درخت حوزه‌های تخصصی

تعلیم و تربیت اسلامی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
تربیت تعلیم و تربیت عملی تعلیم و تربیت نظری کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۴٬۲۲۵ مورد.
۸۱.

تحلیل مضمون فلسفه "تربیت عبادی" و تقویت قوای "پرستش " بر اساس متن صحیفه ی سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 177 - 204

کلید واژه ها: صحیفه سجادیه تربیت عبادی تقویت قوای ارادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 385
عبادت، سپاس و اطاعت رب یگانه به وجود و شخصیت مومن آرامش می بخشد و از اصول ضروری در زندگی انسان مومن و مسلمان است. این پژوهش با الگو قرار دادن صحیفه سجادیه به عنوان راهنما و چراغ راه زندگی، به بررسی سخنان امام سجاد در زمینه "عبادت" و تقویت " قوای پرستش" پرداخته است. رویکرد پژوهشی کیفی و از نوع تحلیل مضمون می باشد این پژوهش با الگو قرار دادن صحیفه سجادیه به عنوان هدایتگر عملی زندگی، به واکاوی جملات صحیفه سجادیه در زمینه عبادت و تقویت قوای پرستش پرداخته است. هدف پژوهش بررسی سه سؤال اساسی چیستی، چرایی و چگونگی تربیت عبادی و تقویت قوای ستایش از نگاه صحیفه سجادیه و پیشنهاد یک الگوی جامع در این زمینه است. در این تحقیق که پژوهشی بنیادی از نوع توصیفی – اکتشافی است، برای بررسی الگوی تربیت عبادی و تقویت قوای ستایش و اطاعت از روش تحلیل مضمون استفاده شد. برای گردآوری و شناسایی مضامین مرتبط با عبادت و بندگی، تخست مبانی نظری صاحب نظران بررسی شد. سپس با مطالعه کامل صحیفه سجادیه، مضمون های مرتبط استخراج و کد گذاری شدند. یافته ها نشان داد که تقویت قوای اطاعت و پرستش ای ارزشمند است که در جهت تقرب به خدای متعال و رضای الهی باشد و با خصلتهایی مانند امانت داری، علم و عقل و تقوا همراه باشد. الگوی به دست آمده دارای 3 مضمون غالب 17 مضمون فراگیر ،23 مضمون سازمان دهنده و 31 مضمون پایه می باشد .با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود، علاوه بر توجه به ابعاد جنبه شناختی، با بهره گیری ازجنبه عاطفی متربیان، از ابتدا تصویری زیبا از دین و تکالیف بندگی و اطاعت برای آنان ترسیم کرد، تا شور و انگیزه گرایش و عمل به تکالیف و مناسک عبادی نماز، روزه .... در کودکان درونی شود.
۸۲.

تبیین مبانی معرفت شناختی اخلاق باور دردیدگاه جوادی آملی به منظور طراحی الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 119 - 148

کلید واژه ها: باور اخلاق باور الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 358 تعداد دانلود : 596
پیوند اخلاق با فرایند باور تحت عنوان «اخلاق باور» اولین بار در فلسفه غرب توسط کلیفورد در قرن نوزدهم مطرح گردید و باعث پرسش های زیادی در این زمینه شد. اما پیشینه آن در فلسفه اسلامی نیز تحت مضامین خاص مثل اخلاق درتفکر و بینش در مرحله کسب اعتقاد قلبى و ایجاد باور وجود دارد. هدف اصلی این مقاله طراحی الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور مبتنی بر مبانی معرفت شناختی جوادی آملی است. محقق با بررسی منابع مکتوب ایشان با روش تحلیل مفهومی و قیاس نظری موفق به احصاء پنج مبنای معرفت شناختی ،تلازم( اراده و تکلیف معرفتی، قرینه وشهود، درونگرایی و برونگرایی، فضایل معرفتی و اخلاقی، شبکه باور باعمل فردی و اجتماعی) در زمینه اخلاق باور شد و بر اساس این مبانی با استفاده از الگوی قیاس عملی و مدل فرانکنا نیز بترتیب موفق به استخراج اصول تربیتی (تکلیف گرایی در فرایند تشکیل باورها ، مسئولیت دربرابر حقیقت) و(پاک سازی درون،خردورزی وهمبستگی) و(یکپارچگی توجیه) و (وحدت حسن فاعلی و فعلی باور) و(شبکه باور وایمان و حکمت) برای الگوی آموزش اخلاق باور شد.
۸۳.

بررسی و تبیین اهداف و اصول تربیت اخلاقی بر مبنای نظریات اخلاقی علّامه طباطبایی

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 38 - 62

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی هدف غایی اهداف کلی اصول فنای فی الله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 648 تعداد دانلود : 957
این مقاله با هدف شناسایی، معرفی و طبقه بندی اهداف و اصول تربیت اخلاقی، بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی، تدوین شده است. سوالات اساسی این پژوهش عبارتند از: 1- چه موضوعاتی را می توان به عنوان هدف غایی و اهداف کلی تربیت اخلاقی بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی معرفی کرد؟ و 2- اصول حاکم بر تربیت اخلاقی، بر مبنای نظریات اخلاقی علامه طباطبایی چه هستند؟ دراین پژوهش، از روش تحقیق تحلیلی- استنتاجی استفاده شده است. چنان که در مقام تبیین از روش تحلیلی و در مقام نتیجه گیری و کشف دلالت های تربیتی، از روش استنتاجی استفاده گردیده. در این پژوهش مشخص شد که هدف غایی تربیت اخلاقی عالی ترین مرتبه تقرب به پروردگار، یعنی فنای فی الله است. این غایت تربیتی را می توان در سه بعد شناختی، عاطفی و عملی بدین گونه تقسیم کرد که در بعد شناختی، معرفت به پروردگار و طی مراتب توحید و در بعد عاطفی، محبت پروردگار و اولیای او و در بعد عملی، اطاعت از پروردگار و اولیای او را شامل می شود. همچنین مشخص شد که بر اساس نظریات اخلاقی علامه می توان هفت اصل تربیتی را معرفی کرد که لازم است بر سیر تربیت اخلاقی که به منظور دست یابی به اهداف مذکور صورت می پذیرد حاکم باشند. چنانکه این اصول عبارتنداز: 1- اصل مساوات، 2- اصل واقع بینی، 3- اصل تعادل میان ماده و معنا، 4- اصل اجتماعی بودن تربیت اخلاقی، 5- اصل اولویت نفس فرد در تربیت اخلاقی، 6- اصل تخفیف و تسهیل تکلیف، 7- اصل اولویت تعلیم.
۸۴.

رویکرد تربیت ولایی در تعلیم و تربیت اسلامی با محوریت استعاره شجره طیبه : اهداف، اصول، روشها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 273 - 332

کلید واژه ها: تربیت اسلامی شجره طیبه تربیت ولایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 615
هدف از تحقیق حاضر ارائه چارچوبی از تربیت ولایی به عنوان یک رویکرد تربیت اسلامی است؛ تحقیق حاضر با روش کیفی تحلیل محتوا انجام شده است. تربیت ولایی اجمالا تربیتی است که بر ولایت الهی و هدایت اولیاء الهی مبتنی باشد. مساله اصلی تحقیق این است که بتوان مبنای یک نظام تربیت اسلامی را بر پایه قرآن کریم و روایات بنا نهاد؛ که مبتنی بر ولایت باشد از این جهت که رکن رکین اسلام است. تمثیل شجره طیبه در قرآن کریم به شبکه انسان های مومن با محوریت اولیاء الهی اشاره دارد لذا تمثیل قابل توجهی برای تربیت ولایی به نظر می رسد. سوالات تحقیق این است که اولا تعریف تربیت ولایی در قرآن کریم با محوریت آیه شجره طیبه چیست؟ دوما نظام تربیت ولایی بر اساس معانی ولایت مقتضی چه اهداف، اصول و روش هایی برای تعلیم و تربیت اسلامی است؟ طبق یافته های تحقیق، تربیت ولایی در تمثیل شجره طیبه عبارت است از تربیتی شبکه ای که از طریق اتصال و ارتباط قلبی انسان ها به اولیاء خدا به عنوان افراد دارای دو خصیصه نشاط و شجاعت؛ و پذیرش رهبری آن ها انجام شده؛ و نفی ولایت مستکبرین سبب آزادسازی انسان ها از نظامات ارباب رعیتی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می شود". اهداف تربیت ولایی عبارتند از تولی و تبری، تشبه به اولیاء و تقرب الی الله. اصول تربیت ولایی عبارتند از لزوم اتخاذ مربی و هم مسلکان طریق، لزوم شبکه ای بودن و سلسله مراتب بودن ساختار تربیتی و لزوم دائم التعلیم و التعلم بودن عموم مردم. روشهای تربیت ولایی عبارتند از پویایی و انعطاف، آزادسازی مردم از بندهای مادی و ذهنی، حکمت آموزی و در نهایت همیاری و همدلی.
۸۵.

مدل رهبری دین مدار برای مدارس متوسطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۸

کلید واژه ها: آموزش متوسطه آموزش و پرورش رهبری رهبری آموزشی رهبری دین مدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 966 تعداد دانلود : 671
عوامل بسیاری بر ارتقای کیفیت نظام آموزشی و بهبود فرایند یاددهی و یادگیری تأثیر دارد، از جمله رهبری آموزشی که جریان تعلیم و تربیت را تسهیل و تسریع می نماید. در این میان، رویکرد دینی رهبران آموزشی و بهره گیری از معارف اسلامی در مدیریت مدرسه می تواند نقش ممتاز و برجسته آنان را دوچندان نماید. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل رهبری دین مدار برای مدارس متوسطه ایران بوده است. این پژوهش از لحاظ هدف، توسعه ای بوده و رویکردی کیفی داشته است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه با 15 نفر از خبرگان، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها و طراحی مدل با استفاده از روش داده بنیاد و در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام پذیرفت. متغیرهای علّی پژوهش در سه بخش عوامل فردی، سازمانی و حاکمیتی مشخص شدند. همچنین عوامل سازمانی، شامل مهارت های رهبران اثربخش و ویژگی های رهبران اثربخش به عنوان متغیرهای زمینه ای شناسایی شدند و ماهیت تعلیم و تربیت، عوامل حقوقی قانونی، عوامل تکنولوژیکی، عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی فرهنگی نیز به عنوان متغیرهای مداخله گر تعیین گردید و راهبردهای رهبری دین مدار در دو بخش راهبردهای حاکمیتی و سازمانی تعریف شد. نتایج پژوهش نشان داد که رهبری دین مدار، پیامدهایی همچون افزایش اثربخشی در انجام مسؤولیت ها، به روزآوری مدارس، تکریم ذینفعان، کمک به پیشرفت همه جانبه افراد و مدیریت اثربخش روابط با افراد را به همراه خواهد داشت.
۸۶.

مؤلفه های رفتاری و هیجانی سبک زندگی عفیفانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 131 - 154

کلید واژه ها: سبک زندگی عفاف مؤلفه های رفتاری مؤلفه های هیجانی سبک زندگی عفیفانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 527 تعداد دانلود : 749
سبک زندگی عفیفانه یکی از انواع گوناگون سبک زندگی است که قلمرو گسترده ای را دربردارد و به ویژگی های حوزه روابط میان فردی می پردازد و مشتمل بر اصول و قواعدی است که موجب ایجاد و تداوم عفاف در حیطه های مختلف زندگی می گردد. پژوهش کنونی با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به منظور بررسی مؤلفه های رفتاری و هیجانی سبک زندگی عفیفانه با نگرش به منابع اسلامی انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است که عدم جلوه گری و اجتناب از عوامل تحریک کننده، ارضای نیازهای جنسی در بسترهای عفیفانه، هم افزایی برای توفیق در حفظ عفاف، قناعت به داشته ها و صیانت از سرمایه ها، ایجاد و افزایش رفتارهای عفیفانه و کاهش و حذف رفتارهای غلط ضد عفاف از جمله مهم ترین مؤلفه های رفتاری سبک زندگی عفیفانه در منابع اسلامی است. همچنین، با کنترل ترس و اضطراب از تصمیمات و اقدامات عفیفانه، علاقه به زندگی سالم و آینده روشن و ندامت از خطاهای گذشته، انتظار و شوق برای تکامل و رشد، شادی و رضایت خاطر از حرکت در مسیر ارزشمند عفاف، محبت و عشق به خداوند و خوش بینی و امید به یاری او، تقویت حیا و کنترل و هدایت صحیح هیجانات جنسی می توان به عوامل هیجانی سبک زندگی عفیفانه دست یافت.
۸۷.

اثربخشی آموزش تلفیقی صلح و حُسن گزینی بر جهت گیری مثبت نسبت به مدرسه در دانش آموزان دختر دورۀ اول متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۰ 163 - 185

کلید واژه ها: تلفیق آموزش صلح حسن گزینی جهت گیری مثبت درخصوص مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 802 تعداد دانلود : 148
این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش تلفیقی صلح و حسن گزینی بر جهت گیری مثبت درخصوص مدرسه در دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه در شهر تهران صورت گرفته و روش پژوهش ازنوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و گواه، و پیگیری یک ماهه بوده است. جامعه آماری تحقیق، دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه منطقه نوزده از شهر تهران در سال تحصیلی 1398-1399 را شامل می شود و برای تعیین نمونه، چهل دانش آموز به صورت تصادفی ساده در دو گروه بیست نفره قرار گرفته اند. ابزار پژوهش، «مقیاس ارزیابی جهت گیری مثبت درخصوص مدرسه» در تحقیق احمدی و ابوالمعالی الحسینی (1396) بوده و برای گروه آزمایش، برنامه مداخله آموزش تلفیقی صلح و حسن گزینی، شامل هشت جلسه نَوددقیقه ای طی هشت هفته مداوم اجرا شده است. در پایان از هردو گروه، پس آزمون و یک ماه بعد، آزمون مرحله پیگیری گرفته شد. داده های گردآوری شده به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شده اند و یافته ها نشان می دهند آموزش تلفیقیِ صلح و حسن گزینی بر جهت گیری مثبت درخصوص مدرسه در دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه اثر مثبت داشته است (01/0>P). از آموزش تلفیقی صلح و حسن گزینی می توان به عنوان روشی کارآمد برای افزایش دادن جهت گیری مثبت دانش آموزان درخصوص مدرسه استفاده کرد.
۸۸.

کارکردهای معرفتی تخیل با نگاه صدرایی در تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 361 - 392

کلید واژه ها: تخیل تعلیم و تربیت محاکات روایت گری تزکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 199 تعداد دانلود : 40
پژوهش حاضر با هدف برشماری اهمّ کارکردهای معرفتی تخیل در حوزه تعلیم و تربیت با تکیه بر نظرات صدراییان صورت گرفته است. در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد، گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و هدف آن از نوع کاربردی است، همچنین روش آن تحلیل محتوای کیفی می-باشد. در پی پژوهش حاضر مشخص شد که تخیل شامل قوای خیال و متصرفه است که محل ذخیره و دخل و تصرف در صور هستند. در نگاه صدرایی، صور خیالی صادر از نفسِ انسانی بوده و مجرد هستند. همچنین بنابر قاعده اتحاد عالم، علم و معلوم، هرآنچه که انسان تعلیم می گیرد، با آن متحد شده و شکل دهنده حرکت جوهری اوست که از آن جمله، دریافت های او در حوزه خیال است. از همینجا، ارتباط حرکت جوهری، تخیل و تعلیم و تربیت مشخص می گردد. تعلیم و تربیت در معنای حقیقی اش همان تعالی و قرب به خداست و در این راستا کارکردهای معرفتی تخیل متعدد بوده و بازشماری همه آنها امری دشوار، بلکه نشدنی است. اهم آنها عبارت اند از: محاکات، روایتگری، زمینه-ساز علم حضوری، هویت سازی، خواطر الهی و شیطانی، تزکیه تخیل. از این موارد، برخی کاملا بدیع و برخی در عین تکراری بودن اما با نگاهی نو مطرح شده اند.
۸۹.

تحول خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائه الگوی مدارس مسجد محور براساس راهبرد پژوهش داده بنیاد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 7-32

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت اسلامی تحول خواهی در آموزش و پرورش مدارس مسجدمحور الگوی مدارس مسجدمحور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 138 تعداد دانلود : 445
این مقاله با هدف بررسی چگونگی تحول خواهی آموزش و پرورش در بستر مسجد و ارائه الگوی مدرسه مسجدمحور براساس پژوهش داده بنیاد انجام شده است. رویکرد این پژوهش کیفی است و براساس نظریه برخاسته از داده ها تنظیم شده است. در این پژوهش ابتدا به سیر تحول خواهی در آموزش و پرورش پرداخته و سپس به انواع مدارس تحول خواه با محوریت مسجد اشاره شده است. به منظور ارائه الگوی مدارس مسجدمحور، پس از تحلیل داده های به دست آمده از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق با مدیران، مربیان، دانش آموزان و والدین دانش آموزان برخی از مدارس کشور و نیز تحلیل محتوای اسناد و فیلم های مستند مربوط به آن، مقوله های اصلی الگو در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در مرحله کدگذاری باز، 178 کد اولیه شناسایی شد که در مرحله کدگذاری محوری به بیست مقوله اصلی و در مرحله کدگذاری گزینشی به شش مقوله یا بعد اساسی الگو طبقه بندی شدند که عبارت اند از: پدیده اصلی «مدرسه مسجدمحور»، علل زمینه ساز (علل ایجادی و ایجابی)، راهبردها، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و پیامدهای مدارس مسجدمحور.
۹۰.

پیش بینی رشد اخلاقی و رشد معنوی طلاب سطح مقدماتی حوزه علمیه قم براساس برنامه درسی پنهان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 33-50

کلید واژه ها: رشد اخلاقی رشد معنوی برنامه درسی پنهان طلاب مقدماتی حوزه علمیه قم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 613 تعداد دانلود : 929
پژوهش با هدف پیش بینی رشد اخلاقی و رشد معنوی طلاب سطح مقدماتی حوزه علمیه قم براساس برنامه درسی پنهان انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری طلاب سطح مقدماتی حوزه علمیه قم برابر پانزده هزار نفر بود که با استفاده از جدول گرجسی و مورگان تعداد نمونه، 375 نفر به عنوان نمونه برآورد شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه های رشد اخلاقی معنوی پور (1391)، رشد معنوی تقی زاده (1390) و برنامه درسی پنهان شیخی (1388) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته ها نشان داد که مؤلفه های برنامه درسی پنهان، ازجمله جو اجتماعی و ارتباطات متقابل انسانی، ساختار فیزیکی و ساختار سازمانی، بر متغیرهای ملاک یعنی رشد اخلاقی و رشد معنوی تأثیر می گذارند و قدرت پیش بینی دارند. ضریب بتای استانداردشده برای این دو متغیر به ترتیب برابر 441/0 و 521/0 بود. براساس یافته ها و با توجه به میزان میانگین به دست آمده از رشد اخلاقی و معنوی، پیشنهاد شد که سیاست گذاران آموزشی حوزه علمیه قم با بهره گیری از مؤلفه های برنامه درسی پنهان، به فزونی رشد در سیر اخلاقی و سلوک معنوی طلاب سطح مقدماتی مبادرت ورزند.
۹۱.

رابطه ساختاری جهت گیری مذهبی با سرسختی روانشناختی با میانجی گری سبک هویت در دانش آموزان دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) ۱۱۰-۸۵

کلید واژه ها: سرسختی روانشناختی جهت گیری مذهبی سبک های هویت دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 370 تعداد دانلود : 258
هدف: هدف این پژوهش پیش بینی سرسختی روانشناختی براساس جهت گیری مذهبی بامیانجی گری سبکهای هویت دردانش آموزان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و از نوع تحلیل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر کاشان (8100 نفر) در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. برای تعیین حجم نمونه ازملاک های مربوط به روش آماری معادلات ساختاری استفاده شد. حجم نمونه در این پژوهش به تعداد 500 نفر با استفاده از روش نمونه گیری مرحله ای خوشه ای تعیین شد. ابزارگردآوری اطلاعات سه پرسش نامه، مقیاس سرسختی(Kobasa,1979)، مقیاس سبک هویت( Berzonesky,1992) و پرسشنامه جهت گیری مذهبی) Alport& Ross 1967)بود. داده ها به روش مدل یابی معادلات ساختاری و بااستفاده از نرم افزار لیزرل ۸.۸ و26 spss. تجزیه وتحلیل گردید یافته ها: بر اساس نتایج جهت گیری بیرونی با (01/0 > p)، جهت گیری درونی با (05/0 > p ) به صورت مستقیم سرسختی روان شناختی را پیش بینی کردند. جهت گیری درونی با (01/0 > p) با میانجی گری سبک های هویت سرسختی روان شناختی را پیش بینی کرد. سبک هویتی اطلاعاتی با (05/0 > β)، سبک هویتی هنجاری با (05/0 > p) به صورت مستقیم سرسختی روان شناختی را پیش بینی کردند. جهت گیری بیرونی با (01/0 > p)، جهت گیری درونی با (01/0 > p) به صورت مستقیم سبک هویتی اطلاعاتی، جهت گیری درونی با (01/0 > p) به صورت مستقیم سبک هویتی هنجاری را پیش بینی کردند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج سرسختی روانشناختی را براساس جهت گیری مذهبی با میانجی گری سبک هویت را می توان پیش بینی کرد. ازاین رو، درنظرگرفتن این دو متغیر در برنامه های آموزشی دانش آموزان توصیه می شود.
۹۲.

تربیت اسلامی؛ فرایند پژوهش و پیش فرض های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 83 - 102

کلید واژه ها: تربیت اسلامی معیار اسلامی بودن نظریه ها ویژگی های علمی نظریه سازی معیار ارزیابی نظریه ها روش دست یابی به عناصر تربیتی روش پژوهش در تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 173 تعداد دانلود : 47
دغدغه ی دینی سازی علوم انسانی، ایجاب می کند در هر یک از آن ها شاخصه هایی عینی، برای اسلامی سازی ارائه شود. علم تربیت نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این میان توجه به فرایند کلان پژوهش، مهمترین عامل در اسلامی سازی این علم به نظر رسید چرا که به وسیله ی آن نه تنها تبیین نسبتِ علمی بودن و دینی بودن تربیت اسلامی ممکن می شد بلکه پاسخگویی به مسائلی، همچون رابطه ی وحی، عقل و تجربه، جایگاه کارآمدی و رابطه ی عناصر تربیتی با یکدیگر نیز، ممکن می شد. در مقاله ی پیش رو فرایند پژوهش در تربیت اسلامی و پیشفرض های آن بر اساس ملاک های فلسفی و وحیانیِ علم به روش ترکیب نظریات مورد واکاوی قرار گرفت و روشن شد که فرایند آن متشکل از دو مرحله ی نظریه پردازی و ارزیابی نظریه است. نظریه پردازی، در گام اول ناظر به اهداف تربیتی بوده و پس از بررسی مبانی، اصول و سایر عناصر تربیتی به نظریه پردازی در رابطه با مسایل تربیتی ختم می شود. علمی بودن این نظریات در گرو واقع نمایی، تفاهم پذیری، تعمیم پذیری و انسجام است و دینی بودن آن ها در گرو احراز استناد آن ها به وحی. از همین رو تکیه به وحی به عنوان تنها منبع دست یابی به اهداف تربیتی در اولین گام پژوهش، به عنوان اصلی ترین عامل دینی سازی این علم به شمار رفته و تکیه بر اهداف تربیتی وحیانی در بررسی مبانی و سایر عناصر تربیتی با کمک عقل و تجربه تضمین کننده ی این امر نسبت به سایر اجزای تربیت اسلامی به شمار می رود. با توجه به این نکات معیار های استناد، کارآمدی و انسجام درونی و بیرونی را به عنوان معیار های ارزیابی نظریات در تربیت اسلامی معرفی کردیم.
۹۳.

مبانی و قواعد روش تربیتی الگویی

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 123 - 137

کلید واژه ها: تربیت اخلاق روش الگویی مبانی روش الگویی قواعد روش الگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 682 تعداد دانلود : 845
روش الگویی تربیت به دلیل ارائه نمونه های عینی و عملی از پرکاربردترین و مؤثرترین روش ها در امر تربیت است. تحقق این روش و آثار متناسب آن به اموری بستگی دارد که از جمله آنها مبانی و قواعدی است که توجه به آنها برای دستیابی به نتیجه مطلوب بسیار مهم و ضروری است. در نوشتار حاضر، مبانی اجتماعی بودن انسان، کاستی های انسان در توانایی، بینش و گرایش، تأثیرپذیری انسان از محیط، تقلیدگرایی انسان، کمال طلبی انسان و قهرمان جویی او به روش توصیفی-تحلیلی تبیین می شود. همچنین برخی از قواعد مهم روش الگویی مانند لزوم هماهنگی میان الگو و پیرو، ممتاز و نمونه بودن الگو، عینی و دردسترس بودن الگو و پرهیز از مریدپروری بررسی می شود.
۹۴.

مقایسه ابعاد و مولفه های حقوق کودک در پیمان نامه جهانی با اسناد بالا دستی نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) ۸۶-۵۹

کلید واژه ها: کودک حقوق جهانی کودک اسناد بالادستی نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 250 تعداد دانلود : 758
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های حقوق کودک در پیمان نامه جهانی و مقایسه با اسناد بالادستی نظام آموزشی ایران انجام یافته است. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی، از نوع تحلیل محتوا و روش تحقیق نیز تحلیل اسنادی بود. جامعه آماری پژوهش اسناد بالادستی نظام آموزشی ایران بود که با استفاده از نمونه گیری هدفمند، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی و سند چشم انداز، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات بررسی مشاهده ای و مطالعات اسناد بالادستی و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز تحلیل محتوای اسناد سه گانه مذکور و مقایسه آن با مولفه ها و بندهای کنوانسیون جهانی حقوق کودک بود. یافته ها: یافته تحقیق معرف 6 دسته حقوق (تربیتی، مدنی/ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بهداشتی) گردید. یافته ها نشان دادند که تعارض و بی سازمانی در تعریف کودک و کودکان به لحاظ حقوقی در ایران، عدم وجود نهاد ملی مشخص برای تجویز و سیاستگذاری در این زمینه، دوگانگی سیتم افکار دستگاه های متولی برنامه های حمایت از کودکان، شکاف بین تعاریف نهادهای مختلف از جمله نهاد دین، قانون و حقوق در خصوص کودک و حقوق او، شکاف بین نظریه و عمل در برنامه های آموزشی در خصوص حقوق کودک، منجر به ایجاد موانعی در بهبود وضعیت حقوق کودکان در ایران شده است. نتیجه گیری: براین اساس لزوم بازنگری در تعریف کودک و سیاستگذاری دقیق مبتنی بر مولفه های حقوق کودک، هماهنگی میان نهادهای قانونی در خصوص رعایت دقیق مفاد حقوقی در برنامه های عملیاتی بسیار ضروری است.
۹۵.

تبیین چیستی و چرایی تربیت هنری اسلامی در بستر نظریه اسلامی تعلیم و تربیت هنری (با تکیه بر آرای ابن عربی و ملاصدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) ۱۴۰-۱۰۵

کلید واژه ها: نظریه اسلامی تعلیم و تربیت هنری ابن عربی ملاصدرا تربیت هنری خداگونگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 332 تعداد دانلود : 64
هدف : هدف این مطالعه ، طراحی شاکله نظریه تربیتی متلائم و متناسب با فرهنگ بومی جامعه با تمرکز بر تبیین مبانی ، چیستی و چرایی تربیت هنری با تاکید بر آرای ابن عربی و ملاصدرا است . حال، با عنایت به اینکه علم اسلامی، مبانی خود را از آموزه های اسلامی اتخاذ می کند؛ باید دید که قرآن کریم (به مثابه متقن ترین منبع اسلامی) در راستای تدوین مبانی نظریه چگونه زایا است؛که به جهت اتخاذ رویکرد گزیده گویی در قرآن، می بایست به سراغ علومی رفت که در راستای تبیین مبانی مذکور قدم برداشته اند؛ که این علوم، دو علم عرفان و فلسفه اسلامی است. روش: روش این پژوهش کیفی از نوع نظری است که به تناسب بحث، از روشهای توصیفی تحلیلی (تحلیل محتوا)، استنتاجی و تلفیقی استفاده شده است . یافته ها:یافته های حاصله در بعد چیستی تعلیم و تربیت هنری حاکی از این است که نظریه اسلامی تعلیم و تربیت هنری متشکل از سه رویکرد مجزا می باشد که هر رویکردی نسخه بدیلی برای نظام تعلیم و تربیت کشور دارد. این سه رویکرد عبارتند از: رویکرد اول: تربیت هنری از رهگذر برنامه درسی هنر تحقق می بابد؛ رویکرد دوم از رهگذر قلمداد کردن تربیت هنری به منزله رویکرد حاکم بر تمام ابعاد برنامه درسی تحقق می یابد؛ و رویکرد سوم که سراسر حیات آدمی را در بر می گیرد، از رهگذر زیست و سلوک هنری آدمی به سوی خداگونگی تحقق می یابد که این رویکرد تبیین کننده چرایی و ضرورت طرح و تبیین تربیت هنری اسلامی، به ویژه اصل وجودی ساحت و کارکرد تربیت هنری در بستر اسلامی و متعاقب آن پر کردن این خلأ از منظر دلالتهای منتج از این کارکرد می باشد. نتیجه گیری : نظریه تربیت هنری در نظام تعلیم و تربیت رسمی می تواند دست مایه برنامه درسی در سایر حوزه ها قرار گیرد .
۹۶.

نقش شاخص های تربیت دینی آیات امامت بر شکل گیری جامعه آرمانی اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 49 - 74

کلید واژه ها: امامت تربیت تربیت دینی جامعه آرمانی آیات امامت جامعه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 69
 در وصف بعثت پیامبر(ص) و نصب امامان معصوم (ع) هدیه ای الهی است آیاتی در قرآن آمده است که درصورت الگو گیری بشر از آنها آرزوی دیرینه او یعنی، تشکیل جامعه آرمانی اسلامی با هدف ایجاد فرصت برای دستیابی به هدف اصلی خلقت که در گرو معرفت الهی است محقق خواهد شد. نوشتار حاضر باروش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از تفاسیر و منابع کتابخانه ای درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که شاخه های تربیتی آیات مربوط به امامت در تحقق جامعه مورد انتظار اسلامی چگونه منشأ اثر است. یافته های پژوهش نشان می دهد باتوجه به شاخص های تربیتی آیات امامت که ناظر به خود مقام امامت و هدایتگری انسان است، مردم و مسئولان جوامع اسلامی باید با داشتن روحیه ولایت پذیری و اطاعت از امام در رشد معنوی و مادی افراد جامعه تلاش کنند.
۹۷.

بررسی تفاوت های بین نسلی به لحاظ دین داری و هویت دینی: والدین جانباز و فرزندان ساکن در شهرستان بندر لنگه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) ۱۰۴-۸۷

کلید واژه ها: نسل ابعاد دین داری هویت دینی جانبازان و فرزندان شان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 674 تعداد دانلود : 104
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه تفاوت های بین نسلی به لحاظ ابعاد دین داری و هویت دینی والدین جانباز و فرزندان شان انجام پذیرفت. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- پس رویدادی بوده است. جامعه آماری شامل تمامی 460 جانباز ساکن در شهرستان بندرلنگه و تمامی فرزندان پسر 20 تا 30 ساله خانواده های آنان بود که از آن بین تعداد 25 نفر از پدران و 25 نفر از فرزندان پسر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با دو پرسشنامه دین داری گلاک و استارک (1965) و همچنین پرسشنامه هویت دینی سراج زاده (1383) مورد سنجش قرار گرفتند و پس از جمع آوری داده ها از آزمون تی وابسته استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که میانگین هویت دینی فرزندان در دو بعد احساسی (6/21=M) و مناسکی (5/21=M) از میانگین بعد احساسی (4/20=M) و مناسکی (5/20=M) والدین خود بالاتر و والدین نیز در بعد اعتقادی (2/22=M) نسبت به فرزندان (5/16=M) در سطحی بالاتر قرار دارند. به علاوه نمرات میانگین جوانان در دو بعد فکری (5/16=M) و پیامدی دین داری (9/19=M) از والدین خود در بعد فکری (1/13=M)، و پیامدی (4/18=M) برتر و والدین نیز در بعد اعتقادی (3/20=M) در مقایسه با فرزندان (6/16=M) در سطحی بالاتر قرار دارند. نتیجه گیری: به طور کلی والدین پژوهش حاضر با فرزندان شان فضای فکری متفاوتی که بتوان شکاف نسلی خواند را تجربه نمی کنند.
۹۸.

تأثیر سبک تربیتی خانواده بر میزان مسئولیت پذیری فرزندان با تأکید بر منابع اسلامی و روان شناسی

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 9 - 30

کلید واژه ها: سبک های تربیت مسئولیت پذیری سبک تربیتی استبدادی سبک تربیتی سهل گیرانه سبک تربیتی مقتدرانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 277 تعداد دانلود : 67
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شیوه های تربیتی با مسئولیت پذیری کودکان با تأکید بر منابع اسلامی تهیه شده است. پژوهش از نوع کیفی بوده و پس از جمع آوری مطالعه آیات و روایات، تحلیل محتوای دینی صورت گرفته و گزاره های تربیتی آن به دست آمده است، در گام بعد ابعاد روان شناختی و تربیتی سبک تربیتی و مسئولیت پذیری استنتاج شده و با سبک های تربیتی در روان شناسی (مستبدانه، سهل گیرانه و مقتدرانه ) مورد تطبیق و تأثیر آن بر مسئولیت پذیری کودکان بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که بهترین شیوه فرزندپروری که با شیوه تربیتی اسلام همخوانی دارد، سبک مقتدرانه است؛ زیرا والدین با حساسیت و مهربانی بیشتری به نیاز های فرزندانشان توجه می کنند، و با اعتدال در محبت و آزادی، امنیت عاطفی، استقلال، توانایی اجتماعی و مسئولیت پذیری را افزایش می دهند. موارد ذکر شده در شیوه تربیتی سهل گیرانه و مستبدانه بسیار پایین است.  
۹۹.

شخصیت از دیدگاه اسلام

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 91 - 122

کلید واژه ها: روان شناسی شخصیت شخصیت بهنجار روش های اصلاح شخصیت مؤلفه های ساختاری شخصیت دیدگاه تحول شخصیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 614 تعداد دانلود : 475
روان شناسی شخصیت سالم یکی از مباحث بنیادین در اندیشه معاصر است که روان شناسان در معرفی آن، نظر واحدی ندارند. ازآنجاکه تأثیر مبانی فلسفی در حوزه روان شناسی امری بدیهی است، نظریه های غربی که ریشه در فلسفه پوزیتیویستی و یا فلسفه کانت و اگزیستانسیالیستی مادی گرایانه دارند تأثیر زیادی بر نگرش های روان شناسانه به انسان و شخصیت او دارند. نگاه مادی به انسان، نگاه او از زاویه محدود است و این باعث می شود بسیاری از ابعاد وجود او مورد غفلت قرار بگیرد. باتوجه به نکات فوق در پژوهش حاضر تلاش می شود که دیدگاه اسلام برای مثال یک ایدئولوژی فرامادی درباره شخصیت ارائه شود. بدین منظور ابتدا چیستی شخصیت از دیدگاه اسلام و مؤلفه های ساختاری شخصیت بررسی شده و در ادامه، رابطه نفس و شخصیت، فطرت و شخصیت و عقل و شخصیت بررسی و سپس رشد و تحول شخصیت و مفاهیم مهم رشد و تحول شخصیت تبیین می شود. در آخر نیز شخصیت بهنجار از دیدگاه اسلام و روش های تغییر و اصلاح شخصیت از دیدگاه اسلام مطرح شده است.  
۱۰۰.

نقش صبر در تکامل روحی انسان از دیدگاه آیات و روایات

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 75 - 90

کلید واژه ها: صبر تکامل روحی اطاعت معصیت مصیبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 890 تعداد دانلود : 693
دغدغه و آرزوی دیرینه بسیاری از انسان ها، رسیدن به قله کمال است. صبر که در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) به وفور از آن یاد شده است عامل تکامل دهنده روح و بعد معنوی انسان است. صبر بر طاعت، صبر بر مصیبت، صبر بر دوری از گناه و معصیت از عوامل مهم در آیات قرآن است که می توان با آن، موانع تکامل گرایی را از سر راه برداشته و به سرمنزل مقصود نهایی رسید. نوشتار حاضر با مراجعه به روایات اهل بیت (ع)، آیات قرآن و سخنان اندیشمندان بزرگ مسلمان با بررسی انواع صبر و تحلیل آن برای رسیدن به کمال نوشته شده است. نتایج نشان می دهد که انسان با صبر می تواند از گناهان دوری کند، سختی ها و مصائب را تحمل کرده و با پرورگار عالم هستی انس و الفت بگیرد. این عوامل مهم، زمینه ساز رسیدن انسان به کمال مطلق است. روایات اهل بیت (ع) به ویژه سخنان حضرت علی(ع) در برجسته کردن ارتباط صبر و تکامل روحی درخور توجه است.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان