Issledovatel'skiy Zhurnal Russkogo Yazyka i Literatury (پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی)

Issledovatel'skiy Zhurnal Russkogo Yazyka i Literatury (پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی)

"پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی بهار و تابستان 1392 شماره 2 Исследовательский журнал русского языка и литературы, vol. 2. 2013 (2) " (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

Метафора – универсальное средство для сохранения устойчивости системы Русского языка (استعاره به مثابه ابزار جامع برای حفظ ثبات نظام زبان روسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استعاره ثبات زبان روسی سبک ساده سبک متوسط سبک متعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 922 تعداد دانلود : 309
مقاله حاضر به بررسی و مطالعه یکی از مجازهای زبانی، یعنی استعاره می پردازد. استعاره نه تنها یکی از ابزارهای جامع در پژوهش های علمی به شمار می آید، بلکه عنصری است که قادر به حفظ بقای زبان روسی در نظام با ثبات سه سبک ساده، متوسط و متعالی نیز هست. در این مقاله برای نخستین بار در فیلولوژی روسیه، شیوه شکل گیری استعاره در نظام موضوعات جاندار و بی جان پیشنهاد گردیده و مشخص شده است که استعاره دقیقاً به جستجوی شباهت موضوع ها بر اساس نشانه های آنها از قبیل چسبندگی، سیالیت، استحکام و غیره می پردازد. استعاره انتزاع و تعمیم می بخشد، یعنی نشانه ای را از یک موضوع جدا می کند و با اطمینان این نشانه را به موضوعی دیگر نزدیک می سازد و «تصویر»ی را تشکیل می دهد که اوج اندیشه بشری است. تشکیل این «تصویر» یک نتیجه است یا ساده تر بگوییم، استنتاجی درباره شباهت دو (یا چند) موضوع از طریق یک نشانه مشترک برای آن ها است.
۲.

Образы дворянских усадеб в творчестве И.А. Бунина как духовные очаги русской культуры (سیمای املاک اشرافی در آثار ایوان بونین به عنوان کانون معنوی فرهنگ روسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: املاک اشرافی اشراف برجسته اشراف خرد کانون معنوی سنت های مردمی غنای فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 77 تعداد دانلود : 604
در این مقاله تأثیر فراوان غنای معنوی املاک اشرافی بر دنیای فرهنگی امپراتوری روسیه بررسی شده است. سیمای فوق العاده املاک اشرافی و ساکنان آنها و سرنوشت مشترک دهقانان و اشرافی که اجتماع فرهنگِ مردمی اصیل را تشکیل می دهند به شکل بارز و به خوبی در آثار ایوان بونین، نویسنده بزرگ روسیه به نمایش گذاشته می شود. این پژوهش نشان می دهد که چگونه دنیای فرهنگ اصیل املاک اشرافی و طبیعت روسیه مرکزی بر روی شکل گیری استعداد هنری بونین اثر گذاشته است. بعد ماوراءالطبیعه در آثار بونین بسیار بارز است که ریشه آن از اعماق اسطوره شناسی روسی نشأت گرفته است. برانگیختن احساسات نیک انسانی و ترغیب خوانندگان به خوش بینی محور اساسی و درخشان آثار او محسوب می شود.
۳.

Иноязычные элементы в современной русской речи (عناصر زبانی خارجی موجود در زبان روسی معاصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان ادبی زبان ملی زبان عامیانه عنصر زبانی خرده زبان گویش اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 753 تعداد دانلود : 19
در این مقاله عناصر زبانی خارجی که در اشکال گوناگون زبان روسی نفوذ و کاربرد پیدا کرده، بررسی شده است. نویسندگان مقاله به طور خاص پژوهش خود را بر روی واژه های مورد استفاده طراحان و سازندگان بازی های رایانه ای به عنوان یک خرده زبان حرفه ای متمرکز کرده اند. هرچند به طور کلی می توان گفت هیچ کدام از حوزه های زبانی از جمله گویش ها و لهجه های محلی، زبان عامیانه، زبان ادبی و مانند اینها از نفوذ کلمات خارجی مصون نیستند، اما به طور خاص می توان گفت بیشترین میزان نفوذ عناصر زبانی خارجی در حوزه علوم تخصصی و به ویژه مربوط به فعالیت متخصصان فعال در زمینه علوم رایانه ای و اینترنت از قبیل: برنامه نویسان، طراحان وب سایت ها، طراحان و سازندگان بازی های رایانه ای و مانند اینها بوده است. خاستگاه اصلی و اولیه فناوری های رایانه ای و اینترنتی در حقیقت کشور آمریکا بوده است، برهمین اساس نام گذاری اولیه عنوان ها و اصطلاحات مربوط به این نوع فناوری ها نیز به زبان کشور مبتکر یعنی به زبان انگلیسی است. این نام گذاری ها با انتقال فناوری های مزبور از کشورهای مقصد به سایر کشورها وام گیری می شود. در این مقاله نشان داده می شود که یکی از اصلی ترین تمایزهای خرده زبان رایج در بین کاربران اینترنتی از سایر شکل های زبانی، کاربرد کتبی آن است.
۴.

«Выигрышный билет» А.П. Чехова и «Мечтания, которые... или пение в бане»М.-А. Джамаль-Заде («بلیت بخت آزمایی» آنتون چخوف و «حساب هایی که ... یا آواز در گرمابه» محمدعلی جمال زاده)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی ادبیات فارسی داستان کوتاه چخوف جمال زاده ادبیات روسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 498 تعداد دانلود : 804
در این مقاله تأثیر آثار نویسنده سده نوزده روسیه، آنتون پاولویچ چخوف بر محمدعلی جمال زاده، بنیانگذار نوع ادبی داستان کوتاه در ایران بررسی می گردد. جمال زاده ضمن رواج نوع داستان کوتاه امروزی در ادبیات فارسی، با خلاقیت از تجارب نویسندگان موفق روسی در این نوع ادبی، به ویژه از چخوف بهره گرفت. داستان «حساب هایی که ... یا آواز در گرمابه» نوشته جمال زاده شباهت زیادی با داستان «بلیت بخت آزمایی» چخوف دارد. نتایج بررسی های به عمل آمده براساس متن داستان ها از تأثیر عمیق چخوف بر نویسنده ایرانی حکایت دارد و نیز گویای این مطلب است که چخوف و جمال زاده، هر دو بسیار کوتاه و ساده می نوشتند و آثارشان برای همه قابل فهم و درک است.
۵.

Функциональные варианты начинательности и завершительности действия (на примере глаголов с приставкой за- в русском языке) (موارد کاربردی آغاز و اتمام عمل (در افعال با پیشوند за- در زبان روسی))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فعل پیشوند دستور زبان کاربردی نمود فعلی آغاز کردن خاتمه یافتن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 883 تعداد دانلود : 878
در این مقاله مسائل علمی معاصر در دستور زبان کاربردی بررسی می شود. متخصصانی که به مشکلات مربوط به دستور زبان کاربردی می پردازند، نه تنها به مسائل نظری دیدگاه های کاربردی-معنایی، ساختار و شیوه های بیان آنها، بلکه به مسائل عملی نیز توجه می کنند. در بعد نظری دستور زبان کاربردی هم سیستم زبان و هم مسائل گفتاری آن تشریح می گردد. در رابطه با این مسأله، دیدگاه های کاربردی-معنایی که منسجم کننده ابزارهای زبانی سطوح مختلف برای بیان بعضی مقوله های معنایی است، به عنوان مفاهیم پایه ای مطرح می گردد. در این مقاله معانی«آغاز» و« اتمام» عمل با پیشوند -за در زبان روسی به عنوان یک مفهوم کاربردی مقوله معنایی حوزه نمود فعل بررسی شده که نشان می دهد تأثیر زیاد واژگانی در کل دستور زبان از ویژگی های منحصر به فرد زبان روسی است. در این بررسی نه تنها از منابع تجربی زبان روسی، بلکه از مثال های موجود در فرهنگ لغت آثار تاریخی سده شانزدهم میلادی شهر پرم تا آغاز سده هجدهم نیز استفاده شده است.
۶.

