بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران سال اول پاییز 1389 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

طلاق عاطفی: علل و شرایط میانجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان ایران رابطه زناشویی نظریه مبنایی طلاق عاطفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : 32 تعداد دانلود : 921
پژوهش حاضر با هدف بررسی طلاق عاطفی از دید زنان، و به روش نظری? مبنایی انجام شده است. تمرکز مطالعه بر فرایندی بوده که تجربه طلاق عاطفی زنان را شکل داده است. اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق با بیست نفر از زنان مراجعه کننده به یکی از مراکز مشاور? تهران جمع آوری و با استفاده از کدگذاری نظری تحلیل شده است. زنان در مصاحبه ها علل ایجاد کنند? طلاق عاطفی را توصیف کرده اند. نتایج پژوهش پیچیدگی و تنوع تجربیات زنان را نشان می دهد و این نظر را که ابعاد مختلف روانی، اجتماعی و فرهنگی در تجرب? طلاق عاطفی در تعامل هستند، حمایت می کند.
۲.

حاشیه نشینی و فضای شهری: بازتولید اجتماع غریبه ها، مطالعه موردی محلهی عرب های ملک شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصفهان حاشیه نشینی فضای شهری وضعیت غریبگی محله عرب های ملک شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 129 تعداد دانلود : 896
هدف اصلی تحقیق تحلیل «وضعیت غریبگی» حاشیه نشینان نسبت به اجتماع بزرگتر یعنی ساکنین شهر اصفهان و اهالی محلات مجاور و نیز نسبت به یکدیگر بوده است. بر اساس یافته ها پایین بودن سطح اعتماد اجتماعی در محل، ناامن دیدن محل و پایین بودن سطح روابط اجتماعی نزدیک و صمیمی، چندپارگی بافت اجتماعی محلهی عرب ها را نشان می دهد. نگرش های منفی اهالی محلات مجاور به محلهی عرب ها از یک سو و فقدان روابط اجتماعی با افراد صاحب پایگاه اجتماعی بالا و قوی بودن هویت قومی در ساکنین از سوی دیگر، نشان دهندهی جداافتادگی جامعه شناختی و نه صرفاً مکانی و فضایی اهالی محله عرب ها از فرآیندها و محیط شهری است.
۳.

ویژگی ها و پیامدهای اسکان غیر رسمی و حاشیه نشینی شهری نمونه موردی: کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب های اجتماعی اسکان غیر رسمی کلان شهر تهران حاشیه نشینی شهری پیامدهای اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 416 تعداد دانلود : 970
هدف اصلی از نگارش این نوشتار پرداختن به مسئله حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی و پیامدهای آن در کلان شهر تهران است. کلانشهر تهران در عین اینکه نقش عمدهای در توسعه اقتصادی ملی بر عهده دارد، به دلیل گسترش فضایی نامنظم و بیرویه که در نتیجه جابهجایی و تغییر مکان فعالیتها و جمعیت از مرکز شهر به خارج از شهر و پراکنش در نواحی فراشهری بوده، آسیبهای اجتماعی مختلفی را بهوجود آورده است. از سوی دیگر، بی توجهی به معضلات پیرامون شهر موجب تهدید متن شهر شده و انواع آسیبهای اجتماعی، روانی، آسایشی و امنیتی را به وجود آورده و به تعبیری؛ حاشیه بر شهر حاکم شده است.
۴.

جابجایی جمعیت و اچ.آی.وی/ ایدز: بررسی برخی شواهد موجود در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران جابجایی مهاجران ایدز رانندگان ادواری رفتارهای پرخطر کارگران فصلی کارگران نوبتی ملوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 683 تعداد دانلود : 361
شواهد موجود در سطح بین المللی و در ایران نشان می?دهد که جمعیتهای در حال جابجایی از قبیل مهاجران، رانندگان و کارکنان کشتی به شکلی جدی در معرض خطر ابتلا به ایدز قرار دارند. طی مقاله از طریق پژوهش اسنادی و بهره گیری از تمام اطلاعات موجود در دوره زمانی پنج سال 1380-1385 زمینه های مورد نظر در میان مهاجران، رانندگان، کارگران فصلی و نوبتی/ادواری، ملوانان، و ساکنان استانهای مرزی توصیف و تحلیل می?شوند. نتایج این مطالعه اولیه نشان دهنده آسیب پذیری گروههای جابجاشونده در پیوند با خطر اچ.آی.وی/ایدز از یکسو و کمبود تمهیدات ویژه این گروه در کشور در زمینه های پیشگیری، کنترل و کاهش اچ آی وی/ایدز از سوی دیگر هستند.
۵.

مقایسه برخی ویژگی های روسپی های بزرگسال و کودک در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران کودک فرار از منزل تن فروش روسپی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کودک
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 297
این مقاله برخی ویژگی های فردی، خانوادگی و اجتماعی دو گروه زنان و دخترانی را که در سنین قبل و پس از 18 سالگی تن فروشی را شروع کرده اند، مقایسه می کند. مهمترین عوامل خطر روسپی شدن کودکان عبارتند از: آزار جنسی در کودکی، فرار از منزل، اجبار به روسپیگری، حضور روسپی در بین دوستان، سابقه سوء مصرف پدر، مسئولیت تامین مخارج دیگران (بارتکفل)، سابقه سوء مصرف مواد مادر، سابقه بازداشت قبل از روسپیگری. نتایج این مطالعه یافته های پژوهش های پیشین در زمینه ویژگیهای کودکان آزار دیده و عوامل خطر که احتمال روسپی شدن کودکان را افزایش می دهد، تایید می کند.
۶.

عوامل اجتماعی موثر بر خودکشی جوانان استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودکشی انسجام اجتماعی شکاف نسلی انتظام اجتماعی دگرگونی ارزشها نابسامانی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : 455 تعداد دانلود : 107
در این تحقیق سعی شده است با رویکردی جامعه شناختی، عوامل اجتماعی مؤثر بر اقدام به خودکشی در بین جوانان کردستان شناسایی شود. در این پژوهش از روش پیمایشی و پرسشنامه برای گرد آوری اطلاعات استفاده شده است. در این تحقیق با 128 نفر از افراد زیر 25 سال که در فاصله بین سالهای 1383 تا 1386 اقدام به خودکشی کرده اما موفق به آن نبوده اند، مصاحبه شده است. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل نتیاج نشان میدهد که احساس انتظام اجتماعی شدید در بین زنان و احساس نابسامانی اجتماعی در بین مردان عامل اصلی خودکشی جوانان در کردستان بوده اند.
۷.

جهان چهارم ایرانی- سیمای «زیست حاشیه ای» و«مسائل شهری» در همدان و برخی راه چاره ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همدان مهاجرت حاشیه نشینی مسائل شهری زیست حاشیه ایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : 78 تعداد دانلود : 103
طی دهه های گذشته استان همدان رشد شهری گسترده ای را تجربه کرده است که منجر به پیدایش و افزایش حاشیه ها در اطراف این شهر شده است. در این مقاله با استفاده از پیمایش های میدانی محقق در نواحی حاشیه شهر همدان در تابستان سال 1384 و پاییز 1387، داده های طرح توانمندسازی حاشیه نشینان، یافته های گزارش ارزیابی اجتماعی در طرح توسعه محلی، و نیز یافته های مطالعه جرائم زنان و جوانان در شهر همدان در سال 1389 سیمای حاشیه نشینی در شهر همدان مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و در نهایت برخی توصیه های سیاستی جهت اداره بهتر حاشیه ها بر مبنای یافته های فوق ارائه شده است.
۸.

بررسی جامعه شناختی احساس امنیت جنسی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان شهر تهران احساس امنیت سوء استفاده جنسی امنیت جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 302 تعداد دانلود : 407
موضوع امنیت و احساس امنیت از مهمترین و قدیمترین موضوعات مربوط به زنان است. این تحقیق به مطالعه احساس امنیت در میان زنان می پردازد. سوالات اصلی این تحقیق از این قرارند: احساس امنیت جنسی زنان پایتخت نشین کشور چگونه قابل تبیین است؟ چند درصد از زنان در محیطهای عمومی احساس امنیت می کنند؟ و تجارب اولیه زندگی زنان بر این احساس امنیت چه تاثیری دارد؟ نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که منطقه محل سکونت، مدت زمان بیرون ماندن از خانه، تاهل، نوع شغل، جامعه پذیری و خاطرات گذشته افراد بر میزان احساس امنیت در بانوان تاثیر بسزایی دارد.
۹.

فهم جنبش دانشجویی در ایران با تاکید بر فعالیت های دانشجویی در دوره اصلاحات (1384 ـ 1376)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهداف دایم و موسمی نظریه جنبش های جدید اجتماعی نظریه کارکردگرایانه نظریه انقلابی نظریه فرهنگ سیاسی نظریه عرصه سمبلیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 922 تعداد دانلود : 459
جامعه ایران نیز در چند دهه گذشته شاهد تجربه جنبش های دانشجویی بوده است. این جنبش ها پیشقراول جنبش های ملی و سراسری، از جمله نهضت ملی نفت (1332)، انقلاب اسلامی (1357) و جنبش اصلاحی (1376) بوده اند. چرا جنبش های دانشجویی به راه می افتند؟ این مقاله می کوشد از منظر پنج نظری? جامعه شناختی به این پرسش پاسخ دهد و پس از آن، تجربه جنبش دانشجویی در ایران را ارزیابی خواهد کرد. در پایان، دلایل افول فعالیت های دانشجویی در دوره اصلاحات یعنی از سال 1380 تا 1384 توضیح داده می شود. دلایل افول فعالیت های دانشجویی در دوره اصلاحات یعنی از سال 1380 تا 1384 توضیح داده می شود.

گزارش ها

۱.

نقش تصویر در روایت مسائل اجتماعی ایران: گزارش یک تجربه

کلید واژه ها: روایت تحقیق کیفی مسائل اجتماعی سینمای مستند ارتباطات تصویری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 824
در این مقاله با استفاده از یک تجربه در حوزه سینمای مستند، نقش مثبت تصویر در روایت گری موثر مسائل اجتماعی در ایران نشان داده می شود. ادعای مقاله این است که بازگویی نتایج تحقیقات در قالب گزارش های خشک تحقیقی آکادمیک، افراد زیادی را از دسترسی به آنها و کسب آگاهی های اجتماعی لازم محروم می کند. بر اساس نتایج بدست آمده از چند تجربه می توان گفت در حالی که چنانچه نتایج تحقیقات در قالب تصویر عرضه شوند، علاوه بر تولید اطلاعات مورد نیاز محققین و دانشمندان، به فهم اجتماعی وسیع تر موضوع از جانب کنشگران اجتماعی نیز کمک خواهند کرد.