مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند (مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات سابق)

در همه کشورها، نهاد یا نهادهایی موظف به حکمرانی در حوزه فناوری های اطلاعات و ارتباطات می باشند. در ایران نیز حکمرانی این حوزه به عهده چندین نهاد است که باید مجموعه متعاملی از عناصر و ارتباطات بین آن ها را در سطح ملی در نظر گرفت. هدف اصلی این مقاله تحلیل نهادی نظام حکمرانی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور ایران بر پایه چرخه انسجام سیاست گذاری و بررسی چالش های موجود است. با مرور منابع و مراجع، یک مدل برای بررسی انسجام در سیاست گذاری استخراج شده است که بر پایه این مدل و با مطالعه وسیع مستندات و مصاحبه با خبرگان این حوزه، از طریق شناسایی نهادهای متولی در امر حکمرانی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران و تبیین وظایف و نقش های کلیدی آن ها در جهت سیاست گذاری، به تحلیل وضعیت فعلی و چالش های نهادی در هر فاز این مدل پرداخته ایم. در انتهای مقاله پیشنهاد هایی برای غلبه بر این چالش های پیش رو ارائه کرده ایم.

در کشورهای توسعه یافته به استقرار نظارت الکترونیک به عنوان یکی از مهم ترین پیش نیازهای استقرار بورس الکترونیک توجه شده است؛ زیرا توسعه بازار بدون توسعه نظارت، باعث کاهش کارایی آن و در نتیجه کاهش اعتماد سهامداران به بازار و عدم جذابیت آن برای سرمایه گذاران داخلی و بین المللی خواهد شد. هدف این پژوهش تحلیل اثرات کیفیت خرید الکترونیکی سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران حاضر در بورس اوراق بهادار تهران است. کیفیت خرید الکترونیکی سهام با ابعاد امنیت، طراحی وب سایت، خدمات مشتری و تجربه به عنوان متغیر مستقل و تصمیم گیری سرمایه گذاران نیز به عنوان متغیر وابسته انتخاب شده اند. جهت سنجش متغیر مستقل از پرسشنامه استاندارد 17 شاخصه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش سرمایه گذاران حاضر در بورس اوراق بهادار تهران است که از این جامعه آماری نامحدود تعداد 346 نفر به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. فرضیات با استفاده از مدل معادلات ساختاری سنجیده شدند. نتایج به دست آمده نشان دادند از میان ابعاد خرید الکترونیکی سهام بعد امنیت با ضریب 72/0 در رتبه اول قرار گرفته و بالاترین میزان رابطه را با تصمیم گیری سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار تهران داشته است. خدمات مشتری با ضریب 64/0 در رتبه دوم، طراحی وب سایت با ضریب 51/0 در رتبه سوم و نهایتاً تجربه کیﻔیﺖ ﺳﺮویﺲ با ضریب 31/0 در رتبه آخر (چهارم) قرار گرفته است.

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر ویژگی های اطلاعات در زنجیره ی ارزش بر کسب مزیت رقابتی با در نظر گرفتن تأثیر متغیر همسویی استراتژیک برنامه فناوری اطلاعات و استراتژی های سازمان است. بدین منظور پرسش نامه ای بر اساس ترکیبی از مدل کرنز و لدرر و نظر خبرگان و اساتید دانشگاه طراحی و در میان مدیران و کارشناسان شعب بانک تجارت شهر سمنان توزیع گردید. نهایتاً 217 مورد جمع آوری و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. بعد از ارزیابی نرمال بودن توزیع داده ها و بررسی عدم وجود هم خطی، با به کارگیری نرم افزار لیزرل، تحلیل عاملی تأییدی سازه های تحقیق بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که ویژگی های اطلاعات تأثیر مستقیمی بر متغیر وابسته نداشته، ولی از طریق متغیر میانجی همسویی برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات و برنامه کسب وکار سازمان که تاکنون در پژوهش های گذشته به عنوان متغیر میانجی در نظر گرفته نشده است، بر کسب مزیت رقابتی تأثیرگذار است. به عبارت دیگر تأثیر غیرمستقیم ویژگی های اطلاعات بر متغیر کسب مزیت رقابتی تأیید شد.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه انسانی و ویژگی های سازمانی بر ارزش آفرینی کسب وکار فناوری اطلاعات است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش کارمندان ستادی معاونت بهداشت وزارت بهداشت و درمان واقع در شهر تهران است که 270 نفر می باشند. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز درباره افراد جامعه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم نمونه و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 155 نفر تعیین شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های محقق ساخته بودند که از طریق محاسبه آلفای کرونباخ پایایی پرسشنامه ها به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اولاً تأثیر سرمایه انسانی بر میزان ارزش آفرینی کسب وکار فناوری اطلاعات معنی دار است. به عبارت دیگر یافته ها نشان می دهد زمانی که میزان سرمایه انسانی در نمونه آماری افزایش می یابد، این امر باعث افزایش میزان ارزش آفرینی کسب وکار فناوری اطلاعات می گردد. از سوی دیگر نتایج نشان می دهد که ویژگی سازمانی تأثیر معنی داری بر ارزش آفرینی کسب وکار فناوری اطلاعات نداشته است.

گسترش رقابت همراه با تحولات عمده در عرصه تجارت، بسیاری از روش های سنتی را متحول ساخته و فضای رقابت را در به کارگیری فناوری های نو حاکم نموده است. نظام بانکی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و با پیدایش مفاهیم نوین در بانکداری، شیوه ارائه خدمات به مشتریان در اقصی نقاط جهان دچار تحول شده است. با توجه به شیوه های سنتی موجود در بانک های کشور و نارسایی این روش ها در ارائه خدمات جدید، تحقیق حاضر با محوریت شناسایی موانع و راهکارهای توسعه بانکداری الکترونیک در شعب استان تهران بانک انصار صورت پذیرفته است. لذا پس از مرور ادبیات موضوعی، کسب نظر از خبرگان واحد مرکز تحقیقات بانک و حذف موارد غیر مرتبط، 39 عامل متمایز و مؤثر بر توسعه بانکداری الکترونیک استخراج گردید. موارد مذکور پس از انجام دو مرحله تحلیل عاملی اکتشافی به 4 طبقه تقلیل یافت که بر اساس دانش حاصل از ادبیات پیشین با عناوین عوامل مدیریتی، فناورانه، سازمانی و هزینه ای نام گذاری گردیدند. در مرحله بعد، مدل به دست آمده با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی مورد آزمون قرار گرفت که شاخص های اصلاح، مؤید برازش مطلوب داده ها بوده است. همچنین طبق نتایج به دست آمده از آزمون فریدمن، عدم ایجاد تغییر متناسب در نظام پرداخت اصلی ترین و عدم تأمین هزینه لازم جهت تجهیز فنی سازمان کم اثرترین موانع در راستای توسعه بانکداری الکترونیک در بانک انصار بوده اند.

یکی از زیر بخش های فناوری اطلاعات که به رغم جدید بودن موضوع آن دارای اهمیت فراوانی در ایجاد اطمینان و رشد کاربرد سامانه های اطلاعاتی است، امنیت سامانه های اطلاعاتی است. گرچه در سالیان اخیر جنبه های فنی موضوع امنیت موردتوجه فراوان پژوهشگران و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات قرارگرفته، بنابراین کمتر به ابعاد مدیریتی و سازمانی آن توجه شده است. برای بررسی عوامل ایجاد و حفظ امنیت سامانه های اطلاعاتی، این پژوهش عوامل درون سازمانی تأثیرگذار بر امنیت سامانه های اطلاعاتی را شناسایی می کند و با تهیه پرسش نامه و با استفاده از فرآیند تصمیم گیری سلسله مراتبی فازی وزن هر یک از شاخص ها را به دست می آورد و در پایان آن ها را رتبه بندی می کند. نتایج به دست آمده نشان می دهد، عامل نیروی انسانی مهم ترین عامل درون سازمانی تأثیرگذار بر امنیت سامانه های اطلاعاتی و نیز در این شاخص، زیر شاخص عدم اطلاع از میزان ارزش اطلاعات بااهمیت ترین زیر شاخص شناخته شده است.