درخت حوزه‌های تخصصی

منطقه آفریقا

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۵۲ مورد.
۱.

بررسی روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای قاره آفریقا با نگاهی به روابط ایران و آفریقا پیش از انقلاب اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران سیاست خارجی روابط سیاسی آفریقا اقتصادی و فرهنگی.

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روابط خارجی ایران روابط خارجی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 145
یکی از مناطقی که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه خاصی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پیدا کرد، قاره پهناور آفریقا بود؛ ازاین رو، روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با کشورهای قاره آفریقا در اولویت های سیاست خارجی کشور قرار گرفت. انقلاب اسلامی ایران به دلیل ماهیت و روح آزادیخواهی، استعمارستیزی و خدامحوری اش (ر.ک: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصول 2، 3، 9، 11، 56، 152، 154) به سرعت مورد توجه مردم کشورهای آفریقایی قرار گرفت و با کسب جایگاه ارزشمندی نزد ملت های آفریقایی، از وجهه و اعتبار خاصی برخوردار گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، گسترش و تعمیق روابط با کشورهای قاره آفریقا در تمامی ابعاد آن، یکی از مهم ترین رویکردها در سیاست خارجی جمهوری اسلامی قرار گرفت؛ از این رو، از ابتدای پیروزی انقلاب، به نحو چشمگیری بر میزان سطح همکاری با کشورهای آفریقایی افزوده شد و در حال حاضر به گونه ای با تمام کشورهای آن قاره روابط سیاسی برقرار است. قاره آفریقا، مجموعه ای از کشورهای درحال توسعه با درجات پیشرفت و توسعه متفاوت است. این قاره در کنار ظرفیت های سیاسی و فرهنگی چشمگیر، سرزمینی غنی از لحاظ مواد خام و معدنی، استعدادهای بسیار کشاورزی، ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی فراوان، بازار بکر و گسترده، نیروی کارگر ارزان و بدون چالش های مربوط به اتحادیه کارگری می باشد؛ همچنین مورد توجه جدی قدرت های اقتصادی غرب و مقصد برنامه های میان و بلندمدت قدرت های اقتصادی میانی (چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی و...) و اولویتی مهم در سیاست خارجی این کشورهای محسوب می شود. جمهوری اسلامی ایران نیز در این خصوص، سیاست خارجی خود را در آن قاره بر مبنای بسط و گسترش روابط با کشورهای آفریقا قرار داده است.
۲.

بررسی مقایسه ای شاخصهای توسعة انسانی در آفریقا

کلید واژه ها: آفریقا شاخص توسعة انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 249 تعداد دانلود : 193
توسعة انسانی فرایندی پویا، درازمدت، همهجانبه و چندبعدی است که هدف آن، بهبود کیفیت زندگی است. در گزارش توسعة انسانی سازمان ملل، سه مؤلفة تشکیل دهندة شاخص توسعة انسانی عبارت است از: زندگی سالم و طولانی، دانش و زندگی مناسب و آبرومندانه. این ابعاد با شاخصهای امید به زندگی در هنگام تولد، وضعیت آموزشی و سطح رفاه اقتصادی مبتنی بر توانایی قدرت خرید مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش که از سال 1990م از سوی سازمان ملل انتشار یافته است، می تواند ابزار مناسبی برای سنجش سطح توسعة انسانی کشورها به شمار آید. در این مقاله، شاخص توسعة انسانی در قارة آفریقا به صورت مقایسه ای بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد با وجود پیشرفت هایی که کشورهای آفریقایی در زمینههای مختلف داشتهاند، بر اساس گزارش توسعة انسانی سازمان ملل در سال 2008، از مجموع 53 کشور آفریقایی 25 کشور دارای شاخص توسعة انسانی پایین و 23 کشور دارای سطح توسعة متوسط هستند؛ به گونه ای که از یازده کشور در شرق آفریقا، حدود دو سوم آن ها در سطح پایینی از توسعة انسانی قرار دارند. تمام کشورهای منطقة غرب آفریقا به جز دماغة سبز و غنا دارای توسعة انسانی پایین هستند. تمام کشورهای شمال آفریقا و بیشتر کشورهای جنوب این قاره در سطح توسعة انسانی متوسط قرار دارند.
۳.

