علوم خبری

علوم خبری

علوم خبری سال پنجم زمستان 1395 شماره 20

مقالات

۱.

ممیزات حقوق مؤلف در فضای مجازی

کلید واژه ها: مالکیت فکری حقوق مؤلف حقوق مادی حقوق معنوی فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 903 تعداد دانلود : 484
تردیدی نیست که حمایت از کپی رایت به خصوص در فضای رو به رشد مجازی نه تنها موجب حفظ حقوق مؤلف خواهد شد، بلکه تأثیر چشمگیری در جذب سرمایه گذاری خارجی، نوآوری و به اشتراک گذاری آثار به عنوان عواملی مؤثر در رشد و توسعه کشور خواهد داشت. با ورود آثار فضای فیزیکی به فضای مجازی، حقوق مادی و معنوی تعریف شده برای مؤلف در فضای فیزیکی به فضای مجازی تعمیم یافته است؛ با وجود این، ماهیت خاص فضای مجازی و ظهور آثار جدید در این فضا باعث گردیده که گستره حقوق مؤلف دستخوش تغییراتی شود. برای مثال در اتحادیه اروپا حق تکثیر، شمول گسترده تری یافته و تکثیر موقت را نیز در بر می گیرد و یا قانون آمریکا حق اجرای عمومی را محدود به آثار صوتی ضبط شده می نماید. حقوق معنوی مؤلف نیز در برخی نظام های حقوقی مانند ایران به صورت عام و در برخی دیگر مانند آمریکا فارغ از فضای فیزیکی یا مجازی به صورت خاص و صرفاً برای پدیدآورندگان آثار هنرهای تجسمی شناسایی شده است. استثنائات فضای مجازی نیز مشابه فضای فیزیکی است، اما حق تکثیر موقت یا ذخیره سازی به عنوان بخش جدایی ناپذیر از فرایند استفاده از اثر در فضای مجازی، به حوزه استثنائات حق مؤلف اضافه شده است. در پژوهش حاضر موضوع حقوق مادی و معنوی مؤلف در فضای مجازی و تمایز آن با فضای فیزیکی در سه حوزه قضایی ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا مورد بررسی قرار می گیرد.
۲.

الگویابی مطالعه تعامل انتخابات و رسانه در جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:

کلید واژه ها: نظام سیاسی نظام رسانه ای انتخابات صداوسیما مدل تولید محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 427 تعداد دانلود : 380
مطالعه تعامل نظام سیاسی با نظام رسانه ای در ایران از جمله موضوعاتی است که با وجود اهمیت بالای آن در تبیین فرایندهای تعاملی متأثر از این دو حوزه؛ دچار ضعف مطالعاتی و ادبیاتی است. ضروت انجام مطالعات در این حوزه زمانی دوچندان می شود که در نظر بگیریم امروزه به واسطه افزایش نقش رسانه ها در فرایند سیاسی کشورها از جمله در جمهوری اسلامی، دستیابی به فهم و تبیینی دقیق هم از فرایند و هم از پدیده های سیاسی بدون در نظر گرفتن نقش رسانه ها، فهمی ناقص و تبیینی ناکامل خواهد بود. پدیده انتخابات (به مثابه بخشی از فرایند های نظام سیاسی) در ایران، ازجمله بسترهایی است که به واسطه فراهم سازی زمینه ای مناسب برای نقش آفرینی رسانه ها (به عنوان اصلی ترین مؤلفه نظام رسانه ای کشور) چگونگی و سازوکار تعاملی این دو حوزه را به روشن ترین وجه نمایان می سازد. با وجودیکه چنین بزنگاه هایی مکرر در ایران رخ می دهد (ایران یکی از پرانتخابات ترین کشورهای جهان است) اما از این نظر، کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. از این رو در مقاله حاضر تلاش می شود تا با تمرکز بر این بستر تعاملی، بتوان به درکی بهتر از سازوکار آن دست یافت. سؤال اصلی مقاله آن است که “تعامل رسانه ها با پدیده انتخابات در جمهوری اسلامی ایران از چه الگویی پیروی می کند و این الگو چه سازوکاری دارد؟ ” به عبارتی آیا می توان در مقاطع انتخاباتی با بررسی رابطه این دو، به الگویی مشخص و تبیین کننده از تعامل آنها دست یافت؟ فرضیه ای نیز که در این مقاله به آزمون گذاشته می شود این است که “به نظر می رسد نحوه عملکرد رسانه در تعامل با پدیده انتخابات، تا حد زیادی متأثر از نظام سیاسی و عوامل وابسته به آن است “. برای پاسخ به پرسش اصلی، مقاله از روش اسنادی برای گردآوری داده ها و از رویکرد توصیفی – تحلیلی برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره خواهد گرفت. دستیابی و معرفی مدلی اولیه تحت عنوان ” مدل تولید محتوا”[۲] در رسانه های خبری، که بیانگر چگونگی و سازوکار تأثیرگذاری مؤلفه های نظام سیاسی بر نحوه بازنمایی پدیده انتخابات در رسانه ملی است، مهمترین یافته این مقاله خواهد بود.
۳.

دادگاه صالح در رسیدگی به جرایم نشریات دانشجویی

کلید واژه ها: نشریات دانشجویی دادگاه صالح مرجع اداری شبه قضایی کمیته ناظر تعارض صلاحیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 498 تعداد دانلود : 907
نشریات دانشجویی، نشریاتی هستند که به وسیله دانشجویان اداره می گردند. جامعه، این افراد تحصیل کرده و اظهارات آنها را که عموما بدون مزد و نفع شخصی در این نشریات فعالیت می کنند، به خاطر وجهه اجتماعی شان به راحتی می پذیرد و در برخی موارد تأثیر این نوشته ها بر مردم بیشتر از نشریات عمومی سراسری خواهد بود. ولی در مقابل دایره ی فعالیت نشریات دانشجویی، قشر محدودی از مردم را در بر می گیرند. رسیدگی به جرایم مطبوعاتی، براساس اصل ۱۶۸ قانون اساسی، باید به صورت علنی و با حضور هیأت منصفه باشد و همچنین بر اساس قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب اصلاحی ۱۳۸۱، در دادگاه کیفری استان صورت گیرد. اما قانون گذار نظام حقوقی خاصی، سوای مطبوعات عمومی سراسری برای نشریات دانشجویی تعیین کرده است که علاوه بر تمایز در اکثر جنبه ها، مراجع و نهادهای دیگری در رسیدگی به تخلفات این نشریات دخیل اند که در آن ها نه الزامی به علنی بودن وجود دارد و نه الزامی به حضور هیئت منصفه.
۴.

رابطه کار با بازی های رایانه ای و سازگاری (آموزشی، عاطفی و اجتماعی) در نوجوانان

کلید واژه ها: بازی های رایانه ای سازگاری آموزشی نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 311 تعداد دانلود : 167
هدف کلی پژوهش حاضر، رابطه کار با بازی های رایانه ای و سازگاری (آموزشی، عاطفی و اجتماعی) در نوجوانان بود. نوع پژوهش از نوع مطالعات همبستگی بود که ۲۰۰ نفر از دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی، پایه اول و دوم در آموزش و پرورش شهر تهران که در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ مشغول به تحصیل بودند، با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته و پرسشنامه سازگاری نوجوانان بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (همبستگی و رگرسیون) استفاده شد. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که: تأثیر کار با بازی های رایانه ای بر سازگاری اجتماعی هر چند مثبت است ولی تأثیرگذاری آن کم بوده و از نظر آماری معنادار نیست (۰۰۵/۰p>). بین کار با بازی های رایانه ای و سازگاری آموزشی ارتباط منفی وجود دارد ولی از نظر آماری معنادار نیست (۰۰۵/۰p>). بین کار با بازی های رایانه ای و سازگاری عاطفی ارتباط منفی وجود دارد ولی از نظر آماری معنادار نیست (۰۰۵/۰p>). نتایج تحقیق رابطه معنا داری را بین استفاده از فن آوریهای نوین و سازگاری دانش آموزان آشکار نکرد. و با توجه به منفی بودن جهت رابطه متغیرهای میزان سازگاری و کار با بازی های رایانه ای می توان نتیجه گرفت که با افزایش مدت زمان استفاده از این بازی ها شاهد کاهش سازگاری دانش آموزان خواهیم بود.
۵.

تعهدات دولت ها برای تامین و تضمین حق کرامت انسانی در رسانه ها

کلید واژه ها: کرامت انسانی دولت قانونمند حقوق ارتباطات حقوق رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 460 تعداد دانلود : 581
حق کرامت انسانی یکی از حقوق بنیادین حقوق بشر می باشد. این حق زمانی که وارد عرصه های دیگری مانند حقوق رسانه می شود اهمیت دوچندان پیدا می کند و می بایست توجه خاصی بدان شود. بدین خاطر برای حفظ این حق در جایگاه خودش نیازمند پشتیبانی قدرت فائقه ای خواهیم بود که این نقش را می بایست حکومت ها برعهده گیرند. در این خصوص دولت ها باید وظایفی را متحمل شوند تا این مهم تحقق یابد. در این مقاله برآنیم تا وظایفی را برای دولت ها در رابطه با حراست از جایگاه حق کرامت انسانی در حوزه حقوق رسانه برشماریم و اهمیت آن را بیشتر مورد توجه قرار دهیم.
۶.

شخصیت فرامدرن در بازی های دیجیتال با تاکید بر مؤلفه های هویت و جنسیت

کلید واژه ها: شخصیت سازی بازی های دیجیتال هویت جنسیت پسامدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 845 تعداد دانلود : 712
شخصیت یا کاراکتر در بازی های دیجیتال، هسته اصلی پیش برد رویدادها و چالش ها در بازی محسوب می شود. وجود شخصیت های متنوع همراه با هویت ها و جنسیت های تغییرپذیر می تواند در انتخاب و ادامه بازی مؤثر واقع شود. این شخصیت ها با ویژگی های خاصی که در طراحی بازی برای آن ها در نظر گرفته شده قادر به بازسازی خود خواهند بود. از طرفی این بازسازی به گونه ای است که عناصر هویتی و جنسیتی مرتبط با کاراکترها به گونه ای متفاوت از دنیای واقعی به تصویر کشیده شده و تغییر می یابند. این تفاوت ها بین دنیای بازی و جهان خارج بازی هم بر شخصیت پردازی و تحلیل بازی ها و هم بر ارتباط کاربر با کاراکترها اثرگذار خواهد بود. در این مقاله سعی نویسندگان بر آن است تا ویژگی های هویتی و جنسیتی فرامدرن را در شخصیت های بازی تحلیل کرده و روند پردازش شخصیت ها در بازی و چگونگی تغییرپذیری ساختار کاراکتر در بازی را شناسایی کنند.
۷.

تأثیر انقلاب مشروطه بر نخستین نشریات کودک و نوجوان آن دوران

کلید واژه ها: عصر مشروطه صنعت چاپ نشریه کودکان و نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 861 تعداد دانلود : 763
همز مان با آغاز انتشار روزنامه ها و مجله های فارسی، سرپرستان و سردبیران این نشریات برای افزایش مخاطبان خود به جلب خوانندگان نوجوان پرداختند و کوشیدند به بخشی از نیازهای آنان پاسخ گویند، زیرا در میان این گروه سنی از یک سو میزان سوادآموزی رو به گسترش بود و از سوی دیگر شوق بیشتری به دانستن و آگاه شدن وجود داشت. از این رو نشریاتی مانند تربیت، ادب، شکوفه و زبان زنان با آوردن مقاله های گوناگون درباره ی آموزشگاه های نو و دانستنی های عمومی و علمی دانش آموزان را به خواندن روزنامه تشویق می کردند. در پایان این دوره، با گسترش مطبوعات و توجه روزافزون روزنامه نگاران به نسل نوجوان، در فاصله بین سال های ۱۲۹۶-۱۲۹۹ ش، چهار مجله ی ویژه نوجوانان و چند نشریه ی ویژه کودکان منتشر شد که موضوع آن ها، بازتاب روشن نوخواهی و علم گرایی در میان نسل کودک و نوجوان آن دوره است. بیشتر مطالب این نشریات در زمینه های علمی و دانش همگانی نوشته شده اند. بخشی از ستون های این نشریات به مقاله های بهداشتی اختصاص داده شده است. «ادبیات» در این میان جای اندکی داشت. از میان این چهار نشریه، تنها مجله «الادب» رویکرد جدی به ادبیات داشته است. سه نشریه ی دیگر تنها چند شعر از شاعران گذشته ی ایران و یا مقاله های کوتاه ادبی به سبک کهن، چاپ کردند. نسبت به شناساندن ادبیات نو آن دوره و گسترش آن در میان نسل کودک و نوجوان بی توجه بودند. هدف اصلی از بررسی این چهار نشریه، یافتن نخستین نشانه های ادبیات روزنامه ای در میان نشریات گروه سنی کودک و نوجوان است. از این رو در هر نشریه به میزان مطالب ادبی، موضوع ها و گونه های آن و شکل طرح ادبیات برای مخاطبان، توجه شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۶