درخت حوزه‌های تخصصی

حصول اطمینان از درستی کار ساخت صفحات خانگی توسط کتابخانه‌های دانشگاهی ایران از عوامل مهمی است که کتابخانه‌ها را در حرکت رو به جلو و مطمئن یاری می‌کند. در بررسی حاضر، ویژگی‌های ساختاری و محتوایی صفحات خانگی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های ایرانی با موارد مشابه خود در صفحات خانگی کتابخانه‌های دانشگاهی سه کشور خارجی یعنی امریکا، کانادا و استرالیا (که انتظار می‌رود با توجه به تجارب طولانی خود در این زمینه به پیشرفت‌ها و موفقیت‌هایی دست یافته باشند) مقایسه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که اکثر ویژگی‌های مورد بررسی، در وب‌سایت‌های خارجی بیش‌تر از وب‌سایت‌های ایرانی مورد توجه بوده‌اند. همچنین، از نظر ویژگی‌های محتوایی فاصله زیادی بین وب‌سایت‌های ایرانی و خارجی مشاهده می‌شود که ممکن است ناشی از عدم استفاده از نظرات کتابداران در طراحی وب‌سایت‌های ایرانی باشد. همینطور، بررسی‌ها نشان داد که در بین وب‌سایت‌های خارجی، از نظر ویژگی‌های محتوایی تفاوت بیش‌تری وجود دارد تا از نظر ویژگی‌های ساختاری.

نویسنده در این نوشتار، پرسشهای مفهومی و عملی شایستگی شبکه‌ای را در زمینه جستجوی اطلاعات منعکس می‌سازد. به این ترتیب که شایستگی شبکه‌ای به عنوان یکی از شایستگیهای اطلاعاتی منظور شده و به منزله زبردستی در چهار حوزه کلی تعریف شده است: آگاهی از وجود منابع اطلاعاتی، استفاده ماهرانه از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات، قضاوت در مورد ربط اطلاعات به دست آمده، و ارتباطات. با توجه به عقاید شناخت اجتماعی آلبرت باندورا مدلی از شایستگی شبکه‌ای ارائه شده است. در این مدل، شایستگی شبکه‌ای در ارتباط با چهار عامل قرار گرفته است: شایستگی شبکه‌ای، خودکارآمدی، خواسته‌های بروندادی، عوامل تأثیرگذاری مانند اضطراب، و تجارب دریافت شده از جستجوی اطلاعات در اینترنت. همچنین توجه ویژه‌ای به ربط بین شایستگی شبکه‌ای و خودکارآمدی شده است که بر قضاوت شخص از توانایی‌اش در سازماندهی و اجرای جستجو (مثل یافتن اطلاعات در وب) دلالت می‌کند.