Элементы «новой драмы» в драматургии А.С. Пушкина (عناصر «درام نو» در نمایشنامه های آلکساندر پوشکین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نمایشنامه نویسی درام نو تئاتر روشنفکری کنش دراماتیک گره دراماتیک آلکساندر پوشکین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر نمایشنامه و تعزیه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : 574 تعداد دانلود : 50
در این مقاله درباره مجموعه ای از اصول و ابزارهای هنری به کاررفته در نمایشنامه های آلکساندر پوشکین بحث به میان می آید که تنها پس از گذشت چندین دهه بنیان گذاران و نویسندگان «درام نو» به صورت گسترده در آثار نظری و عملی خود به آنها روی آوردند. یکی از این اصول، درک نوینی از مقوله کنش دراماتیک است که در آن، نقش رویدادهای عینی و بیرونی نمایش و خدعه ها و دسیسه چینی های رایج در تئاتر سنتی کمرنگ می شود و لایه های فکری و عقیدتی بر آنها غلبه پیدا می کند. به طور کلی نمایشنامه های پوشکین بار فکری و راسیونالیستی عظیم و بارزی دارند و در وهله نخست بیشتر بر فکر و ذهن بیننده تأثیر می گذارند تا بر احساسات و عواطف او. گسترش و غلبه لایه کلامی نمایش بر لایه حرکتی و عینی، گنجاندن عنصر «مباحثه» به عنوان جزء تشکیل دهنده کنش دراماتیک، پیچیدگی شخصیت های دراماتیک و مواضع فلسفی-عقیدتی آنان و پایان باز نمایش که در آن خبری از گره گشایی نیست، رویکردهای نوآورانه ای هستند که بار فکری و ذهنی تراژدی های پوشکین را افزایش داده اند. این رویکردها بعدها در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم میلادی پیوسته در نمایشنامه های نمایندگان «درام نو» مانند هنریک ایبسن، برنارد شاو، برتولت برشت و... به کار رفته و در آثار نظری آنان مورد تحلیل و بررسی تئوریک قرار گرفته است.
۷.

Философская ментальность Востока в русской поэзии XIX века (ذهنیت فلسفی شرق در شعر روسی سده نوزده)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران ادبیات فارسی فرهنگ ایرانی ادبیات روسی ذهنیت فلسفی شرق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 353 تعداد دانلود : 234
از دیرباز شاعران و نثرنویسان روسی نگرش های گوناگونی نسبت به شرق، به ویژه ایران داشته اند. انگیزه های آنها برای نگریستن به این جهان کاملاً متفاوت و میزان جذب شدنشان به این فرهنگ ناآشنا یکسان نبوده است. تاریخچه روابط ایران و روسیه ریشه در اعماق تاریخ دارد. متون تاریخی ای که به دست ما رسیده است، اسناد دیپلماتیک روس ها در ایران و نیز یادداشت های به جامانده از کسانی که در روسیه و ایران اقامت داشته اند، همه گواهی بر این ادعا هستند. باید اذعان داشت پیشرفت فرهنگ روسیه با پیشرفت فرهنگ جهانی همزمان بوده است. این مسأله موجب می شود به ضرورت توجه به روابط دوجانبه فرهنگی ِروسیه و ایران از دید ادبی و هنری آن پی ببریم. تأثیر ادبیات روسیه بر شرق، در دوران اخیر افزایش یافته است. اگر در گذشته، ایران تنها یک کشور شرقی مسلمان بود که در سده نوزدهم روابط تجاری و سیاسی پیچیده ای با روسیه داشت، امروز به عنوان سرزمینی با غنای عظیم و منحصر به فرد ادبیات ملی و فرهنگی نادر و ناآشنا برای اروپائیان معرفی شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۶