فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳٬۲۹۳ مورد.
۱.

بررسی مفهوم امنیت زیست محیطی با نگاهی به چالش های امنیت زیست محیطی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران چالش ها امنیت زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی زیستی محیط شناسی
تعداد بازدید : 462 تعداد دانلود : 612
در رویکرد نوین جهانی به موضوع امنیت، تهدیداتی که ناپایداری، تخریب، توزیع نامناسب و محدودیت در برخی منابع زیست محیطی می تواند بر حوزه امنیت ملی کشورها ایجاد نماید از جایگاه و اولویتی ویژه برخوردار است. بر همین مبنا، با توجه به پیامدهای گسترده و اجتناب ناپذیر چالش های زیست محیطی و اولویت پیشگیری در مسائل امنیتی، شناسایی نقاط آسیب پذیر و تأثیراتی که این چالش ها بر امنیت ملی کشورها دارد، به منظور جلوگیری از تبدیل شدن آنها به بحران، ضروری می نماید. از همین رو پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال برآمده است که مهم ترین چالش های زیست محیطی ایران کدامند؟ و از میان آنها کدامیک به لحاظ حیاتی بودن از اولویت بیشتری برخوردارند؟ در همین راستا فرضیه مقاله پیش رو عبارت است از این که با نگرش توسیع مفهومی و تکثر در ابعاد امنیت، جمهوری اسلامی ایران با تهدیدات گوناگونی روبه رو است که در این میان تهدیدات زیست محیطی از اولویت و پیچیدگی خاصی برخوردار است. از این رو در رابطه با امنیت زیست محیطی ایران دو نکته مهم باید مورد توجه قرارگیرد؛ اول، تفهیم و قبول معنای گسترده از امنیت به گونه ای که تهدیدات زیست محیطی را نیز در برگیرد. دوم، شناسایی عوامل محیطی و پیشران تغییرات زیست محیطی مؤثر بر امنیت ایران است. به همین منظور در مقاله پیش رو با استفاده از روش دلفی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته مهم ترین چالش های مؤثر بر امنیت زیست محیطی ایران جمع آوری، تدوین و اولویت بندی شده اند. و در نتیجه پس از تعیین وزن نسبی از میان 15 معیار حاضر، به نظر می رسد مسائل مرتبط با بحران بی آبی و آلودگی هوا به لحاظ شرایط بحرانی و ابعاد امنیتی آن، اهمیت فوری و حیاتی دارند. بنابراین آنچه به مقاله حاضر ضرورت می بخشد، اولویت یافتن و دارای جایگاه شدن امنیت زیست محیطی و شناسایی دسته ای از اساسی ترین چالش های زیست محیطی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر است.
۴.

تحقیق قوم نگاری در رویکردهای کمی و کیفی تحقیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 484 تعداد دانلود : 549
قوم نگاری یکی از روشهای علمی تحقیق در علوم انسانی با درگیری فعال محقق در میدان تحقیق دنبال مشارکت در توسعه معرفت علمی از گروهها یا فرهنگها است. مشاهده مورد مطالعه در شرایط طبیعی و نهایتا تحلیل و ارزیابی یافته ها در زمینه و بستر مورد مطالعه باعث دیدی جامع نگر در تحقیق قوم نگاری با اعتبار نسبتا بالایی گردیده است.قوم نگاری بر اساس بنیان نظری بر فرهنگ و با دیدی کل گرایانه به مطالعات عمیق برای توصیفی دقیق و فشرده از مورد مطالعه می پردازد. این مقاله ضمن توضیح بنیان نظری قوم نگاری در باره بستر روش شناختی آن بحث می کند. بر اساس پیش فرض های روش شناختی، این تحقیق در یک فرآیند مشخص با طرح مساله شروع و نهایتا به نتیجه گیری ختم می شود که چگونگی حرکت در این فرایند نیز از اهداف این مقاله است در نهایت سعی خواهد شد نقاط قوت و ضعف قوم نگاری برای استفاده در تحقیقات علوم انسانی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
۵.

جایگاه فرهنگ و زبان فارسی در شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران هندوستان زبان فارسی فرهنگ ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 903 تعداد دانلود : 627
"ایران و شبه قاره هند از دیرباز با هم روابط فرهنگی و زبانی و مذهبی و هنری و بازرگانی و صنعتی گسترده ای داشته اند. پیشینه این روابط به دوران مهاجرت آریایی ها برمی گرد؛ زمانی که این دو ملت شاخه هند و ایرانی را تشکیل می دادند و زبان و مذهب و نژادی یگانه داشتند. با گذشت زمان که این دو ملت در دو اقلیم جداگانه ساکن شدند، منش ها و خلق و خوی آنان نیز دگرگون شد. با این حال، مبانی مشترک زبانی و نژادی و فرهنگی آنان هرگز از هم نگسیخت. اسطوره ها و انگاشته های مشترک ایرانیان و هندوان از همان زمان سامان یافت. با تشکیل حکومت های هخامنشی و اشکانی و ساسانی، پیوندهای زبانی و فرهنگی میان این دو قوم ادامه یافت که تاریخ نویسان شواهد فراوانی از آن به دست داده اند. پس از اسلام این پیوندها فزونی گرفت و به ویژه از زمان غزنویان، با تسخیر هند توسط محمود غزنوی (329 ق) رو به پیشرفت و فزونی نهاد. از این زمان، زبان فارسی به یکی از زبان های مهم شبه قاره تبدیل شد. مهاجرت ایرانیان به هند از قرن هشتم شتاب بیشتری به خود گرفت و نفوذ فرهنگ و زبان فارسی به هند از دوره تیموریان به اوج خود رسید. با روی کار آمدن صفویان در ایران سیل مهاجرت شاعران و روشن فکران ایرانی به شبه قاره آغاز شد؛ چنان که جایگاه و پایگاه فرهنگ و زبان فارسی در این سرزمین از اصفهان، پایتخت صفویان، رونق بیشتری یافت. زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایرانی و اسلامی، در مدتی نزدیک به نه قرن زبان رسمی امرا و دربارهای پادشاهان هندوستان به شمار می آمد. با نفوذ استعمار انگلیس در این کشور، اندک اندک زبان انگلیسی جای زبان فارسی را گرفت و این میراث ارزشمند و مشترک دو ملت، در زمانی کمتر از یک قرن از میان رفت. در این نوشته که به شیوه کتابخانه ای و بر مبنای اسنادی است، به روند تاریخی نفوذ زبان و فرهنگ ایران در شبه قاره هند اشاره می کنیم و اوج و فرود آن را نشان می دهیم و همسانی های زبانی، اساطیری و آیین های مشترک این دو سرزمین را بررسی می کنیم و برای اثبات مدعای خود شواهد تاریخی چندی به دست می دهیم."
۱۰.

هویت ملی از دیدگاه شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 411 تعداد دانلود : 296
" هویت ملی، مجموعه‌ای از گرایش‌ها و نگرش‌های مثبت نسبت به عوامل و عناصر و الگوهای هویت‌بخش و یکپارچه کننده در سطح یک کشور، به‌عنوان یک واحد سیاسی، است. هویت ملی دارای عناصر سازنده‌ گوناگونی چون ارزش‌های ملی، دینی، فرهنگی، جامعه‌ای، انسانی، و در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، جغرافیایی، سیاسی، زبانی و غیره است. هویت ملی ایرانی نیز به انحای مختلف، دارای ابعاد و عناصر فوق هستند؛ اما مهم‌ترین مسایل آن، وجود دو عنصر اسلامیت و ایرانیت و تاثیرپذیری آن از فرهنگ غربی است. لذا، در تاریخ معاصر ایران، چالش و بحران در عناصر هویت‌ ملی ایرانی در این دو مولفه‌ اساسی و رابطه‌ آن با فرهنگ غربی بود. استاد مطهری، به‌عنوان یک روشنفکر دینی و آسیب‌شناس مذهبی، که دردهای جامعه را از زاویه‌‌ دینی مورد شناسایی و ارزیابی قرار ‌می‌داد، به طرح دیدگاه‌هایی درباره‌ هویت ایرانی پرداخته و از میان عناصر متفاوتی که به هویت ایرانی شکل داده است، به مذهب اولویت و اصالت بخشیده و عواملی چون جغرافیا، نژاد، زبان، سنن، فرهنگ و سایر عناصر هویتی را در درجه‌ دوم اهمیت قرار داده است. از نظر ایشان مهم‌ترین عامل هویت‌یابی ایرانیان، گرایش آنان به دین اسلام می‌باشد، چرا که اسلام بواسطه خصوصیات معنوی خود، توانست به ایرانیان هویت جدیدی اعطا کند و به ایرانی بودن نیز معنای جدیدی بدهد. "
۱۱.

مقدمه ای بر انسان شناسی و جایگاه انسان شناسی زیستی در آن

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 907
انسان شناسی چیست؟ در تصور عامیانه، واژه انسان شناسی بیادآورنده: استخوان های قدیمی، مومیایی ها، قبایل آمازون، مهاجرت های کوچ نشینان یا داستان های ایندیانا جونز است، اما تعریف انسان شناسی به معنای آکادمیک آن چیست؟ انسان شناسی نوع بشر، خاستگاه ماقبل تاریخی آن و نیز گوناگونی های موجود در انسانها را بررسی می کند، انسان شناسی با سایر گرایش های علوم اجتماعی از دو جهت متفاوت است: هم فاصله زمانی بیشتری را بررسی می کند و هم موضوعات مورد بحثش گسترده تر است. انسان شناسان در یک نگاه اجمالی، انواع گوناگونی داشته و کارهای مختلفی نیز انجام می دهند: عده ای، زمان زیادی از وقتشان را در بیابان های آفریقا صرف پیدا کردن فسیل ها می کنند، عده ای تعاملات انسانی را در محیط کاریشان مورد بررسی قرار می دهند، برخی دیگر در آزمایشگاه ها نمونه های دندانی را برای یافتن رژیم غذایی انسان های قدیم تجزیه و تحلیل می کنند، گروهی طرح های کوزه های قدیمی را بررسی می کنند، تعدادی رفتار شامپانزه ها را مطالعه می کنند و عده ای با چادرنشین ها کوچ می کنند تا سبک زندگی آن ها را درک کنند.
۱۳.

اسنادی از طایفه سرلک رده ای از عشایر چهار لنگ بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 369 تعداد دانلود : 527
"پهنه بختیاری، سرزمین کوه های وسیعی است که جایگاه سکونتی رده های مختلف ایل بختیاری است. بختیاری ها شاخه بزرگی از لرها می باشند که قدمت تاریخی آن ها را در قرون و اعصار قبل از آن بایستی جست و جو نمود. آثار کهن باستانی، کتیبه های فراوان تاریخی، پیشوندهای کهن (آ)،‌ (کی)،‌ (کا)، برای نام افراد مذکر، واژه کهن بی بی برای زنان و دختران خانواده های خوانین، وجود ساخت اجتماعی برای گروه های کوچنده، وجود رده های قدرت جهت کنترل هرچه بیشتر اجتماع کوچنده و تقسیمات پیچیده بهره گیری از مرتع به همراه آداب و رسوم و فرهنگ عظیم نانوشته آنان و همچنین کوچ بر اساس تقویم شمسی و افتخار به پوشش ویژه سنتی محلی و ... همه حاکی از عظمت، قدرت و تاریخ ایرانی بودن آن هاست که بدان مباهات می کنند. اطلاعات ما از گذشته تاریخی این طایفه بزرگ بسیار اندک است. ولی از زمان صفویه به بعد این اطلاعات تاریخی، رفته رفته و شجره آن ها برای ما بسیار روشن تر شده است"
۱۴.

جی غال اسمک (جوغاسم، پیشوک، پیقُک، چیدم، چیدان، چکیدان ...)؛ پیاه مردم شناسی و جغرافیای گیاهی (قلمرو رویشی) این گیاه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جوغاسم گیاه مردم شناسی پیشوک گرانسالی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی قومیت ها
تعداد بازدید : 244 تعداد دانلود : 14
نوشته حاضر یک روبر (الگو) و نقشه (واگیره) کار برای گیاهان ایران بوده که حاصل کار طولانی مدت نویسنده و با کمک بیش از پانزده تن از دانشجویان کوشا و علاقمند و هوشمند دانشکده علوم اجتماعی در ربع قرن گذشته، به سامان رسیده است. این نوشته توانسته است قلمرو رویشی این گیاه را در حدود یک چهارم سرزمین ایران پی گرفته و بقایا و بازمانده خرده فرهنگ گردآوری و مصرف آن را به ویژه در قحط سالی ها و گرانسالی ها و تنگ سالی ها را ثبت و ضبط کرده و نام فارسی این گیاه را از یک نام ""جوغاسم"" آن هم با املای ""جوقاسم"" که از نظر تاریخی و زبان شناسی بی معنا است را به حدود پنجاه نام از چندین استان ایران، استان های آذربایجان شرقی و غربی، کرمانشاه، ایلام و بخش هایی از استان زنجان و اصفهان و همدان و لرستان و استان مرکزی برساند و نمونه هایی از ادبیات شفاهی و باورها و هنجارهای مربوط به این گیاه را مردم نگاری کند و از طریق این کار میدانی بسیار کوچک از نظر مضمون و بسیار عمیق از نظر توجه به ریزه کاری ها همچون گمانه زنی های باستان شناسی و با زمان بری بسیار به مقیاسی برای کار بر روی تک تک گیاهان مفید و هم گذشته ایران دست یابد. این کار میدانی سبب شده است که ما به تحلیل جدیدی درباره خرافه نیز دست یابیم به این عنوان که پیش از این تصور غالب این بود که خرافه حاصل مغزهای ناتوان جامعه و شیوع و نفوذ آن باورها و رفتارها به جامعه فرهنگ است. این کار نشان می دهد که به احتمال زیاد، داقل بخشی از آنچه را که ما امروزه خرافه می دانیم حاصل ذهن های پیشرفتة حکما و جامعه برای اعمال نفوذ و کنترل کودکان و کم دانشان و حاهلان عصر خویش بوده است.
۱۷.

بررسی تطبیقی فرهنگ دانشگاهی ایران و بریتانیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 327 تعداد دانلود : 380
«فرهنگ دانشگاهی» از عوامل موثر بر چگونگی توسعه علمی در هر جامعه ای است، یعنی بین چگونگی و مختصات فرهنگ دانشگاهی و میزان رشد و توسعه دانشگاهی و تولیدات علمی رابطه وجود دارد. مطالعات موجود نشان می دهد که «فرهنگ دانشگاهی ایران» از کاستی ها و مسایل بغرنجی رنج می برد، به نحوی که یکی از موانع توسعه علمی و یکی از منابع بحران آموزش عالی کشور فرهنگ دانشگاهی است. هدف این مقاله بررسی و تبیین این مشکلات است. مقاله با طرح یک مشکل در آموزش عالی به نام «مشکل فرهنگ و توسعه علمی» آغاز می شود و سپس برای شناخت ابعاد مختلف این موضوع به بررسی مفهوم و ویژگی های «فرهنگی دانشگاهی» می پردازد. بخش سوم مقاله، به تحلیل ویژگی های فرهنگ آموزش و یادگیری در بریتانیا و بررسی تفاوت های آن با فرهنگ آموزش و یادگیری در آموزش عالی ایران اختصاص دارد. در این بخش نشان داده می شود که چگونه ارزش های دموکراسی، سرمایه داری، فردگرایی، انسان گرایی و عقل گرایی در شیوه ها و فرهنگ آموزش دانشگاهی بریتانیا تبلور و تحقق یافته است. براساس مطالعات تجربی موجود و تجارب اتنوگرافیک نگارنده، دانش جویان ایرانی و آسیایی خارج از کشور خود، نسبت به کشورهای غربی تلقی های متفاوتی از مفهوم «دانش»، «فرد»، «تفکر انتقادی» و «آموزش» دارند. از این رو در مقاله استدلال شده است که این تفاوت ها ریشه در «فرهنگ دانشگاهی» متفاوت آن ها دارد. در پایان نیز براساس مباحث ارائه شده راهبردهایی برای تسهیل و اصلاح «فرهنگ دانشگاهی» در ایران ارایه شده است.
۱۸.

آغاز شهرنشینی در نیمه شرقی فلات ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 967 تعداد دانلود : 85
"دو منطقه اصلی فرهنگی با امکان تقسیم به مناطق کوچک تر در نواحی شمال شرقی و جنوبی ایران وجود دارند که بقایای یکی از قدیمی ترین سازمان های دولتی و شهری در ایران شرقی را در محوطه هایی با 10 تا 12 هکتار وسعت و جمعیتی برابر با 2000 تا 3000 نفر در خود جای داده اند. یکی از مناطق وسیع فرهنگی شرق ایران دشت سیستان و حوضه رودخانه هیرمند است. مراکز اصلی این منطقه شهر سوخته در سیستان ایرانی و موندیگاک در کنار رودخانه ارغنداب بوده است. در کلیه این نقاط و طی نیمه اول هزاره سوم پ.م. تثبیت شکل های دولتی دقیقی در ترکیب جوامع دیده می شوند. در حالی که پیدایش اشیای دوران آغاز ایلامی در محوطه هایی چون سیلک و تپه یحیی نشان از تحول رشد فرهنگ محلی بوده، در گروه دیگری از محوطه ها، مانند شهر سوخته و تپه حصار، فرهنگ محلی نفوذ خود را همچنان حفظ کرده است. این وضعیت بیشتر در نقاطی مانند منطقه هیرمند و یا مناطق کوه پایه ای شرقی البرز که دارای جمعیت بیشتری بوده اند مشاهده می شود. شهرهای فلات ایران نیز مانند شهرهای میان رودانی معمولا دارای معابد و ساختمان های بزرگ و زیبایی بوده اند. کاوش های اخیر نشان داده اند که پرستش گاه ها در ایران نیز چون میان رودان در روی مصطبه ها و با خشت در روی خرابه های قدیمی ساخته می شده اند که بقایای آن ها را در زیر ساختمان های جدیدتر می توان دید. در حالی که بناهای زیگورات مانند در ایران به صورت گسترده دیده نمی شود، معابد پیدا شده در آلتین تپه، ترنگ تپه و موندیگاک را می توان جزو این گروه از بناهای دنیای ایرانی محسوب کرد که همگی مربوط به نیمه دوم هزاره چهارم و یا نیمه اول هزاره سوم پ.م. یعنی زمانی که نخستین شهرها در استپ های هیرمند و قره قوم در حال شکل گیری بوده اند، می باشند."
۱۹.

زندگی روزمره و مراکز خرید در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 598 تعداد دانلود : 505
هدف نویسندگان بررسی زندگی روزمره در جامعه ایرانی از خلال مطالعه مراکز خرید است. نکته مهم این است که دریابیم مراکز خرید چگونه به موقعیتی برای نمایش فرودستان شهری و اقلیت های فرهنگی در جامعه ایرانی بدل می شوند. داده های این مقاله به کمک روش های کیفی (مصاحبه، گفت و گو و مشاهده) جمع آوری شدند و سپس بر اساس نظریه های مطالعات فرهنگی مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتیجه آن که در مراکز خرید مورد مطالعه گروه های فرودستی چون زنان خانه دار، مردان بازنشسته، جنوب شهری ها، و نوجوانان مورد وارسی قرار گرفته اند. همه این گروه ها به نحوی متفاوت از رویه های جاری مراکز خرید را مورد بهره برداری قرار داده اند، بنابراین حضور آن ها در این مراکز حاوی معانی پنهانی است که منتقد فرهنگی دست به اکتشاف آن ها می زند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان