فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵٬۵۸۲ مورد.
علم حضوری و حصولی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
ذهن ۱۳۷۹ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
علم حضوری بنیادی‌ترین موضوع در فلسفه معرفت و سنگ بنای مابعدالطبیعة متعالی است. اولین تقسیم علم آن بود که یا حصولی است و یا حضوری. قسم دوم هر چند نقشی اساسی و بس مؤ‌ثر دارد اما به دلائلی مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
مقالة حاضر تحلیل و بررسی این بخش از علم را برعهده دارد. لذا نخست به تمایز میان علم حضوری و حصولی پرداخته است تا ماهیت علم حضوری برملا گردد. ویژگیهای علم حضوری، اقسام علم حضوری و اثبات اصالت علم حضوری از دیگر مباحث گفتار حاضر است و در هر زمینه دیدگاهها و نظریه‌های عمده و اصلی مطرح شده‌اند.
آثار افلاطون
معرفت چیست؟
منبع:
معرفت ۱۳۸۰ شماره ۴۲
حوزه های تخصصی:
روح چیست؟ روانشناسى اسلامى (38)
حوزه های تخصصی:
اثبات وجود روح با براهین حسی (هیپنوتیزم یا خواب مغناطیسى)
حوزه های تخصصی:
نگاهی به جایگاه علوم عقلی در میان علوم (با تأکید بر دیدگاه فارابی، غزالی و قطب الدین شیرازی)(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
معارف عقلی ۱۳۸۵ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
با توجه به نقش تعیین کنندة علوم عقلی در میان دیگر شاخه¬های علوم انسانی، بررسی کارشناسانه و تبیین جایگاه علوم عقلی در مهندسی ساختار علوم اسلامی برای جهان اسلام، و به ویژه برای محققان و مراکزی که نگاه دائرهْْْْالمعارفی به علوم دارند، از مسائل بسیار مهم است. مبانی و فضای فکری و نوع برداشت متفکران اسلامی از آموزه¬های دینی امری بوده است که در تعیین موقعیت این علوم و نقض و ابرام‌های موجود در این زمینه نقشی تعیین کننده داشته است. این نوشتار با گذری بر مفهوم‌شناسی و بیان خصیصه¬های علوم عقلی، به تبیین و توجیه جایگاه این علوم در میان دیگر دانش‌ها پرداخته است.
برهان علیت از دیدگاه امام علی (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مثل از افلاطون تا علامه
حوزه های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم سقراط تا ارسطو افلاطون (428-348 ق.م)
- حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه تاریخ فلسفه
- حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی متافیزیک
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی الهیات بالمعنی الاخص
نظریه افلاطون در باب معرفت(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
تعریف ملاصدرا از مابعدالطبیعه و لوازم معرفت شناختی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
چکیده
ملاصدرا دربارة تعریف مابعدالطبیعه و چگونگی شناخت موضوع آن سخنی دارد که از ویژگیهای ممتاز فلسفة اوست. او که در فلسفه‌اش، هم با موجود سر و کار دارد و هم با وجود و گذر از موجود به وجود در خود فلسفه‌اش واقع میشود، به‌هیچ‌وجه شناخت وجود را صرفاً شهود عرفانی آن نمی‌داند. او نظریه و شیوه ای به ما می‌دهد که بینش شهودی واقعیت را با روش قیاسی در بر می‌گیرد.
سخن او در شناخت وجود از طریق تحلیلات عقلی در بادی نظر، ممکن است خیلی جسورانه و عجیب باشد، چرا که سخن ابن‌سینا و فارابی را دربارة عرضیّت وجود نمی‌پذیرد و ادّعا میکند که واقعیّتی که مدلول و مصداق قضیّة "انسان موجود" است، کاملاً با مدلول قضایای دیگر فرق دارد. از نظر او، موضوع واقعی، حقیقتِ وجود است که با مفهوم موجود از آن حکایت می‌‌کنیم و تمام ماهیّات، اعراضی بیش نیستند که این واقعیّت واحد را به صورت اشیای بی‌شمار مقیّد می‌کنند. شهود این واقعیّت هنگامی امکان پذیر است که در انسان آگاهی کاملاً متفاوتی بیدار شود که جهان را با چنین وضعی درک کند. او با قول به اتحاد عالم و معلوم موفّق به اثبات اصلی میشود که در بحث رابطة ذهن و عین و از بین رفتن جدایی و تمایز میان فاعل شناسا و متعلَّق شناسا نقش بسیار مؤثّری ایفا میکند. بحث درباره این حقیقت، مشخّص کردن ریشه‌های آن و بیان اینکه ملاصدرا در این باب رویکردی ویژه دارد، هدف اصلی سخن ماست.
آغاز آفرینش از دیدگاه امام على علیه السلام(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
امکان ارتباط با جهان غیب(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
عینیت وجود و ماهیت
منبع:
کتاب نقد ۱۳۸۴ شماره ۳۵
حوزه های تخصصی:
روانشناسى اسلامى (41) دیدگاه قرآن و احادیث در مورد حقیقت روح
حوزه های تخصصی:
وحدت و کثرت وجود در حکمت متعالیه و عرفان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
چکیده
در باب وحدت و کثرت وجود، دیدگاهها و نظرات متفاوتی در فلسفه و عرفان اسلامی مطرح شده است. این نوشتار، در پی آن است که در یک بحث تطبیقی، این دو دیدگاه را به نحو مبسوطتری تبیین کند. برای نیل به این مقصود و برای روشنتر شدن موضوع بحث، مقاله حاضر ابتدا به طور اجمال اشارهای به دیدگاه منسوب به فلسفه مشاء در این موضوع دارد؛ سپس نظر حکمت متعالیه و پس از آن، دیدگاه عرفان اسلامی را بیان میکند و بالاخره به مقایسه و ذکر نقاط اشتراک و افتراق این دو دیدگاه میپردازد.
درآمدی بر معرفت شناسی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مقالهی حاضر به پنج مبحث، که روشن گر اضلاع دانش معرفتشناسی هستند، میپردازد.
1 ) تفکیک معرفتشناسی به معنای عام و خاص، مطلق و مضاف و پیشینی و پسینی؛
2 ) انواع معرفت؛
3 ) جایگاه معرفتشناسی، به معنای عام، در جغرافیای علوم بشری؛
4 ) تفکیک معرفتشناسی از دانشهای متشابه؛
5 ) شاکله مباحث و مسائل رایج معرفتشناسی.
در بخش اول انواع کلی معرفتشناسی، به لحاظ اختصاص به معرفت بماهو معرفت یا معرفت خاص، تبیین میشود. در بخش دوم، پس از توصیف انواع معرفت، آن قسم از معرفت که متعلق شناسایی دانش معرفتشناسی است تعیین میشود. در بخش سوم پس از توصیف دستهبندی مجموعهی دانشهای بشری، براساس روش داوری، مختصات دانش معرفتشناسی بالمعنی الاعم، در مجموعهی معارف بشری، تعیین میگردد. بخش چهارم به تعیین مرزهای دانش معرفتشناسی از برخی دانشهای دیگر، که مسائل و موضوعاتی شبیه به آن دارند، اختصاص دارد، و در بخش پنجم محورهای محتوایی دانش معرفتشناسی، با اتکا به مسائل اصلی آن، براساس شاکله بحثهای مختلفی که رایج هستند، تبیین میگردد.