بررسی های بازرگانی

بهره وری به عنوان یکی از منابع رشد اقتصادی، همواره مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران کلان اقتصادی است. بررسی وضعیت اقتصاد ایران نشان می دهد که بخشی از عدم تحقق های رشد اقتصادی در برنامه های توسعه ناشی از عدم تحقق رشد بهره وری می باشد. در این مطالعه شاخص های بهره وری کار، سرمایه و کل عوامل تولید (TFP) ایران با کشورهای جنوب غرب آسیا، عضو APO و عضو OECD برای دوره 2009-1996، مورد سنجش، مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. علاوه بر این، ضمن مقایسه شکاف بهره وری ایران با کشورهای یاد شده، دلایل ایجاد این شکاف با توجه به عوامل پیش برنده ارتقای بهره وری (شامل سرمایه انسانی، موجودی دانش و فناوری، آزادی اقتصادی و ...) با رویکرد مقایسه تطبیقی تصریح و تبیین شد. نتایج نشان می دهد هم سطح و هم رشد بهره وری اقتصاد ایران در مقایسه با اغلب کشورهای جنوب غرب آسیا و میانگین کشورهای منتخب OECD و APO پایین تر است. از مقایسه شاخص های سرمایه انسانی، دانش و فناوری، آزادی اقتصادی و رقابت پذیری ایران با کشورهای مورد بررسی، این نتیجه حاصل شده است که شکاف سطح عوامل پیش برنده ارتقای بهره وری ایران با کشورهای یاد شده، به ویژه کشورهای توسعه یافته بیشتر شده که موید افزایش شکاف بهره وری است. لذا برای دستیابی به اهداف سند چشم انداز، انجام برخی از اصلاحات اساسی در ساختار اقتصادی و تجاری در کشور و به کارگیری تجارب موفق سایر کشورها مورد نیاز می باشد.

بسیاری از صاحبنظران، تجارت خارجی را موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی لقب داده اند. این باور سبب شده است که در دهه های اخیر، کشورهای مختلف به دنبال دستیابی بیشتر به بازار سایر کشورها باشند. ایران نیز در تلاش برای افزودن سهم خود از تجارت جهانی بوده است. برقراری همپیوندی های اقتصادی و تجاری جدید و ورود به بازارهای نو می تواند برای دستیابی ایران به این هدف بسیار موثر واقع شود. بازار آفریقا از جمله فرصت هایی است که ایران می تواند حضور در آن را تجربه نماید. ضمن آنکه جنبش های مردمی و تحولات سیاسی در کشورهای تونس، مصر و لیبی روابط قدرت در این کشورها را دچار تحول کرده و ایران نیز می تواند در چارچوب فرصت های تازه، منافع اقتصادی و تجاری خود در این منطقه را بهبود بخشد. برقراری موافقت نامه تجارت ترجیحی یکی از متداولترین راهکارهایی است که کشورها به منظور گسترش روابط تجاری بین خود از آن بهره می گیرند. ایران نیز می تواند برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری خود با این کشورها از چنین موافقت نامه هایی بهره گیرد. هدف این مقاله ارائه فهرست کالاهایی است که ایران در صورت انعقاد موافقت نامه ترجیحات تجاری دوجانبه می تواند در ارتباط با آنها از کشور مقابل (مصر، تونس و لیبی) تعرفه ترجیحی دریافت کند. نتایج حاصل از ارائه فهرست ها نشان می دهد که ایران می تواند از کشورهای مصر، لیبی و تونس به ترتیب در ارتباط با 407، 323 و 322 قلم کالا تعرفه ترجیحی دریافت نماید.

مقاله حاضر به بررسی رابطه مبادله جهانی نفت خام، شاخص بی ثباتی قیمت آن و جایگاه ایران در بازار جهانی آن می پردازد. برآورد رشد سالانه رابطه مبادله 12 محصول معدنی اصلی، نفت خام و محصولات صنعتی ساخته شده از 1970 تا 2010 نشان می دهد که بالاترین درصد رشد رابطه مبادله مربوط به نفت خام، طلا و محصولات صنعتی ساخته شده و پائین ترین درصد رشد رابطه مبادله مربوط به تنگستن، آلومینیوم، قلع و روی می باشد. همین طور، با بررسی در خصوص بی ثباتی قیمتی 12 محصول معدنی اصلی و نفت خام طی سه دهه اخیر از 1981 الی 2010 نتیجه می گیریم که نفت خام همواره بین 5 کالای معدنی اصلی که دارای بیشترین بی ثباتی قیمت بوده، در جایگاه نخست است. هرچند ارزش صادرات نفت خام ایران در چهار دهه گذشته با نوسان شدید رو به افزایش گذاشته است و نوسان شدید و بی ثباتی قیمت در بازار جهانی نفت خام و صادرات نفت خام ایران نهادینه شده است. نمودار روند تولید نفت خام ایران و متعاقباً میزان عرضه صادراتی نفت خام ایران و همین طور نمودار روند قیمت نفت خام ایران و متعاقباً رابطه مبادله قیمتی نفت خام ایران در چهار دهه گذشته تطابق کامل با یکدیگر دارند. نظر به سهمیه بندی تولید نفت خام توسط سازمان اوپک برای کشورهای عضو آن، باستثنای دهه 1970 که اوج قدرت انحصاری سازمان اوپک و جایگاه ممتاز ایران در بازار جهانی نفت مشهود است، در سال های بعد از انقلاب از بازیگری جدی ایران در بازار جهانی نفت خام و متعاقباً از نوسان شدید قیمت تا قبل از سال 2000 به طور معنی داری کاسته شده است. نظر به این که از دو متغیر میزان صادرات و تولید نفت خام و همین طور از دو متغیر شاخص قیمت و رابطه مبادله قیمتی نفت خام، بایستی یکی از آن دو متغیر در مدل صادرات نفت خام ایران لحاظ گردد. مطابق رابطه کلی به صورت لگاریتمی، با فرض ثبات سایر شرایط با افزایش یک درصد به شاخص رابطه مبادله قیمتی نفت خام، ارزش صادرات 3/1 درصد روبه افزایش می گذارد (کشش قیمتی صادرات نفت خام ایران) و همین طور، با فرض ثبات سایر شرایط با افزایش یک درصد به تولید نفت خام ایران، ارزش صادرات ایران 07/1 درصد روبه افزایش می گذارد و در واقع مطابق مباحث نظری رابطه مثبت، معنی دار و چشمگیری بین تولید نفت خام ایران و رابطه مبادله قیمتی آن با ارزش صادرات نفت خام ایران وجود دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی و شناسایی سبک های تصمیم گیری خرید مشتریان بر اساس مدل اسپرولز و کندال در بین مشتریان شعب شهر تهران فروشگاه های زنجیره ای اتکا و همچنین رتبه بندی سبک های شناسایی شده می باشد. نمونه آماری این تحقیق، شامل 384 نفر از مشتریان شعب شهر تهران فروشگاه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده اند. همچنین ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بوده که توزیع و جمع آوری آن به صورت حضوری انجام شده است. در نهایت نیز تجزیه و تحلیل ها نشان داد که هفت سبک از هشت سبک تصمیم گیری در مشتریان این فروشگاه وجود دارد و مشخص شد که سبک تصمیم گیری حساس نسبت به قیمت از بالاترین اولویت و سبک تصمیم گیری نوگرا یا مدگرا از پایین ترین اولویت برخوردار است. برای این بررسی ها از آزمون های فریدمن و دوجمله ای استفاده شده است.

یکی از مباحث پر اهمیت تحقیقات مصرف کننده که همواره مورد توجه محققان، بازاریان و مدیران صنعتی بوده است، بررسی نحوه تصمیم گیری مصرف کنندگان است. ناامیدی محققان از اثربخشی روش های سنتی در تشخیص تصمیم گیری خرید مشتریان سبب ایجاد روش های نوین و ترکیبی در حوزه بازاریابی شده، که بازاریابی عصبی یکی از این رویکردهای جدید می باشد. بازاریابی عصبی ترکیبی از علم عصب شناسی، روانشناسی و بازاریابی و حاصل ادغام دو رشته علمی علوم اعصاب و مدیریت کسب و کار می باشد. به عبارتی دیگر بازاریابی عصبی شاخه جدیدی از تحقیقات بازاریابی است که به مطالعه و بررسی پاسخ موثر حسی، شناختی و عاطفی محرک های بازاریابی مصرف کنندگان می پردازد. در این روش محققان با استفاده از فن آوری هایی مانند تصویربرداری با تشدید مغناطیسی به اندازه گیری تغییرات در بخش های متفاوتی از مغز می پردازند، برای درک این نکته که مصرف کنندگان چگونه تصمیم گیری می نمایند، و چه بخشی از مغز در تصمیم گیری آن ها دخالت دارد. هدف نهایی بازاریابی عصبی انتقال بهتر پیام های بازاریابی و افزایش احتمال خرید توسط مصرف کنندگان می باشد. علی رغم سودمندی های متصور برای بازاریابی عصبی، برخی از محققان بازاریابی تمایل چندانی به به کارگیری روش های علم عصب شناسی نداشته و با بی اعتمادی به آن می نگرند. به همین علت هدف این پژوهش آن است که ضمن ارائه تصویری کلی و روشن از بازاریابی عصبی با تأکید بر جنبه های کاربردی آن به شرح و توصیف بازاریابی عصبی و ابزارهای آن بپردازد تا با درک بهتر مفاهیم بازاریابی عصبی بتوان گامی در جهت ارتقای تکنیک های بازاریابی در زمینه رفتار مصرف کننده و تحقیقات بازاریابی و اجرای موثر آن ها برداشت.

تامین خواسته های مشتریان بستگی به وجود و عملکرد ویژگی های خاصی در محصول و خدمت دارد. در این مقاله با هدف بررسی رابطه ویژگی های محصول و رضایت مشتریان در حضور عامل رقابت، با مرور تحقیقات پیشین، ویژگی ها در دو دسته بیرونی و درونی دسته بندی شدند. سپس بر اساس دو نقطه مرجع استراتژیک بازاریابی شامل تأکید شرکت بر نوع ویژگی های محصول و میزان رقابت برای محصول، فرضیه های مختلفی در مورد وضعیت رضایت مشتریان پیشنهاد شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه محصولات گوشتی و لبنی شرکت کاله، کارشناسان و مصرف کنندگان محصولات این شرکت تشکیل می دهند. به عنوان نمونه آماری، 19 محصول در نظر گرفته شد و نظر 17 نفر از کارشناسان در خصوص میزان رقابت موجود برای هر محصول و تأکید شرکت بر هر یک از ویژگی های آن محصول و نظر 342 نفر از مصرف کنندگان در خصوص میزان رضایت آن ها از محصولات طی پرسشنامه های جداگانه ای پرسیده شد. آزمون فرضیه ها علاوه بر تأیید رابطه انواع ویژگی های محصول و رضایتمندی مشتریان، نشان دادند در شرایط مختلف رقابتی این رابطه متفاوت است. شرکت ها برای جلب رضایت مشتریان خود، با بررسی میزان رقابت و ویژگی های درونی و بیرونی برای محصولات گوناگون، باید در هر وضعیت، بر آن دسته از ویژگی ها تمرکز کنند که باعث رضایت مشتریان می شود.

خرید وسواسی در سال های اخیر توسط متخصصان بهداشت روانی، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. برآورد شده است که دو تا هشت درصد جمعیت، درگیر خرید وسواسی هستند و 80 تا 95 درصد از خرید کنندگان وسواسی، زن هستند [1]. فرآیند خرید باعث شده است که زندگی این دسته از افراد از کنترل خارج شود. و باید توجه داشت که بیشتر این افراد از مشکل خود بی خبرند. با توجه به پیامدهای منفی خرید وسواسی در زندگی افراد، مسئولان باید از طریق، آموزش و پرورش و نهادهای اجتماعی به افراد در رابطه با این مشکل آگاهی دهند و در حوزه مسئولیت اجتماعی، بازاریابان باید دقت کنند که فعالیت های بازاریابی آنها منجر به تشدید این مشکل در جامعه نشود. در راستای تلاش برای شناسایی عوامل اساسی موثر بر خرید وسواسی، پژوهش های پیشین مورد بررسی قرار گرفت و نتایج این بررسی در چهار دسته عوامل زمینه ای: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های خانوادگی، اثر منفی و کارت اعتباری خلاصه شد.