ارزیابی و برآورد ظرفیت های صادرات کالایی ایران به مصر

کلید واژه ها: ایران پتانسیل تجاری ظرفیت صادرات کالایی شاخص کسینوس مزیت نسبی صادراتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روابط خارجی ایران روابط خارجی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 600 تعداد دانلود : 14
مصر به دلایل زیادی از جمله دارا بودن وسعت و جمعیت مسلمان بالا، منابع طبیعی غنی، کارخانه های صنعتی بزرگ، درآمد ارزی فراوان از صنعت گردشگری، امکانات تجاری گسترده، موقعیت جغرافیایی - استراتژیک برتر در آفریقا و نزدیکی جغرافیایی به ایران در مقایسه با سایر کشورهای قاره آفریقا، جایگاه ممتازی در تجارت با ایران داراست. مجموعة این امکانات و توانمندی ها زمینة همکاری اقتصادی و گسترش روابط تجاری این کشور را با ایران می تواند فراهم کند ولیکن شکاف عمیقی میان ظرفیت های تجاری بالقوه و تحقق یافته ایران با مصر وجود دارد که مقاله حاضر در صدد ارزیابی این پدیده است. مقاله حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت های صادرات کالایی ایران به مصر با استفاده از شاخص های برآورد پتانسیل تجاری، مزیت نسبی و شاخص کسینوس طی 2001- 2005م نوشته شده و به این نتایج دست یافته است: براساس نتایج، مصر با شاخص کسینوس 708/0 و 653/0 در واردات و صادرات از / به ایران بالاترین درجه اکمال تجاری در میان کشورهای قارة آفریقا با ایران دارد. همین طور، طی دوره مذکور، متوسط ارزش سالانة پتانسیل معمولی صادراتی ایران 90/2141 میلیون دلار بوده که تنها 02/11 میلیون دلار در سال تحقق یافته است. در واقع، متوسط ارزش سالانة پتانسیل معمولی صادراتی تحقق نیافتة ایران به مصر 88/2130 میلیون دلار بوده است. همچنین درصد استفاده شده از پتانسیل معمولی صادراتی ایران به مصر 51/0درصد بوده که از پتانسیل معمولی صادراتی ایران به این کشور استفاده ی نازلی شده است. در میان کالاهای دارای پتانسیل صادراتی بالایِ ایران به مصر، اقلام کالاهای صادراتی غیرنفتی ایران که ارزش افزودة بالا، وزن حجمی پایین و ترجیحاً مصرفی نهایی هستند، در اولویت اول صادراتی ایران به مصر قرار دارند.
۴.

سیر تحول و ارتقای جنبش های اسلامی معاصر در چهار نسل با تأکید بر مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: غرب انقلاب اسلامی ایران خاورمیانه استعمار جنبش های اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 823 تعداد دانلود : 641
قیام های مردمی منطقه بیشتر پیرامون دو نقطه کانونی رقم خورده است، یکی اعتراض به سیاست خارجی و حضور بیگانگان در منطقه و دیگری در قالب نارضایتی از وضع اجتماعی ـ اقتصادی داخلی. اما آنچه مورد توجه است پیشرفت جنبش های اسلامی منطقه در طی زمان و اصلاح اشکالات و نقاط آسیب پذیر آنهاست به صورتی که هر نسل از جنبش های اسلامی در پی نسل دیگر از نقاط قوت بهتر و نقاط ضعف کمتر برخوردار است. در این مسیر، غرب نیز تلاش خود را برای شکست دادن این قیام های مردمی روزآمد کرده و به تناسب، شکل نویی بدان ها بخشیده است. در وقایع انقلاب های عربی منطقه، کارشناسان مصر را به عنوان مهم ترین کشور ارزیابی کرده اند، ازاین رو در این مقاله در بررسی نسل های مختلف جنبش های اسلامی، بر مصر تأکید ویژه ای شده است.
۵.

