فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۱٬۲۴۴ مورد.
۱۲۱.

حفاظت از بافت تاریخی شهر و کاهش آسیب پذیری آن با تأکید بر بحران ناشی از زلزله

کلید واژه ها: بحران یزد زلزله آسیب پذیری بافت تاریخی حفاظت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی قوانین و فنون حمایت و حفاظت از آثار باستانی
تعداد بازدید : 962 تعداد دانلود : 538
به رغم ارزش و اهمیتی که امروزه برای بناها و بافت های تاریخی مورد اتفاق نظر قرار گرفته است اما مقولة حفاظت از این ثروت های فرهنگی و تاریخی و چگونگی تحقق آن در کشور ما همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. متأسفانه آسیب پذیری این آثار در برابر طیف وسیعی از مخاطرات و عوامل آسیب رسان، بیش از آن که اندیشة حفاظت از این آثار را در برابر عوامل یاد شده بارورتر نماید، اندیشة حذف یا استحالة آنها را بارور نموده است. تداوم این نوع نگاه نسبت به بافت ها و بناهای تاریخی با موضوعیت کلی حفاظت در تعارض بوده و موجودیت بخش عمده ای از مواریث فرهنگی و تاریخی ما را در معرض آسیب بزرگ تری قرار داده است. در این نوشتار به بررسی و ارائة راهکارهایی مبادرت گردیده است که می تواند میزان خطرپذیری بافت ها و بناهای ارزشمند تاریخی در مقابل عوامل مختلف طبیعی و به ویژه بحران های ناشی از زلزله را کاهش داده و تلفات، خسارات و آسیب های ناشی از آن را تا حدود قابل توجهی بکاهد.
۱۲۲.

رودهای تهران؛ توان روددره ها در توسعه شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران طرح جامع روددره محور انسانی روددره فرحزاد شبکه پیاده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 771 تعداد دانلود : 612
در ساختار شهر تهران در طول تاریخ، بدون شک روددره های هفتگانه شهر مهم ترین مؤلفه طبیعی به شمار می روند؛ مؤلفه هایی که امروز دیگر نقشی در معادلات شهری تهران بر عهده ندارند. با وجود اینکه رود دره ها به عنوان یکی از عناصر مهم ساختار اکولوژیکی شهرها نقش بسزایی در ایجاد رابطه متعادل بین فضای شهر با طبیعت ایفا می کنند، در طرح های جامع شهر تهران به عنوان جزیی مهم از ساختار شهر تهران دیده نشده اند. همچنین علی رغم اینکه در آخرین طرح جامع، تا حد زیادی به ظرفیت روددره ها اشاره شده اما در برنامه ساماندهی مربوط به آنها چگونگی انجام کار به درستی مشخص نشده است. مقاله حاضر با بررسی جایگاه روددره های تهران در اسناد شهری و اقدامات صورت گرفته در رابطه با نمونه موردی روددره فرحزاد به امکانات، فرصت ها، محدودیت ها، تهدیدات و راهبردهایی به عنوان پیشنهادهای اولیه برای برنامه ریزی و احیای محیط طبیعی رود دره ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی می پردازد. این نوشتار بر توجه به این دو نکته اساسی تأکید می کند : 1) ظرفیت طبیعی روددره ها شامل فضاهای سبز و جریان آب و 2) ابعاد انسانی و ایجاد محور پیاده متصل به شهر در روددره ها. با توجه همزمان به این دو نکته و ترکیب ظرفیت طبیعی روددره ها با نیازهای انسانی می توان انتظار داشت که ساماندهی روددره ها به نتایج مطلوبی ختم شود.
۱۲۴.

منظر طبیعی؛ احیای منظر تفرجی دریاچه مهارلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پایداری تفرج پایدار منظر تولیدی دریاچه مهارلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 374 تعداد دانلود : 541
مفهوم پایداری در صنعت گردشگری، طی چند دهه گذشته یکی از اصلی ترین و در عین حال بحث برانگیزترین مفاهیم توسعه گردشگری و به عنوان چارچوبی برای فهم روندهای توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و مدیریت منابع طبیعی و گردشگری در سراسر جهان مطرح شده است. علیرغم مزایای فراوان این صنعت، چنانچه توسعه آن همراه با سیاست گذاری ها و برنامه های منطبق بر نگرش زیست محیطی و با تأکید بر پایداری توسعه نباشد به طور حتم موجب بروز تأثیرات منفی فراوانی بر محیط زیست خواهد شد. بنابراین تفرج پایدار به عنوان فعالیتی اثرگذار بر تمامی ارکان توسعه، بیش از گذشته نیازمند مطالعه است. منطقه تفرجی دریاچه مهارلو شیراز نیز به عنوان یکی از مناطق مستعد در جذب گردشگر، و یکی از مناظر منحصر به فرد در تولید نمک، به توجه به عوامل پایداری در بخش گردشگری خود نیازمند است. این منطقه با دارا بودن قابلیت اکوتوریستی، در فصول مختلف سال پذیرای گردشگرانی است که جهت گذران اوقات فراغت خارج از محدوده شهری، به سواحل آن پناه می آورند که متأسفانه در حال حاضر به دلیل عدم رعایت اصول فوق در منظر گردشگری این منطقه، بخش وسیعی از آن بلااستفاده مانده است. بنابراین در این نوشتار به منظور دستیابی به مجموعه ای همبسته از سیاست های جامع برای توسعه پایدار گردشگری دریاچه مهارلو و ارتقای ویژگی های منظرین موجود، پس معرفی فضا و مروری بر ویژگی های اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی و همچنین معضلات فعلی این دریاچه، به ارایه راهکارهای منظرین پرداخته می شود.
۱۲۵.

توسعه هدفمند ایستگاه های مترو؛ از قطب بندی فضایی تا یکپارچگی شهری در تهران نمونه های مورد مطالعه : ایستگاه مترو دکتر شریعتی و ایستگاه مترو میدان شهدا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران توسعة حمل و نقل محور ایستگاه مترو قطب بندی فضایی ارزش زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 428 تعداد دانلود : 297
صولاً بین دسترسی به امکانات حمل و نقل و توسعة نواحی شهری ارتباط متقابل و تنگاتنگی وجود دارد. دسترسی مناسب تر، گزینه های بیشتر جابه جایی و کاهش هزینه های حمل و نقل از جمله عوامل مؤثر در جذابیت و توسعة مناطق است. در نتیجه، ایجاد دسترسی به حمل و نقل عمومی می تواند به عنوان یکی از فرصت های مناسب جهت توسعه و پویایی مناطق شهری و افزایش کیفیت نواحی شهری به شمار آید. این مسئله در شهر تهران از حیث وجود بافت های راکد اقتصادی و همچنین شکاف دیرینة فضایی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بین شمال و جنوب شهر بین شمال و جنوب شهر، حایز اهمیت است. لذا با توجه به گسترش سامانه های حمل و نقل عمومی همچون مترو در شهر تهران، آگاهی از تأثیرات ایستگاه های مترو بر کیفیت محیط مجاور امری ضروری در جهت برنامه ریزی و مکان یابی مناسب آنها و بهره گیری از ظرفیت های بالقوة آن است. از طرفی به کمک بررسی میدانی این موضوع در دو بستر متفاوت شمال و جنوب شهر تهران می توان علاوه بر شناخت تأثیرات و پیامدهای گوناگون ایستگاه های مترو در دو محیط متفاوت، به ارزیابی تاثیر گشایش ایستگاه های متروی تهران بر کاهش شکاف و قطب بندی فضایی بین شمال و جنوب شهر نیز پرداخت. از آنجا که اقدامات نوسازانة دو دهة گذشته در تهران قطب بندی و شکاف دیرینة شمال و جنوب تهران را تعدیل نکرده و عموماً به نفع مناطق مرفه شمالی بوده است، فرض این است که مناطق فقیر جنوبی تهران افزایش ارزش بیشتری را به سبب گشایش ایستگاه های مترو نسبت به مناطق شمالی و مرفه تر تجربه می کنند؛ لذا گشایش و توسعة ایستگاه های مترو می تواند سبب پویایی اقتصادی و بهبود کیفیت محیط در مناطق جنوبی و غیر برخوردار تهران شده و در نتیجه به ابزاری جهت تعدیل شکاف شمال و جنوب شهر تهران تبدیل شود. صحت این فرضیات در قالب مطالعات میدانی تغییرات کیفیت محیط در حوزة نفوذ ایستگاه مترو واقع در شمال تهران (ایستگاه دکتر شریعتی) و ایستگاه مترو واقع در جنوب تهران (ایستگاه میدان شهدا)، از طریق سنجش تغییرات شاخص قیمت زمین و مسکن بررسی می شود. روش تحقیق در این پژوهش بررسی میدانی و استفاده از داده های زمین مرجع و تحلیل تطبیقی این داده ها به کمک روش های تحلیل همبستگی آماری و رگرسیون خطی چندجمله ای است. مقایسه تأثیر ایستگاه های مترو بر ارزش املاک مسکونی مجاور در دو بستر متفاوت شمال و جنوب شهر تهران، رشد بیشتری را برای مناطق مرکزی و جنوبی تهران نسبت به مناطق شمالی آن نشان می دهد که حکایت از تعدیل شکاف شمال و جنوب شهر دارد.
۱۲۶.

بیانیه تحلیلی ویژه نامه ""رویکرد استراتژیک، ضرورت موفقیت نوسازی شهری""؛ نوسازی شهری، از امربخشی تا فرابخشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 998 تعداد دانلود : 826
نوسازی شهری در هر یک از بافت های مشکل دار اعم از فرسوده، تاریخی، حاشیه نشینی و غیررسمی مسئله ای چند بعدی و پیچیده است که انتظار راه حل خطی و ساده برای آن نمی توان داشت. علی رغم عزم سیاسی دولت های مختلف در حل مشکل بافت های مسئله دار، موفقیت کمی در این زمینه حاصل شده است. در سه دهة اخیر، سرعت رشد بافت های مشکل دار شهری در کشور بیشتر از نوسازی آنها بوده است. در نتیجه بحران ناشی از شکاف میان بافت های مسئله دار و متعارف شهری روز به روز دامنه دارتر می شود. در سال های پس از جنگ و شروع فعالیت های بازسازی، فضای توجه به نوسازی و بازسازی شهری در ایران توسعه یافت. وقوع زلزله های پی در پی در نقاط مختلف کشور، ضرورت نوسازی بافت های فرسوده را بیش از پیش عیان ساخت. در این راستا شرکت عمران و بهسازی در وزارت مسکن و نوسازی شهری در بسیاری از شهرداری های کشور تشکیل شد. ضرورت نوسازی فوری با تعیین مهلت های غیرممکن در برنامه های توسعه کشور مورد تأیید قرار گرفت. در یک دهة گذشته، نوسازی شهری در کانون توجهات فعالیت های عمران شهری بوده است. کتاب های زیادی درباره شیوه نوسازی و مداخله در بافت های فرسوده منتشر شده و امروزه ایران با اخذ رویکردهای چندجانبه در زمره کشورهایی قرار می گیرد که ادبیات نوسازی را به نحو نسبتاً فنی می شناسد. با این همه نتایج روند نوسازی مقبول نیست. چرا؟ این پرسش با متخصصان در میان گذارده شد.
۱۲۷.

دریچه ای به باغ ایرانی؛ اهمیت پژوهش های چندجانبه در باغ ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تحقیق زیست محیطی باغ ایرانی باغ اسلامی تاریخی - فرهنگی تداوم تاریخی سنت باغ سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 561
باغ ایرانی پدیده ای تاریخی است که شناخت آن تنها به آگاهی داشتن از سیر تحول باغ سازی و اطلاعات شکلی و سبکی محدود نمی شود. باغ ایرانی محتوایی دارد و براساس خیالی پدید آمده است. خیال باغ ایرانی چیست و چه نسبتی با کالبد آن دارد؟ آیا می توان از تنوعات شکلی و ساختار یگانه باغ ایرانی سخن گفت؟ گستره تاریخی و جغرافیایی بسط باغ ایرانی چیست؟ مهم تر اینکه با کدام پیش فرض های متقن می توان به تحقیق در موضوع باغ ایرانی پرداخت؟ در این رابطه پرسش ها متعدد و متنوع و به تبع آنها موضوع تحقیق و منابع نیز متنوع است. امروز کشف ساختار، کالبد و همه ویژگی های کمی و کیفی باغ ایرانی نیازمند تحقیقات پردامنه و جدی براساس رویکردهای متناسب با موضوع است و پرسش بنیادین و مقدم بر سؤالات دیگر این است که ""از باغ ایرانی چه می دانیم و مصادیق آن را در کدام گستره جغرافیایی یا محدوده تاریخی جستجو می کنیم؟"" کشف همه وجوه باغ ایرانی برای شناخت جامع آن لازم است و این امر نیازمند تعریف موضوعات متنوع برای تحقیق در باغ ایرانی است. طرح پرسش های درست و شناخت منابع متعدد و متنوع و توجه به رویکردهای متناسبِ هر موضوع، لازمه چنین تحقیقی است. چرایی تحقیق در باغ ایرانی با فهم معنای تداوم حضور تاریخی آن و معنای جهانیِ باغ ایرانی روشن می شود و در پی آن گسترة وسیع موضوعات، سؤالات و منابع تحقیق در باغ ایرانی مطرح خواهد شد. در این راستا شناخت و انتخاب درستِ روش و رویکرد تحقیق از الزامات است.
۱۲۹.

خاک و خِرَد، تأملی در شأن معماری در مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مولوی مثنوی معنوی تاریخ معماری منابع تاریخ معماری ایران حکمت معماری اسلامی نظریه معماری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 818 تعداد دانلود : 367
مولوی، معمار یا نظریه پرداز معماری نبوده است؛ اما در مثنوی به سبب های گوناگون، به تصریح یا به تلویح، به عمد یا غیرعمد، به معماری توجه کرده است. این را می شود در چند مرتبه مشاهده کرد: خبر دادن از عالم معماری که در آن می زیسته است؛ به کار بردن صورت های معماریانه خیال در سخن؛ برقرار کردن نسبت میان معماری و هستی؛ پیش نهادن نظرهای کلی، که به معماری هم قابل تعمیم است؛ دعوت به ذکر خدا به واسطه معماری. در این مقاله کوشیده ایم، به روش تفسیر متن با متن، شأن معماری را از خلال ابیات مثنوی دریابیم. این کار را در مراتب یادشده و در جهت پاسخ گویی به چند پرسش اصلی انجام داده ایم: نسبت معماری با هنر و صنعت و پیشه؛ تجلی معماری در زبان مثنوی؛ نسبت معمار با خیال؛ ویرانی در برابر آبادانی؛ تجلی جهان معماری مولوی در آثار و مناقب نامه هایش؛ ویژگی های مادی و غیرمادی مکان مطلوب؛ معماری در مقام واسطه ذکر.
۱۳۰.

منظر هوایی، درکی متفاوت از شهر؛ مدیریت هدفمند نمای پنجم خیابان انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منظر شهری نظرگاه منظر هوایی نمای پنجم خیابان انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 138 تعداد دانلود : 114
درک رابطه میان اجزا با کلیت یک پدیده از دیرباز مورد توجه آدمی بوده و هست. عطش درک واقعیت از طریق خروج از حدود یک پدیده برای فهم کامل آن، از ابتدا در وجود انسان ها وجود داشته است. ارضای این غریزه فطری چه در قالب امور متعالی و چه امور مادی، همواره لذتی بی پایان را برای انسان به ارمغان آورده است. از این رو آدمی همواره در پی رسیدن به جایگاه یا نظرگاهی بوده که چه به لحاظ عینی و چه ذهنی به اطراف خود اشراف پیدا کند. منظر هوایی نظرگاهی است که از دریچه آسمان، فرصتی برای درک کامل و جامع یک پدیده فراهم می آورد و وسیله ای برای فهم صفت های عالی و ابزاری قدرتمند در دستان رسانه برای جهت دهی به افکار عمومی است. برای رسیدن به درک کاملی از پدیده ها و رویدادهای عظیم اجتماعی نظیر انقلاب های مردمی، استفاده از منظر هوایی بهترین گزینه ممکن است. خیابان «انقلاب اسلامی» تهران به واسطه برخورداری از وزن ژئوپلیتیک1 بالای خود، قریب به سی و پنج سال است که به واسطه رسانه ملی خود را برای عموم مردم ایران و حتی جهان به نمایش می گذارد، تا آنجا که در جامعه جهانی کالبد این محور و حضور میلیونی مردم در این خیابان به عنوان نماینده ای از جامعه ایرانی قلمداد می شود. در صورتی که نمای پنجم3 رهاشده و بام های متروکه این محور کیفیت منظر هوایی آن را به شدت پایین آورده و ضروری است با مدیریت صحیح شاخص های کمی و بهره گیری از پیشینة قوی و کیفیت های بالای مناظر هوایی در شهرهای سنتی ایران، خیابان انقلابی شایسته تر را به جامعه جهانی معرفی کرد.
۱۳۱.

معماران معاصر یزد: اغنا شدن از نظر کمیت خود به خود سبب توجه به کیفیت می شود؛ در گفتگویی با مهندس محمدحسین مسعودی

۱۳۲.

سیاست شهری، نوسازی شهری، برابری سرزمینی : ماهیت مسئله چیست؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوسازی شهری محلات سیاست شهری برابری سرزمینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 992 تعداد دانلود : 621
در وجود «مشکل حومه ها» شکی نیست. از همین زاویه است که مجتمع های بزرگ (Grandes ensembles)، از سال های اولیه دهه ۷۰ میلادی در مطبوعات و مباحث سیاسی مورد گفتگو قرارگرفته اند تا ضرورت طرح یک سیاست شهری برای حل این معضل را توجیه کنند. اما ماهیت این مسئله چیست؟ مشکلات عمومی واقعیات عینی نیستند، بلکه محصول ساختارهای اجتماعی و سیاسی هستند که از تعاملات پیچیده میان عوامل متعدد شامل نهادها، گروه های ذینفع و جنبش های اجتماعی حاصل شده اند. یک واقعیت اجتماعی، تنها در نتیجه یک فرایند فشرده سه گانه ""نامگذاری، سرزنش (مقصر شناختن)، ادعا"" است که تبدیل به یک مشکل عمومی می شود : نامگذاری تشخیص مشکل است، سرزنش، شناسایی علل مشکل ذکر شده و یا مقصرانی است که بتوان مشکل را به آنها نسبت داد و ادعا تدوین و انتشار برنامه های دادخواهیِ اصلاح و درمان است. برای اتخاذ سیاست شهری از ابتدا ‪حالت های متعدد و رقابت کننده ای از مشکل مطرح وجود دارد که هریک جهت گیری های استراتژیک و اقدامات جداگانه ای را سبب می شود. بحث های مربوط به ماهیت مشکل و راه حل های ممکن آن در حیطه فضای عمومی، بعد از تصویب قانون هدایت و برنامه ریزی برای شهر و نوسازی شهری ۲۰۰۳ (معروف به قانون بُرلو) تقریباً به طور کامل از بین رفتند. نه سال بعد، با از هم پاشیدن ِتوهم یک راه حل کاملاً برنامه ریزی شده، از سرگیری بحث ممکن و حتی ضروری می شود. این مقاله در این چشم انداز و با دو هدف ارایه می شود : روشن شدن رویکردهای مختلف به «مشکل محله ها» و پیشنهاد ابزارهای اقدام عمومی.
۱۳۳.

مسجد قوه الاسلام و قطب منار (میراث ماندگار سلسله ی غلام شاهیان (ممالیک) در شمال هند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری اسلامی مسجد قوه الاسلام قطب منار دهلی غلام شاهیان هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 981
مسجد قوۃ الاسلام و قطب­منار به عنوان دو اثر معماری و ماندگار سلسله ی غلام شاهیان، نشانگر آغاز نفوذ فرهنگی دین مبین اسلام در سرزمین باستانی هند محسوب می شوند. سیر تحوّل ساخت در این دو بنا، بیانگر بهره گیری معماران و سازندگان از عناصر معماری بومی هند و به کار گیری هنر معماری ایرانی در قرون میانی اسلامی است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه ی جنبه های تاریخی و ویژگی های معماری و تزئینات وابسته به این دو بنا پرداخته شده است. همچنین مطالعه ی تطبیقی و تحلیل تأثیر و تأثّرات معماری اسلامی در دو حوزه ی فرهنگی هند و ایران انجام گرفته است. این نوشتار برآن است تا به این پرسش پاسخ دهد که شواهد تأثیر پذیرفته ی معماری قطب منار در سه بخش ساختار، عملکرد و معنی از حوزه های فرهنگی ایران و افغانستان چه بوده است؟نتایج این تحقیق نشان می دهد که معماری اسلامی در هند با ساخت مسجد قوۃ الاسلام و قطب منار، نخستین تجربه ی تاریخی مسلمانان به شمار می رفت که بیشتر برگرفته از الگویی ترکیبی از معماری ایرانی- هندی بوده است. به باور نگارندگان، قطب منار علاوه بر عملکردهای نمادین سیاسی و مذهبی، مکانی امنیّتی برای کنترل هرچه بیشتر شهر دهلی محسوب می شده است؛ زیرا دارای ارتفاع زیاد بوده و امکان تسلّط بر مناطق اطراف را فراهم می کرده است.
۱۳۴.

معماری در کنار طبیعت؛ تعامل فضای آموزش معماری با طبیعت در تأمین نیاز روانی دانشجویان دو دانشگاه در اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نیازهای روان شناختی تعامل با طبیعت آتلیه طراحی دانشجویان معماری محیط های طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 27 تعداد دانلود : 182
به دلیل گرایش ذاتی و فطری انسان ها در تعامل با طبیعت، و تأثیرات قابل توجه ارتباط با طبیعت در روح و جسم آدمی، بشر همواره به دنبال ایجاد یک رابطه منطقی و مناسب میان فضای درون و طبیعت بیرون بوده است. در راستای تحقیقات صورت گرفته در رابطه با تأثیرات طبیعت بر بهبود روند آموزشی و نقش آرامش بخش ارتباط با طبیعت بر جسم و روان آدمی، بررسی کیفیت تعامل با طبیعت در مکان های آموزشی ضروری به نظر می رسد. درگیری مداوم و گذراندن بخش زیادی از اوقات تحصیل در فضای آتلیه سبب شده این فضا نقش مهمی در فرایند آموزشی دانشجویان معماری بازی کند. این نوشتار با روش توصیفی ـ پیمایشی کیفیت و نحوة ارتباط با طبیعت را از دیدگاه دانشجویان سال چهارم در دو دانشگاه هنر اصفهان مورد سؤال قرار داده و تأثیر آن را بر نیازهای ذهنی و روانی آنها بررسی کرده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ارتباط با طبیعت زنده در مقایسه با طبیعت مصنوع یا طبیعت مصور از دیدگاه دانشجویان اهمیت بیشتری در تأمین نیازهای روانشناختی آنها در ارتباط با فضای آتلیه بازی می کند.
۱۳۵.

بهبود کیفی طراحی بر پایه مدیریت بهینه عوامل مؤثر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دامنه عوامل طراحی مقولات و موضوعات معماری شاخص ها و معیارها ارزیابی و ارزشیابی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 620
مقاله حاضر، به اهمیت توجه همه جانبه به عوامل طراحی می پردازد. این مقاله ابتدا به معرفی فاصله میان میزان و سطح توانمندی های شکل گرفته در محیط های دانشگاهی با توانمندی های مورد انتظار از فارغ التحصیلان در فضای حرفه ای می پردازد و در ادامه، یکی از عوامل این نقیصه را در نظر نگرفتن بخش یا بخش هایی از عوامل و متغیرها معرفی می کند. مطلب دیگر، تعاملی است که میان ارکان مختلف عوامل طراحی رخ می دهد. ارتباط میان موضوع های مختلف طراحی، ویژگی های طراحی و بستر طرح با روش طراحی و در نهایت، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر، ساختار پیچیده ای را می سازد که توجه به آن اجتناب ناپذیر است. مدیریت فرآیند طراحی باعث می گردد طراحان بتوانند نظام مندتر به فعالیت طراحی بپردازند. در این باره، شاخص ها به عنوان ابزار ارزیابیِ روندِ طراحی و معیارها به عنوان مبنای ارزشیابیِ محصولِ طراحی و مقایسه آن با دیگر محصولات، ابزارهایی هستند که طراح ان و ناظران می توانند از آن ها برای کنترل و مدیریت فرآیند طراحی و کیفیت طرح استفاده ک نند. همچنین روش های تحلیل فرآیند ارزیابی که به فضای مسئله معماری به صورت شبکه و ماتریس می نگرند، امکاناتی هستند که امروزه تحلیل معیارها و زیرمعیارهای متعدد و پیچیده را میسر می کنند. این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و از نظر کمّی و کیفی بودن، یک تحقیق کیفی محسوب می شود. روش تحقیقِ این پژوهش، روش «استدلال منطقی» است که در آن، از راهبردهای طرح تحقیقِ «نظریه برخاسته از داده ها» و نیز راهبرد «مدل سازی مفهومی» استفاده شده است. در پایان این مقاله، مدلی مطرح می شود که در آن، رابطه ای بر مبنای فضایِ منطقِ فازی میان ارکان مختلفِ تأثیرگذار بر فضای مسئله معماری مطرح می گردد. این فضا دارای ارکانی شامل اصول، دامنه و بسترِ طرح از یک طرف، و ویژگی ها و عوامل طبقه بندی شده بر مبنای «موضوعات» از طرف دیگر است. تلاش بر این است تا از این طریق به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که چگونه می توان با شناسایی و تحلیل و ارزیابی مناسب و جامعِ عواملِ طراحی، فاصله میان قابلیت های فارغ التحصیلان را با آنچه از آن ها در محیط حرفه ای انتظار می رود، بهبود بخشید.
۱۳۶.

منظر تاریخی شهر؛ رویکرد شهرداری در محلة جماران تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منظر شهری به سازی پروژه های برنامه ریزی شهری محلة جماران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 673 تعداد دانلود : 196
موضوع اصلی منظر شهری، قرائت، تفسیر صحیح و در نهایت باز تولید کیفیت هایی است که ارزش های قدیم و جدید شهر را به هم پیوند می زند و موجب حفظ رابطه طبیعی انسان با محیط شهری خود ـ هویت شهری ـ می شود و باید به عنوان یک اصل در پروژه های منظر شهری مد نظر قرار گیرد. پروژه های نوسازی و بهسازی محلات و بافت های شهری از مهم ترین پروژه های منظر شهری هستند. ضرورت معاصرسازی این بافت ها و فوریت حفظ شخصیت اصلی این مجموعه های کهن و تداوم و هدایت حیات و هویت موجود در آنها، با ساخت و سازهای امروزین و جریان آن به نسل های آینده از مهم ترین دغدغه های آنهاست. یکی از این بافت های ارزشمند در تهران محله جماران است که در گذشته ای نه چندان دور روستایی در حاشیه شهر بوده و با ادامه روند گسترش شهری به شکل محله ای درون شهر تغییر چهره پیدا کرده است. این منطقه بین سال های 59 تا 68 به واسطة حضور امام خمینی (ره)، کانون سیاسی ایران بوده است که این امر بر اهمیت تصمیم گیری در این بافت می افزاید.
۱۳۷.

خوانش گفتمان کاشی نگاره روایتگر سردر ورودی باغ ارم شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خسرو و شیرین یوسف و زلیخا رولان بارت سلیمان و بلقیس گفتمان و قدرت فوکو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 371
مقاله حاضر به خوانش روایت های کاشی نگاره ضلع شرقی عمارت اصلی باغ ارم (یکی از زیباترین باغ های ایران واقع در شیراز) پرداخته است. کاشی نگاره سردر ورودی باغ ارم، شامل سه هلالی با فرم خورشیدی است که چهار مجلس ""رستم در بارگاه حضرت سلیمان(ع) (هلالی بالا)""، ""مدهوش شدن ندیمگان از دیدن جمال حضرت یوسف (ع) (هلالی چپ)""، ""آبتنی شیرین و نظاره خسرو (هلالی راست)"" و نگاره ای از ناصرالدین شاه سوار بر اسب در مرکز خورشیدی مصور شده است. بدین منظور ابتدا روایت هر مجلس مورد خوانش قرار گرفته، سپس نگاهی دقیق و مضمون شناختی به ترکیب بندی و ترتیب چیدمان آنان انداخته می شود، آنگاه در ترتیب چیدمان آنها، عناصر تصویری مشترک در نگاره های این چهار مجلس بازگو می شود. آنچه در این پژوهش حایز اهمیت است مجاورت هر تصویر با تصاویر همنشین خود و عناصر مشترکی در یک گفتمان تصویری است که موجب تشدید یا تعویض معانی نشانه های تصویری می شود. در توضیح چینش و گزینش و کارکرد و خوانش مجموعه سردر یا هر کدام از این سه نگاره نظرات «رولان بارت» پیرامون معانی صریح و ضمنی به کار گرفته شد. با توجه به یافته های تحقیق و جنبه های نظری آن توصیف قدرت نزد «میشل فوکو» به گونه ای در این بحث روایت شناسانه مصداق دارد، یعنی در هر سه مجلس، عناصر تصویری در یک مضمون اشتراک دارند و آن ""قدرت پادشاه"" است. یعنی حضرت سلیمان و حضرت یوسف به رغم آنکه شخصیت های مذهبی هستند و رستم و خسرو با آنکه مضمونی حماسی و تغزلی دارند اما مظهر ""پادشاه قدرتمند"" هستند و حضرت یوسف و زلیخا و خسرو و شیرین با آنکه سمبل ""عاشقان خیالی"" بوده و مضمونی بزمی و تغزلی دارند، اما این مضامین بزمی، تغزلی، مذهبی و حماسی در کاشی نگاره موردنظر در اطراف تصویر ناصرالدین شاه، از منظری که ما می نگریم نگاهدار و نگهبان قدرت او و سازنده گفتاری دال بر مشروعیت جایگاه او در قلب (مرکز) مردم ایران و حتی جهان هستی اند.
۱۳۸.

گونه شناسی شهرها، بنادر و جزایر جنوبی ایران در دوره قاجار با معیارهای آبادانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر بندر آبادانی دورة قاجار جنوب ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : 42 تعداد دانلود : 568
مناطق جنوبی ایران از مهم ترین مناطق استراتژیک در طول تاریخ بوده، اما با این وجود، تلاش اندکی برای مطالعة بافت شهری این مناطق صورت گرفته است. بافت و ابنیة تاریخی بسیاری شهرها، بنادر و جزایر جنوبی ایران تحت تأثیر ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی منطقه، در طول زمان از بین رفته و حتی از دورة قاجار نیز تعداد محدودی اثر به جا مانده است. بنابراین توجه به حفظ و همچنین ثبت اسناد این آثار قبل از تخریب و انهدام، بسیار با اهمیت است. میزان و علل آبادانی هر شهر، می تواند در مطالعات شهری و معماری در هر دوره زمانی، جایگاه مهمی داشته و در اولویت هر نوع بررسی قرار گیرد. هدف از انجام این تحقیق گونه شناسی شهرها، بنادر و جزایر جنوبی ایران در دوره قاجار با معیار آبادانی است تا به این سؤال پاسخ داده شود که چند گونه شهر، بندر یا جزیره با توجه به این معیارها، در این منطقه قابل شناسایی است و هریک از گونه ها چه ویژگی هایی دارند. این مقاله با شناسایی معیارهای آبادانی در دوره قاجار در مناطق جنوبی ایران، به تبیین محدودة شاخص های ترکیبی گونه شناسی پرداخته و از طریق گونه شناسی توصیفی و با الگوی گونه شناسی داده بنیاد، به طبقه بندی شهرهای منطقه مورد مطالعه می پردازد. داده های این تحقیق از طریق کتابخانه ای و مطالعه اسناد، جمع آوری شده است. این مقاله نشان می دهد مهم ترین معیارهای آبادانی در دوره قاجار در منطقه مورد نظر، داشتن آب شیرین، خاک حاصلخیز، موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی امن و کوتاه و وجود منابع اعم از دریایی و غیر آن بوده است. همچنین بر اساس شاخص های ترکیبی تحقیق، 12 گونه شهر، بندر یا جزیره در این منطقه شناسایی شد. تحلیل گونه ها نشان می دهد معیار اصلی مؤثر در آبادانی بنادر، دسترسی و موقعیت مناسب، در شهرها، آب شیرین، خاک حاصلخیز و دسترسی و موقعیت مناسب توأمان و در جزایر، آب شیرین، خاک حاصلخیز و منابع توأماً بوده است. متقابلاً معیارهای دسترسی و موقعیت مناسب در بنادر، آب شیرین و خاک حاصلخیز در شهرها و منابع در جزایر فراوانی بیشتری داشته است.
۱۳۹.

آرایه های معماری اتاق مقبره بنای تاریخی پیربکران و کتیبه پنهان در آن

کلید واژه ها: بقعه پیربکران اتاق مقبره آرایه های معماری کتیبه پنهان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه مرمت آثار تاریخی
تعداد بازدید : 722 تعداد دانلود : 679
بقعه پیربکران از نظر تنوع آرایه های معماری در کشور ایران کم نظیر است. تکنیک های مختلف آرایه گچی، آجری، سنگی، کاشی کاری، دیوار نگاری و طلاکاری در این بنا به چشم می خورد که در نوع خود، از نظر تاریخی، هنری و فنی بسیار ارزشمند است. معماری این بقعه و آرایه های آن در دوره های مختلفی ساخته شده است که استفاده از مصالح گوناگون، قرارگیری لایه ها بر روی یکدیگر، کتیبه های تاریخ دار و ... شواهدی بر این ادعا هستند. کتیبه گچی طلاکاری شده در اتاق مقبره، یکی از زیباترین و مهم ترین کتیبه های این بناست که از نظر فنی مورد مطالعه قرار گرفته است. حین بررسی این کتیبه، آثاری از کتیبه ای دیگر نمایان گشت که تلفیقی از گچ و کاشی بود. در این مقاله، آرایه های معماری اتاق مقبره، معرفی شده و همچنین کتیبه ی گچی و کاشی کاری ضلع شمالی مورد بررسی قرار گرفته است
۱۴۰.

جلوه های زیبایی در باغ ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام ایران باغ ایرانی زیبایی طبیعت عناصر طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 979 تعداد دانلود : 790
باغ یکی از آثار انسانی است که به عنوان عامل هویّتی و نمایش عینی باورهای جامعه ایفای نقش می کند. غرض از باغ سازی هر چه که باشد یکی از پیامدهای محتوم آن زیباآفرینی است؛ با عنایت به ارتباط تنگاتنگ باغ ایرانی و زیبایی، شناسایی اصول حاکم بر زیبایی باغ ایرانی و مبانی آن مراتب زیبایی این باغ ها هدف اصلی پژوهش حاضر است. با عنایت به این که برای موضوع مقاله (باغ) صفت ایرانی ذکر شده، روش اصلی، تفسیر و تحلیل متون و همچنین تحلیل آثار موجود خواهد بود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان