درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش ارتباط بین امید به زندگی و سرسختی روان شناختی دانشجویان ( دختر و پسر) دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران که در سال 85-84 مشغول به تحصیل بودند، بررسی گردید. بدین منظور 332 نفر از دانشجویان ( دختر و پسر ) از راه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد و به پرسشنامه های امید به زندگی و سرسختی روان شناختی AHI پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیری و برای تمامی فرضیه ها سطح معنی داری 05/0P< در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین امید به زندگی و سرسختی روان شناختی رابطه ای مثبت و معنی دار وجود دارد (0001/0 P< و 54% = r). همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون چند متغیری برای ترکیب خطی متغیرهای امید به زندگی، جنسیت، وضعیت تاهل و سن با سرسختی روان شناختی دانشجویان برابر با 56/0 = MR و 32/0 = RS بود که در سطح 0001/0 = P معنی دار است.

"این مقاله به بررسی هویت اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه با تاکید بر بُعد هویت ملی آنان می پردازد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه می توانیم میزان تعلق به هویت ملی دانش آموزان را افزایش دهیم؟ جامعه هدف دانش آموزان، دو دبیرستان از نواحی یک و دو شهر زنجان و به تعداد 700 نفر بوده که از آن تعداد، 30 نفر به منظور حضور در کارگاه انتخاب شدند. نوع پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و حل مسئله و بر اساس زمانی، طولی و پانلی بوده است. روش تحقیق از نوع کیفی و با تاکید بر تکنیک PCM (مدیریت سیکل پروژه) بوده است. در بحث مبانی نظری علاوه بر دیدگاه های خرد، کلان و تلفیقی راجع به هویت، از نظریات تاجفل، گیدنز، جنکینز و پیتربورک نیز استفاده شده است. جمع آوری اطلاعات از طریق تشکیل کارگاه ها و پرسشنامه حاصل شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد میزان تعلق به هویت ملی کل دانش آموزان در مقایسه با قبل از اجرای طرح، 10 درصد افزایش یافته است. میزان تعلق به هویت ملی در بین دانش آموزان پسر، 15 درصد و در بین دختران 5 درصد در مقایسه با قبل از اجرای طرح افزایش یافته است. میانگین نمره هویت تک تک دانش آموزان دختر و پسر در مقایسه با قبل از اجرای طرح، تقریباً دو برابر شده است. همچنین میزان آشنایی دانش آموزان با مشاهیر و مفاخر ایران زمین، عناصر فرهنگ ملی، آثار تاریخی و ملی ایران زمین، موسیقی ایرانی و برخی اسطوره های ملی ـ که شاخص های هویت ملی هستند ـ در مقایسه با قبل از اجرای طرح، دو برابر شده است. "

همسو نبودن عوامل فعال در جامعه، همواره تغییراتی پدید می آورد که بیش از هر چیز ناشی از تباین عملکرد این عوامل است. هر جامعه تحت تأثیر کنش متقابل میان عوامل حفظ وضع موجود و عوامل جدید، تغییراتی متناسب با ظرفیت خود پیدا می کند. این تغییرات را معمولاً به دو دسته «درون زا» و «برون زا» تقسیم می کنند. تغییرات «درون زا» قاعدتاً تلاطم اجتماعی در پی ندارند و برای جامعه و تعادل ساختاری آن تهدیدی محسوب نمی شوند. ولی در تغییرات «برون زا» این احتمال وجود دارد که فرایند عادی تحول ساختار اجتماعی، دچار اختلال شود. به ویژه در تحولات ناگهانی ممکن است ساختار اجتماعی تا حد فروپاشی به خطر بیفتد.

"فرایند جهانی‌شدن موضوعی بحث‌برانگیز و در عین حال مبهم است و از دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد بدان پرداخته شده است. یکی از بحث‌های مهم مربوط به این فرایند، مسئله بقا یا تداوم هویت‌های محلی در جریان این حرکت است. در این رابطه دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است از آن جمله برخی ادعا می‌کنند جهانی‌شدن تاثیر منفی بر هویت‌های محلی داشته و از بین برنده تفاوت‌هاست و عده‌ای نیز خلاف این نظر را بیان می‌کنند. مقاله حاضر، سه رویکرد متفاوت و اساسی را در این خصوص شناسایی و توسط داده‌های تحقیق به آزمون گذاشته است. این تحقیق که به روش پیمایشی در بین دانشجویان تُرک، فارس و کرد دانشگاه تبریز انجام شده نشانگر آن است که با افزایش هویت جهانی در بین دانشجویان، هویت محلی آنان کاهش می‌یابد یعنی با افزایش فرایند جهانی‌شدن، هویت‌های محلی رو به کاهش می‌گذارد و این به معنای رد نظریه‌های رویکرد دوم و سوم در این تحقیق، و تایید نظریه‌های رویکرد اول است. "