نگارش فارسی ایرادهائی دارد. این ایرادها متعدد بوده و کار خواندن و نوشتن را به حدی سخت می‌سازد که گاهی بهترین دانش‌آموختگان فارسی زبان در درست‌خوانی و درست‌نویسی با مشکلاتی مواجه می‌شوند. این ایرادها هنگام استفاده از کامپیوتر برای انجام کار با زبان نیز مشکل‌ساز است و چنانچه می‌دانید استفاده از کامپیوتر برای کارهائی که با زبان فارسی انجام می‌شود گسترده، لازم و اجتناب‌ناپذیر است. باید کاری کرد که نگارش فارسی هم برای انسان و هم برای انجام کار با کامپیوتر، آسان و عملی گردد. مشکلات فوق قابل چشم‌پوشی نبوده بلکه سبب بسیاری از ضرر و زیانهای فرهنگی و اقتصادی از جمله کم‌سوادی و بی‌سوادی افراد و اتلاف وقت فراگیران فارسی است و باید برای اصلاح آنها کوشید. موضوع اصلاح زبان فارسی از دیر باز مطرح بوده و گروههائی از آن هواداری کرده، ضرورت تغییر خط کنونی را لازم دانسته و برای نگارش، خط فارسی دیگری طراحی کرده‌اند. عده‌ای استفاده از الفبای لاتین را تنها راه ممکن دانسته و عده‌ای نیز فارسی چپ‌نویس را لازمه اصلاح نگارش فارسی می‌دانند. اما به‌رغم اتفاق رأی همه دست‌اندرکاران بر لزوم اصلاحات و ایجاد تغییر، نگارش فارسی به راه نابسامان خود، خواسته و ناخواسته، ادامه می‌دهد. البته هستند کسانی که با اصلاحات مخالفت می‌نمایند. به نظرمی‌رسدکه اغلب این نیروها بیشتر به خاطر حفظ گنجینه غنی ادب فارسی و از ترس از دست دادن ارتباط با گذشته به تغییر خط روی خوش نشان نداده‌اند، بنابراین چنانچه راه‌حلی ارائه گردد که در ظاهر تفاوت زیادی با نحوه نگارش فعلی نداشته باشد احتمالاً با اقبال بیشتری رو‌به‌رو خواهد شد. ارائه‌دهندگان این طرح اعتقاد به انجام اصلاحات داشته و اصلاحات پیشنهادی را با همین ایده اساسی مطرح می‌نمایند. این اصلاحات مشتمل است بر: کاهش شمار نویسگان از طریق جدانویسی و قائل شدن دو شکل کوچک و بزرگ برای حروف الفبا، نگارش واژه محور، پیوسته‌نویسی کلمات ترکیبی و استفاده از نویسه «-» میان کلمات درصورت نامأنوس بودن شکل ترکیبی، نگارش حروفی که خوانده شده ولی نوشته نمی‌شوند، ایجاد علامتی جدید جهت کسره اضافه، حذف اعراب‌گذاری ، عدم تمایز بین ا و آ، حذف لا و نوشتن ﻟ‌ﺎ و ﻟا به جای آن و چپ‌نویسی. این پیشنهادها به یقین اتوماسیون و نگارش زبان فارسی را ساده می‌سازد

در طول تاریخ، کتابداری و اطلاع‌رسانی در عین آنکه در خدمت حوزه‌های مختلف دانش بشری بوده، متقابلاً برای بهبود وضعیت گردآوری، ذخیره، بازیابی و اشاعه سریع و دقیق اطلاعات از دستاوردهای علوم که فناوری نمود عینی و مادی آن است، بهره‌مند شده است. تولید کتاب، از قرون وسطی آغاز شد و با اختراع دستگاه چاپ در قرن پانزدهم میلادی وارد مرحله تازه‌ای به نام «انقلاب گوتنبرگ» گردید. از آن زمان تاکنون، تحولات فناورانه بسیاری در زمینه تولید کتاب به وقوع پیوسته است. ظهور شبکه جهانی اینترنت، یکی از مهم‌ترین آنهاست. اختراع شبکه جهانی وب در اوایل دهه 1990، افقهای جدیدی برای انتشار کتابهای الکترونیکی، نمایان کرد، به طوری که هم اینک برخی از ناشران از این محیط چند رسانه‌ای و فرامتنی برای انتشار و دسترس‌پذیری انتشارات خود استفاده می‌کنند، و برخی دیگر در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از این بستر الکترونیکی پویا هستند

