوامل درونی و بیرونی، عوامل بیرونی مهم تر و در میان عوامل درون سازمانی، عامل «منابع انسانی» و در عوامل برون سازمانی، عامل «ارتباطات بیرونی دانشگاه» بیشترین اثر را در این زمینه دارند.

هدف:پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط بین محیط پژوهش آموزی، کیفیت تعامل استاد دانشجو و خودکارامدی پژوهش در قالب یک الگوی علّی انجام شده است. روش:روابط بین متغیّرها در قالب یک الگوی مفروض، به روش همبستگی از نوع الگویابی و در بین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاههای دولتی شهر تهران مورد آزمون قرار گرفته است. نمونه معرفی مرکّب از 270 دانشجو، پرسشنامه های روا و پایا «محیط پژوهش آموزی»، «کیفیت تعامل استاد راهنما دانشجو» و «خودکارامدی پژوهش» را پاسخ داده و داده های حاصله با استفاده از «تحلیل مسیر»، تحلیل شدند. یافته ها:نتایج حاکی از آن است که الگوی پژوهش برازش کاملی با داده ها دارد. در این الگو، اثر مستقیم محیط پژوهش آموزی بر کیفیت تعامل استاد راهنما دانشجو و خودکارامدی پژوهش و اثر غیر مستقیم آن بر خودکارامدی پژوهش، مثبت و معنادار است. نتیجه گیری:بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که کیفیت تعامل استاد- دانشجو یک میانجی مناسب در ارتباط بین محیط پژوهش آموزی و خودکارامدی پژوهش است؛ یعنی هر میزان که کیفیت تعامل استاد- دانشجو در اثر محیط پژوهش آموزی افزایش یابد، خودکارامدی پژوهش هم افزایش می یابد.

هدف:امروزه با توجه به نقش دانشگاه اسلامی در پیشرفت و تعالی جامعه، مدیریت تصویر دانشگاه اسلامی نقش بسزایی در پیشبرد جامعه دارد. لذا هدف مقاله حاضر، شناسایی مؤلفه های تصویر سازمانی دانشگاه اسلامی از منظر رهنمودهای اسلامی بوده است. روش:برای انجام این پژوهش از روش پژوهش کیفی و بررسی اسناد و مدارک و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا و کدگذاری باز استفاده شد. در این راستا ضمن بررسی پیشینه نظری مرتبط با مؤلفه های تصویرسازمانی از دیدگاه صاحب نظران دانش مدیریت، سعی شده است این موارد از منظر رهنمودهای اسلامی نیز شناسایی شود. جامعه و نمونه پژوهش شامل آیات و روایات مرتبط با موضوع پژوهش است. یافته ها :یافته های پژوهش حاکی از آن است که در مکتب اسلام مقوله های خدمات آموزشی، ارتباطات، محصولات، شهرت، هویت اسلامی، ارزشهای فرهنگی، راهبردها، بیان اهداف اسلامی، اوصاف مدیریت و محیط فیزیکی به عنوان مؤلفه های سازنده تصویر دانشگاه هستند. نتیجه گیری:نتایج بیان می کند که در مؤلفه های شناسایی شده در متون اسلام، مفاهیمی چون: جایگاه مسیر شغلی و کیفیت تسهیلات اعطایی در مقوله خدمات آموزشی به چشم نخورد. از سوی دیگر، در متون بررسی شده در دانش مدیریت، مفهوم تنوع رشته ها در مقوله خدمات آموزشی، روشهای آموزشی مورد استفاده در مقوله راهبردها و تولید اندیشه فرهنگی در مقوله محصولات یافت نشد. اما سایر مؤلفه های مشترک در دانش مدیریت و متون اسلامی، از نظر مبنایی با یکدیگر متفاوتند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سبکهای تفکر چهار بخش مغز بوده است. روش:روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران دانشگاه پیام نور است که نمونه گیری بر اساس روش تمام شماری برابر با 158 نفر می باشد. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه سنجش تسلط بخشهای مغزی هرمنبا 60 گویه و پرسشنامه سنجش مهارتهای مدیران با 24 گویه است که ضریب پایایی آنها به ترتیب با روش آلفای کرونباخ 81/0 و 84/0 در حد مطلوب به دست آمد. یافته ها:تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل رگرسیون گام به گام انجام شد. اهمّ یافته ها نشان می دهد که بین تسلط سبک تفکر تحلیلی یک چهارم مغزی الف و مهارتهای مدیران، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ بین سبک تفکر بین فردی یک چهارم مغزی ج و مهارتهای مدیران، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین سبک تفکر خلاق یک چهارم مغزی د با مهارتهای مدیران، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ ولی بین سبک تفکر با توالی یک چهارم مغزی ب با مهارت مدیران، رابطه وجود ندارد. نتیجه گیری:نتایج به دست آمده نشان می دهد که رابطه معناداری بین تسلط سبک تفکر تحلیلی یک چهارم مغزی الف، تسلط سبک تفکر بین فردی یک چهارم مغزی ج و بین تسلط سبک تفکر خلاق یک چهارم مغزی د و مهارتهای مدیران وجود دارد، به طوری که هر چه سبک تفکر بخشهای مغزی الف، ج و د غالب باشد، مهارتهای مدیران بهبود خواهد یافت؛ ولی بین سبک تفکر با توالی یک چهارم مغزی ب و مهارت مدیران رابطه وجود ندارد.