"هویت ملی از مباحث مهم و برجسته در دنیای امروز است. نیاز به آن و احساس تعلق، وفاداری و گرایش به سمت آن از ضرورت‌های انکارناپذیر در هر جامعه‌ای محسوب می‌شود. با توجه به اینکه نظام آموزش و پرورش در همه کشورها بزرگ‌ترین نیرو و سرمایه انسانی را در اختیار دارد، می‌تواند یکی از بهترین راه‌های تحکیم و تقویت هویت ملی به شمار آید و برنامه‌های درسی به عنوان یکی از ارکان اصلی این نظام می‌توانند نقشی محوری و کلیدی در شکل‌گیری هویت ملی ایفا کنند. با توجه به موارد فوق، هدف اصلی این تحقیق بررسی جایگاه هویت ملی در نظام آموزش و پرورش است. به این منظور ابتدا به طور مقایسه‌ای هویت ملی در نظام آموزش و پرورش ایران و دیگر کشورها مورد واکاوی قرار گرفته و سپس علل ضعف هویت ملی در نظام آموزش و پرورش ایران بیان شده است. در ادامه با موشکافی در اهداف کلی و آموزشی سه مقطع، میزان توجه به مقوله هویت ملی در بیان این اهداف مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان داد در اهداف تصریح‌شده برای نظام آموزشی ایران، هویت ملی از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و با توجه به تاثیرگذار بودن این مقوله در سایر زمینه‌هایی که به توسعه و تحکیم کشور مربوط است، نیاز به تجدیدنظر و بازاندیشی دارد. "

تحقیق حاضر به منظور دستیابی به راهکارهای غیرقیمتی به منظور کاهش مصرف انرژی در جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. این مقاله برآمده از پژوهشی کاربردی و مبتنی بر استفاده از روش پژوهش پیمایشی و میدانی است. یافتههای تحقیق حاضر نشان از آن دارند که در کشور ایران، به سبب اینکه تقریباً همهی زنجیره ی تامین و عرضهی انرژی در اختیار دولت است، دولت میتواند با عطف توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی به موفقیت فراوانی، در کاهش میزان مصرف انرژی نائل شود. مدیریت تقاضای انرژی از جمله مواردی است که آموزش، ارتقاء فرهنگی، بهبود هنجاری و سبک زندگی نقش فراوانی در سیاستگذاریهای آن دارند.

خرید اجباری یا وسواسی به عنوان خریدی مزمن و تکرار شونده توصیف شده است که یک پاسخ ابتدایی و اولیه به رویدادها یا احساسات منفی می باشد. هدف این پژوهش تعیین میزان شیوع این رفتار در دانشجویان و همچنین کشف نقش عوامل خانوادگی (ادراک فرد از گرایش های خرید وسواسی والدین)، روان شناختی ( اعتماد به نفس، وضعیت اجتماعی ادراک شده همراه با خریدن، خیال پردازی)، جامعه شناختی ( تماشای تلویزیون، تأثیرات همسالان، فراوانی بازارگردی، استفاده و دسترسی به کارت اعتباری) و جمعیت شناختی ( جنسیت، سن و وضعیت اجتماعی-اقتصادی) از طریق یک پژوهش توصیفی-همبستگی بوده است. نمونه آماری پژوهش را 268 نفر(146 مرد و 122 زن) از دانشجویان دانشگاه شهید رجایی و علوم بهزیستی و توانبخشی تشکیل دادند که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. از مقیاس خرید وسواسی(فابر و اوگوین،1992)، مقیاس اعتماد به نفس ( روزنبرگ،1965)، مقیاس تأثیرات خانواده و همسالان(د آستوس و همکاران،1990)، پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و چند مقیاس درجه بندی کوتاه برای ارزیابی خیال پردازی،وضعیت اجتماعی ادراک شده،تماشای تلویزیون، میزان بازارگردی و دسترسی به کارت اعتباری استفاده شد. برخی از نتایج به دست آمده عبارت است از: 1- بین میزان ادراک فرد از گرایش های خرید وسواسی والدین و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. 2- بین اعتماد به نفس و رفتار خرید وسواسی فرد رابطه منفی وجود داشته است. 3- بین وضعیت اجتماعی اداراک شده همراه با خریدن و خرید وسواسی فرد رابطه مثبت وجود داشته است. 4- بین میزان خیال پردازی و رفتار خرید وسواسی رابطه وجود داشته است. 5- بین میزان تماشای تلویزیون و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. 6- بین فشار همسالان و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت مشاهده گردید. 7- بین سن و رفتار خرید وسواسی رابطه منفی وجود داشته است. 8- میزان رفتار خرید وسواسی در دانشجویان دختر بیشتر بوده است. 9- بین استفاده از کارت اعتباری و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. در نهایت، چگونگی نتایج و دلالت های آنها مورد بحث قرار گرفتند.

هدف از مصرف علاوه بر تأمین نیازهای اساسی، مطلوبیتی است که از جانب مصرف عاید افراد میشود. هر چه الگوی مصرف صحیح تر باشد علاوه بر فواید شخصی که برای افراد در پی دارد، منافع اجتماعی مصرف صحیح نیز افزایش مییابد. الگوی مصرف به مجموعه ای از اقلام مصرفی (کالا و خدمات) و ترکیبی از کمیت ها و کیفیت های آن اطلاق میگردد که تحت تأثیر استاندارد مصرف، درآمد، موقعیت اجتماعی و نگرش مردم به مسایل فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و جغرافیایی شکل میگیرد و در آن باید مسائلی چون مصرف پایدار،رعایت حقوق نسل های آینده و تولید داخل یا وارداتی بودن آن در نظر گرفته شود. مصرف گرایی در جامعه دارای اثرات مخرب و زیانباری است که از مهمترین آن ها میتوان به افزایش واردات و کمبود گرایش به سرمایه گذاریهای زیرساختی اشاره کرد. در این میان نقش شرکت های جهانی و نقش وسایل ارتباط جمعی در ترویج فرهنگ مصرفی و هم چنین فقر فرهنگی جامعه قابل تأمل میباشد. به علاوه عدم ارائه الگوی صحیح مصرف توسط دستگاه های مربوط نیز از دیگر عوامل الگوی ناصحیح مصرف در خانوارها میباشد. بحث الگوی مصرف در سه سطح خانواده، بنگاه ها و دولت قابل بررسی میباشد. هدف از این تحقیق اصلاح الگوی مصرف در سطح خانواده و بررسی اثر مدیریت اقتصادی خانواده بر الگوی مصرف میباشد. بدین منظور شاخص های مناسبی چون مصرف سرانه، مخارج سرانه و سهم بودجه خانوار در هر یک از گروه های مصرفی خانوار طبق طبقه بندی استاندارد بین المللی (نان و غلات، گوشت، لبنیات، روغن ها و چربیها، میوه و سبزیجات، خشکبار و حبوبات، قند و شکر، ادویه و چاشنیها، نوشابه و غذای آماده) شناسایی شده که میزان این شاخص ها در ایران با میانگین جهانی و میانگین هفت کشور صنعتی به عنوان مقادیر استاندارد و مطلوب مورد مقایسه قرار میگیرد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که علاوه بر این که سیاست های دولت (شامل: قیمت گذاری، یارانه های بیهدف، واردات غیراصولی و...) و ساختار اقتصادی ایران در بیشتر موارد منجر به ایجاد الگوی ناصحیح مصرف شده است، خانوارها نیز نقش به سزایی در استمرار این الگوی نامناسب مصرف داشته اند. لذا مدیریت صحیح اقتصادی در خانوار میتواند حداقل باعث اصلاح الگوی مصرف در سطح خانواده گردد. بدین منظور چند راهکار فرهنگی، آموزشی و اقتصادی جهت اصلاح الگوی مصرف در خانواده ارائه میشود. در زمینه راهکارهای فرهنگی، آموزشی ارائه یک الگوی صحیح مصرف در زمینه غذا برای خانوارها با توجه به میزان کالری مورد نیاز برای بدن هر انسان اهمیت ویژه ای دارد. هم چنین راهکارهای استفاده بهینه از لوازم خانگی نیز میتواند در زمینه مدیریت اقتصادی خانوار نقش موثری داشته باشد. به علاوه چند تکنیک اقتصادی جهت انتخاب و خرید لوازم بیان خواهد شد.

در مقاله حاضر رسم خون بری یا خون بس، به عنوان یکی از روش های سنتی حل منازعات قومی با منشا قتل در میان عشایر بختیاری شهرستان ایذه، مورد مطالعه قرار گرفته است. خون بس مانند دیگر سنت ها و رسم های سرزمین بختیاری نه تنها در ایل های دیگر لر، بلکه در میان دیگر اقوام ایرانی، از جمله عرب ها و بلوچ ها هم با نام ها و عناوین دیگر، رایج است. وجود و رواج رسم خون بس در میان اقوام مختلف، البته به معنای یکسانی آن در تمام جرییات نیست، و به خصوص در آیین برگزاری، میزان غرامت یا خون بها و نوع خون بها تفاوت های قابل ملاحظه ای دیده می شوند، که نشانگر تغییر در این رسم در مناطق مختلف کشور احتمالا بر اساس میزان توسعه یافتگی است. در حالی که از تداوم این رسم در میان اقوام مختلف صحبت می کنیم، نباید فراموش کرد که تحت تاثیر عوامل مختلف، آفتاب عمر این رسم رو به افول است. به همین سبب مطالعاتی از این دست در کنار پرسش های اساسی ملازم با آن، از جهتی تلاشی است برای مستند کردن این رسم قضایی. با توجه به این که پژوهش حاضر به دنبال ادراک معنایی است، از روش پژوهش کیفی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که علی رغم وجود تشکیلات حقوقی و قضایی مدرن، بسیاری از خانواده های جامعه عشایری شهرستان ایذه ترجیح می دهند منازعات ناشی از قتل را از طریق رسم خون بس فیصله دهند

الگوی مصرف خانوارها در طول زمان و منبعث از تحولات فرهنگی، اجتماعی و درآمدی دستخوش تغییر و تحول می شود. این تغییرات سبد مصرفی خانوارها را تغییر می دهد و انتظار می رود که به تبع آن تولیدکنندگان و برنامه ریزان اقتصادی هماهنگ با بازار حرکت کنند و نیازهای تولیدی، واردات کالا و به طور کلی نوع نگرش به کالاهای مصرفی را در مجموعه ای واقع بینانه و منطبق با آمار و اطلاعات دقیق ساختارسازی نمایند. لذا نگارندگان با در نظر گرفتن رویکرد شناسایی و اصلاح الگوی مصرف، با استفاده از اطلاعات مذکور به بررسی سبد مصرفی خانوارها در شهر تهران در فاصله سال های 1375 تا 1385 در گروه های مختلف درآمدی پرداخته اند. هدف این است تا با محاسبه هزینه صرف شده، میزان مصرف و تمایل خانوارها در شهر تهران در سبد مصرفی خانوارها در طول 10 سال گذشته معرفی شده، سپس براساس این اطلاعات روند مصرف در آینده و نوع کالاهای مورد نیاز جامعه در گروه کالاهای لوکس شناسایی گردیده تا سیاستگذاران را در جهت اصلاح الگوی مصرف کالاهای فوق یاری نماید.

"قدرت نرم، محصول و برآیند تصویرسازیِ مثبت و کسب اعتبار نزد افکار عمومی جهان است که با به‏کارگیری ابزارهایی چون فرهنگ، پیشینه درخشان، آرمان یا ارزش های انسانی به صورت غیرمستقیم بر منافع یا رفتار دیگر کشورها اثر می‎گذارد. بنابراین، قدرت نرم پدیده‏ای اجتماعی و مرتبط با مؤلفه های محیطی است که به نسبت سایر ابزارهای سیاست خارجی، بیشترین تاثیرپذیری را از مؤلفه های هویت ملی دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی چگونگی و میزان تاثیر مبانی و اجزای هویت ایرانی بر کارکرد قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و تعیین مؤثرترین آنهاست. در این راستا، نوشتار حاضر با بهره گیری از رهیافت «سازه‎گرایی» برای درک رابطه میان هویت ایرانی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، روشی توصیفی داشته و مبتنی بر استدلال و تحلیل است. چنانچه یافته های تحقیق نشان می‏دهد، در میان مؤلفه های هویت ملی، هویت جدید ایرانی که بر اساس شاخص‎ها و معیارهای حقوقی و انسانی و در عین حال اسلامی در قالب الگوی «مردم‏سالاری دینی» تعریف می‏شود، بیشترین تاثیر را بر افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران دارد. بنابراین، تقویت این بخش از هویت ایرانی، اثربخشیِ بیشتر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را در جهان و به‏ویژه در میان ملل مسلمان به دنبال خواهد داشت. "

"در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تاثیر خود قرار داده است؟ و آیا می‌توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره‌گیری از جامعه‌شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه‌های متعدد هویتیِ روشنفکران ایرانی، تحت تاثیر بحران زمانه روشنفکران بوده است. چهار الگوی هویتی پدیدآمده در خلال بحران‌های مختلف عبارتند از: 1. الگوی هویتی باستانی به‌دست‌آمده از بحران عقب‌ماندگی 2. الگوی هویتی اسلامی ناشی از بحران انحطاط و گسست معرفت از اندیشه قدسی 3. الگوی هویتی چندگانه منتج از بحران ایدئولوژی‌گرایی و انعطاف‌ناپذیر دانستن فرهنگ‌ها و تمدن‌ها 4. الگوی ایران‌شهریِ متولدشده از بحران فراموشی جدال قدما و متاخرین و غوطه‌ور شدن در نزاع سنت و مدرنیته. "

"فرایند جهانی شدن یا جهانی سازی های ایدئولوژیک جدید که معلول ظهور «صنعت ارتباطات جهانی » است، منشا سرعت بخشیدن به «فراملی شدن » فرهنگ ها و تمدن ها شده است. در واقع جهانی شدن، منشا ظهور دو گفتگوی جهانی متضاد یعنی «گفتگوی جهانی ارادی» و «گفتگوی جهانی غیرارادی» همزمان در جامعه بشری شده است. پیش از ظهور صنعت ارتباطات جهانی یا به تعبیر مکتب فرانکفورد «صنعت جهانی فرهنگ » اعضای تمدن های جهان امکان دسترسی همزمان و تنفس فرهنگی در فضای واحد را نداشتند، به عبارتی «فضا های تمدنی»، متفاوت و دورافتاده از یکدیگر بودند و در عین حال بر همدیگر اثر می گذاشتند و از یکدیگر تاثیر می گرفتند اما این فرایند طی یک روند طولانی تاریخی صورت می گرفت. با ورود به عصر ارتباطات و «یکی شدن فضای ارتباطی »، فصل جدید و گریزناپذیری در مواجهه تمدن ها با یگدیگر تحقق پیدا کرده که نیازمند بازنگری جدی در فرایند گفتگوی تمدن هاست و لزوماً تحلیل های برخاسته از دوره مدرنیته پاسخگوی تحلیل ها و گفتگو های دوره جدید نیست. با سرعت گرفتن صنعت حمل ونقل و ظهور جهانی مجازی، جهان هم در فضای فیزیکی و هم در فضای مجازی کوچک شد و در این دو جهان کوچک شده فیزیکی و مجازی، گفتگوی بین فرهنگی و بین تمدنی، بازتعریف معنایی متفاوتی پیدا می کند. در این مقاله تلاش می شود ابتدا تحلیل دقیقی از مفهوم تعمیم یافته گفتگو که متکی بر تفسیر هرمنوتیک «متن» می باشد، ارائه شود و سپس تعامل «متن» گفتگوی بین تمدنی را در ارتباط با «زمینه»های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ناظر بر جهان مورد بحث قرار گیرد. با تحلیل ارتباط بین «متن » و «زمینه » است که به تاثیر فرایند جهانی شدن بر فرایند گفتگو منتقل خواهیم شد. با چنین تفسیری، چهار نگاه کلان تاریخی را به تمدن ها می توان ارائه نمود که نقطه پایانی این مقاله خواهد بود. این چهار نگاه بر منطق ریاضی نگاه به آغاز و استمرار روند تمدن ها تکیه زده است که عبارتند از: نگاه اروپامحوری نسبی ، اروپامحوری مطلق، امریکامحوری ، و نگاه چندمحوری به تمدن ها. در جمع بندی، نگاه جدیدی که منتزع از فضای عمومی جهان به تمدن ها یعنی نگاه جهان گرایی به تمدن هاست، مورد بحث و مداقه قرار خواهد گرفت"