این مقاله رهیافت های نظری به تجزیه و تحلیل مدیریت در سازمان های رسانه ای را مورد بررسی قرا رمی دهد. با توجه به نقش منحصر به فرد این سازمانها در حیات سیاسی فرهنگی و اقتصادی توسعه مبانی نظری جهت مطالعه مدیریت و رهبری در آن ها منطقی و ضروری می نماید. سازمان های رسانه ای طیف وسیعی را شامل می شوند که در مقاله حاضر منظور از سازمان رسانه ای رسانههای جمعی اعم از رادیو – تلویزیون و مطبوعات می باشد. سازمان های رسانه ای با داشتن ویژگی ها منحصر به فرد خود در مقایسه با سایر سازمانهای بزرگ نیاز به مدیریتی متفاوت پیدا می کنند. این مقاله در سه بخش به بررسی بنیان های نظری مدیریت در سازمان های یاد شده می پردازد : در ابتدا نظریه های جهان شمول مدیریت بررسی شده که در این رابطه سه نظریه جهان شمل مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. یکی از این رهیافت های جهان شمول نظریه کارگزاری است که به تفصیل بدان پرداخته می شود. سپس رویکردهای اقتضایی مدیریت مورد مداقه قرار می گیرند که موضوع اصلی آن ها نیاز به تطبیق با محیط می باشد و سرانجام برخی رویکردهای نوین و سهم آن ها در شکل گیری نظریه سازمان های رسانه ای مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. در پایان چنین نتیجه گرفته می شود که سازمان های رسانه ای در اداره خود نیازمند بکارگیری چندین بخش ساختاری هستند برخی با مبانی نسبتا معروف در زمینه مدیریت و برخی با مبادی اخر در نظریه های سازمان . تحقیقات و مطالعات بیش تر در این زمینه ممکن است زوایای جدیدی را به توسعه نظریه سازمان های یاد شده بیفزاید.

خدمات تحویل مدرک در ایران با استفاده از یک پرسشنامه شامل هشت سؤال بسته و دو سؤال باز که به مراکز امانت‌بین‌کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک ایران ارسال گردید، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج  این پژوهش، 5/57 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور استفاده می‌نمایند و 5/97‌ درصد این مراکز هم در زمینه خدمات تحویل مدرک داخل کشور فعالیت می‌نمایند. 8/58 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی استفاده‌کننده از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور، از مرکز تهیه مدرک کتابخانه بریتانیا استفاده می‌نمایند. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران هم با تهیه اطلاعات برای 39 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی، بیشترین خدمات را در بین مراکز داخلی تحویل مدرک، ارائه می‌نماید. هنوز 7/42 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی از پست برای جابه‌جایی مدارک استفاده می‌نمایند. از میان منابع اطلاعاتی مورد استفاده در خدمات تحویل مدرک، مقالات مجلات 3/61 درصد از درخواست‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و بالأخره تنگناها و پیشنهادهای این مراکز در زمینه ارائه خدمات تحویل مدرک، مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

بر آن است نگاهی به تعریف خدمات تحویل مدرک و مفاهیمهدر این مقاله نگارنده نزدیک به آن نظیر امانت بین کتابخانه‌ای، فراهم‌آوری موادو مجموعه‌سازی انداخته، و سیر تاریخی آن را به صورت فشرده بنمایاند. معرفی فرآیند خدمات تحویل مدرک، لوازم، ابزارها و شرایط لازم برای انجام چنین فعالیتی، و همچنین آشنایی با شرح وظایف کارکنان ، از دیگر بخش‌های این مقاله است. در پایان با ارائه کتاب‌شناسی خدمات تحویل مدرک و امانت بین کتابخانه‌ای در زبان فارسی (بدون ادعای کامل بودن این فهرست) سعی شده است زمینة انجام مطالعات بیشتر در این حوزه فراهم گردد.

کی از مهم‌ترین تحولات اخیر در کتابخانهها افزایش دسترسی به ویرایشهای الکترونیکی مجلات منتشره توسط ناشران بزرگ است. دستیابی پیوسته، سریع و به صورت مجازی به متن کامل مقالات، بازنگری اساسی در مورد چگونگی فراهم‌آوری اطلاعات و خدمات کتابخانهها برای استفاده‌کنندگان را ضروری میسازد. سؤالاتی از قبیل این که آیا موجودیت فیزیکی کتابخانهها هنوز هم مورد نیاز است، آیا استفاده‌کنندگان نهایی به تنهایی قادرند امر جستجو و بازیابی اسناد و مدارک مورد نیاز خود را به انجام برسانند، چگونه میتوان خدمات سنتی و نوین را به صورت کارآیی با هم تلفیق و ترکیب نمود، و غیرآن مطرح هستند. بههرحال، در مورد مسائل فنی، مدلهای تجاری و زیرساختهای تحویل و تبادل اطلاعات بین دست اندرکاران سنتی سؤالاتی وجود دارد که هنوز پاسخی به آنها داده نشده است و یک اصل اساسی که کتابخانهها بتوانند براساس آن تصمیم مطمئنی درباره‌ آینده‌ خود بگیرند، وجود ندارد. با شناخت و بررسی جایگاه خدمات تهیه و تحویل مدرک در الگوی جدید، چنانچه تهیهکنندگان اطلاعات، قدر موقعیتها و فرصتهای جدید را بدانند، مطمئناً با توجه به دگرگونی اساسی و قابل توجهی که در وظایف آنها به وجود آمده است، خواهند توانست نقش بهتر و مفیدتری ایفا نمایند.

پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و توانایی‌های رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستم‌‌های اطلاعات جغرافیایی(جی‌آی‌اس) را تبیین می‌کند.  ازآنجاکه بخش عمده اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه‌های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شامل اطلاعات مکانی وتشریحی است، مناسب ورود به سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی می‌باشد و می‌توان این اطلاعات را آماده استفاده در این سیستم‌ها نمود. پژوهش حاضر با این دیدگاه و با هدف بررسی کاربرد جی‌آی‌اس در ساماندهی مدارک علوم زمین موجود در مرکز انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف، پس ازگردآوری کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز مرتبط با علوم زمین از پایگاه‌های مرکز،کار تفکیک،کنترل، دسته‌بندی وکدگذاری آن‌ها برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. به منظور ایجاد پایگاهی از اطلاعات فوق، با مجموعه داده‌ها، لایه‌های اطلاعاتی مربوطه تشکیل شد و به منظور نمایش، تشریح و انجام تحلیل‌های لازم بر روی داده‌ها، مورد استفاده واقع گردید.    بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. نهایتاً به‌منظور تعمیم کاربرد این سیستم در ارتباط با دیگر اطلاعات موجود در پایگاه‌های مرکز (که به نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند)، مدلی از فرایند انجام این طرح ارائه شده است.

مرجع واقعی و 5 سؤالممتحقیق هشت موتور کاوش با پاسخهایی که به 21 سؤالتدر این ساختگی می‌دهند، ارزیابی می‌شود. توانائیهای بازیابی و تنظیم مواد مرتبط موتورهای کاوش بوسیله دقت، تکراری بودن، امتیاز مرتبط ترین منبع و امتیاز تنظیم براساس ارتباط اندازه‌گیری شده است. موتورهای کاوش جوابهای خوبی برای سؤالات مرجع ارائه ندادند ولی برای سؤالات موضوعی خوب عمل کردند. برای تست T دو نوع سؤال متفاوت از نظر خصوصیت تهیه شد. به طوری که بهترین موتورها با نوع سؤالات مشخص شدند. Opentext در برخورد با سؤالات مرجع و Infoseek در جوابگویی به سؤالات موضوعی از همه بهتر بودند.

بسیارى از صاحب نظران علت موفقیت و شکست نهادها را در تفاوت مدیریت آنها مى دانند، چرا که به واقع مدیریت عضو حیات بخش هر سازمان محسوب مى شود. امروزه با گسترش روزافزون نهادهاى رسانه اى به ویژه، مطبوعات که یکى از اثرگذارترین سیستم هاى فرهنگى جامعه محسوب مى شوند، وجود مدیران لایق و کارآمدى را مى طلبد که بتوانند موفقیت این نهادها را تضمین نمایند. از آنجایى که یکى از علل اصلى توسعه نیافتگى رسانه ها و خصوصأ مطبوعات کشور ما نیز به نوع ساختار سازمانى و شیوه نامطلوب مدیریت آنها بازمى گردد، لذا وجود پژوهشى بنیادى و کاربردى که بتواند با آسیب شناسى جریان مدیریت مطبوعات، به طرح نقایص، کاستى ها پرداخته و حداقل زمینه را براى اصلاح این نماد کلیدى جامعه فراهم آورد، ضرورى می نماید. مقاله حاضر چکیده تحقیقی است که بدین منظور در قالب یک رساله دکتری تدوین شده است . فرضیه اساسی تحقیق این است که اثبات کند ساختار و شیوه مدیریت روزنامه ها درایران ، فاقد ویژگی های اثر بخشی است . هدف از این تحقیق آن است که در ضمن بررسی ساختار با الگوهای نظری موجود ، نحوه مدیریت آنها مورد ارزیابی قرار داده و در عین حال ، رابطه و تعامل بین مدیریت مطبوعات را با مالکیت آنها بسنجد و در نهایت ، با بررسی ضعفها و مشکلات موجود در مالکیت و مدیریت سازمانهای مطبوعاتی کشور ، را ه حل های کاربردی و مناسب ، به منظور اصلاح ساختار سازمانی و شیوه مدیریت مطبوعات و در جهت نزدیکتر ساختن آنها به استانداردهای مدیریت مطلوب ، ارائه نماید . روش مورد استفاده در بخش میدانی این تحقیق ، روش دلفی است. روش دلفی ، روش پیش بینی رخدادهای آینده از طریق جمع آوری قضاوت گروهی از متخصصان و کارشناسان می باشد . به عبارت دیگر ، روشی است که از مصاحبه و پرسشنامه چند مرحله ای استفاده می شود .

امروزه کتابخانه‌های عمومی در آموزش‌های رسمی و غیر رسمی دارای اهمیت‌اند و پاسخگویی به همه نیازهای فرهنگی گروههای سنی مختلف و آموزشهای بلند مدت مردم را به عهده دارند. کتابخانه‌های عمومی با عرضه خدمات فرهنگی، آموزشی و علمی به همه گروههای جامعه در سطح شهری و روستایی یکی از معیارهای رفاه اجتماعی ملتها به شمار می‌آیند، بطوریکه در تحلیل معیارهای رفاه اجتماعی وجود و میزان توسعه کتابخانه‌های عمومی در ردیف مسکن، آموزش، اشتغال، بهداشت و درمان قرار می‌گیرد و آنرا یکی از شاخصهای توسعه یافتگی کشورها به حساب می‌آورند. در عصر انفجار اطلاعات بنیان جوامع انسانی با اطلاعات دریافتی قوام می‌یابد و اطلاعات با چنان سرعتی تولید می‌شود که برای هر رشته علمی اقیانوسی از اطلاعات فراهم ‌می‌آید . در چنین عصری هر فرد جامعه به نوعی به اطلاعات نیازمند است و کتابخانه‌های عمومی مکانی مناسب برای دریافت این اطلاعات است. درکتابخانه‌‌های عمومی همه اطلاعات مورد نیاز گروههای اجتماعی به رایگان در دسترس همگان قرار می‌گیرد و چنین مکانی بوجود نمی‌آید مگر با مشارکت و همکاری مردم. در کشور ما یکی از راههای کمک به تأسیس چنین مکانهایی سنت وقف است و کتابخانه دکتر حصیبی یکی از نمونه‌های بارز این نوع کتابخانه‌هاست که جهت استفاده بهینه از آن,‌ به صورت مختصر معرفی می‌گردد: این کتابخانه در خرداد ماه 1381 در پارک آزادی شهر اراک افتتاح گردید. این کتابخانه با هزینه خانم دکتر حصیبی پزشک اراکی مقیم آمریکا زیر نظر اداره ارشاد اسلامی استان مرکزی بصورت وقفی ساخته شده است. کتابخانه‌ دارای 1100 متر زیر بنا می‌باشد و بودجه اولیه در نظر گرفته شده برای ساختن کتابخانه حدود 200 میلیون تومان بوده است. این کتابخانه در چهار طبقه بنا شده و با مجموعه منابع این کتابخانه، دارای در حدود ده هزار جلد کتاب چاپی و خطی می‌باشد که اکثر کتب چاپی است.

این پژوهش با هدف بررسی ویژگی‌های شخصیتی لازم در شغل کارشناسان کاوش اطلاعات انجام شده است. بدین منظور با استفاده از نظریه صفات و بهره‌گیری از روش علمی تحلیل عوامل به انتخاب و اندازه‌گیری تعداد محدودی از صفات پرداختیم. نظریة پنج عاملی بزرگ نورمن مبنای این پژوهش قرار گرفت. طبق این مدل، صفات به پنج عامل بزرگ برونگرایی، سازگاری، وظیفه‌شناسی، ثبات عاطفی و فرهنگ و تربیت و حدوداً در بیست مقیاس توضیح دهنده تقسیم گردید. براین اساس پرسشنامة شخصیتی با سی و هفت ویژگی در پانزده مرکز تحقیقاتی و اطلاعاتی بین سی و دو کارشناس کاوش اطلاعات و هشت سرپرست کتابخانه توزیع گردید. پس از جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل نتایج حاصله که با استفاده از آزمون دو جمله‌ای انجام شد، چهارده ویژگی آن مورد تأیید پاسخ‌دهندگان قرار نگرفت، و تعداد بیست و سه ویژگی شخصیتی از نظر پاسخ‌دهندگان جهت شغل کاوشگری اطلاعات تأیید شد.

بایستگی به کارگیری فن‌آوری اطلاعات وارتباطات برای پیش‌ برد علوم اسلامی، توجه بیش از پیش دانشمندان اسلامی را به ابزارهای اساسی انتقال اطلاعات نظیر نمایه و چکیده‌نویسی معطوف نموده ‌است. چکیده‌نویسی  زاییده عصر اطلاعات، عضو مهم خانواده اطلاع‌رسانی و ابزاری اساسی برای توسعه‌ی فرهنگی و گسترش تحقیقات و پژوهش‌های نوین است. هر نوع پیشرفت در گرو گردآوری توانایی‌ها و امکانات موجود و سپس ساماندهی آنها در مسیر مورد نظر است. رسالت چکیده نیز تسریع جمع‌آوری تجربه‌ها و آگاهی پیشین و فشرده‌سازی آنها برای عرضه مناسب به پژوهشگران به منظور کمک‌رسانی به آنان در برنامه‌ریزیهای آموزشی و پژوهشی است.

حویل مدرک یک مفهوم پویاست که به شدت تحت تأثیر تحولات اقتصادی و فناوری است. طرح فیدو توسط برنامه‌های الکترونیکی کتابخانه‌ بریتانیا حمایت می‌شود و هدف اصلی آن  تهیه اطلاعات روزآمد و مناسب برای مدیران کتابخانه‌ها در این رشته پویاست. بررسی وب سایت‌های مربوط به تحویل مدرک در جهت تلاش برای نیل به این هدف انجام شده است. این نوشته به شناسایی وب سایت‌های  مهم خدمات تحویل مدرک که ممکن است مورد استفاده مدیران کتابخانه‌ها قرار گیرند، می‌پردازد و نقدی جالب از این سایت‌ها از دید شاغلین و محققین بدست می‌دهد. وب سایت‌های مورد مطالعه شامل فهرست‌های تهیه کنندگان مدارک، گزارش برنامه‌های تحقیقاتی، توسعه نظام‌ها، ابتکارات ملی و سایت‌های حرفه‌ای، می‌شود. دامنه این پژوهش جهانی است و تلاش ویژه‌ای نسبت به معرفی سایت‌های خارج از آمریکا صورت  گرفته است.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. چهار‌پنجم جامعه‌ی آماری بیش‌تر به‌منظور انجام کارهای علمی و پژوهشی از شبکه‌ی اینترنت استفاده می‌کنند. چنانکه 34 درصد برای انجام کارهای آموزشی و پژوهشی و 6/31 درصد برای دسترسی به منابع و روزآمد‌کردن اطلاعات بوده است. تولید و ارائه آثار علمی و پژوهشی جامعه مورد پژوهش بیش‌تر به‌شکل مقاله بوده است که بهرهمندی از شبکهی اینترنت در تهیه مقاله با 7/56 درصد و کتاب 9/8 درصد است. مقایسه استفاده از اینترنت در تهیه و تولید آثار علمی و تخصصی نشان میدهد که از 36 درصد کل مقاله‌ها، 7/15 درصد، از 5/5 درصد کتابها،‌3 درصد، از 2/16 درصد طرحها‌، 8/5 درصد و از 14 درصد همایشها‌، 4 درصد با بهره‌گیری از خدمات شبکهی اینترنت صورت گرفته است.

هدف از این پژوهش بررسی میزان رضایت استفاده‌کنندگان از خدمات کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای تهیه و به نمونه‌ای 278 نفری از استفاده‌کنندگان کتابخانه داده شد. در این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سؤالات بودیم: استفاده‌کنندگان این کتابخانه چه کسانی هستند؟ استفاده‌کنندگان چگونه با این کتابخانه آشنا شده‌اند؟ استفاده‌کنندگان در چه زمینه‌هایی از کتابخانة مرکز استفاده می‌کنند؟ آگاهی استفاده‌کنندگان از خدمات ارائه شده در کتابخانه به چه میزان است؟ رضایت استفاده‌کنندگان از خدمات ارائه شده در کتابخانه به چه میزان است؟ کدام یک از خدمات ارائه شده بیشترین رضایت را در استفاده‌کنندگان ایجاد کرده است؟ کدام یک از خدمات ارائه شده کمترین رضایت را در استفاده‌کنندگان بدنبال داشته است؟ با توجه به نتایج حاصل از تحلیل‌های آماری بیشترین مراجعه‌کنندگان به کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران را دانشجویان مقطع تحصیلی کارشناسی از گروه آموزشی علوم انسانی تشکیل می‌دهند. آشنایی آنها با کتابخانة مرکز بیشتر از طریق اساتید دانشگاه می‌باشد. بیشترین زمینه‌های استفاده از کتابخانة مرکز عبارتند از انجام کارهای پژوهشی و تهیة پایان‌نامه. میانگین میزان آگاهی مراجعه‌کنندگان از خدمات کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران نشاندهندة سطح آگاهی پایین آنان از خدمات ارائه شده در کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران می‌باشد (61/39). میانگین رضایتمندی کلی‌مراجعان از خدمات ارائه شده در کتابخانة مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران بالا (75/81) می‌باشد. میانگین کلی برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی مراجعه‌کنندگان از منابع اطلاعاتی کتابخانة مرکز در حد متوسط (90/3) می‌باشد.

بانک اطلاعاتی نمایه فهرست متن مقالات نشریات ادواری است که در ابتدا (سال 1370) بصورت مجله منتشر می‌شد و سپس از سال 1376 به صورت بانک اطلاعاتی رایانه‌ای طراحی شد. در این بانک اطلاعاتی علاوه بر فهرست (عنوان، نویسنده، نام نشریه و کلیه واژه‌ متن) امکان دسترسی به متن مقالات هم فراهم گردیده است. مسئولیت بانک اطلاعاتی نمایه بعهده مؤسسه فرهنگی اطلاع‌رسانی نمایه می‌باشد و کتابخانه‌ها برای دریافت این بانک اطلاعاتی می‌توانند مشترک شوند. در این مقاله ابتدا تاریخچه کوتاهی از سیر تاریخی مجله نمایه و  امکانات آن و سپس توضیحاتی در رابطه با قسمتهای مختلف بانک اطلاعاتی رایانه‌ای نمایه، مزایا و معایب آن عرضه می‌شود و سپس نتیجه‌گیری و چند پیشنهاد جهت استفاده بهتر از این بانک اطلاعاتی ارائه میگردد

کتابخانه‌های کانادا برای ایجاد هماهنگی میان سیستم‌های اشتراک منابع خود، چارچوبی کلی را مشخص کرده‌اند. این سیستم‌ها امکان دسترسی به اطلاعات را برای شهروندان کانادایی و افرادی فراهم می‌آورند که نیاز آنها از طریق فعالیت‌های اشتراک منابع کتابخانه‌های کانادا برطرف می‌شوند. این مقاله به ارائه اطلاعاتی  در خصوص چند و چون این چارچوب و استراتژی‌ای می‌پردازد که کانادایی‌ها در خصوص اشتراک منابع درپیش گرفته‌اند.