منابع انسانی با ارزش ترین سرمایه کشور است و محور توسعه به شمار می آید. بنابر این، برای تحقق رشد و توسعه این سرمایه ارزشمند، نیاز به برنامه ریزی دقیق است. بحث اصلی در Human Resourc  Accounting این است که آیا نیروی انسانی، دارایی است و چگونه می توان این دارایی را به عنوان ارزش سنجید؟ پس منابع انسانی باارزش ترین عامل در تولید است و نقش قابل ملاحظه ای در بهره وری سازمانها دارد. هدف این مقاله، ارائه مدلی برای ارزیابی دقیق ارزشگذاری نیروی انسانی است. روش:در این مطالعه، نخست مؤلفه های مربوط از ادبیات تحقیق استخراج شد. سپس شاخصهای شناسایی شده توسط خبرگان جرح و تعدیل شد؛ به طوری که در نهایت 100 شاخص در دو طبقه کمّی و کیفی سازماندهی شدند. جامعه آماری کارکنان دانشگاه یزد است. یافته هاو نتیجه گیری:یافته های تحقیق منجر به طراحی الگویی شد که با استفاده از رویکردی جامع، این امکان را برای مدیریت منابع انسانی دانشگاهها به وجود آورده که ضمن برخورداری از شاخصهای کمّی و کیفی و از طریق بهره گیری از یک مدل 500 امتیازی، به ارزشگذاری کارکنان پرداخته، موقعیت مناسبی را در جهت ارتقای سطح کیفی و کمّی نیروهای انسانی فراهم آورد..

هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه های رفتار فرانقشی در سازمانهای آموزشی از منظر اسلام است. رفتار فرانقشی رفتاری داوطلبانه است، از انتظارات رسمی نقش فراتر رفته و مستقیماً به وسیله سیستم های پاداش رسمی سازمان شناسایی نمی شود. روش: روش پژوهش، بررسی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی- قیاسی است. بدین منظور با استفاده از کدگذاری باز، داده های لازم از منابع اسلامی جمع آوری و مؤلفه ها معیّن شده است. یافته ها: مهم ترین مؤلفه های به دست آمده عبارتند از: وساطت معطوف به خیر، واکنش متعالی، اهتمام به نیکی مضاعف، اهتمامات معنوی، مساعدت پیش از طلب، همیاری هدفمند، تقویت روحیه و نشاط کاری، پرهیز از بزرگنمایی مشکلات، نقش سازنده در انتقاد و پیشنهاد و... . مبانی این مؤلفه ها نیز بر سه محور اساسی اعتقاد به حضور خداوند، باور معاد(ثبت اعمال) و محدودیت فرصت استوار است. نتیجه گیری: رفتارهای فرانقشی در دو شکل ایجابی و اجتنابی و به صورت فراکنشی، واکنشی و گاهی دوگانه بروز می یابند. نیت خالصانه و جلب رضای الهی نیز از شرایط مطلوبیت رفتار فرانقشی است؛ رفتارهایی که علاوه بر مد نظر داشتن افزایش اثربخشی در سازمان، بر رشد و تعالی فردی نیز تأکید می ورزند.

زیربنای همه ارزشها در سازمان، ارزشهای اخلاقی است؛ همچنین رفتارهای اخلاقی فردی، گروهی یا سازمانی، تحت تأثیر ارزشهای اعتقادی، نگرشهای فلسفی و باورهای بنیادین انسانی، که در یک طیف خطی که یک سر آن سلامت اداری و سر دیگر آن فساد اداری می باشد، قابل تحلیل است. این ارزشها به استقرار و حفظ استانداردهایی کمک می کنند و در نهایت به موفقیت سازمانی منجر می شوند. بنابر این، پژوهش پیش رو با هدف بررسی پیشایندها و پیامدهای اخلاق کار اسلامی در میان کارمندان دانشگاه های تبریز و شهید مدنی آذربایجان انجام شده است. روش:روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان دانشگاه تبریز و شهید مدنی آذربایجان بود که از میان آنها 200 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور ارزیابی روابط بین متغیّرهای مکنون اندازه گیری شده در مدل مفهومی، از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها:یافته های حاصل از تحلیل همبستگی میان متغیّرهای پژوهش نشان می دهد که میان این متغیّرها (به جز رابطه بین فرهنگ خدمتگزاری و مسئولیت اجتماعی) همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری:نتایج حاکی از اهمیت رعایت اخلاق در محیط های سازمانی است که باید از سوی مدیران مورد توجه قرار گیرد.