فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۰۸ مورد.
۱.

تأملاتی درباره معرفت تاریخی سعدی شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعدی گلستان بوستان تاریخ معرفت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای تاریخ بازتاب رویدادها و شخصیتهای تاریخی
تعداد بازدید : 996 تعداد دانلود : 342
هدف پژوهش حاضر بررسی معرفت تاریخی سعدی شیرازی در گلستان و بوستان می باشد. معرفت تاریخی و پیش فهم های تاریخی شیخ اجل در ایجاد این دو اثر سترگ در ادبیات فارسی، مسأله ی غامض و قابل درنگی است که چندان به آن پرداخته نشده است. در این مقاله سعی می شود به این پرسش پاسخ داده شود که پیش فهم های معرفت تاریخی سعدی در این دو اثر چه بوده و با چه عناصر و مفاهیمی خود را نشان داده است؟ فرضیه اصلی این مقاله این است که شرایط فردی و اجتماعی شیخ اجل در کنار مطالعات تاریخی و فرهنگی، در بینش تاریخی وی تأثیر بسزایی داشته است. نتایج این پژوهش که با روشی توصیفی- تحلیلی، صورت گرفته، نشان می دهند که آمیزه ای از عوامل و عناصر فردی و تاریخی و اجتماعی، چون: تحصیل در نظامیه ی بغداد به عنوان بزرگترین کانون فرهنگی جهان اسلام، آفاق گردی و محاط بودن در عصری متلاطم و حادثه خیز، در کنار مطالعه و تأمل در متون تاریخی و فرهنگی گذشته، -درسایه سار امنیت اجتمایی ایجاد شده توسط سلغریان- در شکل گیری نظام معرفتی و تاریخی سعدی، تأثیر قابل توجهی داشته است. آشنایی عمیق سعدی با متون تاریخی و فرهنگی گذشته، باعث شده تا پیش فهم های نظام معرفت تاریخی وی در برخی از آثارش با مفاهیم و ویژگی هایی چون: موضوعیت نداشتن اندیشه ی ظل اللهی، مشیت گرایی، اهتمام به کاربست عناصر، مفاهیم و شخصیت های تاریخی- اسطوره ای، وطنی و اسلامی-، و استفاده از تاریخ به مثابه ی ابزاری برای تعلیم اخلاق، در قالب حکایت ها، تمثیل ها، نمادها و تلمیح ها، تعریف و به گونه ای سحرانگیز و ابدی در نظم و نثرش متجلی شود.
۲.

تأثیر بافت بر هویت؛ بررسی رویکرد سعدی نسبت به مواجهه با «دیگری» در گلستان و غزلیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعدی گلستان غزلیات سعدی هویت دیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 823 تعداد دانلود : 59
هویت مفهومی متکثّر و چندبعدی است. این ویژگی باعث می شود تا هویت در بافت های گوناگون جلوه های متفاوت داشته باشد. تغییرات هویت در تغییر رفتار شخص قابل مشاهده است. بر این اساس ممکن است شخصی واحد در بافت های گوناگون، هویتی و رفتارهایی متفاوت بروز دهد. مواجهه با «دیگری» از جلوه های مهم رویکرد انسان است. در این مواجهه ی سرنوشت ساز، انتخاب میان خشونت یا مدارا اهمیت بسیار دارد؛ خشونت فضا را بر «دیگری» می بندد و مدارا راه را برای هم زیستی و استفاده از ظرفیت های زندگی فراهم می کند. در این پژوهش رویکرد سعدی نسبت به «دیگری» در دو بافت تعلیمی و غنایی بررسی شده است؛ معلمی و عاشقی از شاخصه های مهم هویت سعدی است؛ کتاب تعلیمی گلستان، نمایان گر سعدی معلم و غزلیات عاشقانه، بازتاب دهنده ی سعدی عاشق است. با مطالعه ی رویکرد سعدی نسبت به «دیگری» در این دو اثر، می توان تفاوت بافت را در هویت و رویکردهای ناشی از آن مطالعه کرد. در این بررسی مشخص شد که سعدی در بافت های گوناگون، نسبت به مسأله ای واحد –مواجهه با «دیگری»- رویکردهایی متفاوت نشان داده است؛ سعدی معلم، رویکرد بسیار تندتری از سعدی عاشق، نسبت به «دیگری» دارد. تفاوت مواجهه ی سعدی با «دیگری» نشان می-دهد که هویت، سیال و متغیر است و در بافت های گوناگون، جلوه هایی متفاوت دارد.
۴.

بررسی تطبیقی عناصر و مضامین ایرانی و سامی در کلیات سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی آثار سعدی عناصر و مضامین ایرانی عناصر و مضامین سامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 139 تعداد دانلود : 450
پژوهش حاضر با بررسی همه ی آثار سعدی بر آن است که با توجه به جریان های فکری عصر، محیط زندگی و روحیه ی او نشان دهد میزان و نوع توجه این شاعر و نویسنده ی اندیشمند به عناصر و مضامین هر یک از دو فرهنگ ایرانی و سامی چگونه و چه اندازه بوده است. این مقایسه به لحاظ سبک شناسی و تعیین سطح فکری آثار سعدی به عنوان یکی از بزرگ ترین شاعران و ادیبان زبان فارسی و سبک عراقی بسیار مهم به نظر می رسد. به همین منظور عناصر و مضامین ایرانی و سامی در سه بخش دین و فرهنگ، اقلیم و مظاهر جغرافیایی و شخصیت های انسانی به صورت آماری و تطبیقی بررسی و نشان داده شده است. نتایج آماری این پژوهش گویای برتری عناصر و مضامین ایرانی در حوزه های یاد شده است. چنین نتیجه ای گواه اصالت اندیشه های سعدی علی رغم سفر به سرزمین های اقوام سامی و زندگی در دوره-ای است که گرایش وسیع به علوم اسلامی و قصص، روایات و عناصر سامی بیش از بیش موجب کم-رنگ شدن عناصر فرهنگی، اقلیمی و باورهای ایرانی می شد.
۵.

ارتباطات غیرکلامی در گلستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گلستان سعدی ارتباط غیرکلامی ادبیات تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 859 تعداد دانلود : 393
ارتباط غیرکلامی یکی از راه های ایجاد ارتباط در بین ما انسان ها است. در این نوع ارتباط، عنصر کلام دخالتی در انتقال پیام ندارد. ارتباط غیرکلامی گاه آن چنان مؤثر می باشد که حتی نسبت به ارتباط کلامی از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. کاربرد این شیوه از انتقال پیام، در جهت انتقال ارزش های اخلاقی و تربیتی، از دیرباز در بین ادیبان ما شناخته شده بوده است. سعدی از جمله ادبایی است که در کتاب گلستان خود به کاربرد این شیوه عنایت ویژه ای داشته است. در این مقاله که با هدف شناخت هر چه بهتر پیوند ارتباطات غیر کلامی و مقوله تعلیم و تربیت در گلستان سعدی، و به روش تحلیلی- توصیفی به رشته تحریر درآمده، تلاش گردیده است تا انواع ارتباطات  غیرکلامی در گلستان سعدی مشخص شود. لذا ارتباطات غیرکلامی در این کتاب در هفت مبحث: زبان بدن و رفتار، چهره (گریه، خنده، نگاه، عصبانیت، زیبایی)، صداها، نمادها و نشانه ها، طعم ها، عطر و بو، و پیام های نوشتاری طبقه بندی و تحلیل گردید. نتیجه این تحقیق نشان از کاربرد آگاهانه این روش در جهت انتقال پیام های اخلاقی و تربیتی در گلستان سعدی دارد.
۶.

تحلیل ساختاری غزل- روایت های سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعدی غزل غزل - روایت ساختار غزل روایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک غزل
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : 962 تعداد دانلود : 505
قالب غزل در ادبیّات فارسی سابقه ای طولانی دارد و در ابتدا فقط برای بیان احساسات و عواطف عاشقانه به کار گرفته می شد. سپس، با شکل گیری عرفان و تصوّف در خدمت اهل عرفان و رمز و رازهای عرفانی قرار گرفت. تحوّل آشکار این قالب از سنایی آغاز می شود و در نوع عاشقانه با سعدی به اوج کمال می رسد. یکی از ویژگی های سعدی در عرصه غزل سرایی، بیان روایت در قالب غزل است که این گونه از غزل را «غزل- روایت» می نامیم. در این مقاله کوشش شده است تا نخست، «غزل- روایت1»های سعدی طبقه بندی شود و سپس، به تحلیل ساختاری غزل- روایت هایی که از نوع «گفت وگو» هستند و همچنین به بررسی عناصر متغیّر در غزل- روایت های نوع «حکایت» پرداخته شود. حاصل این پژوهش چنین بوده است: از مجموع 701 غزل سعدی، 89 غزل- روایت در میان آن ها یافت شد که 5 مورد آن از نوع غزل- روایت هایی هستند که عنصر اصلی آن ها «گفت وگو» است. تعداد 27 مورد غزل- روایت های «وصفی» و 57 مورد نیز غزل- روایت هایی هستند که ساختار «حکایت» دارند. همچنین در این گونه اخیر از غزل- روایت ها، برخی از عناصر داستان پردازی؛ نظیر: گفت وگو، شخصیّت، زاویه دید، مکان و زمان نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
۷.

مطالعه ای در انتساب رسائل سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رسائل سعدی سبکسنجی انتساب تالیف منحنی مندنهال تکرار واژگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 297 تعداد دانلود : 956
رسائل سعدی، به شش نوشتار مجزا اطلاق می شود که معمولا در کلیات شیخ به چاپ می رسند و همگی به نثر نوشته شده اند. از زمان اولین تلاشها برای چاپ نسخه مصحح علمی کلیات سعدی، پرسش از انتساب این رسائل موضوعی مهم بوده است. محققان مختلف نیز به سهم خود به این موضوع پرداخته و پاسخ هایی به آن ارائه کرده اند. در این مقاله قصد بر اینست که با استفاده از روشهای سبک سنجی و انتساب تالیف، مبتنی بر تحلیلی کمّی، با مقایسه این رسائل و گلستان، پاسخی برای پرسش انتساب این رسائل ارائه کنیم. در این مقاله، با استفاده از دو نوع تحلیل مبتنی بر دو شاخص متفاوت، تلاش شده تا پاسخی دقیق به مساله ارائه شود. روش اول استفاده از منحنی های خصیصه نمای مندنهال است. روش دوم استفاده از الگوئی برای توصیف کمّی شاخص تکرار واژگان در متن است. نتیجه حاصل به طورکلی با حدس فروغی درباره انتساب این رسائل هماهنگ است. سه رساله (نصیحه الملوک، عقل و عشق، و انکیانو) به قلم خود سعدی هستند. تقریرات ثلاثه و در تقریر دیباچه حتما نوشته فرد دیگری هستند. مجالس نیز، اگرچه به قلم سعدی نیستند، اما احتمال اینکه سخنان شفاهی وی بر منبر باشند زیاد است.
۸.

