پژوهش ملل

پژوهش ملل

پژوهش ملل فروردین 1396 شماره 16

مقالات

۱.

مهریه و رابطه آن با نحوه پرداخت در قرآن و روایات معصومین (ع)

تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 136
در باب مهریه، پس از بررسی استنادات فقهی و روایی، پایین گرفتن و پرداخت نقدی مهریه مورد توجه قرار گرفته است. همچنین دلایل و مستندات حاکی از آن است که مهریه بالا، غیر مقدورالتسلیم و نسیه ای باطل می باشد و هیچ وجه شرعی ندارد. قرآن نحله (بخشش) بودن مهریه و پرداخت نقدی مهریه را پذیرفته است. روایات متواتری وجود دارد که از یک انگشتر و اکتفا به تعلیم یک سوره از قرآن، بعنوان مهریه در سیره مسلمین در زمان معصومین (ع) یاد می کند که نشان می دهد پیغمبر به عنوان حاکم شرع در بسیاری از موارد مهریه را مشخص و قطعاً کسی بیشتر از مهریه ای که پیغمبر مشخص می کرد، چیز دیگری را به عنوان مهر قرار نمی داد. در این زمان حاکم شرع و مراجع عظام تقلید هم در مورد میزان مهریه باید فتوای قاطع و محکم بدهند و مجلس شورای اسلامی به تصویب برساند. با توجه به موارد ذکر شده در ذیل هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه مهریه و نحوه پرداخت از نظر قرآن و روایات معصومین می باشد. این مقاله یک تحقیق نظری مبتنی بر روش کتابخانه ای است که با مطالعه کتب و منابع اصلی و فرعی از متقدمین و متأخرین و جستجوی مقالات درج شده، می باشد. این پژوهش از نظر هدف از نوع علمی، کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق توصیفی، اصولی و منطقی است.
۲.

مقایسه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت های خاتمی و احمدی نژاد

تعداد بازدید : 201 تعداد دانلود : 128
بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر تئوری های مختلفی تبیین شده است، به نظر می رسد اگر چه جوهر این سیاست ناشی از اصول آرمانگرایانه است، در اجرا تا حدود زیادی متأثر از اقتضائات واقعگرایی بوده است. در این پژوهش نگارندگان، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت های خاتمی و احمدینژاد را براساس تئوری واقعگرایی ساختاری کنت والتز مقایسه و بررسی کرده اند. والتز مهمترین مشخصه نظام بین الملل را آنارشی می داند و اینکه هر کشور در مواجهه با تهدید هژمونیک یکی از سه استراتژی موازنه قدرت، دنباله روی و یا کنارکشیدن را انتخاب می کند. در دولت های خاتمی و احمدی نژاد، با رویکردهای متفاوتی در عرصه سیاست خارجی روبرو هستیم. ولی این تغییرات شامل نگرش های متفاوت به تاکتیک ها می باشد و چرخشی را در اصل های اعلامی (عزت، حکمت و مصلحت) ایجاد نمی کند. اتخاذ سیاست خارجی براساس گفتگوی تمدن ها در دولت خاتمی و سخن گفتن از عدالت، مهرورزی، حفظ کرامت انسانی و توجه به اخلاق و معنویت در دولت های نهم و دهم، در شرایطی بیان می گردد که آن سه اصل را سرلوحه تلاش های دیپلماتیک قرار داده اند
۳.

