درخت حوزه‌های تخصصی

انگلیسی امریکایی و بریتانیایی ، دو گونه اصلی زبان انگلیسی ، افزون بر تشابهات فراوان در مواردی هم با هم اختلاف دارند . در این بین ، اختلاف املایی میتواند زمینه ساز کاهش جامعیت به هنگام بازیابی از پایگاه های اطلاع رسانی انگلیسی - فارسی گردد . در مقاله حاضر سعی شده است همراه با ارائه موارد موجود و تاثیر آن بر ضریب جامعیت ، راهکارهای احتمالی برای رفع این مسئله پیشنهاد شود...

تحقیق حاضر به روش پیمایشی نیازهای اطلاعاتی کارکنان ادارة کل استان خراسان و شعب پنجگانه تأمین اجتماعی مشهد را بررسی کرده است. دادههای مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامه، از حجم نمونه ای به میزان 225 نفر از کارکنان در سه سطح (مدیریت عالی، میانی و عملیاتی) جامعة آماری تحقیق گردآوری شد. در پاسخ به سؤالات پژوهش نتایج زیر به دست آمد: 1) بین نیازهای اطلاعاتی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی در سطوح سه گانة مدیریت تفاوت وجود دارد؛ 2) بین برخی نیازهای اطلاعاتی کارکنان صف و ستاد، تفاوت معنادار وجود دارد؛  3) سطوح سه گانة مدیریت در استفاده از منابع اطلاعاتی درونسازمانی و برونسازمانی با یکدیگر تفاوتی ندارند؛ 4) آن دسته از کارکنان سازمان تأمین اجتماعی که دارای مراجعان بیشتری میباشند نسبت به دیگر کارکنان، دارای نیازهای اطلاعاتی بیشتری هستند؛ 5) کارکنان واحدهای شغلی مختلف نیازهای اطلاعاتی متفاوتی دارند، ولی نیازهای اطلاعاتی خود را از منابع اطلاعاتی درونسازمانی و برونسازمانی واحدی تأمین میکنند؛ 6) اطلاعات مدیران ارشد دربارة نیازهای اطلاعاتی کارکنان زیردستشان، متناسب با نیازهای واقعی آنان نمیباشد.

فهرستهای عمومی پیوستة کتابخانه (اپکها) سیستم های خودکار بازیابی اطلاعات هستند که آسانترین منبع اطلاعاتی در دسترس برای کاربران غیرحرفه ای به شمار میروند. اپکهای مبتنی بر وب، یک گام بزرگ به جلو در توسعة واسطهای کاربر در فهرستها میباشند. مطالعة حاضر، فهرستهای آمریکای لاتین را بر اساس یک سیاهة بازبینی که برای نمایش کامل کتابشناختی در اپکهای مبتنی بر وب در دانشگاه تورنتو به وجود آمده است مورد ارزیابی قرار میدهد. این سیاهة بازبینی شامل 4 بخش است که مهم ترین جنبههای اپکها (برچسب، متن، اطلاعات آموزشی، صفحهآرایی) را پوشش میدهد. سرانجام از شیوههای تحلیل چندمتغیره، برای نتایج استفاده میشود. این فنون شامل تحلیل خوشهای2 (گروهی)، تحلیل اجزای اصلی3، و رتبه بندی چندبعدی4 میباشند.

برخی متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی و کامپیوتر، نمایه سازی را کلید ذخیره و بازیابی مؤثر تصاویر میدانند. به همین دلیل، هر یک از این متخصصان کوشیده است که با توجه به تخصص خود راهکارها و روش های گوناگونی را برای نمایه سازی تصاویر به کار گیرد. تلاش های صورت گرفته آنها گر چه توانسته است تا حدودی معضلات مربوط به نمایه سازی تصاویر را برطرف سازد؛ به دلیل خصوصیات منحصر به فد تصاویر (که آنها را از سایر مدارک متمایز میسازد) چندان موفقیت آمیز نبوده است. در این مقاله، ضمن بیان برخی مشکلات پیش روی نمایه سازان، به تعدادی از روش های به کار رفته توسط کتابداران و اطلاع رسانان و متخصصان کامپیوتر و مزایا و معایب هر کدام از روش-ها اشاره خواهد شد

هرروز بر تعداد مدارک ساختیافته (مانند مدارک قابل نشانه گذاری) در اینترنت اضافه میشود. این نوع مدارک ساختیافته، علاوه بر محتوای مدرک، قالب معنایی مدرک را نیز ذخیره میکنند؛ بنابراین مدرک به صورت یک درختواره ذخیره میگردد.از طرفی با افزایش اطلاعات موجود در شبکه، تقاضا برای بازیابی اطلاعات، بیشتر و پیچیده تر شده است. امروزه کاربران پرسش هایی را مطرح میکنند که دارای ساختار درختی است. برای بازیابی اطلاعات مرتبط، روش های کلاسیک که صرفاً از عملگرهای منطقی برای تطبیق پرسش با مدارک استفاده میکنند، نمیتوانند چنین پرسش هایی را با دقت مناسب بازیابی نمایند. هدف از این مقاله بررسی نمایه سازی سلسله مراتبی و تطبیق سلسله مراتبی مدارک است.

در سال 1910، «نورمن آنجل» اد ّعا نمود که وابستگی متقابل اقتصادی، وقوع جنگ را نامعقول میکند و به روزی که جنگ منسوخ شود خوشبین بود. به عقیدة برخی نظریه پردازان، انقلاب اطلاعاتی، امروزه به دیوانسالاریهای سلسله مراتبی پایان میدهد و به ملوکالطوایفی الکترونیکی جدیدی با اجتماعات و حوزه های قضایی همپوشان که مد ّعی طبقات چندگانة هویّت و مشروعیّت شهروندان میباشند منجر میشود. نهادهای بین المللی که برمبنای اصول چندجانبه تشکیل شده اند به بازارها و اطلاعات اهمیت میدهند و از رقابت نظامی تأکیدزدایی کرده اند. دانش قدرت است و این قدرت امروز از طریق دسترسی به اطلاعات رایگان، اطلاعات قابل خرید و اطلاعات استراتژیک کسب میشود. بخش اعظم آنچه در شبکه ها در جریان است اطلاعات رایگان است. این گونه اطلاعات با هدف ایجاد باور در دیگران، به وفور توزیع میشود، زیرا دریافته شده که در شرایط کنونی گرچه گاهی زور برای تسلط لازم است، اما ادامة تسلط از طریق اطلاعات رایگان است که افراد را متقاعد به رفتاری میکند که صاحبان اطلاعات، خواهان آن هستند.

هدف مقالة حاضر بررسی تأثیر مهاجرت متخصصان یا فرار مغزها بر روند فعالیت های علمی، فناوری، اقتصادی و بر جریان اطلاعات است. در این مقاله به پدیدة فرار مغزها به عنوان فرار سرمایه های اطلاعات علمی و فنی کشور نگاه شده است. ابتدا مفهوم و تاریخچة این پدیده در سطح جهان و ایران بررسی، و سپس به دلایل فرار مغزها، راه های پیشگیری، سیاست جذب مغزها به جای فرار پرداخته شده است. مهمترین دلایل فرار مغزها مشکلات اقتصادی، نبود امکانات مناسب آموزشی و پژوهشی، فراهم نبودن زمینة رشد علمی، وجود بحران های متعدد مقطعی و نبود امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ذکر شده است. فرار یا مهاجرت نخبگان به عنوان مغزهای اطلاعات علمی و فنی باعث کاهش فعالیت های علمی، فناوری و اقتصادی، کاهش تولید و مصرف اطلاعات، کاهش میزان فعالیت مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه ها و کاهش میزان تقاضا برای استفاده از بانکهای اطلاعاتی خارجی میشود.

پژوهش حاضر با هدف شناخت چگونگی فرایند جست و جوی اطلاعات پیوسته دانشجویان کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی شهر تهران انجام پذیرفته است. با توزیع پرسشنامه بین 36 دانشجوی ویژگی های جمعیت شناختی، میزان دانش جست و جو و زمینه های علاقه مندی آنها در اینترنت مشخص گردید. بر پایه یافته های پرسشنامه چهار سناریوی جست و جو در زمینه های موضوعی علمی پژوهشی، اخبار و سرگرمی طراحی و در اختیار دانشجویان قرارگرفت. با استفاده از بستهء نرم افزاری Track 4 win کلیهء حرکات و رفتار جست و جوی دانشجویان در چند پایگاه اطلاعاتی در محیط access Microsoft در قالب گزارش ثبت و ضبط شد. در پایان جست و جوها از یکایک دانشجوبان مصاحبه ای با چهار پرسش (سه پرسش بسته و یک پرسش باز به عمل آمد. باکاربرد روش تحلیل گزارش و بستر قرار دادن مدلی برگرفته از مدل فرابند اطلاع جویی مارکیونی نی مشخص شدکه دانشجویان در فرایند جست و جوی خود به ترتیب در مراحل ارزیابی نتایج 63/35 درصد فرمول بندی و اجرای پرسش با 42/27 درصد، گزینش منبع با 32/17 درصد؟ اسنخراج اطلاعات با 99/14 درصد، دریافت مسئله با 82/2 درصد، و توقف انعکاس با 87/1 درصد در حال تردد و توقف بودند. بر پایه گزارش های به دست آمده رفتارهای کاربران به لحاظ تعداد رکورد زمان، سناریو ضریب موفقیت، مدرک نوع سایت های مورد بازدید تکرار استفاده از سایت یا سایت های خاص راهبرد کاوش نوع و میزان خطا وکلید واژه ها مورد بررسی قرار گر فت.

پیشرفت هایی که در فن اوری ارتباطی صررت گرفته کتابخانه ها را از حالت خودمداری خارج کرده و به سمت شبکه های کتابخانه ای و اطلاعاتی سوق داده است. در این محیط دسترسی بی واسطه کاربران به اطلاعات راحت تر شده است و ممکن است نقش کتابداران متخصص را با چالش روبه رو کند؟ اما کتابداران متخصص می توانند با آموزش کاربران در دستیابی به اطلاعات، نقش موثرتری در عصر اطلاعات داشته باشند. این مقاله علاوه بر تاکید بر آموزش رسمی کاربران، راهبردهایی را برای محیط در حال تغییر کتابخانه های دانشگاهی از حالت خودمداری به سمت شبکه های کتابخانه ای و أینده ای دیجیتالی ترسیم میکند.

نمایه سازی معانی پنهان روشی است که اطلاعات را در قالب معانی ذخیره میکند، و از رابطة پنهان میان اصطلاحات و متن استفاده مینماید. در این روش معایب توجه به اصطلاح در یک سند به صورت منفرد، برطرف میگردد. در نظام بازیابی که به این روش فراهم میآید، به جای تطبیق لغوی اصطلاحات کلیدی، رابطة معنایی میان اصطلاحات نیز مورد توجه قرار میگیرد. در این مقاله، نظریه و کاربردهای نمایه سازی معانی پنهان در نظام های بازیابی مورد بررسی قرار میگیرند.

پارادایم به عنوان یک شیوة دیدن جهان که میان گروهی از دانشمندان یک رشتة علمی مشترک است، هدایتگر جریان های علمی اعم از تولید دانش، جذب تسهیلات و منابع برای فعالیت های علمی، و رفتارهای دانشمندان در هر رشتة علمی است. در هر رشته، این پارادایم است که تعیین میکند چه سؤال هایی پرسیده شوند، چگونه پرسیده شوند و چگونه به این سؤالها پاسخ داده شود. فرایند بازیابی اطلاعات نیز جستجوی پرسشی است که متن یا نظام درصدد پاسخگویی به آن است- پاسخگویی به پرسشی که در افق معنایی کاربر، محاط شده و این امکان وجود ندارد که کاربر خود را یکسره از ارزش ها، نگرش ها، علائق، پیش دانسته ها و انتظارات خویش رها سازد. در این مقاله نقش پارادایم در فرایند بازیابی اطلاعات (شامل نیاز اطلاعاتی، رفتار اطلاعیابی و ربط) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.