آسیب شناسی فعالیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قاره آفریقا مطالعه موردی: کشور سودان

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روابط خارجی ایران روابط خارجی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 528 تعداد دانلود : 458
بررسی روابط جمهوری اسلامی ایران با کشور سودان نشان می دهد پیشینه روابط تاریخی و فرهنگی ایران و سودان به پس از ظهور اسلام می رسد. روحانیان مسلمان ایرانی در قرن های گذشته با هدف ترویج دین اسلام به شرق و شمال آفریقا ازجمله سودان سفر کردند. مهاجرت روحانیان ایرانی سبب گسترش جریان صوفیگری در سودان شد. صوفیگری جریان مذهبی بسیار قوی است که فرهنگ و تمدن سودان را شکل داده است. پیشینه روابط موجب شده است تا همواره تاریخ، تمدن، فرهنگ ایران، نخبگان فرهنگی، شعرا و نویسندگان ایرانی مورد توجه محافل علمی سودان باشند. روابط جمهوری اسلامی ایران با سودان در عرصه های بین المللی پس از انقلاب اسلامی گویای این است که موضوع اصلی در روابط این دو کشور، تلاش برای رفع محرومیت و کمک به مسلمانان سودان به ویژه در ابعاد فرهنگی و ترویج مبانی دینی شیعی بوده است. مؤسسات بسیاری در زمینه تبلیغات دینی و فرهنگی در ایران و سودان تلاش کرده اند؛ اما نتایج فعالیت ها همواره کمتر از حد انتظار بوده است. جمهوری اسلامی ایران باید برای تنظیم درست روابط فرهنگی خود با سودان و حفظ و ارتقای جایگاه گذشته باید به فعالیت های بنیادی و اثرگذار توجه کند و در تدوین سیاست های کلان بیست ساله، استراتژی فرهنگی ایران را در سودان به صورت نهایی تنظیم کند. نمایندگان فرهنگی ایران در سودان نیز باید به جلب اعتماد دولت های وقت سودان همت گمارند و از هرگونه فعالیت های حساسیت برانگیز پرهیز کنند. هدف کلی و سؤال اصلی پژوهش این است که روند روابط ایران با سودان از بعد فرهنگی در دوران پس از انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟ تغییر در سیاست های ملی چه تأثیری بر فرایند روابط داشته است؟ این تحقیق در پی یافتن پاسخ این پرسش هاست: جایگاه فرهنگی سودان در گذشته، حال و آینده؟ ایران از چه استراتژی برای گسترش فعالیت فرهنگی و ترویج مبانی دینی در سودان پیروی می کند؟ یکی از مهم ترین اهداف این تحقیق، طراحی چارچوب مناسبی برای ارزش یابی فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور است.
۷.

مطالعه و برآورد اکمال تجاری ایران و کشورهای قاره آفریقا

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران آفریقا اکمال تجاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روابط خارجی ایران روابط خارجی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 994 تعداد دانلود : 282
قاره آفریقا حدود 14درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است. این قاره محصولات کشاورزی گرمسیری فراوان، منابع طبیعی و معادن زیرزمینی بسیاری دارد. از 54کشور واقع در این قاره، 6 کشور شامل مصر، لیبی، تونس، الجزایر، مغرب و سودان به کشورهای شمال آفریقا شناخته شده اند و بقیه کشورها به زیرصحرا معروف اند. در این قاره، 11کشور دارای ذخایر نفتی بالغ بر 9/87 میلیارد بشکه هستند. بین کشورهای قاره آفریقا تفاوت های آشکاری همچون ساختار اقتصادی ناهمگون، سطوح توسعه متفاوت و نامتوازن، نظام های سیاسی مختلف و تنوع قومی و فرهنگی وجود دارد. براساس جدیدترین آمار صندوق بین المللی پول، این قاره تنها 9/1درصد از تجارت جهانی را دارد که در این میان، تنها پنج کشور شامل آفریقای جنوبی، الجزایر، مغرب، لیبی و مصر بیش از 56درصد از کل تجارت آفریقا را تشکیل می دهند. 33کشور آفریقایی اقتصادی با کمترین درجه توسعه یافتگی دارند. یکپارچگی اقتصادی در این قاره با توصیه ها و همکاری های بانک توسعه آفریقا، بانک جهانی و سایر نهادهای بین المللی از طریق ترتیبات اقتصادی منطقه ای در حال شکل گیری است. 27کشور آفریقایی عضو سازمان کنفرانس اسلامی (با 56 عضو) هستند. متوسط رشد تولید ناخالص داخلی این قاره در سال 2005م کمی بیش از 5درصد بوده است. حجم مبادلات تجاری آفریقا با سایر نقاط جهان از 272میلیارد دلار در سال 2000م به 544میلیارد دلار در سال 2005م افزایش یافته و در طول این دوره، موازنه تجاری آفریقا همواره مثبت بوده است.بررسی روابط ایران و قاره آفریقا در سال های پس از انقلاب اسلامی نشان می دهد شالوده و اساس روابط، سیاسی بوده است تا اقتصادی، به گونه ای که مبادلات تجارت بدون نفت ایران با این قاره اهمیت چندانی ندارد. البته قاره آفریقا بازار مناسبی برای معرفی محصولات و خدمات ایران می تواند باشد. این مقاله به محاسبه شاخص کسینوس بردار صادرات ایران و بردار واردات کشورهای قاره آفریقا و برعکس، به صورت دوجانبه، پرداخته است؛ آن گاه کشورهای قاره آفریقا را از جنبه اکمال تجاری به گروه های مختلف طبقه بندی، و براساس این شاخص کشورهای این قاره را با هدف گسترش تجارت با ج. ا. ایران اولویت بندی کرده است.
۹.

احزاب سیاسی مصر و انتخابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 669
احزاب سیاسی مصر از پایان دهه هشتاد با بحران تشکیلاتی و سازمانی مواجه بوده اند که در دهه گذشته شدت یافت و بحرانی تر شد و با انتخابات مجلس در پاییز سال 2000 میلادی ، علائم و نشانه های آن بر همگان روشن گشت . غیبت این احزاب در میدان عمل سیاسی در سال 2000 به عدم تاثیر گذاری آنها بر روند انتخابات اخیر مجلس انجامید ؛ به گونه ای که به نظر می رسد ورودی واکنش های حزبی ، خود مدخلی جهت فهم خروجی معرکه انتخاباتی مصر باشد .
۱۰.

بررسی سیر تحوّل روابط خارجی چین و آفریقا

نویسنده:

کلید واژه ها: چین آفریقا روابط خارجی انقلاب فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آسیای شرقی و جنوب شرقی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 342 تعداد دانلود : 115
مطالعات باستان شناسان حکایت از مراودات چین و آفریقا بیش از سه هزاره دارد. این روابط از قرن ششم میلادی به بعد رنگ تجاری به خود گرفت و بیشتر به شرق و شمال این قاره معطوف شد. در دوران استعمار و حضور پرتغالی ها در شرق این قاره، مناسبات چین و آفریقا کاهش یافت. پس از انقلاب کمونیستی در چین و هم زمان با استقلال کشورهای این قاره، حضور چین با توجه به ایدئولوژی کمونیستی در این قاره پررنگ شد. چین کشورهای آفریقایی را نیروی مهمی در صحنة سیاست بین المللی می شناخت و به همین منظور در پی تقویت همکاری و اتحاد خود با کشورهای آفریقایی در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بود؛ به گونه ای که می توان پیدایش روابط سیاسی چین و کشورهای آفریقایی را نتیجة اقدامات اولیة چین و نه کشورهای آفریقایی دانست. هدف اولیة این کشور شناسایی دیپلماتیک از سوی کشورهای آفریقایی بود که با برگزاری کنفرانس آسیا – آفریقا و همچنین کمک های مالی به بعضی از کشورها موفق به این شناسایی شد؛ به گونه ای که از قبل این دیپلماسی توانست به عضویت دائم شورای امنیت درآید، جانشین چین تایپه شود و پس از آن هم به بازیگر مهم بین المللی تبدیل گردد. چین که زمانی با اهداف ایدئولوژیک وارد این قاره شده بود، در دهة1980م با تغییر این سیاست، رویکرد اقتصادی را پیشة خود ساخت؛ هرچند که در این راه با موانع و مشکلاتی نیز روبه رو شد. این مقاله درصدد است روابط چین و قارة آفریقا را در دوره های مختلف تاریخی به همراه تغییرات به وجود آمده در هر دوره به همراه ابزارهای گسترش روابط ازجمله کنفرانس ها و نشست های مشترک را مطالعه و تأثیرات آن را بر گسترش روابط بررسی کند. در پایان نیز واکنش های مثبت و منفی کشورهای آفریقایی و غربی نسبت به حضور چین در این قاره آمده است.
۱۱.

سیاست تعامل سازنده و الزام توسعه روابط اقتصادی ایران و افریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مسایل منطقه ای
تعداد بازدید : 458 تعداد دانلود : 163
هدف اصلی این مقاله تشریح و تبیین چرایی ضرورت بسط مناسبات میان ایران و افریقا در مسیر اقتصادی است. طرح سیاست تعامل سازنده همراه با سیاست تعاملی ضدنظام سلطه به عنوان راهبرد کلان سیاست خارجی دولت نهم و دهم و درنتیجه افزایش جایگاه و موقعیت جهان درحال توسعه برای نقد اصول و مبانی حاکم بر نظام بین الملل کنونی باعث شده است تا در مقطع فعلی در قالب تعامل جنوب ـ جنوب، روابط با افریقا واجد اهمیت فراوانی شود. ازاین رو موقعیت این منطقه با تعدد کشورها و ظرفیت های نهادی و اقتصادی باعث شده است تا جمهوری اسلامی در راستای اهداف کلان خود دیپلماسی عمومی را به عنوان ابزار اصلی در بهره گیری از موقعیت افریقا به کار بندد. این درحالی است که نگاه اجمالی به شرایط افریقا و نیاز مبرم آن به توسعه از یک سو و نیز نحوه تعامل قدرت های درحال ظهور با کشورهای این قاره از سوی دیگر نشان می دهد که قدرت نرم ایران در رابطه با افریقا نیازمند تقویت مناسبات و تعاملات اقتصادی است. بنابراین دیپلماسی عمومی ایران و نیز اقتصاد درحال توسعه کشور ناگزیر از توجه به پیوندهای اقتصادی با این منطقه در کنار روابط سیاسی است.
۱۲.

نقش شورای امنیت سازمان ملل در فروپاشی نظام قذافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شورای امنیت لیبی مداخله نظامی حاکمیت معمر قذافی پیمان ناتو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سازمان های بین المللی سازمان ملل
تعداد بازدید : 537 تعداد دانلود : 598
در نظام بین الملل فعلی، شورای امنیت سازمان ملل نقش بیشتری در مسائل و مناقشه ها جهانی پیدا کرده است و به عنوان یک متغیر مستقل، در سرنوشت کشورها و حاکمیت دولت ها تأثیرگذار است. از سال 2011 با شروع اعتراضات و خیزش گسترده مردم در کشورهای عربی و نقض گسترده حقوق بشر توسط حاکمان این کشورها در برخورد با مخالفان، به تدریج شورای امنیت نقش فعال تری برای خود در این نوع مسائل قائل شد. قذافی با کشتار مردم لیبی، بنیانگذار مداخله شورای امنیت در امور داخلی این کشور به دلیل نقض مکرر و نظام مند حقوق بشر شد. از سال 2011 برخی از دیکتاتورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در قفس آهنین رفتار خود گرفتار شده و هر واکنش تندی نسبت به مردم کشورشان با واکنش جامعه جهانی و به نیابت آن، با واکنش سریع و جدی شورای امنیت روبه رو می شود. هدف از این مقاله، بررسی چرایی و شیوه مداخله شورای امنیت و ناتو در بحران لیبی است. یکی از مهم ترین تغییرات در شیوه مدیریت جهانی، ارتباط تحولات لیبی با سیاست بین الملل است که در دو قطعنامه شورای امنیت علیه حکومت قذافی و پیامدهای آن تبلور یافته است. این مقاله همراهی و مداخله شورای امنیت و به تبع آن، بازیگران غربی و بین المللی را با قیام مردم لیبی از زوایای گوناگون بررسی می کند. همچنین رابطه بین صدور قطعنامه های شورای امنیت و فروپاشی رژیم قذافی را در کانون توجه خود قرار داده و دو قطعنامه صادر شده در جریان اعتراضات مردم لیبی علیه حاکم آن کشور را از زاویه تأثیر آن بر حاکمیت دولت لیبی مورد تجزیه و تحلیل محتوایی قرار می دهد.
۱۳.

بررسی ریشه های بحران دارفور سودان و واکنش قدرتها ، سازمان ها و مجامع بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 82 تعداد دانلود : 141
کشور سودان با داشتن جایگاهی مهم و استراتژیک در قاره آفریقا و جهان اسلام، همواره یکی از نقاط عمده منازعات قدرتهای بزرگ بین المللی بوده است.اخیرا نیز با شکل گیری و ادامه بحران در منطقه دارفور که بعد از بحران جنوب سودان، دومین بحران بین المللی به شمار می آید، واکنش افکار عمومی، مجامع بین المللی و منطقه ای را به خود معطوف داشته و این کشور را با شرایط سخت و دشواری روبرو ساخته است. نویسنده دراین مقاله به بررسی موقعیت سیاسی، جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی و منطقه ای دارفور و نیز به ریشه یابی و تحلیل این بحران پرداخته.....
۱۴.

جریان شناسی نهضت های اسلامی در جهان اسلام با تمرکز بر بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا

نویسنده:

کلید واژه ها: هویت دینی استعمار تمدن اسلامی ملی گرایی بیداری اسلامی نهضت های اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی
تعداد بازدید : 750 تعداد دانلود : 704
تمدن اسلامی تاریخ پرفراز و نشیبی دارد. مسلمانان در صدر اسلام با تکیه بر ایمان و تلاش علمی و سیاسی خود جوامع متحد و منسجمی ایجاد کردند اما حمله مغولان و جنگ های صلیبی, تمدن اسلامی را با چالش جدی مواجه ساخت و شکوفایی مجدد آن در ایران, عثمانی و هند با سیاست های استعماری غرب متوقف شد. در مقابل این چالش, نهضت های اسلامی در جهان اسلام شکل گرفت. این مقاله در صدد تحلیل این نهضت ها در بستر تمدن اسلامی است. بر این اساس ابتدا مروری اجمالی بر سیر تمدن اسلامی داشته و سپس بیداری اسلامی را در چهار موج تحلیل نموده است. بیداری اسلامی ابتدا نخبگان جهان اسلام را در بر گرفت. آنها نظرات مختلفی برای برون رفت جهان اسلام از دوران رکود ارائه دادند. در ادامه مردم مسلمان به صحنه آمدند و بیداری اسلامی جنبه مردمی و عمومی یافت و در برخی نقاط به پیروزی رسید.
۱۵.

بررسی سیاست خارجی دولت های انقلابی جدید در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بر اساس مدل پیوستگی جیمز روزنا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی انقلاب خاورمیانه روزنامه و نظام بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 547 تعداد دانلود : 546
وقایع انقلابی که در برخی از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، به خصوص از تونس آغاز شد و به دیگر کشورها از جمله مصر، یمن، بحرین، لیبی، عمان و حتی سوریه نیز تسری پیدا کرد و منجر به پیروزی در تعدادی از این کشورها از جمله مصر و لیبی شد، هر تحلیلگر سیاست خارجی و روابط بین الملل را با این سؤال مواجه می کند که سیاست خارجی دولت های انقلابی جدید در این کشورها در جهت تأمین منافع ملی و همچنین وقایع بیرونی چگونه خواهد بود؟ در همین راستا، هدف اصلی مقاله بررسی سیاست خارجی این دولت ها بر اساس مدل «پیوستگی» جیمز روزنا است. بدین منظور، در این مقاله بعد از شناسایی رهیافت های کلان و خرد مربوط به تجزیه و تحلیل سیاست خارجی کشورها، به مدل تلفیق دو سطح تحلیل که نماینده اصلی آن روزنا است، خواهیم پرداخت و بر اساس این مدل به این نتیجه خواهیم رسید که در شناسایی، بررسی و حتی پیش بینی سیاست خارجی دولت های جدید در منطقه، باید به بررسی عواملی چون فرد تصمیم گیرنده، نقشی که وی بازی می کند، متغیرهای حکومتی دولت های جدید، جامعه و یا متغیرهای غیرحکومتی که شامل جهت گیری های ارزشی عمده است و در نهایت، متغیرهای محیطی یعنی همان محدودیت ها و فرصت های محیطی که این دولت های جدید با آن روبرو می شوند، بپردازیم و این عوامل را به دقت مورد شناسایی و ارزیابی قرار دهیم.
۱۸.

بررسی اثربخشی فعالیت های کمیتة امداد امام خمینی (ره) در اتحادیة کومور (از دیدگاه جامعة کومور)

نویسنده:

کلید واژه ها: اثربخشی سازمانی اتحادیة کومور کمیته امداد امام خمینی (ره)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روابط خارجی ایران روابط خارجی ایران دوره جمهوری اسلامی ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آفریقا
تعداد بازدید : 270 تعداد دانلود : 335
امروزه، در ادبیات مدیریت و سازمان، اثربخشی سازمانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و یکی از ملاک های ارزیابی عملکرد به شمار می رود. منظور از اثربخشی، بررسی میزان مؤثربودن اقدامات انجام شده برای دست یابی به اهداف از پیش تعیین شده است. براساس مادة دو اساس نامة کمیتة امداد امام خمینی (ره)، جامعة هدف این نهاد به درون کشور محدود نشده است و محرومان و نیازمندان برخی از کشورها نیز از برکات شکل گیری این نهاد مقدس بهره مند شده اند. یکی از کشور هایی که از خدمات و تجربیات امداد امام بهره مند شده، کشور آفریقایی کومور است. این پژوهش با هدف سنجش میزان تحقق اهداف و راهبرد های استراتژیک و عملیاتی کمیتة امداد امام خمینی در اتحادیة کومور درطول دورة سه ساله (1385-1388ش) صورت پذیرفته است. از میان رویکرد های مختلف به اثربخشی، در این پژوهش از رویکرد مبتنی بر هدف به عنوان مدل نظری تحقیق استفاده شده است. جامعة آماری این پژوهش، مدیران و کارکنان بخش دولتی، شخصیت های مذهبی، استادان و دانشجویان، و سایر مشاغل (آزاد ) بالای پانزده سال و باسواد شهر های اصلی جزایر کومور است. نمونه گیری به شیوة خوشه ای و طبقه ای متناسب با حجم و تصادفی ساده است و درمجموع 252 نفر برای نمونه انتخاب شده است. از بین ابزارهای گردآوری داده ها در این پژوهش از پرسش نامة محقق ساخته، و برای بررسی روایی پرسش نامه - با توجه به نوع و سؤالات آن- از روایی محتوایی استفاده شده است. همچنین از روش آلفای کرونباخ جهت پی بردن به وضعیت پایایی (قابلیت اعتماد) بهره برده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی، شاخص های آماری مانند میانگین، درصد و... و در سطح استنباطی نیز آزمون تی استیودنت (t-test ) به کار رفته است. نتایج پژوهش مؤید این است که از دیدگاه جامعة کومور عملکرد امداد امام هم در مبحث اهداف استراتژیک و هم در اهداف عملیاتی از اثربخشی لازم برخوردار بوده است.
۱۹.

ژئوپلتیک جهان اسلام و جایگاه کشورهای شمال افریقا

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 260
ژئوپلتیک جهان اسلام برای اولین بار در اواخر دهه پنجاه میلادی مطرح شد . سپس یکی از پژوهشگران فرانسه ، جهان اسلام را به عنوان مجموعه ای در نظر گرفت و مطرح ساخت که این ساختار از دو بخش مرکز و پیرامون تشکیل یافته است . از آنجا که این تقسیم بندی با واقعیت های ژئوپلتیکی کشورهای اسلامی هماهنگ نبود ، نیاز به تجدید نظر داشت و جهان اسلام به سه بخش مرکز ، غرب و شرق تقسیم بندی گردید ، و نظر به اینکه این تقسیم بندی با واقعیت های گسترش و نفوذ اسلام هماهنگی داشت مورد توجه صاحب نظران غربی نیز قرار گرفت .
۲۰.

چهارچوبی مفهومی برای فهم تحولات سیاسی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: متدولوژی فهم جامعه مصر تحولات سیاسی اجتماعی مصر مطالعات منطقه ای خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 1000 تعداد دانلود : 805
در این مقاله مؤلف میکوشد تا با توسل به عناصر ثابت و متغیر جامعه و دولت در مصر، چهارچوبی مفهومی و نظری برای فهم حوادث و تحولات مصر ارائه کند. در این چارچوب عناصر و اجزای گوناگون در سطوح تحلیل گوناگون ساختاری و کارگزاری شناسایی و در سبدهای مختلف تئوریزه شده اند. این مقاله رویکردی آموزشی دارد و توسط آن دانش پژوی مصر می تواند، اطلاعات را به صورت مستمر در این سبدها و قالب های مفهومی به روز نماید و به فهم تحولات جاری و ترسیم چشم اندازی از آینده نگری دست یابد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان