سیاست

سیاست

فصلنامه سیاست 1387 دوره 38 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

جامعه ی قدرتمند ، دولت ضعیف تبیین جامعه‌ شناختی مناسبات دولت- جامعه در ایران عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنترل اجتماعی تحول اجتماعی جامعه‌ی شبکه‌ای دولت قوی دولت ضعیف سیاست بقا استراتژی بقا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 994 تعداد دانلود : 121
با این فرض که رفتار و کنش بازیگران اجتماعی و همچنین نوع تصور قدرت در سطح زندگی اجتماعی بر رفتار سیاسی دولت و چگونگی سازماندهی حیات سیاسی تاثیر گذار می باشد در آن صورت می توان پذیرفت که فهم ماهیت و عملکرد دولت در هر جامعه ای به فهم ساختار جامعه ای که دولت تنها بخشی از آن محسوب می گردد ارتباط تنگاتنگی دارد. در مقاله حاضر بر آنیم تا با استفاده از یک الگوی نظری معطوف به تحلیل تجربی و با تاکید بر رابطه‌ی بازتابی دولت – جامعه‌ تبیین و تصویری واقع گرایانه از منطق این رابطه در ایران دوره قاجار ارائه دهیم. بررسی ماهیت جامعه سنتی و نظم سیاسی پیشامدرن و چرایی و چگونگی تغییر این نظم به نظم سیاسی مدرن در کانون این تحلیل قرار دارد.
۲.

مفهوم و چیستی حکومت در اندیشه سیاسی شهید صدر (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکومت جمهوری اسلامی حکومت اسلامی خلافت انسان نظارت مرجع شهید صدر حکومت شورایی حکومت ترکیبی،

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 298 تعداد دانلود : 504
علامه شهید سید محمد باقر صدر بر مبنای باور به خداگرایی، توحید و عدل کلی، سه اصل حاکمیت مطلقة خدا بر جهان، سنت های حاکم بر هستی و آزادی و اختیار انسان- به عنوان موجود عاقل- را نتیجه می گیرد که حاصل آنها پذیرش خلافت و جانشینی انسان از سوی خدا در قالبی تکوینی و فطری همراه با تأیید و پذیرش شرعی است. بعد سیاسی این خلافت و جانشینی اداره سرنوشت مشترک جمعی یا حکومت است که جز رعایت و پاسداری از حقوق، شؤون و مصالح عمومی و مصالح دین الهی نمی باشد. این حکومت حق مردم و مسئولیت آنان به عنوان جانشین خدا در زمین است. از این رو نظام مردمی یا مردم سالارانه نیز مورد تأیید او هست؛ هر چند در اساس قائل به امامت منصوص ( بر اساس عصمت) می باشد. بنابراین او در زمان غیبت امام عصر (عج) باور دارد که حکومت از دو خط خلافت انسان، با مسئولیت تشکیل نهاد حکومتی مشتمل بر قوای مقننه و مجریه و شهادت «مرجع فقیه عام » با مسئولیت نظارت شرعی بر حکومت و بیان احکام و داوری ( قضاوت ) تشکیل می گردد که وی آن را حکومت «جمهوری اسلامی» می نامد.
۳.

جنگ قدرت ها برای تسلط بر ماوراء قفقاز 1920-1918(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنگ جهانی اول نبرد برای تصرف باکو جنگ جهانی اول و ماوراء قفقاز ماوراء قفقاز و قدرت های بزرگ، ماوراء قفقاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 224
با انقلاب اکتبر 1917 و تشکیل حکومت شوروی در روسیه، ملل ماوراء قفقاز (گرجی‌ها، آذری‌ها، ارامنه) جمهوری‌های مستقل تشکیل دادند. اما به علت رقابت قدرت های بزرگ در ماوراء قفقاز، به رسمیت شناخته نشدن این جمهوری‌ها در کنفرانس صلح پاریس (1919)، و ستیز و دشمنی میان خود این جمهوری‌ها، حکومت بالشو یکی روسیه جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و گرجستان را یکی پس از دیگری درهم شکست و آنها را دوباره به قلمرو روسیه ضمیمه کرد. ولی اکنون با فروپاشی اتحاد شوروی و توجهی که دول بزرگ غربی به ماوراء قفقاز و آسیای مرکزی دارند، چنین انتظار می‌رود که جمهوری‌های تازه تأسیس آذربایجان، ارمنستان و گرجستان- با درسی که از سال های 1920-1918 آموخته‌اند و درکی که از پیوندهای اقتصادی و ژئوپولتیک خود یافته‌اند- به اختلافات دیرینه پایان دهند و از رقابت روسیه غرب برای حفظ استقلال خود استفاده کنند.
۴.

کنکاشی در دموکراسی و مشارکت سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آزادی دموکراسی مشارکت سیاسی انتخابات جامعه اجتماع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 811 تعداد دانلود : 720
هدف‌ این‌ مقاله‌ بررسی‌ و ارائه‌ اندیشه‌ها و تفکرات‌ بانیان‌ و طراحان‌ و تئوریسین های ‌«دموکراسی‌» و تجربة‌ تلاشگران‌ آن‌ در جوامع‌ به خصوص‌ غربی‌ است‌. نگارنده‌ با استفاده‌ از نظریات‌ متفاوت‌ و گاهی‌ متضاد در عرصة‌ مشارکت‌ و انتخابات‌ و دموکراسی‌ سعی‌کرده‌ ضمن‌ خودداری‌ از نفی‌ ارزش‌ دموکراسی‌ علیرغم‌ عدم‌ موفقیّت‌ آن‌ در غرب‌ که‌ در اقرارات‌ مطروحه‌ و متن‌ و مباحث‌ مقاله‌ ملاحظه‌ می‌شود نوعی‌ از دموکراسی‌ شرقی‌ را راه‌گشای‌ تحقق‌ آن‌ معرّفی‌ نماید، که‌ تحت‌ عنوان‌ مردم‌ سالاری‌ دینی‌ مورد توجه‌ خاص‌ّدولت‌ و ملّت‌ ایران‌ قرار گرفته‌ است‌. در ادامة‌ این‌ تلاش‌ به‌ جامعه‌ و اجتماع‌ و نظریات ‌مختلف‌ در مورد احزاب‌ و مشارکت‌ و اشکالات‌ مطروحه‌ از زبان‌ غربی‌ها پرداخته‌ و این‌امید را مطرح‌ می‌سازد که‌ جامعة‌ اسلامی‌ ایران‌ با انجام‌ سالی‌ یک‌ انتخابات‌ در جهت‌ کسب‌ تجربیات‌ خود و نیل‌ بسوی‌ کمال‌ در این‌ راستا قرار گرفته‌ است‌. به خصوص‌ اینکه‌ در عقاید و افکار ایرانیان انگیزه‌ بسیار قوی‌ حاکم‌ است‌ که‌ آنها را به راحتی‌ وادار و ترغیب‌ می‌کند تا از اغراض‌ و منافع‌ خود به‌ نفع‌ دیگران‌ بگذرند و به‌ نتایج‌ سالم‌ حاصل‌ از دموکراسی‌ چشم‌ بدوزند و خدا را جانشین همة‌ آنها بدانند.
۵.

جهانی شدن اقتصاد و پیامدهای آن بر سیاست گذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهانی شدن جهانی شدن اقتصاد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران سیاست گذاری خارجی اقتصاد سیاسی بین الملل فن آوری ارتباطات و اطلاعات دیپلماسی اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 842
طی دو دهه اخیر، نظام بین الملل شاهد آغاز دوران جدیدی با عنوان جهانی شدن می باشد که علاوه بر اینکه حاکمیت دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است، موجب ظهور بازیگران جدید در عرصه ی جهانی نیز شده است که بر اقتصاد جهانی حاکم شده اند. واکنش دولت ها به روند جهانی شدن متفاوت بوده است. بعضی از دولت ها در برابر این فرایند مقاومت کرده اند و برخی دیگر تلاش می کنند با بسترسازی و ایجاد ظرفیت های مناسب سیاسی و اقتصادی، قابلیت انطباق پذیری بیشتری با جهانی شدن پیداکنند. در این مقاله تلاش شده است تأثیر جهانی شدن اقتصاد بر سیاست گذاری خارجی ج.ا.ا مورد بررسی قرار گیرد. ضرورت های ناشی از جهانی شدن اقتصاد به دو شکل مورد توجه قرارگرفته است. اول رویکرد اقتصادی به سیاست خارجی می باشد که نقش ابزارهای اقتصادی در سیاست خارجی ایران را نمایان و برجسته می کند. دوم، اتخاذ روش دیالکتیکی در برخورد و مواجهه با جهانی شدن می باشد که می تواند به تغییر رفتار تصمیم گیران سیاست خارجی و در نهایت به کارامدی و تحول درسیاست خارجی ج.ا.ا منجرشود. به هرحال، ورود به عرصه جهانی شدن یک تصمیم سیاسی ضروری است و یکی از راه‌های رفع موانع احتمالی در فرایند جهانی شدن اصلاح ساختار اقتصادی نظام ج.ا.ا می باشد.
۶.

زبان، عمل و اجتهاد در فقه سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش شناسی زبان اجتهاد عمل فقه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 284
بی تردید، روش شناسی فقه سیاسی پیوند تنگاتنگی با "اجتهاد" دارد. از این رو، فهم ویژگی ها و خصائص فقه سیاسی، به لحاظ روش شناسی، مستلزم فهم اجتهاد است. و فهم اجتهاد نیز به نوبه خود، مستلزم فهم پیوندهایی است که اجتهاد با "زبان" و "عمل" پیدا می کند. بر این اساس، می توان با فهم پیوندهای دوگانه مذکور، به ماهیت اجتهاد به عنوان روش شناسی فقه سیاسی راه یافت. مقاله حاضر، درصدد تبیین رابطه زبان و عمل با اجتهاد به منظور راهیابی به ماهیت اجتهاد و خصائص آن و در نهایت تبیین تأثیر آن بر ماهیت و جایگاه فقه سیاسی است. بدین منظور، با تحلیل محتوایی و مفهومی اجتهاد، پیوندهای مذکور را بررسی کرده، ماهیت اجتهاد و تأثیرات روش شناختی آن را در فقه سیاسی توضیح داده، ضمن بررسی تعاریف رایج از فقه سیاسی، تعریفی خاص از آن را با توجه به سرشت اجتهاد در حوزه سیاست ارائه می کند. اهمیت این تحلیل، به زعم نگارنده، از این روست که می تواند با کاوش در زوایای پنهان اجتهاد در حوزه سیاست و زندگی سیاسی، ضرورت تحول و تکامل آن را در جهت کارآمدتر ساختن آن در زندگی سیاسی امروزی مسلمانان مورد تأکید قرار داده، بر ضرورت ارتقاء جایگاه معرفت شناختی فقه سیاسی به عنوان یک دانش سیاسی اسلامی تأکید نماید.
۷.

تروریسم : تعریف، تاریخچه و رهیافت های موجود در تحلیل پدیده تروریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقلانیت تروریسم مذهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 549 تعداد دانلود : 152
با تسامح می‌توان گفت در جهان امروز، پدیدة سیاسی تروریسم به ‌عنوان عامل محرکة تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... ، جایگزین پدیده‌های سیاسی شناخته شده مثل انقلابات، جنگ ها (جنگ های تمام‌عیار دو یا چند واحد سیاسی با هویت مشخص در قالب دولت های ملی)، کودتاها، شورش ها و ... شده است و زندگی سیاسی در سطوح مختلف آن (گروه های سیاسی زیر ملی، و ملی و بین‌المللی) را به چالش کشیده است. در این مقاله کوشش می‌کنیم ضمن اشاره مقدماتی به گسترش این پدیده سیاسی در سراسر جهان، تعریف و انواع آن، به تأمّل در رهیافت های تحلیلی و تبیینی تا به حال ارائه شده در جهت شناخت این پدیده بپردازیم.
۸.

امام خمینی(ره) و رویدادهای بزرگ ایران معاصر (پیش از انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: انقلاب مشروطه ملی شدن صنعت نفت قیام 15 خرداد انقلاب سفید قیام تنباکو اصلاحات ارضی،

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 352
"امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی در اشاره به حوادث مهم تاریخ معاصر- یعنی نزدیک شدن علما به صفویان، قیام تنباکو، انقلاب مشروطه، دوره رضاشاه، ملی شدن صنعت نفت، قیام 15 خرداد 1342 و غیره-به نقش فعال و مثبت روحانیون در حفظ استقلال کشور و تلاش آنها برای ورود اسلام به عرصه اجتماعی و سیاسی از یکسو و درس هایی که باید از حوادث گذشته آموخت و به کار بست از سوی دیگر توجه کرده است. "
۹.

ریشه های اجتماعی شورش های بابیه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طبقات اجتماعی پایگاه اجتماعی اصلاحات اجتماعی شورش های بابیه رویکرد مارکسیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226
این مقاله به بررسی تاریخ پیدایی و اقدامات هواداران جنبش بابیه در ایران دوره قاجار می پردازد. نویسنده با بررسی جامعه شناختی شورش های بابیه، کاستی های رویکرد و تحلیل مارکسیستی از این واقعه را نیز به چالش می کشد.
۱۰.

نفت خلیج فارس و امنیت ملی ایالات متحده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلیج فارس نفت استراتژی امنیت ملی ایالات متحده، تروریسم،

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584
اهمیت حیاتی انرژی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی و بین المللی باعث شده تا نفت به‌عنوان یکی از عناصر اصلی سیادت جهانی مورد توجه قدرت‌های بزرگ قرار گیرد. بخشی عمده از این رقابت‌های جهانی نفت در منطقه‌ی خلیج فارس روی داده است. در آستان? قرن بیست و یکم و حملات یازده سپتامبر، نفت بیش از پیش به یکی از ارکان سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا تبدیل شد؛ به نحوی که دغدغه‌های مربوط به نفت خلیج فارس به همراه مبارزه با تروریسم، جلوگیری از گسترش سلاح های کشتار جمعی و مناقشه‌ی اعراب و اسرائیل مجموعه‌ای بسیار درهم تنیده را ایجاد کرد که در قالب استراتژی امنیت ملی ایالات متحده متجلی گردید. مقال? حاضر درهم تنیدگی نفت خلیج فارس و استراتژی امنیت ملی آمریکا در دوران نومحافظه‌کاران را بررسی می‌کند.
۱۱.

تلاش برای شناختن سکانداری خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فساد سکانداری سکانداری خوب خصوصیات سکانداری خوب تحقق سکانداری خوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 579 تعداد دانلود : 870
سکانداری خوب انگاره‌ای است که طرفداران و منتقدان زیاد دارد. این واژه از اواخر دهه 1980 رواج یافت. به هر حال تعریف و توصیف روشنی نه از سکانداری خوب و نه حتی از سکانداری وجود دارد. گرچه در باره خصوصیات آن نیز اتفاق نظر مشاهده نمی‌شود، می‌توان هشت خصوصیت را برای سکانداری خوب در نظر گرفت: مشارکت، پاسخ‌گو بودن، شفافیت، حکومت قانون، حساسیت نسبت به نیازهای مردم، جهت‌گیری به سوی اجماع، منصفانه و در برگیرنده بودن، مؤثر و کارا بودن. تحقق این هشت خصوصیت فساد را به حداقل می‌رساند. اما تحقق سکانداری خوب و الگوی مناسب آن با مشکلاتی روبه‌رو است.
۱۲.

بررسی و تحلیل گروه های تروریستی داخلی و خارجی در آمریکا قبل و بعد از یازده سپتامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آمریکا تروریسم یازده سپتامبر دست چپی تروریست دست راستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 596 تعداد دانلود : 985
در بینش عمومی شهروندان آمریکایی تا قبل از حملات یازده سپتامبر این گونه تعریف شده بود که تروریسم پدیده ای غیرمهم و نادر در این کشور است. ولی حقیقت آن است که از دو قرن پیش بویژه بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا به میزان قابل توجهی حضور گروه های تروریستی داخلی - خارجی و حملات آنها را تجربه کرده است و اگرچه به نسبت کشورهای غربی از قبیل اسپانیا، ایتالیا و انگلیس کمتر از این پدیده آسیب دیده است ولی این یک اشتباه جدی تاریخی خواهد بود که تروریسم را به عنوان یک پدیده جدید بعد از حملات یازده سپتامبر در تاریخ این کشور ملاحظه نمائیم. در این پژوهش قصد داریم علاوه بر بررسی پایگاه های اجتماعی و اهداف گروه های تروریستی داخلی و خارجی در آمریکا، تاثیر سیاست های ضد تروریسم آمریکا بر گروه های تروریستی دست راستی را مورد ارزیابی قرار دهیم.
۱۳.

درآمدی نظری بر حل منازعات سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست عدالت سیاست تفاوت سیاست بازسازی اجتماعی فعال ارزش های اساسی، دولتِ حل منازعه منازعه حل منازعه سیاست قدرت سیاست نهادی سیاست دموکراتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 919 تعداد دانلود : 770
حل و فصل منازعات سیاسی داخلی، موضوعی است که در مقایسه با منازعات بین المللی کمتر مورد بررسی و نظریه پردازی قرار گرفته است. نوشته های موجود نیز، بیشتر به شیوه ها و فنون حل و فصل این منازعات مربوطند. به طور کلی، جای مباحث نظری به ویژه در مورد شرایط و ملزومات حل و فصل این منازعات تا حدود زیادی خالی است. با وجود این، در متون علوم سیاسی، دلالت های ضمنی و آشکار فراوانی در باره این موضوع وجود دارد. در این مقاله، با جستجو در متون علوم سیاسی، مباحث مرتبط با این موضوع، استخراج، طبقه بندی، بررسی و ارزیابی شده اند. همچنین، کوشش شده است تا از طریق بازسازی و مفهوم بندی این مباحث، یک چارچوب نظری در باره شرایط و ملزومات حل و فصل منازعات داخلی ارائه شود. در این چارچوب نظری، «دولت» به عنوان عامل و متغیر اصلی، هم در بر انگیختن این منازعات و هم در حل و فصل آنها، شناخته شده است. براین اساس، استقرار «دولت حلّ منازعه» و طراحی و پیشبرد «سیاست بازسازی اجتماعی فعال»، شرط لازم برای حلّ و فصل یا تعدیل منازعات در جوامع «پُر آشوب» و «بی ثبات» معرفی شده است.
۱۴.

دانشواژه ژئوپولیتیک و ژئو استراتژی در دنیای اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جامعه شبکه ای ژئواستراتژی : ژئو پولیتیک ژئو اکونومی قدرت اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 966 تعداد دانلود : 934
مفهوم ژئوپولیتیک که در زبان فارسی از آن به عنوان سیاست جغرافیایی یاد می شود به عنوان دانشی که از بطن علوم جغرافیایی و سیاست برخاسته، مسیری طولانی داشته است . در این نوشتار تلاش شده است تا از گذشته تاکنون این دانش را درسه مقطع تاریخی مورد مطالعه قرارداده و سپس از دل آن ژئو استراتژی های گوناگون استخراج گردد . این سه دوره را ژئوپولیتیک کلاسیک، نوین و فضایی نامیده ایم. در دوره کلاسیک مفاهیم بنیادین آن همچون مفهوم ژئوپولیتیک و نظریه های جهانی، در دوره نوین تاثیر قدرت یکپارچه شده آمریکایی و ویژگی های نوین آن و در مقطع فضایی شدن ژئوپولیتیک ضمن تعریف جدید به مفاهیمی همچون جامعه شبکه ای، زمان نگاری، قدرت اطلاعاتی، دموکراسی الکترونیک و شهروند جهانی پرداخته ایم. در مجموع به نقش استراتژی در این سه فضا پرداخته و از مجموع این استراتژی ها الگویی در خصوص شرایط ژئوپولیتیک ایران بدست داده می شود. این مطالعه از طریق مطالعه ای هدفمند و روشمند (علمی) تعقیب شده و روش ارائه شده روشی توصیفی تبیینی است. نتیجه این بحث توجه دادن به شرایط جدید بوجود آمده در حوزه جهان است که بیشترین تاثیر را در بازسازی جهانی فعلی، ابزارهای الکترونیک همچون ابر شاهراه های اطلاعاتی و جریان جهانی اطلاعات داشته است .
۱۵.

ایران و خاورمیانه: انتخاب های دشوار و موضوعیت واقع گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نو واقع گرایی سیاست خارجی خاورمیانه امنیت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 779
یکی از اهداف اصلی این پژوهش مطالعه روابط متقابل جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همجوار و نزدیکش در خاورمیانه و سایر بازیگران دولتی و غیردولتی فعال در محیط پیرامونش می باشد. از زمان وقوع انقلاب تاکنون روابط ایران با ترکیه و پاکستان در چارچوب اکو اغلب دوستانه، با افغانستان در دوران طالبان و با عراق در دوره حکمرانی رژیم بعثی صدام حسین بسیار خصمانه بود. روابط ایران با همسایگان جنوبی خود در حاشیه خلیج فارس به غیر از قطر و تا حدی نیز عمان و کویت در نیمه نخست این دوره زمانی ناآرام و بحران زا توصیف می شود. در فاصله جغرافیایی دورتر، همکاری نزدیک ایران با سوریه و گروه های زیرملی فعال در لبنان و فلسطین اشغالی (مانند حزب الله، و حماس) با اهمیت استراتژیک تعریف می شود. در حالی که مخالفت آشکار ایران با مواضع و سیاست های اسراییل در قبال مساله فلسطین و با حضور نظامی نیروهای این دولت در جنوب لبنان از یک سو، و تداوم دشمنی نومحافظه کاران امریکایی با ایران به دلیل ماهیت ملی گرایی اسلامی و انتقاد مقامات ایرانی از سیاست های گسترش طلبانه واشنگتن از سوی دیگر به درگیری های لفظی و بحران های سیاست خارجی حادی منجر شده است.
۱۶.

سیر تحول اتم برای صلح در عرصه بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جامعه بین المللی انرژی هسته ای خلع سلاح آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ان پی تی سلاحهای هسته ای استفاده صلح آمیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 709 تعداد دانلود : 275
هشتم دسامبر 1953 در حالی که هنوز بوی نیستی و نابودی از ویرانه‌های ناشی از بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی توسط ایالات متحدة آمریکا بر می‌خاست و متفقین جنگ جهانی دوم، آمریکا و شوروی با در پیش گرفتن راه تفرقه و رقابت، جهان را دچار تب گرم جنگ سرد کرده بودند، از بیم بمباران احتمالی خاک آمریکا توسط شوروی و به هدف چرخش نیروی بالقوه عظیم اتمی در راهی صلح آمیز، رئیس جمهور آمریکا ژنرال آیزنهاور برنامة "اتم برای صلح" را رسماً در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اعلام کرد. این برنامه باعث ایجاد "آژانس بین‌المللی انرژی اتمی" انعقاد "پیمان منع اشاعه سلاح‌های هسته ای،" تصویب "معاهدة منع کامل آزمایشات هسته ای" و بسیاری دیگر از اسناد بین‌المللی گردید. نتایج عملی پیشنهاد آیزنهاور و این سازوکارهای بین‌المللی در زندگی بشر، صلح و امنیت بین‌المللی، عدم اشاعه سلاح های هسته ای، خلع سلاح و در واقع استفاده از اتم در راه صلح در این مقاله بررسی و تحلیل می شود.
۱۷.

زمینه های گفتمانی عروج بنیادگرایی اسلامی در جهان عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان بنیادگرایی قابلیت دسترسی نقطه آجیدن پان عربیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 874 تعداد دانلود : 196
"بنیادگرایی اسلامی که از دهه 80 میلادی به جریان اجتماعی عمده در بسیاری از کشورهای عربی تبدیل شد، تحلیل های نظری بسیار برانگیخته است. در این مقاله سعی می شود از طریق تحلیل گفتمانی فرایند مزبور ارزیابی شود. با وجود نقاط افتراق فراوان که بنیادگرایی اسلامی را در زمینه روش مبارزه سیاسی، سازماندهی و ساختار تشکیلاتی از دیگر جنبش های سیاسی حتی جریانات اصلاح طلب دینی جدا می کند، به زعم این مقاله مهم ترین وجه ممیزه آن از جنبش های پیشین، نقش ممتاز و منحصر به فرد دال اسلام در شکل بخشی و مفصل بندی عناصر گفتمانی آن می باشد. بر اساس مفروضه مقاله اسلام با بنیادگرایی اسلامی پا به عرصه معادلات سیاسی در جوامع عربی ننهاد، بلکه به واسطه جریانات بنیادگرا به دال برتر یا آنچه که ما در اینجا از آن به "" نقطه آجیدن"" تعبیر نموده ایم، تبدیل شد. در این راستا برای درک تحول گفتمانی صورت گرفته از ناسیونالیسم به بنیادگرایی به تشریح اجزای متشکله دو گفتمان بنیادگرایی و پان عربیسم و مقایسه دال مرکزی و محوری آن دو پرداخته؛ سپس زمینه های سیاسی شدن فزاینده اسلام و تبدیل اسلام به دال برتر و به تبع آن رشد گفتمان بنیادگرایی اسلامی در جوامع معاصر عربی و هزیمت گفتمان ناسیونالیسم عرب بر اساس مقوله قابلیت دسترسی مورد بررسی قرار گیرد. "

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۶