روستا و توسعه

روستا و توسعه

روستا و توسعه 1387شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظرسنجی از روستاییان دره کن و سولقان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی گردشگری روستاییان گردشگری روستایی کن (دره) تهران (شهرستان) سولقان (دهستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 81
هدف این مقاله شناخت اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری در روستاهای دره کن است که دارای قابلیت های گردشگری هستند. نتایج نشان می دهد که گردشگری در زمینه اقتصادی اثرات محدودی داشته و به جز اشتغال زایی و درآمدزایی اندک، موجب بالا رفتن قیمت ها و سوداگری زمین شده است. در زمینه اجتماعی اثرات مثبت بیشتری نظیر افزایش سواد، بهداشت فردی و عمومی، افزایش تعامل با نواحی همجوار، و کاهش مهاجرت داشته است. در زمینه زیست محیطی نیز ورود گردشگران به نابودی گونه های گیاهی و جانوری، افزایش آلودگی و تخریب محیط زیست منجر شده است. بنابراین، با برنامه ریزی اصولی و تلاش برای استفاده بهینه از ورود گردشگران، می توان وضعیت اقتصادی و به تبع آن، وضعیت اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی روستاهای منطقه را بهبود بخشید.
۲.

بررسی تطبیقی وضعیت رفاه در خانوارهای شهری و روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی رفاه خانوارهای شهری خانوارهای روستایی تغذیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 477
تفاوت خانوارها در سطح رفاه پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی به همراه دارد. یکی از عوامل زمینه ساز تفاوت سطح رفاه در بین خانوارها محل سکونت در روستا و شهر است. در این مقاله، برای بررسی تطبیقی سطح رفاه خانوارهای روستایی و شهری، از داده های طرح آمارگیری از خصوصیات اجتماعی - اقتصادی خانوار1380 استفاده شده و متغیرهای رفاه خانوارها از لحاظ تغذیه، هزینه، مسکن، تسهیلات مسکن، مالکیت کالاهای مصرفی بادوام، و وضعیت بیمه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که در همه شاخص های رفاه، خانوارهای شهری وضعیتی به مراتب بهتر از خانوارهای روستایی دارند. از مهم ترین عوامل مؤثر بر این امر می توان به پایین بودن وضع مالی روستاییان، هنجارهای حاکم بر خانوارهای روستایی از جمله اهمیت زمان حال نسبت به آینده، شیوه های امرار معاش و نوع شغل آنها اشاره کرد. سرانجام، پیشنهادهایی برای افزایش سطح رفاه خانوارهای روستایی ارائه شده است.
۳.

بررسی و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مشارکت سرمایه اجتماعی مناطق شهری مناطق روستایی سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 602
مقاله حاضر که در پی تبیین سرمایه اجتماعی و سنجش آن در مناطق مرزی شرق کشور ایران می باشد، ضمن توضیح اجمالی مفهوم سرمایه اجتماعی و سیر تکاملی آن و همچنین رابطه آن با اعتماد که یکی از مؤلفه های مهم سرمایه اجتماعی است، سطح و توزیع سرمایه اجتماعی را در منطقه سیستان بررسی می کند. در این مقاله، از روش میدانی بهره گرفته شده است. با توجه به اینکه تفکر رشد نقاط شهری در مناطق مرزی در حال شیوع است و عمده ترین عامل حراست از مرزها توسط اجتماعات محلی نیز سرمایه و اعتماد اجتماعی است، بر اساس فرضیه تحقیق، تفاوت معنی داری بین سطح سرمایه اجتماعی در نقاط شهری و روستایی در سطح منطقه سیستان وجود دارد. بنابراین، با توجه به نتایج حاصله، در صورتی که اندیشه رشد نقاط شهری در مناطق مرزی با هزینه تخلیه روستاها توام باشد، که در آنها سرمایه اجتماعی بیشتر است، قطعاً این اندیشه نامناسب خواهد بود و با ضرورت های ژئوپولیتیکی منافات خواهد داشت.
۴.

تحلیلی بر آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر زلزله: مطالعه موردی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعه موردی کردستان (استان) سکونتگاه های روستایی زلزله آسیب پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 300
نتیجه مطالعات جغرافی دانان کشور نشان می دهد که آرایش مکانی- فضایی روستاها متاثر از دو دسته عوامل محیط طبیعی و بوم شناختی، و روندهای اجتماعی- اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. در گذشته، بیشتر عواملی مانند آب و امنیت در اولویت مکان گزینی روستاها بود و کمتر به خشونت های طبیعی مانند زلزله و رانش زمین توجه می شد. بی توجهی بدین پدیده های طبیعی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی را دوچندان کرده است. امروزه برنامه ریزان بر این باورند که زلزله پیش از آنکه مسئله ای طبیعی باشد، یک مسئله اجتماعی است. کشور ما جزو پنج کشور زلزله خیز دنیا به شمار می رود. استان کردستان بر روی گسل معروف سنندج- سیرجان قرار دارد. نتابج به دست آمده از وضعیت ساختمان های روستایی و میزان مقاومت آنها در برابر زلزله نشان می دهد که 4/98 درصد از سکونتگاه های روستائی استان کردستان فاقد امکانات ضد زلزله می باشند.
۵.

چالش سازمان ترویج کشاورزی با تحولات به کمک دو رویکرد عملکرد مداری و ارباب رجوع گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترویج کشاورزی ارباب رجوع (کشاورزی) سازمان های ترویج کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 532
در جهان کنونی، تحولات سریع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری بر سازمان ها از جمله سازمان ترویج کشاورزی تاثیر به سزایی دارند. در چنین محیطی، سازمان هایی می توانند به طور کارآ به فعالیت های خود ادامه دهند که ساختار و خدمات خود را متناسب با تحولات سازمان دهی کنند. به منظور چالش با تحولات، به کارگیری عملکردمداری به همراه ارباب رجوع گرایی به عنوان دو رویکرد مؤثر برای سازمان ترویج کشاورزی ضروری می نماید. رویکرد عملکردمداری اهداف و اولویت هایی را که برای دسترسی به نتایج پایدار مورد نیاز است، مشخص می سازد. رویکرد ارباب رجوع گرایی که نوعی فرهنگ سازمانی است، به منظور خلق ارزش های برتر برای دریافت کنندگان خدمات این سازمان، رفتارهای لازم را به کارآمد ترین و مؤثرترین شکل، ایجاد می کند. این مقاله با روش اسنادی و کتابخانه ای و با هدف تبیین رویکردهای سازمان ترویج کشاورزی در چالش با تحولات چهارگانه یاد شده تنظیم شده است.
۶.

روش ارزیابی مشارکتی روستایی: مطالعه موردی چهار روستا در منطقه «اوان» از استان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعه موردی ارزیابی مشارکتی روستایی اکوتوریسم مشارکت زنان روستایی اُوان (منطقه استان قزوین)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 906
این پروژه مطالعاتی که با روش «ارزیابی مشارکتی روستایی» انجام گرفته است، بر گسترش صنعت اکوتوریسم در منطقه اوان واقع در استان قزوین تاکید دارد و به دنبال شناخت راه هایی است که زنان بتوانند در این فرآیند مشارکت کنند. فعال کردن زنان در فرآیند تحقیق و مشارکت آنها در تمامی مراحل تحقیق از جمله موضوعات مورد بحث است. در این مطالعه، پس از شناخت اولیه جامعه محلی و مشکلات و نیاز های آن، راه حل هایی ارائه می شود که توسط خود جامعه محلی جهت ارتقای کیفیت زندگی پیشنهاد شده است. در این مقاله، مقایسه ای بین روش های تحقیق کیفی و کمی صورت خواهد گرفت و سپس، به ویژگی های رهیافت «ارزیابی مشارکتی روستایی» پرداخته خواهد شد؛ و بخش پایانی مقاله نیز به یافته ها و نتایج مطالعه با استفاده از ابزارها و فنون روش ارزیابی مشارکتی روستایی اختصاص دارد.
۷.

زمینه یابی اسکان مجدد مهاجران روستایی: مطالعه موردی مهاجران زیر پوشش کمیته امداد خمینی شهرستان پاکدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کمیته امداد امام خمینی مطالعه موردی مهاجرت روستایی اسکان مجدد مهاجران روستایی پاکدشت (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 992
بر پایه تجربیات به دست آمده از سیاست گذاری برخی کشورهای در حال توسعه، اقدامات درمانی کوتاه مدت برای کاهش مهاجرت های روستاـ شهری نمی توانند مؤثر باشند، بلکه باید خط مشی هایی با هدف رفع نابرابری ها و تفاوت های آشکار بین مناطق روستایی و شهری تنظیم شود. از این رو، در این پژوهش، علاوه بر تعاریف متعدد مهاجرت برگشتی و انواع آن ، تحقیقات و تجربیات کشورهای مختلف دنیا در خصوص مهاجرت های بازگشتی مورد بررسی قرار گرفته است.جامعه آماری تحقیق 750 نفر از مهاجران روستایی زیر پوشش کمیته امداد ساکن ناحیه شهری پاکدشت است که 197 نفر از آنها به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. سنجش مهم ترین عوامل مؤثر بر بازگشت مهاجران روستایی زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی نشان می دهد که زمینه های اقتصادی بیش از عوامل دیگر موجب اسکان مجدد مهاجران روستایی خواهد شد.
۸.

عوامل موثر بر موفقیت تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران از دیدگاه اعضا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مازندران تعاونی ها جنگل نشینان غرب (استان اعضای تعاونی ها)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 954
در این تحقیق با روش پیمایشی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بررسی شده است. جامعه آماری شامل اعضای تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بود. نتایج تحقیق نشان داد که برخی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی ها به ترتیب اولویت عبارت اند از: تعداد روستاهای تحت پوشش، مساعدت و همکاری بیشتر اداره منابع طبیعی با تعاونی، میزان اطلاعات فنی اعضا، تعداد کارکنان تعاونی، افزایش سرمایه گذاری مردم و فعالیت های جنبی تولیدی گروهی مانند پرورش ماهی. در تحلیل عاملی، متغیرهای موفقیت تعاونی های جنگل نشینان در چهار عامل اصلی دسته بندی شدند که در مجموع 38/70 درصد واریانس کل را تبیین کردند. این عوامل عبارت بودند از استفاده از نیروی اعضا در فعالیت های تعاونی، میزان کارکرد اعضا و کارکنان، نظارت و آموزش، و ارتباطات اجتماعی.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۱