چیدمان

چیدمان

چیدمان سال سوم پاییز 1393 شماره 7

گفتگوها

مقالات

۲.

چیدمان عکس: بررسی عنصر روایت در عکاسی صحنه پردازی شده با نگاهی به آثار جف وال و سندی اسکاگلند

کلید واژه ها: روایت روایت شناسی هنر مفهومی عکاسی صحنه پردازی شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 747 تعداد دانلود : 165
روایت شناسی Narratology)) دانشی است که به بررسی روایت های مطرح شده در رسانه های مختلف می پردازد؛ خواه روایت های تک وجهی مانند رمان، خواه روایت چند وجهی مانند رمان مصور یا فیلم سینمایی. در هنرهای تجسمی، بررسی روایت را می توان چگونگی مطرح شدن ذهنیت و ایده هنرمند در مدیایی خاص در نظر گرفت. هنرمند معاصر ترکیبی از ابزار و رسانه های مختلف را برای خلق روایت شخصی خود به کار می گیرد. پژوهش پیش رو به بررسی روایت در آثار هنرمندانی می پردازد که از عکاسی به ویژه عکاسی صحنه پردازی شده (Staged Photography) استفاده کرده اند، سبکی که امکانات بسیاری را برای خلق مفهوم و روایتی خاص در اختیار دارد؛ عکاس در مقام کارگردان، نمایشنامه نویس، طراح صحنه، مجسمه ساز و غیره، اثر خود را با روایتی شخصی خلق می کند. در این راستا آثار هنرمندانی مانند جف وال (Jeff Wall) و سندی اسکاگلند (Sandy Skoglund) که هم از حیث بصری هیجانی جدید در تصویر را خلق کردند و هم مفهومی، مورد بررسی قرار می گیرد. نکته حائز اهمیت آنکه، بررسی روایت در طول تاریخ با رویکردهای متفاوتی صورت گرفته، حال آنکه پژوهش پیش رو عناصر بنیادین در روایت شناسی که مطابق با هنر معاصر باشد را مدنظر گرفته و نگاهی میان رشته ای دارد. در نهایت چگونگی تلفیق احساسات، فلسفه، تکنولوژی و سبک شخصی هر هنرمند که باعث قوت عکس نهایی شده است را، بر پایه دانش تصویری و تحقیقات، خواهیم دید.
۳.

چیدمان عکس: از «خودانگاره» تا «خودگرفت»: عکس سلفی در بافتار تحلیل های خرد و کلان

کلید واژه ها: خودانگاره خودسلفی خودگرفت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه جامعه شناسی هنر
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی عکاسی
تعداد بازدید : 104 تعداد دانلود : 158
رواج عکس سلفی(خودگرفت) در سال های اخیر و نهادینگی آن به عنوان یک ژانر در عکاسی موجب شده تا تحلیل گران در سطوح مختلف آن را از نظر دور ندارند و به بررسی علمی آن بپردازند. «عکس سلفی» که در ایران برخلاف غرب، پدیده ای تازه است، مورد ارزیابی و بررسی جدی قرار نگرفته است و منبعی به زبان فارسی پیرامون ریشه های تاریخی و سطوح تحلیل عکس سلفی، به جز برخی نوشته های پراکنده، موجود نیست. از این رو نوشتار حاظر سعی دارد تا به بیان تاریخچه عکس سلفی و بررسی آن در ارتباط با سلف پرتره های تاریخی بپردازد و در نهایت سطوح تحلیل مختلف را که از سوی تحلیل گران مورد استفاده قرار گرفته را بیان و مختصراً توضیح دهد.
۶.

چیدمان گرافیک: تبیین ویژگی های گرافیک محیطی در اماکن تجاری و تأثیر آن بر رفتار مصرف کننده

نویسنده:

کلید واژه ها: نگارگری گرافیک محیطی خاوران نامه عوامل بصری و غیربصری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه هنر و روانشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی تصویر سازی گرافیک و چاپ
تعداد بازدید : 161 تعداد دانلود : 81
پر واضح است که با گسترش زندگی شهری و مشغولیت های فکری، پیچیدگی های زندگی بشری هم بیشتر شده است به گونه ای که افراد بیشتر اوقات خود را در محیط های بیرون از خانه سپری می کنند. این اما فرصت مناسبی را برای طراحان گرافیک فراهم کرده است تا بتوانند بر اساس اصول زیبایی شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی و غیره، جذابیت هایی خلق نمایند و بینندگان را متأثر سازند. ساده تر اینکه به کارگیری ابزاری تحت عنوان گرافیک محیطی، که از پر مخاطب ترین ها و در عین حال کاربردی ترین هاست، می تواند به برقراری و بهبود ارتباطات اجتماعی در سطح شهر و به ویژه اماکن عمومی کمک نماید. طرفه آنکه با افزایش روز افزون ابعاد طولی و عرضی مراکز خرید، کاربرد عناصر و شاخصه های گرافیکی در فضای محیطی آن ها نیز بازاری پیدا کرده است. این پژوهش به یکی از اولویت های برنامه ای مراکز تجاری، از جمله رفتارهای اجتماعی فروشندگان و خریداران و عوامل محیطی تأثیرگذار بر آن مثل گرافیک ورود می کند تا با شناخت عوامل رضایت مندی مخاطبان، وفاداری آنان به سرویس دهندگان را شناسایی و فزونی بخشد. امر مهمی که برخی از نتایج آن با تحقیقات میدانی یکساله در میان مردم و مراکز تجاری عمده شهر شیراز حاصل شد.
۷.

چیدمان گرافیک: بررسی نسخه نگاره خاوران نامه محفوظ در موزه گلستان تهران در مکتب نگارگری شیراز

کلید واژه ها: نگارگری ایرانی خاوران نامه ابن حسام خوسفی بیرجندی شیوه ترکمانی مکتب نگارگری شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 664 تعداد دانلود : 167
کتاب خاوران نامه یک مثنوی حماسی با 22500 بیت به وزن و تقلید شاهنامه فردوسی، اثری از ابن حسام خوسفی بیر جندی است، که به زندگی امام علی(ع) و دلاوری های وی به عنوان قهرمان مسلمانان در تاریخ اسلام و جنبه های پهلوانی زندگی ایشان می پردازد. این مثنوی حماسی، در دوره های مختلف مصور شده است. نسخه- نگاره محفوظ در موزه کاخ گلستان تهران، کهن ترین نسخه مصور، از این اثر ادبی است که تاکنون بازشناخته شده است. این نسخه ارزشمند در سده نهم هجری در شیراز و تحت حمایت سلسله ترکمانان مصور شد، از این رو متخصصان، آن را متعلق به مکتب شیراز و شیوه نقاشی های آن را «ترکمانی» نامیده اند. مکتب نگارگری شیراز با پیشنه غنی فرهنگیِ پیش از اسلام خود، در دوره های اسلامی نیز به رشد و بالندگی خود ادامه داد. در واقع هدف این پژوهش بازبینی مختصات صوری این نسخه مصور و بیان آن هاست. خاوران نامه در فضایی ظهور کرد که سال ها قبل، شاهنامه های نفیسی در آن مصور شده بودند و سنت هایی را در زمینه نگارگری در این شهر پایه ریزی کرده بودند. این اثر نتیجه منطقی و تداوم نقاشی دوره های گذشته است.
۸.

چیدمان گرافیک: بررسی ساختارهای تصویرگری کتاب کودک و نوجوان

نویسنده:

کلید واژه ها: کودک نوجوان ساختارگرایی کتاب تصویرگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 964 تعداد دانلود : 343
تصویرگری هنری مردمی است که تصویرگر به وسیله آن اندیشه و مفاهیمی را به مخاطب انتقال می دهد. امروزه بیشترین کاربرد این هنر در کتاب برای کودکان و نوجوانان است. آگاهی هنرمند از روش های متفاوت تصویرسازی سبب ایجاد ارتباط بهتر با بیننده می گردد. در این راستا نظرات مخاطب، ناشر و نویسنده مؤثر بر انتخاب های طراح در اجرای کار است. این تحقیق با معرفی برخی از ساختارهای تصویرگری پاسخی به این پرسش است که کتاب کودک و نوجوان چه دسته بندی هایی دارد؟ لذا با روش شناسایی و معرفی، ضمن بررسی ساختارگرایانه، به طبقه بندی آن پرداخته و از نظر سطح، توصیفی می باشد. روش جمعآوری اطلاعات کتابخانه ای، میدانی و مشاهدهنگر است. بر این اساس انواع تصویرگری بر طبق رابطه آن با محتوا، سن مخاطب، سبک های نقاشی، نحوه رنگ گذاری، صفحه آرایی، صحافی و تکنیک اجرایی بیان شده است. روش هایی چون کولاژ، تصویرسازی سه بعدی، تصاویر کارتونی، تصویرسازی فرهنگی و قومی، استفاده از بافت و ترکیب بندی، کاربرد حاشیه و قاب بندی تزئینی و داستان مصور دنباله دار از جمله راهکارهای ارائه شده در این گروه بندی ها جهت تصویرگری برای این قشر است.
۹.

چیدمان گرافیک: بررسی و تحلیل آثار گرافیتی ""جی آر"" هنرمند معاصر فرانسوی

نویسنده:

کلید واژه ها: گرافیتی جی آر دیوارنگاری معاصر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی تصویر سازی گرافیک و چاپ
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی تصویر سازی گرافیک و چاپ جهان
تعداد بازدید : 138 تعداد دانلود : 716
در بیشتر کشورها نقاشی کردن و یا کشیدن هر علامت و تصویری بر روی دیوارها و یا املاک متعلق به افراد بدون جلب رضایت آنان کاری غیرمجاز و جرمی دارای پیگرد قانونی به شمار می آید. برخی از اوقات، این کار دربردارنده پیام های سیاسی و اجتماعی و حتی فرهنگی دارند که آثار هنرمند فرانسوی جی آر نیز از همین شیوه تبعیت می کند و در این جستار با رویکردی مروری به بررسی برخی از آثار و پروژه های اجرا شده توسط این هنرمند خوش فکر و پرکار پرداخته شده است. این هنرمند با عکس گرفتن از موضوعاتی مانند چهره و چسباندن نسخه های بزرگ از آن ها بر روی در و دیوار خیابان ها و مکان های عمومی نمایشگاه خیابانی خودش را برگزار می کند. جی آر معتقد است که عکاسی، یک هنر جهانی ست که در چهار چوب گالری ها و موزه ها اسیر شده است که با نمایش عکس ها در فضای باز، همه مردم امکان دیدن این تصویرها را دارند. در این جستار منظور از هنر خیابانی آن بخش از گرافیتی است که در کوچه و خیا بان و سطح شهر با آن برخورد می کنیم. در همین راستا پس از بیان تاریخچه ی مختصری از گرافیتی که به شیوع نقاشی های خیابانی به اهداف اجتماعی و سیاسی منجر شد، به تحلیل و بررسی تعدادی از آثار هنرمند فرانسوی ""جی آر"" پرداخته خواهد شد.
۱۰.

چیدمان جامعه: نقدی بر روند شکل گیری نقاشی نوگرا در هنرِ معاصر ایران

کلید واژه ها: مدرنیسم نقاشی معاصر ایران نقاشان نوگرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 670 تعداد دانلود : 379
تحولات و دستاوردهای نوین در هنر مدرن در دنیای غرب همسو و هماهنگ با فرهنگ و هنر شکل گرفت، تنوع شیوه های هنری و خلق ساختارهای نوین در دهه های اخیر به حدی است که امکان جمع بندی آن ها را ناممکن می سازد. یکی از دلایل عدم انسجام و تطابق سبک ها در هنر معاصر غرب همین کثرت و تنوع آن است، ولی چیزی که در این بین واضح می باشد، هنرِ آن کاملاً انسجام یافته و مطابق با فرهنگ و شرایط آن جامعه است؛ درحالی که در فرهنگ و هنر ایران این گونه نیست، ما دوره های هنری با اصالتی داشتیم، دوره صفویه و دوره قاجار، درست است که در این دوره ها هم کم و بیش متأثر از هنر غرب بودیم ولی در دوره کمال الملک به شیوه کاملاً غلط از هنر اروپا کپی برداری کردیم. در این جستار سعی شده نقدی بر هنر نقاشی شود که آیا این الگوبرداری از هنر غرب درست بوده؟ اهداف کلی مقاله در این راستاست که روند شکل گیری مدرنیسم در ایران بررسی شود، و نیز به این نکته پی ببریم که مدرنیسم در ایران بر اساس هنر گذشته و اصیل ایرانی تداوم یافته یا از هنر اروپائیان به عاریت گرفته شده؟ آنجا که پیشگامان هنر نقاشی شروع به طی کردن دورهای هنری غرب می کنند، هنری که در غرب یکصد سال پیش طی شد؛ در این مقاله بررسی می شود آیا این حرکت در زمان خود در ایران به جا بوده یا نه؟ همچنین نباید تلاش هنرمندانی را که در این عرصه طی کردند را نادیده گرفت، هنرمندان سقاخانه ای که سعی داشتند هنری مطابق با فرهنگ ایرانی و هنرِ معاصر به وجود آوردند. آیا توانستند به فرهنگ و هنر ایران کمک کنند تا این نشانه های ایرانی برای همیشه جاودانه بماند.
۱۱.

چیدمان فرهنگ: موسیقیِ فرش (نگاهی به عناصر بصری موسیقی در هنرهای تجسمی)

کلید واژه ها: موسیقی فرش رنگ هماهنگی نقوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 963 تعداد دانلود : 53
موسیقی، هنر اول و انتزاعی ترین هنریست که توسط اصوات شنیده می شود، اما آیا تنها موسیقی را می توان شنید؟ و آیا می توان نمودهای موسیقایی را در هنرهای بصری مشاهده کرد؟ در میان هنرهای تجسمی، هنر فرش در بسیاری از عناصر و ترکیباتی که دنبال می کند به دلیل وجه بکر بودن نقش و رنگ خود و تجریدی بودن به ویژه در بافته-های عشایری و روستایی قابلیت تطابق با عناصر موسیقایی را دارد. در میان همه ملت ها و حتی مذاهب، هنر، زبان مشترک است و شاخه های هنری نیز با وجود تفاوت هایی که با یکدیگر دارند اما به دلیل داشتن زبانی مشترک می توانند، وجه هنری شان را به زبان هم بازگو کنند؛ موسیقیِ فرش انکارناپذیر است به همان اندازه که تجسم نقوش و رنگ ها با شنیدن قطعه ای موسیقی در ذهن و جان آدمی، بی واسطه تجسم می یابد. این پژوهش نگاهی دارد به عناصری از موسیقی که قابلیت دیده شدن در هنرهای تجسمی به ویژه فرش دستبافت ایرانی را دارد. لازم به ذکر است پژوهش حاضر، ایده و نگرشی است که برای بررسی کاملاً علمی و جامع آن نیاز به مطالعات و بررسی های گسترده از سوی محققان، هنرمندان و آگاهان به موسیقی و فرش ایرانی است.
۱۲.

چیدمان نقد هنری: درباره پست مدرنیسم (5)، هرمنوتیک (بخش دوم)

یادداشت ها