مشرق موعود

مشرق موعود

مشرق موعود سال هشتم زمستان 1393 شماره 32 (مقاله پژوهشی حوزه)

مقالات

۱.

ادعاهای قرآنی برخی مدعیان دروغین در بهره گیری از رویا برای تشخیص حجت الهی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: وحی رویا مدعیان دروغین تشخیص حجت الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 977 تعداد دانلود : 585
استفاده از خواب و رویا در میان مدعیان دروغین و فرقه ها جایگاهی ویژه دارد و چون آنان برای اثبات ادعای خود دلایل کافی ندارند، به این امور متوسل می شوند. نوع تبلیغات احمد بصری نیز خارج از این مجموعه نیست و این فرد، یکی از ادله حقانیت خود را دیدن خواب دانسته و برای آن دستورالعمل هایی مانند سه روز روزه گرفتن یا خواندن یک دعا به مدت چهل شب ارائه داده است (بصری، 1431: ج1، 7). این فرد بیش از دیگر مدعیان به ادله قرآنی و روایی استناد کرده است. از این رو در این نوشتار پس از بررسی ادله قرآنی این گروه، مشخص خواهیم کرد که برخی آیات به کار برده شده بر مدعای تشخیص حجت الهی توسط رویا دلالت ندارند و تنها وجود رویای صادقه را اثبات می کنند. برخی دیگر از آیات نیز بیان گر موضوعی غیر از رویای صادقه هستند.
۲.

مدیریت از فرادست بر پایه مستندات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: غیبت تشرف مدیریت پنهان حجت غایب ناشناختگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 459 تعداد دانلود : 483
تعبیر امام غایب، از حرکتی در فضای دشوار و متفاوت خبر می دهد. او هدایت گری است که باید عرض عریض مسئولیت های امام را در شرایطی بر دوش بگیرد که گمنام و ناشناخته است. چنین مدیریتی چگونه ممکن می شود؟ این پژوهش بنا دارد تصویری اجمالی از این شیوه مدیریت ارائه کند؛ تصویری مبتنی بر مستندات روایی و تشرفات معتبر. مهم ترین یافته این پژوهش، درک حضور مؤثر امام در میان ماست. او را می بینیم، اما نمی شناسیم. او سرپرستی ما را رها نکرده و به فراموشی نسپرده است. با دست تدبیر اوست که جمع هایی شکل می گیرد و توطئه هایی خنثی می شود. اوست که در بزنگاه های زندگی فردی و اجتماعی دست گیر ماست تا اسیر مصیبت ها نشویم و به دست دشمن، از پای درنیاییم.
۳.

علم امام، تام یا محدود؟(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: علم اجمالی علم امام علم فعلی قلمرو علوم ائمه (علیهم السلام) علم شأنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : 917 تعداد دانلود : 649
علم ویژه و الهی امام، از جمله باورهای اساسی شیعه در مسئله امامت به شمار می رود. قلمرو علوم امام از مباحث مهمی است که به سبب پیچیدگی مباحث آن مورد تفسیرهای گوناگون قرار دارد. این نوشتار به روش توصیفی _ تحلیلی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که علوم ائمه(علیهم السلام) تام است یا محدودیت دارد؟ این بررسی در مهم ترین منابع روایی شیعه انجام شده است که سرچشمه مباحث این موضوع به شمار می آید. بررسی های این نوشتار، به این نتیجه انجامیده است که درباره هر یک از دو دیدگاه تام و محدود بودن علوم ائمه(علیهم السلام) روایاتی قابل توجه و معتبر وجود دارد. به نظر می رسد این روایات قابل جمع هستند. مهم ترین شیوه های جمع این روایات عبارت اند از: عدم علم استقلالی و امکان علم تام غیراستقلالی، علم محدود تفصیلی و علم تام اجمالی، علم محدود فعلی و علم تام شأنی، محدودیت در بخشی از علوم و تام بودن در بخشی دیگر، محدودیت بنابر برخی شیوه ها و تام بودن بنابر برخی دیگر و تقیه آمیز بودن برخی روایات بیان کننده محدودیت علوم ائمه. از میان این شیوه ها تنها دو شیوه «علم اجمالی تام و علم تفصیلی محدود» و «علم شأنی تام و علم فعلی محدود»، تحلیلی فراگیر از چگونگی جمع بین روایات این موضوع ارائه می کنند. این دو شیوه مکمل یکدیگرند.
۴.

حرام بودن یا جواز نام بردن حضرت مهدی(عج) به نام «محمد» (بررسی دو دیدگاه حکیم میرداماد و شیخ حرّ عاملی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: میرداماد نام گذاری امام عصر (عج) حر عاملی م ح م د

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 971 تعداد دانلود : 434
نام ها و کنیه امام عصر(عج) مانند دیگر ویژگی های آن بزرگوار همواره مهم و در خور توجّه بوده است. مسئله مورد بحث، جواز، کراهت یا حرام بودن علنی کردن نام و کنیه امام مهدی(عج) است. از جمله نام های مبارک حضرت، «محمد» است. در یک دسته از روایات امامیّه نه تنها به نام محمد تصریح نشده است، بلکه تصریحاتی دلالت بر حرام بودن علنی کردن این نام وجود دارد. در مقابل، روایاتی نیز هست که علنی کردن این نام حضرت را جایز دانسته اند و هر دو دسته روایات، مسند و صحیح اند. در میان دانشمند مشهور، حکیم میرداماد حرام بودن اعلان و نام گذاری به این اسم را برگزیده است و شیخ حرّ عاملی از حلال بودن اعلان و نام گذاری دفاع کرده است. این نوشتار بر آن است که این دو دیدگاه را بررسی کند و وجه جمعی ارائه دهد.
۵.

