پژوهش های راهبردی سیاست

پژوهش های راهبردی سیاست

پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم بهار 1395 شماره 16 (پیاپی 46) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

شاخصهای مطلوب سبک زندگی کارگزاران نظام مردمسالار دینی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی مردم‏سالاری دینی اعتقادات کارگزاران ارزشها و رفتارها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 355 تعداد دانلود : 226
کارگزاران بهعنوان رهبران جامعه، بالاترین تأثیر را در ساخت جامعه برای نیل به تمدن اسلامی دارند. این نوشتار به دنبال بررسی سبک زندگی کارگزاران و ارائه الگوی مناسب است. پرسش این است که شاخصهای مطلوب سبک زندگی کارگزاران در نظام مردمسالار دینی چیست؟ و با چه الگویی میتوان به سبک زندگی مطلوب در نظام مردمسالار دینی دست یافت؟ فرضیه تحقیق بر اساس ابعاد، اعتقاد سیاسی، اخلاق سیاسی و رفتار سیاسی با مؤلفههای ارتباط با خدا، خود، دیگران و طبیعت، در قالب شاخصهای مردمگرایی، خدمتگزاری، سادهزیستی، عدالتمحوری، مسئولیتپذیری و مهرورزی تعریف میشود. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی و تفسیری است. یافتهها نشان میدهد که سه لایه اعتقادات، ارزشها و رفتارها، قدرت ترسیم الگو را دارد. این ابعاد، با ایجاد ارتباطات چهارگانه با خدا، با خود، با دیگران و طبیعت، سازه سبک زندگی رهبران نظام اسلامی را رقم میزند. با برقراری این ارتباطات سبدهای خالی برای شاخصها تعریف و آنگاه این سبدهای خالی، از متن نهجالبلاغه و سیره حضرت علی(ع) استخراج و شاخصهای سبک زندگی کارگزاران تکمیل شده است. به دلیل گستردگی کار، جستجو به نهجالبلاغه محدود شده است
۲.

بررسی میزان توجه به مؤلفه های هویت قومی و ملی بین دانشجویان کرد و آذری در دانشگاههای تهرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت هویت قومی هویت آذری هویت کرد هویت در دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 130 تعداد دانلود : 391
ایران کشوری است که در آن اقوام گوناگونی زندگی میکنند. جوانان دانشجو، قشری از جمعیت را تشکیل میدهند که تنوع قومی جمعیت ایران در میان آنان بازتاب یافته و دانشگاه، به اصلیترین مکان برای حضور و تعامل همه جوانان از هر قوم و ناحیه کشور تبدیل شده است. جوانان دانشجو که از مناطق مختلف کشور به تهران میآیند تجربه حضور در دانشگاه و تعامل با دیگران را فرصتی مغتنم جهت انواع بازتاب و بازبینیها در هویتهای قومی و ملی خویش می دانند. این پژوهش به بررسی میزان توجه هویت قومی و ملی ایرانی در دو گروه از دانشجویان کرد و آذری در دانشگاههای تهران اختصاصیافته است. نتایج این تحقیق میزان تعلقخاطر دانشجویان کرد و آذری به هویتهای قومی خویش و میزان درک و تعلق هر دو گروه به هویت ملی ایرانی را در این طیف از دانشجویان نشان میدهد. یافتههای این تحقیق نشان از چندبعدی بودن مؤلفههای هویتی افراد است. یکدانشجوی آذربایجانی و یا کردستانی بهطور همزمان خود را هم مسلمان و هم ایرانی میداند. پاسخهای ارائهشده از سوی دانشجویان کرد و آذری بهروشنی حاکی از اهمیت دادن آنها به بعد قومی هویت خویش است. بر پایه سنجه هویت قومی در این تحقیق، میانگین هویت قومی آذریها بیش از کردها است، اما در زمینه خواستههای قومی این دو گروه تفاوت معناداری دیده نمیشود.
۳.

سطح بندی متغیرهای فرهنگی- توریستی مؤثر برافزایش وابستگی ژئوپلیتیکی جمهوری خودمختار نخجوان به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران متغیرهای فرهنگی -توریستی وابستگی ژئوپلیتیکی جمهوری خودمختار نخجوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 114 تعداد دانلود : 961
وابستگی کشورها به همدیگر در عرصههای مختلف، بر وزن ژئوپلیتیکی و نوع رفتار آنها در عرصه بینالمللی تأثیر فراوانی دارد. جمهوری خودمختار نخجوان بهعنوان بخشی از کشور آذربایجان، توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده است و پس از جنگ قرهباغ، تنها راه ارتباط زمینی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان، استفاده از خاک ایران است. با توجه به روابط امنیتی و چالشهای فراوانی که در طی سالیان گذشته بین دولت آذربایجان و ایران به وجود آمده است و همچنین با توجه به عدم پیوستگی جغرافیایی این کشور با واحد برونگان خود (نخجوان) که از بزرگترین مشکلات استراتژیکی این کشور است، باید با افزایش سطح وابستگی ژئوپلیتیکی نخجوان به ایران، نوع روابط دو کشور آذربایجان و ایران را تغییر داد. مقاله حاضر با روش توصیفی -تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و پرسشنامهای، به بررسی، اولویتبندی و بیان میزان تأثیر متغیرهای گوناگون در بعد فرهنگی -توریستی بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران پرداخته است. با توجه به نتایج بهدستآمده؛ مؤلفههای اجرای قانون لغو روادید برای اتباع آذری، بهبود ارائه خدمات درمانی - بهداشتی، اشتراکات زبانی، مذهبی و نهادهای فرهنگی مشترک دارای بیشترین تأثیر و دو مؤلفه پیشینه تاریخی مشترک و روابط علمی و دانشگاهی دارای کمترین تأثیر بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران در بعد فرهنگی و توریستی بودهاند.
۴.

تنوع گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و وجوه دیپلماسی نوین هستهای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تنوع گفتمانی برنامه هستهای دیپلماسیهای نوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 928 تعداد دانلود : 174
سیاست خارجی در مقام مهمترین نمود رفتار بینالمللی دولتها همواره عرصه تعامل میان نظریه و عمل بوده است. در این میان، تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سوی منابع خارجی و داخلی تاکنون در چارچوب الگوهای سنتی تحلیل سیاست خارجی و یا بر مبنای مفروضههایی اثباتگرایانه و سودمندگرایانه حاکم بر عرصه مطالعات بینالمللی قرار داشته است؛ اما امروزه به جد میتوان مدعی شد که تحلیل واقعبینانهای از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ممکن نخواهد شد مگر آنکه در چارچوب ادراکی ما ابزارهایی جهت مدنظر قرار دادن اهمیت بنیادین مقولهی معنایی نظام جمهوری اسلامی وجود داشته باشد. بر این مبنا، میتوان گفت که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون جلوههای متفاوتی از سازههای گفتمانی در چارچوب کلیت دانایی انقلاب اسلامی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شاهد بودیم؛ بنابراین، سؤال پژوهش آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی چه تأثیری بر دیپلماسی هستهای جمهوری اسلامی ایران در دورههای مختلف سیاست خارجی داشته است؟ در پاسخ به این سؤال فرض مقاله آن است که تنوع گفتمانی در سیاست خارجی زمینهساز بسیج منابع و در نتیجه دیپلماسی متفاوت هستهای در دورههای مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جهت حل و فصل بحران هستهای شده است.
۵.

تحول هندسه قدرت در پرتو ماهیت فرهنگی و ژئوپلیتیک منطقهای قدرت؛ مطالعه موردی تحولات غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ منطقه گرایی نظریات خردگرا نظریات انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 562 تعداد دانلود : 317
تا چند دهه اخیر دولتها بر سر مسائلی همچون تواناییهای نظامی، توسعهطلبی ارضی، نظامهای اقتصادی و نحوة مدیریت منازعات و مناقشات در کشمکش بودند. درحالیکه فرهنگ نیز میتوانست بر روی کنش و رفتارهای بینالمللی دولتها در عرصه بینالمللی اثرگذار باشد اما به دلیل سیطرة دیدگاه رئالیستی در روابط بینالملل، این امر مغفول ماند و به حاشیه رانده شد. از سوی دیگر پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی وزن نیروهای منطقهای را افزایش داد. در ذیل چتر رویارویی دو ابرقدرت، بهطور فزایندهای روند منطقهگرایی توسط اروپا آغاز شد. سیاستمداران متوجه شدند که دیگر یک کشور نمیتواند بهتنهایی در معادلات قدرت جهانی جایگاهی پیدا کند. به همین علت، در دوران پس از جنگ سرد منطقهگرایی سامانبخش امور جهانی شد. در واقع فرهنگ مشترک در میان انسانهای یک منطقه، راه را برای همگرایی و همکاری دولتها گشود. تسری همکاری از موضوعات فرهنگی، ارزشی و تمدنی به موضوعات اقتصادی و نهایتاً سیاسی، همگرایی دولتها را امکانپذیرتر کرده است. ازاینرو، تأثیر عامل فرهنگ در ساخت روحیه همگرایی و هویت مشترک در انسانهای یک منطقه موجب شکلگیری فصل نوینی از ژئوکالچرها شده است
۶.

انقلاب اطلاعات و تأثیر آن بر جنگ نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوری های نوین جنگ نرم جنگ سایبری انقلاب ارتباطات و اطلاعات جنگ الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 834 تعداد دانلود : 245
انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش برجستهای را در سازماندهی عملیات نظامی در هزاره سوم ایفا میکند. پرسشهایی که در اینجا مطرح می شود این است که این انقلاب چه تأثیراتی بر جنگ نرم دارد؟ جنگهای متأثر از انقلاب اطلاعات و ارتباطات کدم اند؟ چگونه میتوان از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در جنگ نرم استفاده کرد؟ فرضیه پژوهش حاضر این استکه فناوری اطلاعاتو ارتباطات نوین با توجه به نقشو تأثیر فراوانی که دارند به شکلگیری جنگهای نوینی در فضای جنگ نرم همچون جنگ سایبری، جنگ شبکهای و یا جنگ الکترونیکی انجامیده است. انقلاب اطلاعاتو فناوری ارتباطات، توان رزمی و تاکتیکی ارتشها را تغییر داده و میزان موفقیتآنها در میدان نبرد را تعیین خواهد کرد. با پیدایششبکههای الکترونیکی، تحول بنیادین در مناسبات قدرت پدیدار گشته، و بازیگران جدیدی که انعطافپذیرند و تحت هیچ قاعده و قانونی درنمی آیند قابلیت تهدید و تخریب را کسب کردهاند.
۷.

گسترش فناوریهای اطلاعات و ارتباطات؛ رویکردهای نظری و ملاحظات امنیتی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لیبرالیسم واقع‎گرایی ناوری اطلاعات و ارتباطات نظام بینالملل سازهانگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 258 تعداد دانلود : 966
انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش برجستهای را در سازماندهی عملیات نظامی در هزاره سوم ایفا میکند. پرسشهایی که در اینجا مطرح می شود این است که این انقلاب چه تأثیراتی بر جنگ نرم دارد؟ جنگهای متأثر از انقلاب اطلاعات و ارتباطات کدم اند؟ چگونه میتوان از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در جنگ نرم استفاده کرد؟ فرضیه پژوهش حاضر این استکه فناوری اطلاعاتو ارتباطات نوین با توجه به نقشو تأثیر فراوانی که دارند به شکلگیری جنگهای نوینی در فضای جنگ نرم همچون جنگ سایبری، جنگ شبکهای و یا جنگ الکترونیکی انجامیده است. انقلاب اطلاعاتو فناوری ارتباطات، توان رزمی و تاکتیکی ارتشها را تغییر داده و میزان موفقیتآنها در میدان نبرد را تعیین خواهد کرد. با پیدایششبکههای الکترونیکی، تحول بنیادین در مناسبات قدرت پدیدار گشته، و بازیگران جدیدی که انعطافپذیرند و تحت هیچ قاعده و قانونی درنمی آیند قابلیت تهدید و تخریب را کسب کردهاند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۰