مدیریت اسلامی

هدف و سؤال اصلی پژوهش، شناسایی و تبیین اصول مدیریت در سیره امام حسین(ع) و دلالتهای آن برای دانش مدیریت است. این پژوهش درصدد است تا خلأ پژوهشها درباره عاشورا را بررسی، و بعد مدیریتی و رهبری امام حسین علیه السلام را در سیره و زندگی آن حضرت تا لحظه شهادت بازبینی کند. پژوهش بر اساس هدف، بنیادی و به لحاظ روش، کیفی، و دارای رویکردی استقرایی است که با بهره گیری از روش تحلیل مضمون به دنبال پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش است. با مطالعه منابع معتبر و مورد تأیید خبرگان در حوزه عاشورا ابتدا 207 شناسه اولیه استخراج شد. در گام بعدی 80 مضمون پایه شناسایی شد که از بررسی و جمعبندی این مضامین پایه، 41 مضمون سازمان دهنده استخراج گردید. سرانجام تمام مضمونهای سازمان دهنده ذیل چهار مضمون فراگیر قرار گرفت: اصول ناظر به ویژگیهای مدیر و رهبر، اصول ناظر به مدیریت افراد و همکاری، اصول ناظر به هدف، راهبرد و برنامه ریزی و اصول ناظر به رویارویی با محیط، مضامین فراگیر و اصول کلانی است که از سیره امام حسین (ع) استخراج شد که می توان از آنها دلالتهایی برای طراحی اصول علم مدیریت بر اساس منابع دینی استخراج کرد.

این مقاله ضمن مطالعه کتابخانه ای درباره پروژه های موفق دفاع مقدس بویژه «پروژه احداث پل بعثت» روی رودخانه اروندرود در عملیات والفجر 8 با بهره گیری از ابزار مصاحبه با دست اندرکاران این پروژه ها، عوامل موفقیت آنها را استخراج، و سپس با کمک خبرگان، عوامل را تجزیه و در پنج گروه دسته بندی کرده است. پنج گروه عوامل عبارت است از: عوامل انگیزشی ناشی از اعتقاد، عوامل انگیزشی ناشی از انقلاب، عوامل فردی کارکنان، عوامل مدیریتی در برنامه ریزی پروژه و عوامل مدیریتی در اجرای آن. در گام بعدی، این عوامل به کمک پرسشنامه بسته و ابزارهای آماری سنجیده، وزن دهی و رتبه بندی، و چارچوب نظری پیشنهادی با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد آزمون واقع شد که مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد، گروه عوامل انگیزشی ناشی از مسائل اعتقادی و انقلاب اسلامی جزء موثرترین عوامل موفقیت پروژه های دفاع مقدس به شمار می رود و اولویت عوامل انگیزشی اعتقادی و انقلابی بیش از عوامل دانش مدیریتی پروژه بوده است.

این پژوهش به دنبال ارائه الگوی اسلامی ایرانی اجرای خط مشی های فرهنگی کشور است. با تحقیق درباره فرهنگ و خط مشی گذاری فرهنگی به شناسایی موضوع پرداخته و ضمن استفاده از نظریه پردازی داده بنیاد با 20 نفر از خبرگان مصاحبه شده است که الگوی پیشنهادی با 49 مقوله اصلی ارائه می شود. این الگو شامل سه بعد کلی فضای ذهنی و ارزشی، شبکه ذی نفعان و اجرا پژوهی است به گونه ای که بعد اول، فضای ذهنی و ارزشی شامل فضای ذهنی جامعه و فضای ارزش جامعه، بعد دوم، شبکه ذی نفعان شامل مردم، سازمانها، دستگاه ها و مؤسسات و ویژگیهای مجریان و بعد سوم اجرا پژوهی شامل بسیج منابع، ابزارهای اجرا و رویکردها و روشهای اجرا در نظر گرفته شده است.

هدف این پژوهش، مشخص کردن شاخصهای رفتاری توکل و تعیین میزان تناسب آن با سبک غالب تصمیم گیری مدیران است؛ بدین منظور شاخصهای رفتاری توکل از طریق مصاحبه با ده تن از صاحبنظران مدیریت اسلامی به روش گلوله برفی استخراج، و به منظور کسب اطمینان از یافته های مصاحبه و ماهیت نگرشی رفتاری شاخصها، روش دلفی نیز به کار گرفته، و نهایتاً سیزده شاخص رفتاری توکل شناسایی شد. در ادامه، سطح توکل مدیران و سبک تصمیم گیری 115 تن از مدیران سازمانهای فرهنگی مستقر در شهرستان مشهد با استفاده از ابزار پرسشنامه از طریق روش نمونه گیری در دسترس مورد سنجش واقع شد. یافته های پژوهش کمی بیان می کند که سطح توکل مدیران سازمانهای فرهنگی مورد مطالعه متوسط به بالا است؛ هم چنین بین میزان توکل مدیران و سبک عقلایی (به عنوان سبک غالب تصمیم گیری آنها) ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد.

این پژوهش به استخراج ""الگوی رهبری امام حسین(ع) در قیام عاشورا"" می پردازد. پژوهش بر اساس نوع هدف، بنیادی و به لحاظ روش، توصیفی کیفی است. شیوه گردآوری داده ها بررسی اسناد و مدارک و دارای رویکرد استقرایی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و شناسایی الگو از شیوه تحلیل مضمون استفاده شده است. در این پژوهش به کمک نرم افزار تحلیل داده های کیفی(NVivo)، مقاتل و تواریخ دوازده گانه، مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت به مشخص شدن 26 مضمون پایه منجر شد. 26 مضمون پایه در یازده مضمون سازمان دهنده طبقه بندی شد و در پایان نیز به منظور ارائه الگوی رهبری امام حسین(ع) در قیام عاشورا، یازده مضمون یاد شده در سه مضمون فراگیر هدف، اصول و روشها قرار گرفت. در میان مضمونهای سازمان دهنده، هفت مضمون ظلم ستیزی، خدامحوری، اخلاق مداری، احکام محوری، عقل گرایی، تکلیف محوری و بصیرت محوری به اصول رهبری امام حسین(ع) اشاره دارد

این پژوهش با هدف تبیین مفهوم توسعه و پیشرفت از دیدگاه رهبر معظم انقلاب انجام شده است. داده های پژوهشی از بیانات و سخنرانیهای ایشان از سال 1368 تا 1394 انتخاب شده است. هم چنین برای جلوگیری از روی آوردن به تفسیر از بیاناتی استفاده شد که در آنها به طور صریح و مشخص، کلمه توسعه یا پیشرفت بیان شده است. پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش شبکه مضامین از روشهای تحلیل مضمون، سه مضمون قدرت درونزا، اقتصاد دانشی عدالت محور و اسلامی بودن پیشرفت را به عنوان مضامین فراگیر پیشرفت و نتایج این پژوهش ارائه کرده است.

این پژوهش با هدف شناسایی و استخراج آسیبهای نظام کارگزاری حج به صورت کاربردی تدوین شده است. برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه عمیق و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از راهبرد تحلیل محتوا بهره برده شد. جامعه آماری پژوهش، مسئولان عالی، خبرگان و صاحبنظران حوزه حج و زیارت هستند که با توجه به اصل اشباع نظری داده ها با 30 نفر از ایشان به عنوان مشارکت کننده مصاحبه صورت گرفت. نتیجة بررسی داده ها به شناسایی 43 آسیب منجر شد. بر این اساس «اطلاع رسانی نامناسب به زائران و آگاهی زائر نسبت به حقوق خود و سازمان» با 99/2 درصد و «ضعف نظارت راهبردی» با 8/2 درصد فراوانی، دارای بیشترین تأکید در آسیبهای محتوایی، «استانداردسازی نامطلوب خدمات و فعالیتهای نظام» با 27/3 درصد و «نداشتن ثبات لازم در سیاستهای حاکم بر نظام کارگزاری» با 18/3 درصد فراوانی، دارای بیشترین تأکید در آسیبهای ساختاری، هم چنین «نبود دیپلماسی مطلوب حج و زیارت» با 96/1 درصد و «وجود تعارض بین سیاستهای کشور سعودی با سیاستهای جمهوری اسلامی» با 78/1 درصد فراوانی، مورد تأکیدترین آسیبهای محیطی مشخص شده است.