جهان پس از امام مهدی(عج) از دیدگاه روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قیامت امام زمان (عج) رجعت حاکمیت پس از امام اولیای صالح

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی جهان و طبیعت در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : 573 تعداد دانلود : 335
ظهور و قیام امام زمان(عج) _ که در دوره پایانی جهان رخ می دهد _ سبب ساز تغییرات و دگرگونی های وسیع می شود و جهان را در جایگاهی مطلوب و ایده آل قرار می دهد. در روایات، تصویری روشن و شفاف از عصر ظهور ارائه شده است؛ اما درباره وضعیّت جهان پس از پایان زندگی امام(عج) و ماندگاری دولت عدل جهانی تا برپایی قیامت، ابهاماتی وجود دارد. در نوشتار حاضر، وضعیّت حاکمیّت جهان پس از پایان زندگی حضرت مهدی(عج) و به دنبال آن، پایایی یا عدم پایایی وضعیّت مطلوب عصر ظهور بررسی می شود. در این راستا، سه نظریه «رجعت معصومین»، «جانشینی اولیای صالح»، و «برپا شدن قیامت با پایان یافتن زندگی حضرت مهدی(عج)» مطرح شده و مورد ارزیابی قرار گرفته و در پایان، ماندگاری دولت مهدوی(عج) تا برپایی قیامت به دست آمده است.
۶.

بررسی وضعیت حیطه های مختلف انتظار فرج در دانشجویان و رابطه آن با ویژگی های جمعیت شناختی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ویژگی های جمعیت شناختی دانشجو انتظار فرج حیطه های گوناگون انتظار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 689 تعداد دانلود : 806
مسئله مهدویت و اندیشه ظهور مهدی موعود(عج) در آخرالزمان، در دین مبین اسلام مسئله ای اصیل، ریشه دار و باسابقه است که هرگز با گذشت زمان، کهنه و فرسوده نمی شود. با توجه به لزوم شناخت امام عصر(عج) در مذهب شیعه و به ویژه در کشور ما، پژوهش حاضر به بررسی میزان انتظار فرج، حیطه های مختلف آن و رابطه اش با ویژگی های جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه های پیام نور استان چهارمحال و بختیاری پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است و برای نمونه گیری از روش خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. به این ترتیب که با انتخاب تصادفیِ پنج دانشگاه پیام نور شهرکرد، بروجن، فارسان، فرخ شهر و گندمان _ که تعداد دانشجویان آن ها در مجموع 15175 نفرند _ به تناسب تعداد دانشجویان آن ها 362 نفر را برگزیدیم. ابزار اندازه گیری، شامل پرسش نامه سنجش انتظار فرج و پرسش نامه مشخصات جمعیت شناختی شامل جنسیت، وضعیت تأهل، سن، رشته تحصیلی، وضعیت اقتصادی و دانشگاه است. پایایی پرسش های سنجش انتظار فرج از طریق ضریب آلفای کرونباخ 86/0 برآورد شده است. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون نرمال استاندارد، تی مستقل زوجی و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد انتظار ظهور در بین دانشجویان از سطح متوسط بالاتر است و آن ها منتظر ظهور حضرت هستند. در میان حیطه های گوناگون انتظار فرج، بیشترین درصد پاسخ های موافق و کاملاً موافق دانشجویان به اهمیت داشتن سلامتی و آرامش حضرت اختصاص دارد. از میان متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان، تنها جنسیت، سن و دانشگاه با میزان انتظار فرج آن ها دارای رابطه ای معنادار است.
۷.

دجّال در نگاه احادیث فریقین؛ نماد و سمبل یا شخص معین؟(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نماد مهدویت سمبل دجال نماد بودن دجال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 583
از میان نشانه های آخر الزمان و علائم ظهور، موضوع دجّال از پردامنه ترین موضوعات در روایات فریقین است. در بین ویژگی های شخصی و پیرامونی دجّال، موضوع نماد یا شخص بودن دجّال از چالش برانگیزترین مباحث به شمار می رود. این نوشتار با روش کتابخانه ای در گردآوری اطلاعات و شیوه اسنادی در استناد به منابع و روش توصیفی تحلیلی در تجزیه و تحلیل داده ها، این مسئله را که دجّال شخص انسانی است یا نماد و سمبل برای یک جریان، بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که از سویی هیچ یک از ادلّه طرف داران نماد بودن دجّال قابل دفاع نیست و از سوی دیگر، برخی از دلایل طرف داران شخص بودن دجّال نیز غیرموجه است. با این حال، بسیاری از ویژگی هایی که طرف داران نماد بودن دجّال برای اثبات دیدگاه خود ارائه کرده اند، از باب مجاز، از ویژگی های شخص دجّال به شمار می آید.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۸