مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال یازدهم تابستان 1389 شماره 10

مقالات

۱.

مفاهیم مذهبی در هنر عصر صفوی (قالی بافی، خوشنویسی و نگارگری) با نگاهی تاریخی

کلید واژه ها: هنر مذهب شیعه قالیبافی صفوی نگارگری فلزکاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری تاریخ هنر تاریخ هنر ایران پس از اسلام صفویه
تعداد بازدید : 540 تعداد دانلود : 715
تاریخ ایران در سراسر دوران اسلامی یعنی پس از 9 قرن از زمان ورود اسلام به ایران تا قبل از روی کار آمدن سلسلة پادشاهی صفوی و برای برهه ای کوتاه در زمان آل بویه هیچ گاه شاهد حاکمیت دولتی شیعی مذهب نبوده است. در دوران صفوی، «مذهب» نقش مهمی در روند مطالعة فرهنگ و هنر داشت، طبعاً از این رهگذر مقولة هنر نیز از تغییر ایدئولوژی و تحولات اجتماعی که در عصر صفوی رخ داده بود بی بهره نماند و در واقع علاوه بر مردم، هنرمندان ایرانی و شیعه مذهب هم سعی کردند که اندیشه، تفکر، عناصر شیعی، ارادت به خاندان پیامبر(ص) و ائمة اطهار و مخصوصاً شخص «علی بن ابیطالب» (ع) و همچنین موضوعات، احادیث و وقایعی همچون حادثة کربلا، معراج پیامبر و... که در حوزة تفکر شیعی بود، در هنر و آثار هنری خود منعکس کنند. این مقاله بر آن است تا مذهب و عناصر مذهبی غالب در دوران صفوی را با رویکرد به هنرهای قالی بافی، نقاشی ایرانی (نگارگری) و خوشنویسی که در هنر این دوران منعکس شده است، با نگاهی تاریخی بازگو نماید.
۲.

ضرورت توجه به توسعه فرهنگی از دیدگاه امام خمینی (ره)

کلید واژه ها: تعالی فرهنگ توسعه انحطاط امام خمینی (ره)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه الگوهای اسلامی توسعه
تعداد بازدید : 770 تعداد دانلود : 851
امروزه توسعه از جایگاه بالایی برخوردار است، به گونه ای که از شاخص های تفکیک و تشخیص کشورهای پیشرفته از عقب مانده به شمار می آید که یکی از ابعاد آن، توسعه فرهنگی است. «امام خمینی» (ره)، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین متفکران در تاریخ معاصر ایران، فرهنگ را پایه ای برای مسائل سیاسی و اقتصادی می دانند. از نظر ایشان، در مباحث مربوط به ایران، از هر موضوعی آغاز کنیم، ناگریز به بحث فرهنگ کشیده می شویم. در این مقاله، به ابعادی از توسعة فرهنگی اشاره شده است که هر یک دارای سه ویژگی است: 1. از دیدگاه «امام» (ره) دارای اولویت و اهمّیت هستند. 2. برآمده از توسعه فرهنگی بوده و معلول آن به شمار می آیند. 3. بر توسعه فرهنگی تأثیرگذارند و نیز در سرعت رشد آن مؤثّر می باشند.
۳.

ارزیابی سیاست های هنری با ارتقاء مدل چارترند و مک کافی

کلید واژه ها: سیاست فرهنگی سیاست هنری ارزیابی سیاست های فرهنگی ارزیابی سیاست های هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 977 تعداد دانلود : 610
این تحقیق، به ارتقا و بومی سازی مدلی می پردازد که سیاست های هنری را به چهار گروه تسهیلگر، حامی، معمار و مهندس تقسیم کرده است. این چهار نقش می توانند برای نمایش میزان مداخله دولت در حوزه فرهنگ و هنر مورد استفاده قرار گیرند. بدین منظور، با بررسی و تحلیل محتوای مصوبات هنری دولت در سال های 1368 تا 1388 و با استفاده از پیشینة مطالعات مربوط به سیاست های فرهنگی و هنری، شاخص های جدیدی به جای شاخص های مربوط به هر نقش در مدل قبلی، تعریف شده، ضمن اینکه چارچوب اصلی نقش ها تغییری نکرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص های مربوط به نحوه سرمایه گذاری، ابزار، تحرک سیاسی و هدف برای ارزیابی سیاست های هنری به عنوان زیرمجموعه ای از سیاست های فرهنگی در ایران، شاخص های مناسبی هستند.
۴.

مروری بر راهبردهای تربیتی معرفت امام زمان (عج) با تأکید بر خانواده

نویسنده:

کلید واژه ها: معرفت تربیت دینی تربیت معرفت امام برنامه های راهبردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی الگوها و عبرتهای شخصیتی و رفتاری
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : 926 تعداد دانلود : 298
با نگاهی به جامعة اسلامی و بنا به مستندهای متعدد می توان دریافت که یکی از اهداف رسیدن به جامعه ای ایده آل، هدایت نسل ها به سمت انتظار حضرت «مهدی موعود» (ع)، است. این امر در جامعة شیعی ایران اسلامی بیشتر نمود پیدا می کند؛ زیرا این جامعه درصدد فراهم کردن زمینه های ظهور است و تحقق ظهور را در گرو تربیت نسل منتظر می داند. نسلی که با تمام وجود منتظر ظهور بر حقش را است تا پذیرای وجود مقدسش باشد. از این رو برنامه های راهبردی بسیار دقیق و عالمانه به خصوص در حیطة تربیتی، لازم است، تا بتوان براساس آن به هدف والای تحقق آرمان های متعالی انقلاب اسلامی به رهبری «امام خمینی» (ره) و مقام معظم رهبری دست یافت. اولین بعدی که توجه به آن در تربیت دینی اهمیت دارد، بعد فردی است که توجه به خانواده، به عنوان اولین بستری که شاکلة فرد را ایجاد می کند از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مقاله مقدمه ای است برای تبیین راهبردهای تربیتی معرفت «امام زمان» (عج) با رویکردی که در بالا گفته شد.
۵.

رسانه و دین

کلید واژه ها: دین اینترنت رسانه برنامه های مذهبی وبلاگ های مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 384 تعداد دانلود : 189
با گسترش تکنولوژی و پیدایش وسایل ارتباطی نوین شاهد دگرگونی در اشکال رسانه ها و به تبع آن تغییر در زندگی افراد هستیم. به طور مثال این تغییرها را می توانیم در نحوة زندگی، تفریح، سرگرمی، مسافرت، خرید، نحوة عبادت انسان ها و دسترسی به اطلاعات دینی مذهبی مشاهده کنیم. این مقاله چگونگی استفادة کاربران از اینترنت در امور مذهبی را مورد بررسی قرار داده است. هدف تحقیق، شناخت و نحوة استفاده کاربران از مطالب دینی اینترنت و انگیزة کاربران از استفادة مطالب دینی از اینترنت می باشد. روش به کار رفته در این مقاله، پیمایش است و جامعة آماری آن شامل 700 نفر از دانشجویان رشتة مدیریت دانشگاه ارومیه است. نتایج این تحقیق نشان می دهد مطالب دینی اینترنت، به میزان 1/69 درصد، در باورها و اعتقادهای دینی کاربران تاثیر دارد. همچنین مطالب دینی اینترنت، در بالا بردن اطلاعات 67 درصد کاربران، تاثیر دارد.
۶.

بررسی تأثیر مسائل کار و شغل دانشجویان بر پشتکار و موفقیت تحصیلی آنان

کلید واژه ها: موفقیت تحصیلی انگیزه شغلی کار و شغل پشتکار و موفقیت تحصیلی نهادهای اشتغال زا بازار کار نامناسب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 82 تعداد دانلود : 113
مقاله حاضر به دنبال شناسایی رابطه آماری بین مسائل کار و شغل دانشجویان و اثرگذاری آن بر میزان پشتکار و موفقیت تحصیلی بوده که در قالب الگوهای آماری مختلف در نرم افزار لیزرل مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار آماری SPSS، به اعتبار و پایایی متغیرهای مستقل و وابسته پرداخته؛ سپس برای آن مؤلفه ها نام گذاری شد. در مرحله بعدی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار Lisrel، اعتبار سازه ای تحقیق مورد آزمون و رابطه آماری بین متغیرها با شاخص های آن، مورد تأیید واقع گردید که در الگوی نهایی تحقیق، با استفاده از آزمون های برازش مدل، روابط بین متغیرها و اثرگذاری متغیرهای مستقل بر وابسته تأیید شد. تحقیق حاضر با استفاده از فرمول کوکران، از میان 15939 نفر جامعه آماری، 375 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید و متناسب با آمارهای در دسترس جنسیت و رشته تحصیلی، گزینش نمونه ها به شیوه نمونه گیری سهمیه ای به اجرا درآمد. یافته های تحقیق نشان داد که عملکرد نامناسب نهادهای اشتغال زایی، عامل اصلی به وجود آورنده مسائل اشتغال دانشجویان بوده و از سوی دیگر ظرفیت پذیرش دانشگاه ها، سازگار با شرایط بازار کار نیست.
۷.

بررسی عوامل مؤثر در رقابت رسانه ای (مطبوعات) از دیدگاه دست اندرکاران رسانه

کلید واژه ها: رقابت رسانه ای مطبوعات سراسری روزنامه نگاری تشریحی و تحقیقی امنیت شغلی روزنامه نگاران مدیریت تخصصی رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 683
یک سازمان مطبوعاتی، به عنوان سازمان خدماتی به منظور افزایش درآمد و تصاحب بازار نشر، روش های مختلفی را برای رقابت با سایر رسانه ها اتخاذ می کند. این رقابت، ابعاد متعددی را در برمی گیرد که در زمینه های حفظ مخاطبان، جذب مخاطبان جدید، تولید مطالب اختصاصی، سبقت خبری، فروش بیشتر، جذب آگهی بیشتر و افزایش تیراژ مطرح می شود. در این پژوهش، به روش «پیمایش» دربارة چگونگی ایجاد فضای رقابتی در روزنامه های ایران تحقیق شده و دیدگاه مدیران بخش تحریریة پنج روزنامة مطرح کشور بررسی شده است. در این پژوهش مشخص شد که روش های روزنامه نگاری (تحقیقی و تشریحی)، امنیت شغلی، خصوصی سازی و مدیریت تخصصی در ایجاد فضای رقابتی مؤثر است.
۸.

رویکردها به آخرالزمان و نشانه های ظهور

کلید واژه ها: آخرالزمان نشانه های ظهور تألیف های مهدوی پیشگویی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 564 تعداد دانلود : 994
موضوع مهدویت در میان آموزه های اسلامی، از جمله موضوعاتی است که در منابع متعدد مورد توجه قرار گرفته است. در میان مقولات مهدوی نیز یکی از موضوعات شاخص، موضوع «نشانه های ظهور» است که مورد توجه تمام فرق اسلامی قرار داشته است؛ البته موضوع نشانه های ظهور منحصر به منابع اسلامی نیست و نظیر آن را درباره منجیان آسمانی دیگر ادیان می توان برشمرد. در پژوهش حاضر برای اولین بار رویکردهای مختلف به این موضوع، جمع بندی و به طور اجمالی معرفی شده اند. دسته بندی ارائه شده در این مقاله برای اولین بار است. در نگارش این مقاله از روش تحقیق کیفی و شیوه کتابخانه ای و با استقصای اکثری آثار تألیف شده در این حوزه به وسیله مطالعه یا مرور دائره المعارف موعود «آخرالزمان» (ع)، انجام شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۳