جلوه هنر

جلوه هنر

جلوه هنر پاییز و زمستان 1395 شماره 16 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تأثرات نقاشی و عوامل فرهنگی در نوع چیدمان پیش زمینه و پس زمینه عکاسی دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پس زمینه چیدمان ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی عکاسی قاجار پیش زمینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 17 تعداد دانلود : 469
پدیده ی عکاسی با اختلاف سه سال از اختراعش در اروپا همزمان با حکومت قاجار وارد ایران (1842م/1258ه .ق) شده و همزمان با آن رشد کرده است. عکاسی در ابتدای اختراع در اروپا جهت بکارگیری احتیاج به بستری مناسب داشته که به دلیل قرابتش به نقاشی از قواعد و ظرایف هنر نقاشی اروپایی بهره مند گشته است. فرضیه حاکی از آن است که این مدل تأثیرگذاری در ایران نیز تکرار شده و عکاسی دوره قاجار در نوع چیدمان پیش زمینه و پس زمینه از نقاشی ایرانی متأثر گردیده است. همچنین می توان گفت چینش صحنه عکاسی دوره قاجار تحت تأثیر فرهنگ جامعه ای که در آن رشد کرده، بوده است. هدف از این پژوهش تبیین ریشه های اثرگذار نقاشی و فرهنگی بر نوع چیدمان پیش زمینه و پس زمینه در عکس های ثبت شده دوره قاجار قبل از مشروطه می باشد. بدین منظور در ادامه نوع چیدمان پیش زمینه و پس زمینه موجود در نقاشی ایرانی به همراه تعدادی از عکس های دوره ناصر الدین شاه قاجار مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج حاکی از آن است که نوع چیدمان بکار رفته در عکاسی دوره قاجار قبل از مشروطه، آمیخته ای از ترکیب بندی سنت ایرانی و اروپایی است که در نوع خود سبکی کاملاً ایرانی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و شیوه گردآوری منابع به صورت میدانی و کتابخانه ای است.
۲.

( بررسی عوامل رشد وبازدهی مفید کار آ فرینی در هنرهای صناعی )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآ فرین و کارآفرینی عوامل رشد کارآفرین هنرهای صناعی درآمدزا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 974 تعداد دانلود : 86
کار آ فرینی به نوعی تلاش اطلاق می شود که از طریق شناخت فرصت ها ، مهارتهای شغلی و ارتباطی در منابع انسانی ، تحقق می یابد . ماحصل تلاش ارایه کالای جدید ، روشی جدید در فرایند تولید ، بازاری تازه ، منابع جدید ودر نهایت ایجاد هر گونه فر آیند تشکیلاتی جدید در صنعت کار و پیشه می باشد . مسئله ، شناخت وراه کاراصلاح موانعی است که معمولادر روند فعالیت و بهره نهایی در اثر قرار نگرفتن پوشش حمایتی ارگانهای دولتی ایجاد می گردد. تحلیل و شناخت موانع برای جلوگیری از بازخوردها وکاربرد مفید هدف اصلی است . در تحقیق حاضر نتایج بدست آمده نشان می دهد : 1- ایجاد بستر مناسب فردی ، سازمانی ، محیطی ، آموزشی ، پشتیبانی هدفمند در توسعه کار آ فرینی بخصوص گروه زنانی که اشاعه هنر های صناعی را عهده دار هستند ،از عوامل رشد و باز دهی مفید می باشد . 2- کار آ فرینانی که زمینه اشتغال وتوان با لقوه تولید را دارند اما به دلیل عدم سر مایه کافی و ابزار تولید و مکان مناسب برای عرضه تولیدات کالا و خدمات در زنجیر کار و توسعه کشور راندارند ،حمایت های مادی و ایجاد فضای مناسب فعالیت بهینه آنان راآماده می کند . منجمله اعطای تسهیلات اعتباری ،حمایت وزارت کار و امور اجتماعی و دیگر نهادهای دولتی سازمانهای مرکزی تعاون روستایی ، اداره کل صنایع دستی ، سازمان بهزیستی ، کمیته امداد امور مشارکت زنان و.......نیرو وتوان کار آ فرینان افزایش می یابد .
۳.

بررسی سیر تحول تاریخی نقش نگاره بزکوهی در دوره ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طبیعت گرایی استیلیزه نقش نگاره بزکوهی ایران باستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 613 تعداد دانلود : 327
تحقیق حاضر یک تحلیل محتوایی را بر نقش نگاره‌های یافت شده بزکوهی متعلق به دوره زمانی پیش‌ازتاریخ تا ساسانیان ارائه نموده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده حضور سبک طبیعت‌گرایی (ناتورالیسم)، گرایش به خارج کردن نقوش از شکل طبیعی و درجه بالایی از استیلیزه و تمایل شدید به‌واقع گرایی در دوره پیش‌ازتاریخ، آغازتاریخی و در دوره تاریخی دیده‌شده است. دیگر یافته نشان از تغییر جایگاه نقش بز از جایگاه رب‌النوعی مبتنی بر اسطوره‌ها، به جایگاه آئینی و نیز کاربرد تزئینی-تبلیغاتی، از دوره پیش‌ازتاریخ به دوره تاریخی، داشته است. این تغییر محسوس را می‌توان به شکل‌گیری نظام‌های پادشاهی و باورهای مذهبی حاکم بر جامعه (آیین زرتشت) نسبت داد. بعد غیرمتعارف برخی از عناصر نقش‌مایه‌ها، غالباً شاخ‌ها و نیز مشخصه حرکت به ترتیب از مهم‌ترین مشخصه‌های دوران پیش‌ازتاریخ و دوره تاریخی بوده‌اند.
۴.

مطالعه تایپوگرافی خط میخی پارسی باستان در کتیبه های سلطنتی هخامنشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هخامنشی خط خط میخی تایپ تایپوگرافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 158 تعداد دانلود : 770
خط به عنوان اصلی ترین عنصر بصری، نقش کاربردی بسزایی در شکل گیری و تعالی فرهنگ و تمدن، داشته است. خط و نوشتار یک راه حل کاربردی برای اعتلای فرهنگ و توسعه داد و ستد بوده است. در تاریخ خط نگاری ایران، آثار خط میخی دوران هخامنشی از چند جهت اهمیت دارد. ریشه های تصویری خط میخی ایران باستان، از خط میخی اکدی گرفته شده است. خط میخی در دوره هخامنشیان تکامل یافته است. تا به امروز مطالعات زیادی در حیطه خوانش زبانی خط میخی صورت گرفته است که بیشتر بر جنبه های تاریخی و هویت خط باستانی میخی هخامنشی دلالت دارند. مهمترین کاربرد تایپ قابلیت خوانایی صحیح اطلاعات و خوانایی (خوانش بصری) می باشد که خط میخی هخامنشی از قابلیت خوانایی خوبی برخوردار است. این خط دارای ساختاری منظم، فضای تنفس بصری مناسب و فاصله میان سطر همسان است. فضای منفی میان حروف در این خط بطور هدف مند بوده و گفتمان فرمی مشترکی میان فرم شخصیت ها حضور دارد. این مقاله ضمن بررسی ویژگی های بصری و ساختاری خط میخی هخامنشی، از منظر تایپوگرافی به مطالعه عناصر بصری خط میخی پرداخته است. مقاله حاضر از نوع تاریخی – تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد ریشه های تایپوگرافی به مفهوم زیبایی، خوانایی نوشتار و بیانگر بودن حروف در ساختار فرمی الفبای خط میخی پارسی باستان مشاهده می شود و هخامنشیان سعی داشتند خط را با اصول و مبانی زیبایی شناسانه ای نقش نمایند.
۵.

نقش صنایع دستی در کارآفرینی فارع التحصیلان رشته صنایع دستی دانشگاه کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 62 تعداد دانلود : 305
ربابه خاتون پیله فروش عضو هیات علمی مربی پایه 22، کارشناسی ارشد پژوهش هنر، گروه صنایع دستی دانشکده معماری هنر، دانشگاه کاشان 09121595306 (kh_ pilehforoush@yahoo.com صدیقه کیانی سلمی استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم،دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان 09131283870، s.kiani@kashanu.ac.ir چکیده: هنرهای صناعی تبلور عینی فرهنگ و مظاهر هنری و ازنوع هنرهای کاربردی و مردمی با طرحها واصالتهای ویژه خود، همیشه چون عاملی مهم و اساسی درپیکره اقتصادی ایران مطرح بوده است. با توجه به جایگاه هنرهای صناعی به عنوان دومین عامل رشد تولید ناخالص ملی، سیاستهای حمایتی و هدایتی گسترده ای در زمینه توسعه آن صورت پذیرفته است که طبیعتاً گسترش آن، اثرات متفاوت و قابل توجهی بر جا می گذارد. با توجه به پیچیدگی و همچنین گستردگی فعالیتها در حوزه هنرهای صناعی اثرات ناشی از آن نیز ابعاد به هم پیوسته ی بسیاری دارندکه لازم است در توسعه اینگونه مشاغل به آنها توجه شود. آگاهی دقیق از وضعیت و اثرات ایجاد شده و نیز شدت و ضعف آن در هر یک از ابعاد، برنامه ریزان را قادر به ارائه برنامه ای متناسب و بهینه برای رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت خواهد نمود و ضریب موفقیت اینگونه مشاغل را ارتقا می دهد.روش تحقیق در این پژوهش، ازنوع توصیفی – تحلیلی است که با هدف بررسی وضعیت کارآفرینی فارغ التحصیلان هنرهای صناعی و تحلیل نقاط قوت و ضعف آن برای بهبود شرایط شغلی افراد فعال در این عرصه هنر صنعت، صورت گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه است..جامعه آماری پژوهش 230 نفر از فارغ التحصیلان زن رشته صنایع دستی دانشگاه کاشان است که تعداد 35 نفر به عنوان جامعه نمونه به طور تصادفی برگزیده شده اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد میا نگین درآمد هنرمندان از میانگین در آمد جامعه بالاتر است .و این در حالی است که میانگین تجربه کاری فقط 2/5 سال است.
۶.

بررسی تأثیر نقّاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی بر روی باورهای عامه مردم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوران قاجار نقاشی قهوه خانه ای مفاهیم مذهبی نقل و نقش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 152
نقاشی قهوه خانه ای سبکی از نقاشی است که توسط نقاشان مکتب ندیده در دوران قاجار بنابر شرایط اجتماعی و سیاسی زمان خود شروع به بالیدن کرد و بارزترین نمودهایش را می توان در دوران مشروطیت به نظاره نشست. نقطه ی اوج این آثار در دوره ی قاجار بوده و بیشترین مخاطب آن انسان هایی از میان مردم کوچه و بازار بوده اند؛ فرض بر این است که نقاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی خصوصاً واقعه کربلا، تأثیرات عمیقی روی باورها و اعتقادات مذهبی عامه مردم داشته است. در این بررسی، پس از تعریف کوتاهی درباره نقاشی قهوه خانه ای، تاثیراتی که نقالان و نقاشان آن زمان بر روی مردم می نهادند مورد مداقه قرار گرفته که برای این منظور به تحلیل چند اثر از نقاشان برجسته ی این مکتب که پرده هایی با موضوعاتی مذهبی را خلق کرده اند پرداخته شده است. سوال تحقیق این است که این نقاشی ها چه تاثیری بر روی اعتقادات عامه مردم نهاده است؟ هدف تحقیق بررسی تأثیرات نقاشی قهوه خانه ای و نقل آنها بر باورها و ارزشهای آنها است. و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این نقش ها ذهنی بوده و ریشه در سنت و هویت اسلامی- شیعی ایران دارند و سبب درک و ارتباط عمیق-تر و بیشتر عامه ی مردم با روایت های مذکور و پیروی از سیره ی اهل بیت علیهم السلام می گردید و حس میهن دوستی و دفاع از ارزش ها و اعتقادات را در آنان تقویت می نمود. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای می باشد. واژگان کلیدی: نقاشی قهوه خانه ای، دوران قاجار، مفاهیم مذهبی، نقل و نقش
۷.

مقایسه نگاره«کشته شدن ارجاسب در رویین دژ به دست اسفندیار» با دیگر نگاره های شاهنامه بایسنقری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکتب هرات شاهنامه بایسنقری نگاره ی کشته شدن ارجاسب حکمت هنر اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 573 تعداد دانلود : 191
در میان کتب مصور فارسی، شاهنامه فردوسی و به طوراخص «شاهنامه بایسنقری»، از جایگاه ویژه ای برخوردار است، ظهورمکتب هرات تیموری درعصردرخشان هنراسلامی، آن را ملزم به پیروی از ارزش های اصیل آن نموده است؛ جهت پیگیری این مسئله دراین نوشتارنگاره ی«کشته شدن ارجاسب دررویین دژبه دست اسفندیار»انتخاب شده و درپی طرح این پرسش کلی که نگاره ی یاد شده به لحاظ ساختاری چه تفاوت هایی با سایرنگاره های شاهنامه بایسنقری دارد؟ لذا نویسنده به روش تحلیل زیباشناسانه و تطبیق با مبادی حکمت هنراسلامی به بررسی و تحلیل نگاره مذکور پرداخته و تفاوت های ساختاری آن با سایر نگاره های شاهنامه بایسنقری را مورد مطالعه قرار داده است. و نتیجه آن که: نگاره مذکور از حیث وضعیت و ماهیت عناصر، دارای حرکت و جنبشی صعودی و حرکتی کمال گرا منطبق براصول حکمت هنراسلامی است، همچنین کثرت اجزای تشکیل دهنده در راستای ایجاد وحدت بصری، به درج اصل وحدت درکثرت نایل آمده است. جنبش و حرکت موجود دراین نگاره، عدم تقارن و نمایش هم زمان چندین فضا در کنارهم از بارز ترین تفاوت های این نگاره با سایر نگاره های شاهنامه بایسنقری بوده و شاید بتوان آن را پایه گذار مکاتب بهزاد و تبریز صفوی دانست.
۸.

بررسی تاثیر اندیشه و شرایط اجتماعی چینی در منظره سازی نقاشان دوره سونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طبیعت گرایی چین شرایط اجتماعی دوره سونگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 335 تعداد دانلود : 446
جذابیت و درک یک نقاشی هنگامی بیشتر خواهد شد که حس عمیق نقاش و اسلوب های مختلف نقاشی را در یک دوره خاص کاملا بشناسیم و درباره تاریخچه و زمان پیدایش و همچنین چگونگی شکل گیری مکتب و سبک های یک اثر هنری شناخت کلی داشته باشیم . طبیعت از موضوعاتی است که بسیاری از نقاشان چینی را تحت تاثیر خود قرار داده . نقاش اصیل چینی هیچگاه به تقلید از طبیعت نمی پردازد ، چرا که مقصود او چیزی ورای ظاهر طبیعت است . در نقاشی چین بیشتر سعی می شود به کمک سمبل ها و اشارات ، احساسی که یک دور نمای طبیعی در نقاشی بر می انگیخت را مجسم نماید . بطور کلی هدف این تحقیق بررسی تاثیر اندیشه و شرایط اجتماعی در منظره سازی نقاشان دوره سونگ است . این تحقیق به روش توصیفی و به روش کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است و در نتیجه می توان گفت در مکتب سونگ هنرمند به یگانگی با روح و جوهر طبیعت می اندیشد ، آنچه او طبیعت می نامد نتیجه تغییراتی است که جامعه پیش تر بر جهان او اعمال کرده است و هنرمند می کوشد با حداقل پرداختن به جزئیات تخیل خود را از طبیعت تصویر نماید .
۹.

بررسی ارابه ی زرین جیحون (شاهکار هنر فلزکاری هخامنشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هخامنشی بس جیحون ارابه ی طلا سیستم میکروسکوپ الکترونی طیف سنجی پرتو ایکس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 650 تعداد دانلود : 14
گنجینه ی جیحون یکی از مهمترین مجموعه ی بازمانده از هنر فلزکاری دوره ی هخامنشی است که شامل 180 شیء از جمله زیورآلات و پیکرک های آیینی و لوحه های تعویذ و ... می باشد. شاخص ترین اثر این مجموعه ارابه ای طلایی با چهار اسب، ارابه ران و مسافر می باشد. در این پژوهش تلاش بر این است تا براساس ساختار اصول فنیِ تحلیل های پیشین از قطعه های طلایی و نقره ای دوره ی هخامنشی در مجموعه ی موزه ی بریتانیا که با آزمایش های مختلف از جمله آزمایش سیستم میکروسکوپ الکترونی و طیف سنجی پرتو ایکس کار شده اند، به مطالعه ی ساختارِ اثر مذکور پرداخته شود. برای اینکه ضروری بود درباره ی کاربرد این شیء در ایران، مطالعاتی براساس منابع موجود انجام گیرد. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد که اصلی ترین نتیجه ی آن پی بردن به انواع گوناگونی از تکنیک های زرگری و رشد مداوم تولید اشیاء سه بُعدی پیچیده است که تصویر کاربردی ارابه های زمان خود را مشخص می کند. پیشرفتی که در ادامه بیانگر چگونگی سیستم هنری منسجم و یکپارچه در دوره ی هخامنشی است. زیرا هنر این دوره، فرم های ساخت، نقوش و تزیینات و موفقیت های اساسی بسیاری از تمدن ها را در خود جای داده بود که همه در تکوین شیوه ی هخامنشی سهمی عمده داشته اند.
۱۰.

نشانه های تصویری در آسمالیق های ترکمن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نماد ترکمن نقوش دستبافته آسمالیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 524 تعداد دانلود : 497
دستبافته های ترکمن نمادی از فرهنگ وتفکر مردمانی است که باور واعتقاداتشان را بر آثار مختلف زندگی متجلی می سازند . با توجه به نقش کاربردی یکی از انواع دستبافته های ترکمنان موسوم به آسمالیق در مراسم ازدواج و حضور نقوش متنوع و نمادین مرتبط با این مراسم و سایر اعتقادات ایشان ، هدف از مقاله شناساندن آسمالیق و نقوش آن که بوسیله زنان بر تاروپود این دستبافته ها نقش بسته ، می باشد. حاصل کار، مطالعه ویژگی های بصری و نمادین این دستبافته ها با تأکید و تأمل بر ویژگیهای فرهنگی و تاریخی و قومی و اعتقادات بافندگانشان می باشد. مطالعات نشان از ق درت و نف وذ ان دیشه های آیینی و اعتقادی در لابلای نقوش این دستبافته ها دارد. . اهداف مقاله : 1.شناسایی نقوش رایج آسمالیق های ترکمن 2.دستیابی به ویژگی بصری واعتقادی نقوش آسمالیق ها در باور ترکمنان سوالات اصلی: 1. کدام نقوش در آسمالیقهای ترکمنان رایج بوده و معنای اعتقادی آنها چیست؟ 2. آیا ارتباطی بین معنای نقوش آسمالیقها با کاربرد اصلی این دستبافته وجود دارد؟ گردآوری مطالب این پژوهش به روش کتابخانه ای بوده و رویکرد نگارنده به موضوع توصیفی- تحلیلی می باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۳