درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱٬۶۷۶ مورد.
۶۱.

تفاوت نقش و جایگاه رهبری در انقلاب اسلامی ایران و جنبش بیداری اسلامی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رهبری انقلاب اسلامی ایران رهبری در بیداری اسلامی مصر تفاوت نقش و جایگاه رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 830 تعداد دانلود : 699
مقاله حاضر تلاش میکند تا با بررسی تفاوت پایگاه اجتماعی رهبر انقلاب اسلامی ایران از منظر مبانی اندیشه سیاسی به بررسی وجوه تمایز رهبری مذهبی در انقلاب اسلامی با جنبش بیداری اسلامی در مصر بپردازد. نگارنده بر این باور است که تفاوت در مبانی اعتقادی مذهبی، نقش آفرینی متفاوتی را برای رهبری در انقلاب اسلامی به وجود آورده است؛ در حالیکه در انقلاب اسلامی رهبری به عنوان نظریه پرداز انقلاب، آن را هدایت میکرد، در جنبش بیداری اسلامی مصر، رهبری مذهبی پس از رویداد جنبش وارد صحنه شد و همین مسئله، مهم ترین عامل کندی در روند پیروزی انقلاب در مصر و تبدیل آن از جنبش به انقلاب است.
۶۳.

نقش روحانیت در انقلاب مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طبقات اجتماعی ایران معاصر روحانیت انقلاب (نهضت) مشروطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 31 تعداد دانلود : 836
تشریح جوانب تاریخ مشروطه، همچنان لازم و ضروری است تا با شناخت آن، از عوامل فاجعه آفرین و انحراف زا که عملاً همه فداکاری ها و رشادت ها و شهادت ها را بی نتیجه گذاشت، درس بگیریم. در این نوشتار به نقش روحانیت به عنوان مهم ترین عامل در ساماندهی جامعه ایران در زمان انقلاب مشروطه می پردازیم. روحانیت به مثابه یک طبقه موثر در انقلاب مشروطه به دلیل وابسته نبودن به هیئت حاکم، نکته مثبت و نمایانی است و حضور این قشر در میان تمام گروه های مردمی، یکی از عوامل مهم تاریخ معاصر ایران به حساب می آید که موجب شد درمواقع حساس و سرنوشت ساز، همراه و همگام با مردم بتوانند با جهت گیری صحیح، براساس خواسته های مردم حرکت کنند و نبض خیزش های مردمی را در دست داشته باشند.
۶۴.

تاریخ؛ ایران: مواجهه با جهانی دیگر / روشنفکری و ماهیت آن در تاریخ معاصر ایران

۶۵.

ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قبل و بعد از بازنگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ولایت فقیه اختیارات و وظایف شرایط و ویژگی ها کیفیت گزینش کناره گیری و برکناری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 284 تعداد دانلود : 351
با پیروزی انقلاب اسلامی، نظام سیاسی برآمده از آن در قانون اساسی بر اصل مترقی ولایت فقیه بنا شد. ولی به دلیل تحولات و شرایط پیش آمده در فاصله سال های 68 ـ 1358، در بازنگری قانون اساسی، در موارد مربوط به ولایت فقیه نظیر «شرایط و ویژگی ها، اختیارات و وظایف، کیفیت تعیین و گزینش و برکناری و کناره گیری» تغییراتی داده شد. نویسنده با تطبیق و مقایسه موارد مذکور در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قبل و بعد از بازنگری، نتیجه گرفته که اصلاحات صورت گرفته در موضوع ولایت فقیه، مبتنی بر شرایط عینی جامعه و امری ضروری و اجتناب ناپذیر بوده است.
۶۶.

تاثیر ماهیت انقلابیان بر ضعف دستگاه سرکوب رژیم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارتش انقلاب ایران ضعف دستگاه سرکوب ماهیت انقلابیون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 745 تعداد دانلود : 354
به نظر نویسنده، رهبران انقلابی با استفاده از سردرگمی ارتش در جریان انقلاب و با بیان های خویش، زمینه را برای جذب و پیوستن ارتش به انقلابیون فراهم ساختند. روابط دیپلماتیک بین سران ارتش و انقلابیون نیز منجر به تغییر گفتمان در زمینه حل بحران شد و سران ارتش و فرماندهان را به صورت روانی متقاعد کرد که راه حل بحران از طریق گفتمان سیاسی است، نه گفتمان نظامی. فرهنگ شهادت و روحیه شهادت طلبی نیز، استفاد از راه کار کشتار را در درازمدت ناکارآمد ساخت و مراسم چهلم و عزاداری (ناشی از کشته شدن هر یک از انقلابیون)، بسیج سیاسی را در سطح وسیع تری ممکن ساخت و آن را به سایر شهرها تسری داد. لذا سران ارتش و فرماندهان رژیم شاه با آگاهی از این امر، کشتار بیشتر را محدود کردند.
۶۷.

آشفتگی منابع درباره فرمان های تشکیل مجلس در نهضت مشروطیت ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مجلس شورای اسلامی مشروطیت فرمان مجلس شورای ملی مظفرالدین شاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران دوره مشروطه
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه مجلس شورای ملی
تعداد بازدید : 945 تعداد دانلود : 373
در پی مشارکت مردم، روحانیت و روشنفکران در جریان نهضت مشروطیت، سرانجام در فاصله روزهای 14تا 18 جمادی الثانی 1324، مظفرالدین شاه سه فرمان در پاسخ به خواست های معترضان، مبنی بر تغییر در ساختار اداره کشور صادر کرد که محوریت فرمان ها بر تشکیل مجلسی از نمایندگان اقشار مختلف قرار داشت، اما حساسیت در نام گذاری مجلس، که عمده دلیل آن عوامل سیاسی بود، موجب شد فرمان نخست که در آن فقط از تشکیل مجلس سخن رفته بود، به «مجلس شورای اسلامی» و در پی اعتراض ها و رایزنی ها ی بعدی به «مجلس شورای ملی» تغییر نام یابد. از آنجا که فرمان آخر به لحاظ زمان نگارش امضای تاریخ14جمادی الثانی را در پای خود دارد، این امر موجب خطای بسیاری از نویسندگان تاریخ مشروطیت شده استو این فرمان را که به واقع در 18جمادی الثانی صادر شده است، با فرمان نخستین که به روایت ناظم الاسلام و مخبرالسلطنه هدایت که به تاریخ 14 جمادی الاخری(یا الآخره) مربوط است، خلط کرده اند.
۶۹.

اهداف حکومت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکومت اسلامی حکومت دینی اهداف غایی اهداف حکومتی اهداف متوسط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 724 تعداد دانلود : 423
نویسنده در این مقاله می کوشد یکی از مهم ترین مسایل مربوط به حکومت اسلامی، یعنی «تشخیص و تبیین اهداف حکومت اسلامی» را توضیح دهد. وی با تشریح منشا اهداف حکومت دینی، آنها را به دوسطح اهداف بلند مدت یا غایی و اهدف متوسط یا میانی تقسیم کرده و به بررسی هریک از آنها می پردازد. او در آخر نتیجه می گیرد که هرچند اهداف حکومت دینی در مقام نظر از یکدیگر جدا هستند ولی در مقام عمل ارتباط ناگسستنی با هم دارند و باید همه را با هم رقم زد. این بحث می تواند علاوه بر نشان دادن تمایز و استقلال ماهوی حکومت دینی از سایر حکومت ها، راهنمای عمل دولتمردان و راهگشای الگوهای توسعه و پیشرفت در حکومت دینی باشد.
۷۰.

نسبت منافع ملی و مسئولیت های فراملی نظام ج.ا. ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان گرایی منافع ملی امام خمینی(ره) جهان شمولی اسلام ملی گرایی اسلامی مسئولیت های فراملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 61 تعداد دانلود : 933
نگارنده، ضمن تشریح ادله متقن رسالت جهانی اسلام، به معرفی رویکردهای مختلف به مسئله پژوهش، تحت عنوان رویکردهای جهان گرایی اسلامی می پردازد. آنگاه به مدد دورهیافت، براساس اندیشه امام به بررسی این رویکردها و نقد آنها اقدام کرده، رویکرد متفاوت و جامع امام را در موضوع مذکور تبیین می کند. بدین سان توضیح می دهد که سیره سیاسی امام خمینی(ره) در تبیین نسبت منافع ملی نظام اسلامی با مسئولیت های فراملی آن، دیدگاه سایر رویکردها در تضعیف یا حذف یکی ازطرفین این نسبت به نفع دیگری را نفی کرده، مدعی یک رابطه مبتنی بر دیالکتیک تنافع (نفع دوطرفه) بین این دوحوزه از سیاست نظام اسلامی است.
۷۱.

بررسی روند همراهی جبهه ملی با انقلاب اسلامی از فضا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی جبهه ملی جمشید آموزگار جعفر شریف امامی مبارزه پارلمانتاریستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 120 تعداد دانلود : 711
از آنجا که جبهه ملی در دوران دوکابینه پرتحول جمشید آموزگار و جعفر شریف امامی، همچنان به مشی پیشین خود، یعنی مبارزه پارلمانتاریستی در چهارچوب قانون اساسی وفادار مانده بود و این شیوه، هم با مشی رهبری نهضت تعارض داشت و هم با فضای ملتهب و انقلابی کشور سازگار نبود، در ادامه مشی خود، دست خوش تردید و اختلاف نظر شد و دوجریان اصلی از متن آن ظهور کرد: بخشی از این جریان به همراهی با امام خمینی(ره) پرداخت و بخشی دیگر در کنار شاه قرار گرفت و به مخالفت با انقلاب پرداخت که این مقاله در صدد بررسی این تحول است.
۷۲.

تحلیلی بر مصاحبه های امام خمینی با رسانه های خارجی در سال 1357(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت امام خمینی رهبری انقلاب اسلامی حکومت اسلامی م‍ص‍اح‍ب‍ه ه‍ا رسانه های خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 501 تعداد دانلود : 606
نوشتار حاضر به بررسی مصاحبه های امام خمینی+ با خبرنگاران و رسانه های خارجی در سال 1357 می پردازد که در نجف، نوفل لوشاتو و قم انجام گرفته است. با توجه به طرح تفسیرهای متفاوت و شبهاتی که ممکن است درباره این مصاحبه ها انجام گرفته باشد، نویسنده تلاش کرده تا با ارائه مستندات و تحلیل های لازم، اثبات کند که این پاسخ ها نه تنها نشانه تعارض در سیره نظری و عملی امام+ در طرح حکومت اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه نیست بلکه حاکی از درایت و هوشمندی سیاسی امام راحل است که در عین صداقت و روشنگری و درایتی داهیانه بیان شده و همگان را با رعایت وحدت کلمه و دوری از طرح موضوعات مناقشه برانگیز، به سوی هدف واحد سرنگونی نظام پهلوی بسیج کرده است.
۷۳.

نقش سیاسی بازار: تحلیل تحولات دهه اول جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت جامعه مدنی انقلاب اسلامی بازار جمهوری اسلامی ایران تعزیرات صندوق های قرض الحسنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 793 تعداد دانلود : 854
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بازار سنتی ایران به عنوان یکی از گروه های تاثیرگذار در جامعه مدنی، مطرح بود و توانست در اتحاد با روحانیون نقش مهمی در تحدید دولت پهلوی ها و پیروزی انقلاب اسلامی داشته باشد. پس از پیروزی انقلاب، رابطه بازار با دولت دگرگون شد. در بررسی این دگرگونی، فرضیه مقاله تدوین شد؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بازاری های سنتی به جامعه سیاسی وارد شدند و در بعضی از جایگاه های سیاسی ـ اقتصادی کشور حاضر شدند و از این طریق قدرت خود را در جامعه مدنی از دست دادند. پس از ارائه شواهدی از طریق روش تحقیق تاریخی، به نظر می رسد فرضیه فوق به واقعیت های بازار پس از انقلاب اشاره می نماید. نتیجه این مطالعه نشان می دهد که در دهه اول پس از انقلاب اسلامی، رابطه بازار با دولت دچار دگرگونی شد. یعنی، با پیوستن بخشی از بازار به دولت، شاهد شکل گیری دو گروه اجتماعی و سیاسی از بازار در ایران هستیم که هر یک کارویژه های خاص خود را داشته اند.
۷۵.

بازخوانی تحلیلی نقش آیت الله بروجردی و امام خمینی (ره) ...(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بهائیّت حکومت پهلوی امام خمینی(ره) روحانیت آیت الله بروجردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 715 تعداد دانلود : 541
فرقه بهائیت از نظر باورهای اعتقادی در گستره توحید، نبوت و معاد، عملاً خلاف آن چیزی را معتقدند که باور مشترک تمام فرق اسلامی است، تا جایی که برای رهبران خود، مقام نبوت و رسالت قائل بوده و دین اسلام را دین نسخ شده و پایان یافته ای می دانند. نفوذ این فرقه، پس از شکست فکری از علمای عصر قاجار و اعدام علی محمد باب کاهش یافت، ولی پس از به حکومت رسیدن محمدرضا پهلوی و به خصوص در دهه های سی تا پنجاه، به مناصب اساسی در حکومت و دربار دست یافتند و با حمایت دولت های استعماری، روش های مختلف اسلام ستیزی را پیش گرفتند. نقش روحانیت و مراجع آگاه، به خصوص آیت الله بروجردی و پس از ایشان، امام خمینی(ره) در مبارزه فکری و قانونی با این فرقه، بسیاری از اهداف مشترک حکومت و بهائیت را خنثی کرد.
۷۶.

بنیان های حقوقی مردم سالاری دینی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حقوق دین آزادی قانون اساسی حاکمیت مردم سالاری اقتدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 403 تعداد دانلود : 15
مردم سالاری دینی، برداشتی نوین از اسلام است که بر جنبه های سیاسی اسلام به عنوان دینی کامل و جامع پرداخته است و بر نقش مردم در امور سیاسی جامعه دینی تاکید دارد و دلالت بر مرجعیت سیاسی و اجتماعی اسلام دارد. از طرفی، تنها مدل حکومتی است که در آن، مشروعیت دینی و مشروعیت سیاسی با هم جمع شده است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که جمهوری بودن نظام سیاسی کشور را به طرق مختلف تضمین کرده است اصل تفکیک قوا، محوریت مردم در شکل گیری نظام و نیز اداره امور کشور به اتکای آرای عمومی در نظام جمهوری اسلامی را مورد پذیرش قرار داده و تمهیداتی را برای تحدید قدرت دول، محو استبداد، نهادینه کردن آزادی، مقابله با فساد و سوء استفاده از قدرت، پیش بینی کرده است.
۷۷.

تبیین و بررسی امتیازنامه راه شوسه تهران به قم در دوره ناصرالدین شاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران ناصرالدین شاه قم عمران امتیازنامه امین السلطان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 423 تعداد دانلود : 192
پژوهش حاضر درصدد است امتیازنامه راه شوسه تهران به قم، که در سال 1301 به امین السلطان واگذار شده بود را تجزیه و تحلیل نماید.این دوره مصادف با قرن نوزدهم میلادی می باشد که به قرن جاده ها و راه آهن معروف شده است. از این رو، در ایران نیز در اواخر این قرن تلاش شد به این شاخصه مهم پیشرفت و توسعه نزدیک شوند، بنابراین به واگذاری امتیازات راه سازی روی آوردند. یکی از مهمترین امتیازات از این دست، راه شوسه تهران به قم یا در واقع ارتباط پایتخت سیاسی و به پایتخت مذهبی بود، که به دلیل جایگاه مهم سیاسی و فرهنگی این دو شهر از زوایای متعدد قابل تامل و بررسی و از اهمیت فراوانی در این دوره برخوردار است. در این پژوهش این امتیاز و تاثیرات آن از ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد واکاوی قرار می گیرد.
۸۰.

تعاملات و مناسبات بانک شاهی انگلیس با طبقات اجتماعی ایران مطالعه ی موردی: بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیرجند تجار اف بانک شاهی انگلیس هیل حاکمان محلی مناسبات مالی و اعتباری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی مناطق و شهرهای ایران
تعداد بازدید : 971 تعداد دانلود : 396
بانک شاهنشاهی ایران که پس از امتیاز رویتر در ایران تاسیس شد، شعبات متعددی را در شهرهای مختلف دایر نمود. از زمان تأسیس شعب بانک شاهی انگلیس در شهرهای ایران، میان بانک و طبقات گوناگون اجتماعی مراوداتی وجود داشت که نوع این مراودات براساس شأن طبقاتی و موقعیت افراد متفاوت بوده است. یکی از این شعب، بانک شاهی بیرجند می باشد. با تأسیس این شعبه ی بانک در بیرجند، امور تجاری ـ بازرگانی و مبادلات مالی ـ اعتباری این منطقه بر عهده ی این مؤسسه قرار گرفت. در همین راستا، روابط این شعبه با سه قشر حاکمان محلی، تجار و مردم عادی شکل گرفت. این بانک در کنار روابط دوستانه با حکام و کارگزاران این منطقه، امور مالی و اعتباری این افراد را در دست داشت و کالاهای سفارشی آنان را نیز تأمین می کرد و در مقابل تأمین مستحفظ و امنیت رؤسا، کارمندان و کاروان های بانک بر عهده ی حاکم محلی بود. این بانک هم چنین، بسیاری از نقل و انتقالات امور نقدی و غیر نقدی تجار و مردم عادی را نیز با شعبه های دیگر بر عهده داشت. افزون بر این روابط اعتباری، بانک گاهی به عنوان واسطه در اختلافات شخصی، ملکی و مالی که میان مردم و حکام رخ می داد، دخالت می کرد. این مقاله به بررسی و تحلیل مناسبات بانک با (امرای محلی، تجار، مردم عادی) و ارزیابی عوامل مؤثر در این تعاملات اختصاص دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان