روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)

روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)

روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران 1380 شماره 62

مقالات

۱.

مقایسه نگرش دانش آموزان ایرانی و آمریکایی نسبت به دوستی با دانش آموزان ناتوان

کلید واژه ها: نگرش دوستی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مناسبات انسانی در محیط مدرسه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم تربیتی
تعداد بازدید : 207
هدف از پژوهش حاضر مقایسه نگرش دانش آموزان عادی دبیرستانی ایرانی و آمریکایی نسبت به امکان دوستی آنها با دانش آموزانی با ناتوانی شدید وچگونگی تسهیل چنین دوستی هایی بوده است .به همین منظور نتایج حاصل از پژوهشهای هندریکسون‘شکوهی یکتا‘نیتاپسکی‘وگیبل(1996)وکاووسی(1377)مورد مقایسه قرار گرفت .بدین ترتیب‘از داده های مربوط به 289 دانش آموز ایرانی و 656 نفر دانش آموز آمریکایی استفاده شد.آزمودنی ها با دامنه سنی19-13 سال شامل هر دو گروه دختر و پسر بودند. ((پرسشنامه ادراک دوستی دانش آموزان))(SFPS) روی هر دوگروه از دانش آموزان اجرا شد.نتایج به دست آمده از مقایسه داده های دو گروه نشان میدهد علاوه بر نقاط مشترک‘دربسیاری از موارد بین نگرش دانش آموزان ایرانی و آمریکایی تفاوت وجود دارد.از جمله این که هر دو گروه آزمودنی ها دوستی با دانش آموزانی با ناتوانی شدید را ممکن دانسته و حاضرند در جهت ایجاد چنین دوستی هایی تلاش کنند.در ایجاد و تسهیل این گونه دوستیها‘دانش آموزان آمریکایی بر نقش بزرگسالان ‘ودانش آموزان ایرانی‘به ویژه بر نقش متخصصان‘تأکید داشته اند. در ضمن در پایان مقاله دلایل احتمالی یافته های به دست آمده مورد بحث و بررسی قرار گرفته و کاربردهای عملی وپیشنهادهایی برای پژوهشهای آینده ارایه شده است.
۲.

مقایسه کارایی روشهای شناخت- رفتار درمانگری وشناخت-رفتار درمانگری توأم با دارو درمانی‘مبتلایان به اختلال وسواس فکری-عملی

کلید واژه ها: دارو درمانی مطالعه موردی اختلال وسواس فکری-عملی رفتار درمانگری شناخت-رفتار درمانگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519
اختلال وسواس فکری-عملی‘اختلالی مزمن‘نوروتیک و ناتوان کننده است که از دیرباز مورد توجه روانپزشکان وروانشناسان بوده است .این اختلال در صورت عدم درمان به موقع اغلب به صورت مزمن درآمده وسالیان دراز همراه فرد خواهد بود ودر موارد جدی‘روابط خانوادگی واجتماعی فرد را مختل میکند.مبتلایان به این اختلال علایم اضطراب ویا افسردگی را نیز از خود نشان میدهند.بنابراین‘جداسازی وسواس فکری-عملی از افسردگی اساسی واضطراب فراگیر بسیار مهم تلقی میشود ویافتن راه حلهای درمانی مناسب با آن از اهمیتی ویژه برخورداراست.مهمترین علایم تشخیص این بیماری عبارتنداز:افکار‘تکانه ها یا تصاویر ذهنی بیهوده و مزاحم‘رفتارها ویا اعمال ذهنی تکراری که با هدف جلوگیری و یاکاهش ناراحتی طرح ریزی میشوند.در این پژوهش آزمودنی های مبتلا به وسواس فکری- عملی به شیوه های شناختی- رفتاری وشناختی-رفتاری توأم با درمان دارویی مورد مطالعه ودرمان قرارگرفتند.نتایج نشان میدهند که روش پیشین بسیار مؤثرتر از روش اخیر است.
۳.

سیمای پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران بین سالهای تحصیلی 1364-1376

نویسنده:

کلید واژه ها: روش آماری پایان نامه موضوع پژوهش نوع پژوهش نمونه ابزار اندازه گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 223
دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران در 6 رشته کارشناسی ارشدفعال است .دانشجویان کارشناسی ارشد طی سه سال تحصیل با گذراندن تعدادی واحد‘موظف به نوشتن یک پایان نامه هستند. درپژوهش حاضر پایان نامه کارشناسی ارشد چهار رشته:آموزش کودکان استثنایی‘برنامه ریزی آموزشی‘روانشناسی تربیتی ومدیریت آموزشی بین سالهای 1364-1376 مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها نشان داد که موضوع پایان نامه ها بیشتر در زمینه های : آموزش‘فعالیت شناختی وعوامل شناختی-اجتماعی است .اکثر پژوهشها توصیفی واز نوع پیمایشی هستند.جوامع آماری مورد مطالعه را بیشتر دانش آموزان و کادر آموزشی مناطق آموزشی تهران وشهرستانها تشکیل داده اند.حجم 64 درصد از نمونه های مورد مطالعه بین50تا200نفر است. از پرسشنامه بیشتراز سایر ابزار اندازه گیری استفاده شده است . روش های آمار توصیفی واستنباطی برای تحلیل داده ها به کار گرفته شده است.
۴.

سیمای پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران بین سالهای تحصیلی 1364-1376

نویسنده:

کلید واژه ها: روش آماری پایان نامه موضوع پژوهش نوع پژوهش نمونه ابزار اندازه گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 422
دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران در 6 رشته کارشناسی ارشدفعال است .دانشجویان کارشناسی ارشد طی سه سال تحصیل با گذراندن تعدادی واحد‘موظف به نوشتن یک پایان نامه هستند. درپژوهش حاضر پایان نامه کارشناسی ارشد چهار رشته:آموزش کودکان استثنایی‘برنامه ریزی آموزشی‘روانشناسی تربیتی ومدیریت آموزشی بین سالهای 1364-1376 مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها نشان داد که موضوع پایان نامه ها بیشتر در زمینه های : آموزش‘فعالیت شناختی وعوامل شناختی-اجتماعی است .اکثر پژوهشها توصیفی واز نوع پیمایشی هستند.جوامع آماری مورد مطالعه را بیشتر دانش آموزان و کادر آموزشی مناطق آموزشی تهران وشهرستانها تشکیل داده اند.حجم 64 درصد از نمونه های مورد مطالعه بین50تا200نفر است. از پرسشنامه بیشتراز سایر ابزار اندازه گیری استفاده شده است . روش های آمار توصیفی واستنباطی برای تحلیل داده ها به کار گرفته شده است.
۵.

ارزیابی طرح موجود ارزشیابی کارکنان دولت

نویسنده:

کلید واژه ها: مدیریت منابع انسانی ارزشیابی عملکرد مدیریت عملکرد سیستم مدیریت عملکرد ارزشیابی عملکرد کارکنان دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 766 تعداد دانلود : 311
نقش مدیریت عملکرد در سازمان ها‘تعیین عوامل مهم موفقیت ومعیارهای عملکرد مطلوب افراد و بهبود مستمر آنهاست.رویکرد سنتی مدیریت عملکرد در سازمانهای دولتی کشور‘درقالب نظام ارزشیابی کارکنان دولت‘نه تنها در ایفای چنین نقش مهمی چندان موفق نبوده است ‘بلکه خود عامل کاهش وفاداری افراد به سازمانها ودرنتیجه افت کیفیت وبهره وری آنها بوده است. در این مقاله ‘ که حاصل یک طرح پژوهش ملی است ‘تلاش شده است مختصری از دستاوردهای ارزیابی طرح موجود ارزشیابی کارکنان دولت با تأکید بر مشکلات و نارسای های آن ارایه واقدامات کلی در جهت اصلاح وتقویت طرح مذکور وتأمین ساز و کارهای پویایی آن پیشنهاد شود. الگوی نظری مورد استفاده در این ارزیابی‘الگویIPP است که با استفاده از روش پیمایشی وانجام نمونه گیری ودریافت نظرات از طریق پرسشنامه ‘برای شناخت ضعف های طرح موجود ارزشیابی کارکنان دولت از آن بهره گیری شد. یافته ها و نتایج پژوهش نشان میدهد این طرح در ارتباط با الف)میزان انطباق آن با واقعیت های نظام اداری کشور؛ب)بعد محتوایی آن از نظر دستورالعملهای اجرایی‘فرم ها ومعیارهای مورد استفاده در ارزشیابی عملکرد کارکنان دولت دارای نارسایی هایی است . در پایان مقاله‘درباره این نارسایی ها و چگونگی تعدیل آنها پیشنهادهایی ارایه شده است .
۶.

بررسی ومقایسه خودارزشیابی رفتاری در سه موقعیت خانه‘مدرسه‘همسالان در بین دختران و پسران سنین مختلف

کلید واژه ها: جنسیت خودارزشیابی رفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 339
هدف از پژوهش حاضر مقایسه خودارزشیابی رفتاری دختران وپسران در موقعیت ها و در گروههای سنی مختلف بود.افراد نمونه مشتمل بر1782 دانش آموز مقطع ابتدایی وراهنمایی شهر شیراز بود(920دخترو862پسر).این افراد در 4 گروه سنی(6تا8سال و 11ماه‘9تا 10سال و11ماه‘11تا12سال و 11ماه‘و13سال وبالاتر)گنجانده شدند.ابزار پژوهش شامل فرم دانش آموزی پرسشنامه درجه بندی نیمرخ رفتاری براون وهامیل(1978)بود.این فرم دارای 3 زیرمقیاس خانه‘مدرسه و همسالان است .پایایی وروایی ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر محرز شد.نتایج به دست آمده حاکی بود پسران در مقایسه با دختران در موقعیت های خانه‘مدرسه و بین همسالان مشکلات رفتاری بیشتری نشان میدهند.هم چنین نتایج پژوهش با توجه به گروههای سنی بیانگر آن بود که در عامل خانه در تمام گروههای سنی ‘به جز گروه سنی 11تا12سال و 11ماه ودرعامل مدرسه در6تا8 سال و 11ماه و13 سال و بالاتر ودرمیان همسالان در 6تا8سال و 11ماه و 13سال و بالاتر پسران مشکلات بیشتری را در مقایسه با دختران نشان میدهند.نتایج پژوهش حاضرمبین این مطلب است که با توجه به خودارزیابی رفتاری دوجنس‘پسران مشکلات بیشتری درتمام موقعیت ها نشان میدهندوهم چنین بروز مشکلات رفتاری در گروههای سنی متفاوت است.
۷.

بررسی مقدماتی میزان اعتبار وقابلیت اعتماد مقیاس جهت گیری مذهبی

کلید واژه ها: جهت گیری مذهبی مقیاس جهت گیری مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 314 تعداد دانلود : 294
به منظور فراهم سازی مقیاسی برای بررسی جهت گیری مذهبی منطبق با ویژگی های خاص فرهنگی ودینی اسلام پژوهش حاضر به انجام رسید.پس از تدوین مبانی نظری لازم‘فرم مقدماتی با 80 پرسش تهیه شد.پرسشها از نظر اعتبار محتوایی وصوری بررسی شدند.پس از اجرای مقدماتی واصلاح پرسشنامه‘مقیاس آماده شده برروی 470 نفر که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند اجرا شد.به منظور بررسی ساختار هماهنگی درونی پرسش ها و بررسی اعتبار وقابلیت اعتماد واعتبار مقیاس از روشهای تحلیل عاملی‘اسپیرمن-براون ودو نیمه سازی گاتمن استفاده شد.پس از تحلیل نتایج‘تعداد پرسش ها از 80 به 45 تقلیل یافت . نتایج به دست آمده از این بررسی مقدماتی نشان میدهد که قابلیت اعتماد این آزمون در حد قابل قبولی است وبا تکیه بر پژوهش کاملتر میتوان از آن به عنوان مقیاسی معتبر در ارزشیابی جهت گیری مذهبی استفاده کرد.
۹.

مقایسه ادراک لیاقتهای شناختی واجتماعی در دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین‘دیرآموز وعادی

کلید واژه ها: ادراک لیاقت اجتماعی ادراک لیاقت شناختی دانش آموزان دیرآموز دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی انگیزش انگیزش در تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره تحصیلی
تعداد بازدید : 516
هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ادراک لیاقتهای شناختی واجتماعی در سه گروه از دانش آموزان پایه اول دبستان بود.سه گروه آزمودنی به طریق نمونه گیری تصادفی به تعداد سی و پنج نفر در هر گروه انتخاب شدند.گروه اول را دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین‘گروه دوم را دانش آموزان دیرآموز جایابی شده در کلاس های ویژه در مدارس عادی و گروه سوم را دانش آموزان عادی تشکیل میداد.ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس تصویری ادراک لیاقت و پذیرش اجتماعی هارتر وپایک (1984)بود که به طور انفرادی برای یکایک آزمودنی هااجرا شد. این مقیاس شامل چهارخرده مقیاس لیاقت شناختی‘لیاقت جسمانی‘پذیرش توسط همسالان وپذیرش توسط مادر است .نتایج به دست آمده با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد:الف)دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین در چهار خرده مقیاس مورد بررسی‘به طور معناداری نسبت به دانش آموزان عادی از ادراک لیاقت خود و پذیرش اجتماعی پایین تری برخوردار بودند؛ب)دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین در مقایسه با دانش آموزان دیرآموز تنها در دو خرده مقیاس لیاقت شناختی و پذیرش توسط همسالان به طور معناداری ادراک پایین تری از خود نشان دادند؛ج) بین دانش آموزان دیرآموز ودانش آموزان عادی از نظر نمره کل در مقیاس مورد نظر هیچگونه تفاوت آماری معنادار مشاهده نشد.
۱۰.

بررسی ملاک ها و کیفیت دوستی کودکان و نوجوانان دختر

کلید واژه ها: شناخت اجتماعی کیفیت دوستی ملاکهای دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 414 تعداد دانلود : 513
پژوهش حاضر ملاک ها وکیفیت دوستی و روند تحول آن را در بین کودکان و نوجوانان دختر مورد بررسی قرار میدهد.بدین منظور 171 دانش آموز دختر از سه دوره تحولی کودکی میانی(47=n)‘اوایل نوجوانی(68=n)واواخر نوجوانی (56=n)در دومنطقه آموزشی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند .داده ها از طریق دو پرسشنامه ملاکها وکیفیت دوستی و اطلاعات جامعه سنجی به دست آمد.نتایج نشان میدهند ملاک های انتخاب دوست در بین کودکان ونوجوانان به تدریج از ویژگی های بیرونی‘قابل مشاهده وعینی به طرف ویژگی های روانی تر وانتزاعی تر تحول می یابد.هم چنین در اواخر نوجوانی درمقایسه با کودکی میانی‘مجاورت فیزیکی در دوستی افزایش قابل ملاحظه ای می یابد.علاوه بر آن‘دوستی در بین نوجوانان در اواخر نوجوانی در مقایسه با اوایل نوجوانی وکودکی میانی دارای پایداری و ثبات بیشتری بوده و تقابل در دوستی بیشتر مشاهده میشود.کودکان ونوجوانان دختر در پژوهش حاضر درهر سه دوره تحول به دوست خود اعتماد داشتند واز ارتباطات خود احساس رضامندی دارند‘ولی آنان کمتر با دوستان خود((درد دل))(خود فاش سازی)میکنند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۱