نگاهی به نگرش عرفانی سعدی

کلید واژه ها: عرفان عارف سعدی مفاهیم عرفانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : 508 تعداد دانلود : 798
سعدی به دلیل برخورداری از ذوقی سرشار و عاطفه و تخیلی کم نظیر، نمی تواند به عرفان که نگاه هنرمندانه به شریعت است، بی توجه بماند. از این گذشته، ادبیات پیش از او که بی گمان سعدی بدان علاقه مند بوده و مستمراً آن ها را از پیش چشم می گذرانده است، آکنده از مسایل مربوط به این جریان فکری و فرهنگی است و این شاعر بزرگ، مثل بسیاری از گویندگان دیگر، از رهگذر میراث صوفیان، از آن تأثیر می پذیرفته است. اگر در غزلیّات سعدی جلوه هایی از عشق زمینی دیده می شود، چندان عجیب نیست، همان گونه که رنگ و بوی عرفانی گرفت و همنشین و همپای شدن معشوق برین بی قرین با معشوق زمینی نیز در دیگر غزلیّات او چندان بیگانه نمی نماید. در واقع، سعدی هرچه را تجربه کرده، چون نقاشی چیره دست به تصویرکشیده است. اینکه می توان با جستجو در اشعار شاعران به اندیشه های آنان پی برد، موضوع جدیدی نیست، به ویژه شاعران کلاسیک که در آثار آنان باید به دنبال تک معنایی بود. با این حال، نکته مهم آن است که درباره سعدی این امر جلوه بیشتری دارد و با کمی دقّت می توان سیر زندگی و اندیشه وی را در آثار او مشاهده کرد.
۹.

مخاطب شناسی در آثار سعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: هرمنوتیک سعدی مخاطب شناسی مخاطب آثار سعدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 201 تعداد دانلود : 648
مخاطب گیرنده ی پیام است یا به زبان گویاتر یک پایه از چند پایه ی اصلی پیام رسانی است. مخاطب می تواند در زمان زیست پدید آورنده ی اثر زندگی کرده و خود جز اثر باشد. در این پژوهش به بررسی آثار شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی و مرور وبررسی مخاطبان او پرداخته می شود وبه این موضوع توجه دارد که زیست مخاطب و شاعر موازی هم بوده اند واین زیست برشادی ها و عشق، غم ها و فرهنگ عمومی و نحوه ی زندگی و حالات درونی و رفتارهای بیرونی مؤلف و مخاطب تأثیر گذاشته است و نیز آشنایی وعلت شهرت عام و خاص تر سعدی بعنوان یکی از شاعران و نویسندگان قرن هفتم و کارآمدی زبان آثارش و منطق حکایت و تمثیل هایش بر مخاطبان و مخاطبان بر آثارش. روش پژوهش بر شواهدی از خود متن آثار سعدی است. تا جنبه مخاطب شناسی آثار و نوع تأثیرات او بر بینش مخاطبان از حیث فرهنگ زبانی و فرهنگ زندگی بیشتر معلوم گردد. سعدی با آوردن موضوعات متنوع در آثارش طیف های مختلف مخاطبانش سعی در تلطیف فضای پر آشوب قرن هفتم داشته است تا زندگی برای همنوعانش کمی قابل تحمل تر شود. این تحقیق کوشیده است با توجه به دستاوردهای نهایی مخاطب شناسی به کنکاش در آثار سعدی پرداخته و به مخاطب شناسی آثار سعدی از جهت پایگاه اجتماعی و نوع دریافت آن ها توجه کرده است و همچنین کوشیده مسائل زندگی و فرهنگی آنان را مورد تدقیق قرار دهد.
۱۰.

آمیزه مفهومی جنگ و شکار و عشق در غزلیات سعدی با تکیه بر نظریه «فوکونیه» و «ترنر»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جنگ شکار غزلیات سعدی آمیزه مفهومی وصف معشوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 819 تعداد دانلود : 636
هدف این پژوهش، تبیین آمیزه مفهومی جنگ و شکار و بررسی ابعاد خاص حوزه آمیخته در غزلیات سعدی بر اساس نظریه «فوکونیه» و «ترنر» است. در غزلیات سعدی یکی از مفاهیم شناختی پربسامد، جنگ و شکار به عنوان حوزه درونداد برای عشق است. نظریه آمیزه مفهومی به عنوان ابزاری کارآمد در درک چگونگی تعامل نظام مفهومی با حوزه های آن به کار گرفته می شود. فوکونیه و ترنر، نظریه الگوی چندفضایی یا شبکه ای را مطرح کردند. در الگوی شبکه ای، مفاهیم مشترک دو حوزه دروندادی، فضای عام را می سازند. علاوه بر این تعامل این دو حوزه دروندادی، فضای آمیخته ای را پدید می آورد که ساختار مفهومی آن به تنهایی از فضاهای دروندادی درک نمی شود. در این پژوهش نشان خواهیم داد که عمده مفاهیم در عشق بر محور معشوق و الفاظ خاصی که در وصف او به کار گرفته می شود، استوار است و در حوزه آمیخته مفاهیمی پارادوکسیکال مانند مرگی که حیات ابد است یا اسارت عین آزادی مطرح می شود. پس از ترسیم ابعاد آمیزه مفهومی جنگ و شکار خواهیم کوشید به این پرسش پاسخ دهیم که پارادوکس حاصل در حوزه آمیخته چگونه ایجاد می شود. فرضیه آن است که پارادوکس حاصل در آمیزه ناشی از تأثیر مفاهیم عرفانی عشق در گفتمان صوفیانه بر الگوهای ذهنی شاعر است، حتی اگر غزل در ردیف غزل های عاشقانه قرار داشته باشد.
۱۱.

دراسة الأفکار الشکلانیة لمنظری التراث الإسلامی والفلاسفة الغربیین؛ مقدمة الباب الثالث من بوستان سعدی: فی العشق، والثمالة، والشغف نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بوستان الشکلانیة الباب الثالث الأدبیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 72
القراءة الشکلانیة، تیار ظهر بین النقاد المسلمین منذ وقت طویل، وحظی بانعکاس أبرز فی الفترة المعاصرة تحت عنوان ""الشکلانیة"". إن هذه النظرة إلى النص، تقوم بدارسته کتحدیث لغوی فقط. یرى الشکلانیون أن النص الأدبی یحتوی على عنصر أساسی یسمى أدبیة النص، حیث یمکن للأدیب أن یبلغ هذا العنصر باللجوء إلى آلیات مختلفة ومتنوعة، مما یجعل النص یتمتع بالعدید من سمات التمیز اللغوی والفنی الخاص. ومن هذا المنطلق، سوف نقوم فی هذه المقالة بدراسة الأفکار الشکلانیة لمنظری التراث والفلاسفة الغربیین ومن ثمّ التطرق إلی قراءة شکلانیة لمقدمة الباب الثالث من بوستان سعدی (دیوان سعدی)، لکی نثبت فی النهایة أن الأدیب عمد فی هذه المقدمة إلى مختلف الآلیات الشکلانیة لکی یکون لنصه التأثیر الأکبر على القارئ، بحیث یدفعه إلى التفکیر فی مختلف طیات النص. إن التباین والتوتر الموجودین فی هذه المقدمة، هو فی الحقیقة العنصر الأصلی للفن والذی قام الشاعر الأدیب باستعماله بشکل خفی.
۱۳.

مبانی جمال شناسی از دیدگاه سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی تقابل جمال شناسی والایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 609 تعداد دانلود : 156
در این مقاله از جمال شناسی آثار سعدی سخن رفته است. با مطالعه ی آثار سعدی در می یابیم که او هم مثل افلاطون به ملازمه ی خیر و زیبایی باور دارد و زیبایی را اسباب اصلاح نفوس آدمیان می داند. او به اخلاق و فضایل اخلاقی در آثار خویش عنایت داشته و دستورالعمل های خردمندانه ای برای سعادت انسان ارائه می دهد. نگاه عارفانه اش به اجزای هستی سبب می شود که «زیبایی» را آیتی از جمال حق بداند و بگوید خدا زیباست و چون عالم، بسط کمالات حق و ظهور اسماء و صفات خداست، پس عالم نیز زیباست. سعدی هماهنگ با ارسطو زیبایی را عبارت از تناسب اجزا می داند. در این دیدگاه او حسن ترکیب، اعتدال، لطافت، قامت خوش و موزونیت را دلیل زیبایی می داند. او گاه زیبایی را ذهنی،گاه عینی و گاه تلفیقی از این دو می داند، البته زیبایی ذهنی در آثار سعدی بسامد بالایی دارد. شالوده ی دیدگاه فلسفی و زیبایی شناختی سعدی را تقابل های دوگانه تشکیل می دهد. او با این شگرد به خوبی زبان سخن خویش را با عینیت زندگی پیوند داده است . سعدی در آثار خود به زیبایی امر والا نیز توجه دارد؛ او گاه از اندازه و حجم چیزها متحیر می شود و گاه از سهمگینی و مرموزی آن ها.
۱۴.

موسیقی شعر در دو سوگ سروده ی سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: موسیقی سعدی عربی فارسی سوگ سرود

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی موسیقی شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : 719 تعداد دانلود : 44
یکی از عوامل ماندگاری و درخشش نام و یاد سعدی شیرازی بر تارک ادبیات جهانی موسیقی زیبا و دلنشین اشعار اوست. به ویژه دو قصیده فارسی و عربی او در رثای خلیفه عباسی مستعصم بالله که از روی صدق باطن و انسان دوستی سروده شده و سرشار از انواع مختلف افزاینده های موسیقایی می باشد. او با برگزیدن دو بحر رمل و طویل که بهترین قالب ها برای بیان احساسات قلبی انسان هستند و با به کار بردن انواع مختلف صنایع بدیعی از قبیل جناس، مراعات نظیر، تضاد و… و همچنین الفاظ و هجاهای آهنگین و متناسب با معنا و فضای موسیقایی قصیده، به آهنگین تر شدن آن ها بیش از پیش کمک کرده است. ضرورت این پژوهش از آن روست که نشان می دهد سعدی شیرازی، شاعری جهانی است و به هم نوایی با نوع بشریت برخاسته و در سوگ بغداد، پایتخت اسلامی زمان خود، بسیار موثر سخن گفته است. روش تحقیق در این مقاله تلفیقی از شیوه ی کتابخانه ای و تحلیلی است. به این صورت که پس از فیش برداری به بررسی آماری موارد مورد بحث در موسیقی پرداخته شده و مقایسه بین دو قصیده صورت پذیرفته است.
۱۵.

اندیشه های ملامتی و فتیانی سعدی در غزلیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعدی غزل فتوت ملامت سقّایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 124
هدف این مقاله تبیین اندیشه های ملامتی و جوانمردانة سعدی و بازتاب این اندیشه ها در غزلیّات اوست. بر این مبنا، کوشش نگارنده بر این بوده است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «آیا سعدی اساساً اهل ملامت و فتوّت بوده است یا خیر؟» و پس از این مقدّمه با بررسی غزلیّات وی به این نتیجه می توان رسید که وی با توجّه به فرضیّات مطرح شده، از سقّایان زمان خود بوده است. برای پاسخگویی به این پرسش، نخست مقایسه ای مختصر بین دو آیین «فتوّت» و «ملامت» صورت گرفت. سپس با تکیه بر اصول عام مربوط به این آیین ها در کُتُب معتبر و با استناد به شماری از غزلیّات سعدی، کوشش شد دیدگاه های او در باب آیین های یاد شده تشریح گردد. آنگاه با ارائة آماری از برخی واژه ها و اصطلاحات کلیدی مطرح در میان اهل فتوّت و ملامت در غزلیّات شیخ اجل، تلاش شد تا مستنداتی برای صحّت برداشت نگارنده ارائه گردد.
۱۶.

بررسی شباهت برخی از اندیشه های سعدی و باورهای زروانی با تأکید بر مینوی خرد(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 879 تعداد دانلود : 234
سعدی با وجود این که اصل آزادی و اختیار انسان را هرگز به طور کامل نفی نکرده، به شدت تحت تأثیر اندیشه های جبرگرایانه و تقدیرگرایی ناشی از آن بوده است. اغلب سعدی پژوهان در ریشه یابی جبرگرایی وی، اندیشه های اشعری را مهم ترین عامل دانسته اند؛ در حالی که این رویکرد ریشه ها و سرچشمه های کهن تری دارد و چنان که یافته های این پژوهش نشان می دهد، سعدی جدا از اقتضای اوضاع سیاسی و مذهبی و اجتماعی خاص روزگار خود، و در عین اثر پذیری از اندیشه های اشعری با اندیشه های زروانی نیز آشنا بوده است. این جستار به منظور راه یابی به اصالت اندیشه های سعدی در این زمینه و همسو با تبیین هر چه بیشتر این موضوع انجام گرفته و در آن به بیان مهم ترین اصول این نوع تفکر، یعنی اهمیت و نقش مؤثر آسمان و ستارگان، قدرت دهر و روزگار و به ویژه اهمیت تقدیر و بخت در زندگی انسان از دیدگاه سعدی و تطبیق آن با یکی از منابع اصلی اندیشه های زروانی مینوی خرد پرداخته شده است.
۱۹.

برخی ظرافت های بلاغی و معنایی پنهان تعلیمی در سخن سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی معنای تعلیمی ابیات شروح گلستان و بوستان ظرافت های کلامی مهارت های بلاغی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات تعلیمی ادبیات حکمی و پندآموز
تعداد بازدید : 183 تعداد دانلود : 284
برخی عبارات و اشعار گلستان و بوستان سعدی، علیرغم ظاهری ساده، انواعی از درهم تنیدگی های معنائی دارند که با نگاه اول و تکیه بر بلاغت مألوف نمی توان به عمق معنائی آنها پی برد. سعدی گاهی ژرف ساخت های معنائی را با ایجاد شبکه ارتباطی پیچیده ای از کلمات که در مواردی با صنایع ادبی هم تقویت می شود ایجاد می کند. تسلط سعدی بر زبان فارسی، باریک اندیشی، آگاهی از علوم مختلف، تجربه های زیادی که در سفر داشته و آشنایی با فرهنگ های متفاوت، از عواملی است که سبب ایجاد معانی پنهان در آثار او شده است. مهمتر آن که دقت و اهتمام سعدی برای ایجاد اثری تعلیمی و آموزنده، در روساخت و ژرف ساخت ابیات پدیدار است و گاه بر شارحان نیز پوشیده باقی مانده است. در این مقاله تلاش شده تا برخی ابیات و عبارات سعدی که ظرایف بیانی و معنائی پنهان در آنها بر شارحان سخن وی پوشیده مانده است، بازخوانی و معنا شود.
۲۰.

بیدل از بینشان چه گوید باز؟

کلید واژه ها: توحید سعدی صفات جمالیه صفات جلالیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی مفاهیم دینی و مذهبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : 603 تعداد دانلود : 544
اعتقاد به توحید و یکتاپرستی از نخستین موضوعاتی است که در بطن ارزش های اخلاقی و اسلامی نهفته و در آثار ادبی زبان فارسی در لابه لای متون شاعران و نویسندگان گوناگون به این موضوع و مبحث از منظر صفات جمالیه و جلالیه خداوند پرداخته شده است. در آثار سعدی نیز حمد و ستایش و توصیف صفات گوناگون خداوندی و رابطه این صفات با انسان پیوسته مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله با رویکرد به دو صفت جمالیه و جلالیه خداوند و نمودهای آن در دیگر صفت ها در آثار سعدی پرداخته و بسامد هر یک از این موارد را بررسی و ارزیابی قرار داده است. تا جایگاه صفات قهریه و جمالیه خداوند و نیز نگاه سعدی به هر یک از این دو صفت تبیین شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان