شناخت اجتماعی

مقدمه و هدف: پژوهش­های مختلف، نتایج متفاوتی را در خصوص ناگویی هیجانی و نظریه ذهن در زنان و مردان ارائه کرده­اند. در این راستا، هدف این پژوهش، تعیین تفاوت ناگویی هیجانی و نظریه ذهن در بین دانشجویان کارشناسی بود. روش: به این منظور، 284 دانشجوی مقطع کارشناسی (123 پسر و 161 دختر) در رشته ­های علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه با روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس دانشجویان، پرسشنامه­ های ناگویی هیجانی تورنتو (TAS-20) و ذهن­ خوانی از طریق چشم­ها را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ­ها از روش­های آمار توصیفی و تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) استفاده شد. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که میزان نظریه ذهن و مؤلفه جهت­ گیری بیرونی در تفکر در دو جنس متفاوت است. به عبارت دیگر، دانشجویان پسر سطح بالایی از جهت­ گیری بیرونی در تفکر و سطح کمتری از نظریه ذهن را به نسبت دانشجویان دختر نشان می­ دهند.

پژوهش حاضر با هدفِ بررسی اثربخشی آموزش تفکر انتقادی برباورهای معرفت­شناختی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه یزد درسال تحصیلی 91-1390 انجام گرفت که از لحاظ هدف در طبقه­ی تحقیقات کاربردی و از لحاظ روشِ گردآوری داده­ها در قالب تحقیقات آزمایشی قرار می­گیرد. جامعه ی آماری شامل کلیه­ی دانشجویان دوره­ی کارشناسی دانشگاه یزد به تعداد 11052 نفر بوده است. طی مراحلِ روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ایِ مرحله­ای، دانشجویانِ دو کلاس از رشته­ی علوم تربیتی به عنوان گروه­های نمونه انتخاب و در مراحل بعد به تصادف به گروههای آزمایش و کنترل اختصاص یافتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی معرفت­شناختی شومر (1992) با 63 گویه و پروتکل آموزش تفکر انتقادی براساس دیدگاه هایپل (1984)، فیشر (2005) و مایرز (1986) در قالب شش جلسه آموزش دو ساعته بوده است. برای توصیف داده ها وتحلیل فرضیه های تحقیق از شاخص های آمار توصیفی و روش آماری تحلیل کوواریانس (پس از بررسی پیش فرض های آن) استفاده شد. براساس مهمترین نتایج به دست آمده، آموزش تفکر انتقادی باعث بهبود باورهای معرفت شناختی دانشجویان گروه آزمایش در مقایسه با دانشجویان گروه کنترل شده است. در سطح خرده مقیاس­ها، آموزش تفکر انتقادی باعث افزایش باورهای معرفت­شناختی افراد در ابعاد توانایی ذاتی یادگیری، ساده بودن دانش، قطعیت دانش، منبع دانش و یادگیری سریع دانش شد اما تأثیر متفاوتی بر باورهای معرفت­شناختی دانشجویان دختر و پسر نداشته است.

مقدمه و هدف: نظریه ذهن یکی از مهمترین مباحث شناخت اجتماعی می باشد و از آنجا که پیش نیازی برای درک محیط اجتماعی و درگیری در رفتارهای اجتماعی رقابت آمیز است، طی دهه­های اخیر در عرصه روان­شناسی مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، هدف اساسی پ ژوهش حاضر بررسی تحول شناخت اجتماعی بر اساس نظریه ذهن و مقایسه نظریه ذهن در سه گروه از کودکان 3، 5 و 7 ساله می­ باشد. روش: برای این منظور 150 نفر از کودکان مذکور از شهرستان رشت به روش نمونه­ گیری خوشه­ ای مرحله­ ای انتخاب شدند و به آزمون 38 سوالی نظریه ذهن پاسخ دادند. داده­ ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون تعقیبی در سطح معنی­ داری01/0≥ α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ ها: یافته ­ها نشان دادند که بین سه سطح نظریه ذهن در سه گروه مذکور تفاوت معناداری وجود دارد، به این صورت که آزمودنی­ های سنین بالاتر نسبت به آزمودنی­ های سنین پایین­ تر در همه سطوح نظریه ذهن، نمرات بالاتری را اخذ نمودند. نتایج: مبتنی بر یافته­ های پژوهش حاضر می­ توان اذعان نمود که کودکان با افزایش سن در سیر تحولی خود به سطوح متمایزی از نظریه ذهن دست می­ یابند.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای استرس و ناراحتی­های هیجانی ناشی از بیماری دیابت و همچنین تأثیر منفی آن بر روی کنترل قند خون در این بیماران؛ تاکنون شیوه­های مختلفی از مداخله­های روان­شناختی مورد بررسی قرار گرفته­اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مداخله گروهی روانی اجتماعی بر شاخص­های بهزیستی جسمی و روانی بیماران دیابتی انجام گردید. روش: کلیه زنان مبتلا به دیابت نوع دو در مرکز تحقیقات دیابت شهر یزد جامعه آماری پژوهش حاضر بودند که از این تعداد 80 نفر به روش نمونه­گیری تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه­های بهزیستی روانی WBQ-12، پرسشنامه کیفیت زندگی وابسته به دیابت (ADDQOL19)راتکمیل کرده و سپس برای گرفتن آزمایش خون به آزمایشگاه معرفی شدند. داده­ها با استفاده از نرم­افزار spss و روش MANOVA تجزیه و تحلیل شد. نتایج: تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که تأثیر مداخله گروهی روانی اجتماعی در بهبود شاخص­های بهزیستی روانی و کیفیت زندگی در مرحله دوم (تفاضل سنجش اول و سوم) بیشتر و معنادارتر از مرحله اول (تفاضل سنجش اول و دوم) بوده است. همچنین میزان HbA1c در پس آزمون گروه آزمایش کاهش نشان داده بود اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که مداخله گروهی روانی اجتماعی بر بهبود متغیرهای سلامت روانی در بیماران دیابتی تأثیر مثبت دارد و سبب افزایش بهزیستی و کیقیت بهتر زندگی در این بیماران می­شود. اما تأثیر این مداخله با گذشت زمان مشهودتر می­باشد.

هدف: این پژوهش تعیین تأثیر غنی­ سازی ارتباط برمیزان سازگاری زناشویی دانشجویان متاهل می­باشد. روش: این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش­آزمون – پس­ آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این مطالعه را زوج­های دانشجوی دانشگاه پیام نور تشکیل داده­ اند. نمونه پژوهش 60 نفر (30 زوج) بوده که یکی از زوجین الزاماً دانشجوی دانشگاه پیام نور ارومیه می ­باشد. زوجین به روش تصادفی در دو گروه کنترل (15 زوج) و گروه آزمایش (15 زوج) قرار گرفتند. متغییر مستقل برنامه آموزشی غنی­ سازی روابط بود که در 10 جلسه روی گروه آزمایش انجام شد. در گروه کنترل نیز که شامل 15 زوج بود هیچ مداخله­ای صورت نگرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه سازگاری زناشویی (اسپاینر، 1976) بود. یافته­ ها: غنی­ سازی روابط بر افزایش سازگاری زوجین مؤثر است. ابعاد آن شامل رضایت زناشویی، همبستگی زناشویی، توافق زوجی و ابراز محبت زوجی است. نتیجه­ گیری: مهارت غنی­ سازی روابط، سازگاری زناشویی را افزایش می ­دهد.

در این تحقیق میزان شیوع اهمال­ کاری تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور اهواز در نیمسال اول تحصیلی 1388-1387 مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. از بین دانشجویان مشغول به تحصیل در آن دانشگاه 1200 نفر( 155 پسر و 1045 دختر) به شیوه تصادفی انتخاب و از این تعداد 207 نفر آنان دارای اهمال­ کاری تحصیلی تشخیص داده شدند. به منظور جمع­ آوری داده­ ها از پرسشنامه اهمال­ کاری تحصیلی محقق ساخته استفاده به عمل آمد. تحلیل داده­ ها با کمک آمار توصیفی (فراوانی، درصد و نمودار) و استتباطی (T گروه­های مستقل) صورت گرفت. روش تحقیق توصیفی – پیمایشی است. در این تحقیق این سئوال که میزان شیوع اهمال­ کاری تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام ­نور اهواز تا چه اندازه است؟ و آیا بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام­نور اهواز از آن لحاظ تفاوت وجود دارد؟ مورد بررسی قرار گرفت. یافته ­ها نشان داد که میزان شیوع اهمال­ کاری تحصیلی در جامعه دانشجویان دانشگاه پیام نور اهواز 2/17 درصد (در دانشجویان پسر 8/17 و در دانشجویان دختر 03/17 درصد) است. یافته ­ها همچنین نشان می ­دهد که بین میزان شیوع متغیر یاد شده در دانشجویان دختر و پسر از لحاظ آماری تفاوت معنی ­داری وجود ندارد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی روند تحول آرزوهای شغلی کودکان می­ باشد. به این منظور 179 دانش آموز (85 دختر و 94 پسر) از نواحی 5 گانه آموزش و پرورش اصفهان به شیوه­ی نمونه­ گیری خوشه­ ای مرحله­ ای انتخاب شدند. روش جمع­ آوری داده­ ها مصاحبه­ ی نیمه سازمان­یافته بود. داده­ ها با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل واریانس و مقایسه ­ی زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت مشاهده شده در نمرات آرزوهای شغلی کودکان و نیز تفاوت مشاهده ­شده در نمرات کودکان در سنین مختلف و تأثیر جنسیت بر آرزوهای شغلی معنادار (05/0< P) است. همچنین اگرچه در هر دو جنس تحول آرزوها رو به پیشرفت است، سطح تحولی آرزوهای شغلی دختران بالاتر از سطح تحولی آرزوهای شغلی پسران است.

هدف پژوهش حاضر اثربخشی مداخله­ شناختی - رفتاری مبتنی بر تعلل بر بهبود عملکرد تحصیلی و حرمت خود دانشجویان دختر پیام نور بود. بنابراین با استفاده از روش نمونه­ گیری در دسترس، 30 نفر از دانشجویان دختر بر اساس معیارهای ورود- خروج از میان داوطلبان انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه (آزمایش و گواه) جایگزین شدند. کلیه آزمودنی­های گروه آزمایش و کنترل پرسشنامه ­های تعلل و حرمت خود را قبل و بعد از آموزش جلسات تکمیل کردند. همچنین معدل ترم تحصیلی قبل هر دانشجو پیش از مداخله و معدل ترم تحصیلی ترم بعد او پس از انجام مداخله جمع­ آوری شد. تحلیل نتایج با استفاده از نسخه شانزدهم نرم­افزار آماری SPSS و کاربرد آزمون کوواریانس نشان داد که تعلل در آزمودنی­های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل کاهش و حرمت خود و عملکرد تحصیلی افزایش معنادار داشته است (05/0p<). این نتایج مبین آن است که مداخله شناختی ـ رفتاری مبتنی بر تعلل به واسطه بازسازی شناختی، ذهن­ آگاهی و روش­های رفتاری از جمله مدیریت زمان به کاهش تعلل و افزایش حرمت خود و عملکرد تحصیلی دانشجویان می ­انجامد.

در این پژوهش، بررسی رابطه عزت نفس و خودکارآمدی با متقاعدسازی در مدیران آموزشی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه مدیران آموزشی دانشگاه­ های آزاد اسلامی شهر تهران بود، که تعداد 120 نفر (76 زن و 44 مرد) به روش نمونه­ گیری خوشه­ ای چند مرحله­ ای انتخاب شدند. برای اندازه­ گیری عزت نفس از آزمون عزت نفس کوپراسمیت (1967) و برای اندازه ­گیری خودکارآمدی از آزمون باورهای خودکارآمدی عمومی (شرر و دیگران، 1982) و برای اندازه­ گیری متقاعدسازی از آزمون دانش متقاعدسازی (سپاه منصور و هومن، 1389) استفاده به عمل آمد. برای تحلیل داده­ ها، از هم بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون بهره گرفته شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که بین متقاعدسازی با عزت نفس و متقاعدسازی با خودکارآمدی، همبستگی مثبت معنادار وجود دارد (به ترتیبr=0/771 و r=0/494). همچنین نتایج نشان داد که 59% از واریانس مربوط به متقاعدسازی با عزت نفس (R2=0/594) و 24% از واریانس متقاعدسازی با خودکارآمدی (R2=0/244) تبیین می­ شود. و نتایج حاصل از ضرایب شیب نشان داد که در پیش­ بینی متقاعدسازی، سهم عزت نفس بیش از خودکارآمدی بود (=0/70β).

هدف: این مطالعه به منظور تعیین میزان ارتباط مؤلفه­های فراشناختی خلاقیت با سلامت روان در یک نمونه غیربالینی از دانشجویان اجرا شد. روش: پژوهش با روش همبستگی انجام شد و شامل یک نمونه 400 نفری از دانشجویان رشته­های مختلف تحصیلی علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه و کشاورزی، و علوم دامپزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار بود. ابزار پژوهش شامل آزمون تفکر خلاق تورنس (فرم ب تصویری) و پرسش­نامه سلامت عمومی گلدبرگ بود. یافته­ها: تحلیل روابط همبستگی و رگرسیون بیانگر روابط منفی معنی­دار بین خلاقیت با نشانه­های آسیب­های روانی بود. از بین مؤلفه­های فراشناختی خلاقیت دو مؤلفه سیالی و ابتکار ذهنی 46 تا 57 درصد از واریانس سلامت روان را تبیین می­کرد. میزان خلاقیت و سلامت روان در بین رشته­های مختلف متفاوت بود. دانشجویان گروه علوم انسانی نسبت به بقیه رشته­ها از خلاقیت و سلامت روان بالاتری برخوردار بودند. نتیجه­گیری: یافته­های پژوهش نشان داد که در حوزه سلامت روان، خلاقیت متغیری تأثیر­گذار است. بنابراین با تحریک و تقویت آن می­توان به ارتقای سلامت روان کمک کرد. یافته­های پژوهش نشان­دهنده یک الگوی توانمند­سازی خلاق برای دانشجویان است. الگو در شکل کاربردی شامل آموزش­های سیال سازی و ابتکاری سازی ذهن و شخصیت است که باعث می­گردد دانشجویان بتواند از قدرت حل مساله و انطباق روانی بالاتری برای رویارویی با مشکلات برخوردار شوند.