اندیشه حکومت دینی و روابط دین و دولت در ذهن و زبان ایرانیان

تعداد بازدید : 211 تعداد دانلود : 813
دین و دولت، همانگونه که در اندیشه سیاسی امروزه مورد بحث می باشد، در طول تاریخ در ذهن و روان انسان ها وجود داشته است و تعامل مابین این دو نهاد زائیده سده های پیشین بوده که فرایند تاریخی و اجتماعی دیرینه ای داشته است و در سرزمین کهن ایران و پیوند میان آن را می توان در میان آثار و نوشته های گذشتگان جستجو کرد. بر مبنا و گواهی متون مذهبی زرتشتی و دین مزدیسنایی، کتیبه ها، نوشته ها و آثار عهد هخامنشی و ساسانی، متن شاهنامه فردوسی که سند هویت ملی ایرانیان است و در کل، ادبیات کلاسیک فارسی که آئینه افکار و اندیشه مردم است، در تمدن ایرانی، شاه نماینده خدا بر زمین و مورد تأیید و حمایت الهی است و وظیفه عمده شاه به عنوان نماد دولت و حاکمیت، دین گستری است. وظایف متقابل دین و دولت در هم افزایی قدرت یکدیگر، امری است که مورد توجه روحانیون زرتشتی و شخص شاه بوده است و در تعلیمات و باور غالب آن عهد به ویژه عصر ساسانی، دین و دولت به منزله دو برادرند که باید حامی و پشتیبان هم باشند که بقا و رشد همدیگر را ضمانت نمایند. طبق گزارش های تاریخی از متون مذکور، می توان گفت حکومت و سلطنت پادشاهی ایرانی که مبین رابطه عمیق دین و دولت است، جلوه ای از سلطنت الهی است بر روی زمین، که اهورامزدا (آفریدگار یکتا) در آسمان به مدد فرشتگان و امشاسپندان بر این جهان حکم می راند. اندیشه فره ایزدی به وضوح بیانگر مشروعیت سیاسی نظام های سلطنتی در ایران است.
۴.

نقش و جایگاه ولایت فقیه و ارتباط آن با تفکیک قوا در حقوق اساسی ج.ا.ا

تعداد بازدید : 485 تعداد دانلود : 372
ولایت فقیه به عنوان مهم ترین تأسیس حقوقی در نظام جمهوری اسلامی ایران در اعمال مستقیم و غیرمستقیم قدرت سیاسی نقش بسیار مهمی دارد. اصلی ترین کارویژه های آن، نظارت عالی بر کلیه ارکان نظام و از جمله قوای سه گانه و هماهنگ کننده و تنظیم کننده روابط و حل اختلاف میان آنهاست که به طرق مختلف انجام می شود. تفکیک قوا نیز از جمله مفاهیم پذیرفته شده و پیاده سازى شده در سازماندهى کلان نظام حکومتى جمهوری اسلامی ایران است. سوال این است که نقش و جایگاه ولایت فقیه و ارتباط آن با تفکیک قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران چگونه است و مناسبات میان آنها به چه شکلی تعریف می گردد؟ تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران، تکنیکی است که قوای سه گانه و دیگر نهادها باید در چارچوب آن و با ویژگی های خاص خود اعمال قدرت نمایند لکن ولایت فقیه یک تکنیک نیست، بلکه تنها شیوه مشروع حکومت از نظر شیعه در عصر غیبت است. بنابراین از نظر جایگاه، اصل ولایت فقیه بر اصل تفکیک قوا تقدم دارد. از این رو، قدرت و قلمرو اقتدار ولی فقیه بسیار گسترده بوده و تفکیک قوا نیز تنها ابزاری در خدمت او برای اداره بهتر حکومت است.
۵.

تحلیل سیاست جنایی مبتنی بر ابزار اداری دولت ایران در قبال اراضی دولتی

تعداد بازدید : 558 تعداد دانلود : 687
همانگونه که همه می دانیم زمین و اراضی در سبد اقتصاد خانوار ایرانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در شرایط اقتصادی که مبحث تولید و سرمایه گذاری تولیدی سودآوری کمتری دارد، موضوع زمین و سرمایه گذاری در آن بیشتر مورد توجه واقع می گردد. در این مختصر سعی شده تا با بررسی قوانین و مقررات جاری و مداقه در تحقیقات انجام شده قبلی به بیان نقاط قوت و ضعف سیستم اداری و ابزار اداری دولت در ارتباط با اراضی دولتی که طیف وسیعی از اراضی از قبیل اراضی ملی و موات و بایر و تملکات دولت و اراضی مستحدثه ساحلی و غیره را در بر می گیرد، پرداخته شود. البته با توجه به تورم قوانین موجود تا آنجا که امکانات اجازه داده مقررات جاری بررسی شده است، لاکن امید است این مجمل راه نو در برابر محققین و صاحب نظران جهت بررسی و ارائه راهکارهای بهتر به منظور حفظ حقوق بیت المال بگشاید. فلذا با توجه به موارد ذکر شده در این پژوهش امید است اندیشمندان جوان و خوش ذوق در آتیه بتوانند حکومت اسلامی را در حفظ و اعاده حقوق بیت المال از طریق استفاده از این ابزار مهم یاری نمایند.
۶.

تحلیلی بر قیمت گذاری نادرست در ایران و کشورهای نوظهور

تعداد بازدید : 354 تعداد دانلود : 56
در این مقاله به بررسی تحلیلی بر قیمت گذاری نادرست در ایران و کشورهای نوظهور پرداخته خواهد شد. برای انجام این تحلیل به بررسی مقالات و پژوهش های انجام شده در این زمینه در ایران و کشورهای دیگر پرداخته می شود. سپس کشورهای نوظهور را از لحاظ نحوه شکل گیری و همچنین اقتصاد آنها مورد بررسی قرار می دهد. یکی از آیتم های مهم در مطالعه قیمت گذاری در کشورهای نوظهور، مطالعه بازارهای این کشورها بصورت جدا از کشور آمریکا می باشد که در این تحقیق بصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین معیار های محاسباتی اِستَمباف، یوُ، و یوُان (2015) مورد بررسی قرارگرفت و نیز به بررسی سه کشوری که بین سال های 1994 تا 2013 از طبقه بندی بازارهای نوظهور به بازارهای توسعه یافته تغییر کرده اند: پرتغال (تا ماه نوامبر سال 1997 جزء بازارهای نوظهور بوده است)، یونان (تا ماه می سال 2001 جزء بازارهای نوظهور بوده است و مجدداً از نوامبر سال 2013 جزء بازارهای نوظهور محسوب شده است)، و اسرائیل (تا ماه می سال 2010 جزء بازارهای نوظهور بوده است) پرداخته شده است و در نهایت به تحلیل موردی مقاله پژوهشی هیکو جاکوبس تحت عنوان «بلوغ بازار و قیمت گذاری نادرست» پرداخته شده و شاخص های قیمت گذاری نادرست مورد تحلیل قرار می گیرد.
۷.

بررسی و تحلیل تولید علم در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بین سال های 1394 1384 (مطالعه موردی: خاورمیانه و غرب آسیا)

تعداد بازدید : 569 تعداد دانلود : 841
هدف اصلی این پژوهش بررسی تولید علم کشور ایران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با موضوع خاورمیانه و غرب آسیا بین سال های 1394 1384 است. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی توصیفی و به روش کتاب سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر 964 عنوان از مقالات تألیفی ثبت شده در پایگاه فوق با موضوع خاورمیانه و 69 عنوان مقاله تألیفی با موضوع غرب آسیا در دوره فوق است. به منظور گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی براساس اطلاعات موجود در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین سال 1394-1384 بیشترین تولید مقاله با موضوع خاورمیانه مربوط به سال 1392 با 104 عنوان مقاله و فعال ترین مرکز در بین 98 دانشگاه و مرکز مطالعاتی، دانشگاه تهران با تولید علم 180 عنوان مقاله است. همچنین افرادی که وابستگی سازمانی آنها به مراکز مطالعاتی و دانشگاه های مربوط به تهران است در تولید مقاله با نسبت 53 به 47 درصد فعال تر بودند. در ادامه بررسی ها نشان داده شده فصلنامه مطالعات خاورمیانه در بین 104 نشریه مندرج در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام رتبه اول تولید علم را با داشتن 233 عنوان مقاله دارا است. در ادامه بررسی ها حسین موسوی با داشتن 15 عنوان مقاله در موضوع خاورمیانه و غرب آسیا فعال ترین نویسنده شناسایی شد. فعال ترین نویسنده فرهنگ احمدی گیوی با داشتن 5 مقاله و فعال ترین دانشگاه و مرکز مطالعاتی دانشگاه تهران و همچنین فعال ترین نشریه، مجله فیزیک زمین و فضاست.
۸.

بررسی رابطه خانواده (جبرگرا و اقناع گرا) بر میزان مشارکت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران در سال تحصیلی 94-93

نویسنده:
تعداد بازدید : 255 تعداد دانلود : 426
رفتار تابعی از قصد و نیت رفتاری است. هر اندازه ساختار قدرت خانوادگی به سمت مشارکت و همکاری متمایل باشد، اعضای خانواده نگرش مثبت تری به مشارکت اجتماعی خواهند داشت و مشارکت به معنی بکارگرفتن منابع شخصی به منظور سهیم شدن در یک اقدام جمعی است (پناهی،1386). شناخت از وضعیت مشارکت اجتماعی به مثابه شناخت از وضعیت اعتماد اجتماعی، میزان سرمایه مدنی و وجود شبکه های اجتماعی می تواند تبیین گر و راهگشای بسیاری از مسائل و مشکلات اجتماعی باشد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش پیمایشی (مصاحبه پرسشنامه) و روش اسنادی (نظریه کنشی پارسونز و همچنین نظریه کنش ارتباطی یورگن هابرماس) به بررسی رابطه خانواده (جبرگرا و اقناع گرا) بر میزان مشارکت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران در بین نمونه 394 نفر پرداخته و قصد دارد پاسخ مناسبی برای این سوال پیدا کند که: نوع تعامل و شخصیت افراد در ساختار خانواده های (جبرگرا، اقناع گرا) چه تأثیری می تواند بر مشارکت اجتماعی داشته باشد و چگونه از طریق خانواده می تواند سطح مشارکت اجتماعی را در جامعه افزایش داد؟ از طریق آزمون TوF تجزیه و تحلیل انجام شده و نتایج حاکی از این است که هر چقدر رفتار جبرگرایانه پدر و مادر افزایش (خانواده جبرگرا) یابد، مشارکت داوطلبانه اجتماعی دانشجویان نیز افزایش می یابد و همچنین به نظر می رسد وجود همزمان رفتار جبرگرایانه مادر، رفتار جبرگرایانه ی پدر و میزان تعاملات بر مشارکت داوطلبانه اجتماعی موثر است.
۹.

حمایت از حقوق محیط زیست از منظر حقوق بین الملل بشر

تعداد بازدید : 919 تعداد دانلود : 323
حقوق محیط زیست در حال حاضر در کنار سایر حوزه های متحول حقوق بین الملل نظیر؛ حقوق مخاصمات مسلحانه، حقوق بشر، حقوق تجارت بین الملل یکی از گرایش های خاص، جدید و مورد علاقه در مطالعات حقوق بین الملل است. بعد از دهه هفتاد قرن بیستم و به دنبال تشدید تنزل کیفیت محیط زیست، وقوع حوادث آلودگی به ویژه آلودگی نفتی، شیمیایی و هسته ای و هشدار دانشمندان و سازمان های بین المللی، به تدریج ادبیات این گرایش از حقوق بین الملل آغاز و تا به امروز توسعه قابل توجهی را به خود دیده است. توجه سازمان های بین المللی، تشکیل کنفرانس استکهلم و ریو و طرح برخی از دعاوی مهم زیست محیطی نیز سهم قابل توجهی در توسعه این گرایش داشته است. به نظر می رسد با آغاز هزاره سوم، حقوق بین الملل با درکی تازه از جهان مواجه باشد. این درک تا حدود زیادی وابسته به تحلیل شرایط پیچیده عصر حاضر است. محیط زیست به عنوان ارزشی بنیادین و اولیه که سایر حقوق در بستر آن مجال تولید، رشد، توسعه، ارتقا و تضمین می یابند، رفته رفته می رود تا جایگاه خود را در سلسله مراتب هنجارهای حقوقی بازیابد. به وجود آمدن احزاب، انجمن ها و NGO هایی در این زمینه، حمایت قوانین اساسی و دادگاه های بین المللی نگاهی ویژه را در حمایت از حقوق محیط زیست به وجود آورده است. سوالی که مورد بررسی است این می باشد که چرا حمایت از محیط زیست باید مورد توجه قرار گیرد و در صورت عدم حمایت چه عواقبی در پی خواهد داشت؟

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