حمید قربانی

علاءالدوله و سید حیدر از جمله عارفانی هستند که با آراء خود در تاریخ عرفان اسلامی تأثیر درخور توجهی داشته اند. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که انسان شناسی از دیدگاه علاء الدوله سمنانی و سید حیدر آملی چه وجوهی دارد، چه موضوعاتی را در بر می گیرد و تا چه میزان از قرآن، کتاب الهی مسلمانان تأثیر پذیرفته است. بر اساس نتایج تحقیق، هر دو انسان را محور اصلی آفرینش می دانند و در موضوع ولایت که اصلی قرآنی است، تقریبا اندیشه یکسانی را بازتاب می دهند. یکی دیگر از وجوه مشترک بین علاءالدوله سمنانی و سیدحیدر آملی این است که هر دوی ایشان در آثار خویش به شدت در برابر تعصبات دینی بی اساس و درگیری های عوامانه ادیان و مذاهب و هواداران شان موضع می گیرند و معتقد به نوعی تسامح عقیدتی و وحدت ادیان و مذاهب اند

گردشگری میراثی به عنوان گردشگری فرهنگی و موتور محرکه توسعه مناطق از مهم ترین مواردی است که نیازمند اتخاذ برنامه های راهبردی فضایی منسجم متناسب با پتانسیل ها و شرایط بومی منطقه است. در چارچوب این برنامه ریزی، نیاز است تا تمامی ظرفیت ها و دارایی های موجود در حوزه گردشگری میراثی از طریق پیوندهای فضایی به صورتی یکپارچه شناسایی شود و به نقش و جایگاه متعدد و متفاوت بازیگران اصلی در توسعه این نوع گردشگری و همین طور مقررات اتخاذشده از سوی آن ها توجه ویژه ای داشت تا بتوان عوامل مؤثر در برنامه ریزی راهبردی این نوع گردشگری را شناسایی کرد. ازاین رو هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر برنامه ریزی راهبردی گردشگری میراثی در شهر تهران می باشد تا با استفاده از آن بتوان الگوی برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری میراثی شهر تهران را ارائه داد. روش پژوهش، آمیخته و از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای داده های موردنیاز جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش گروه خبرگان در نظر گرفته شده است. برای ارزیابی میزان اهمیت راهبردهای شناسایی شده پژوهش از مدل سوارا استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که محورهای راهبردی قوانین با وزن نهایی 2/73، راهبردی برنامه ریزی و مدیریت با وزن نهایی 1/59، راهبردی اجتماعی با وزن نهایی 1/17 و راهبردی اقتصادی با وزن نهایی 1/95 به ترتیب مهم ترین عوامل اصلی در تحقق توسعه گردشگری میراثی شهر تهران می باشند و در میان راهبردهای محور قوانین راهبرد ارائه بسته های تشویقی برای تعمیر و مرمت ابنیه های تاریخی از طرف دولت، در میان راهبردهای اقتصادی، راهبرد حمایت از ایجاد اشتغال و افزایش درآمد عمومی در سطح جامعه محلی، در میان راهبردهای محور برنامه ریزی و مدیریت، راهبرد حفاظت از ابنیه و آثار تاریخی و در میان راهبردهای محور اجتماعی، راهبرد جلوگیری از آسیب دیدن فرهنگ بومی در اثر برخوردهای مکرر گردشگران بافرهنگ های متفاوت، مهم ترین راهبردها در میان راهبردهای برنامه ریزی گردشگری میراثی شهر تهران می باشند.

ادبیات حوزه ی گردشگری میراثی، در دوره های اخیر حکایت از توجه و علاقه ی فزاینده ی افراد و گروه ها به این نوع از گردشگری دارد. به نحوی که در دهه های اخیر شاهد بسط مفهوم گردشگری میراثی توسط سازمان های بین المللی و ملی در این راستا بوده ایم. شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور ایران دارای پتانسیل های قابل توجه در زمینه گردشگری میراثی بوده که به علت عدم مدیریت مناسب نتوانسته از این پتانسیل و ظرفیت بهره مناسبی ببرد. هدف این مقاله ارائه الگوی مناسب مدیریت راهبردی فضایی گردشگری میراث شهری تهران می باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر داده های پیمایشی می باشد. در راستای دستیابی به هدف پژوهش از آزمون های آماری تی تک نمونه ای، آزمون فریدمن، تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد تفاوت معنادار بین شاخص های مدیریت راهبردی فضایی گردشگری میراثی از دیدگاه گردشگران وجود دارد. همچنین طبق نتایج شاخص توانمندسازی بالاترین نقش را در مدیریت راهبردی گردشگری میراثی داشته و پس از آن سیاست عمومی و بازار بیشترین رتبه میانگین را دارا می باشند. کمترین میانگین نیز مربوط به محصول و پذیرش اجتماعی می باشد. در بین سه منطقه مورد مطالعه از دیدگاه گردشگران منطقه 20 شرایط مناسب تری داشته و منطقه 6 و 12 به ترتیب شرایط نامناسب تری از لحاظ شاخص های توسعه پایدار گردشگری میراثی دارا می باشند. تفاوت بین مردم محلی و گردشگری در این زمینه نیز مشهود است. همانطور که در بخش قبلی توضیح داده شد که منطقه 20 از لحاظ مردم محلی شرایط نامناسب تری نسبت به مناطق 6 و 12 است.

خشکسالی در زمره پیچیده ترین و ناشناخته ترین پدیده های طبیعی است که باعث بحران دوره ای آب در مناطق متاثر از آن می شود. افزایش تقاضای آب از یک سو و تجربه خشکسالی های سال های اخیر در استان از سوی دیگر منجر به بحران آب گردیده است، شناخت روند خشکسالی یکی از ملزومات مدیریت بحران آب است. هدف از این تحقیق تحلیل روند شاخص خشکسالی اقلیمی SPI استان اصفهان با استفاده آزمون های ناپارامتری سن ، پتی و من-کندال می باشد و از داده های اقلیمی ماهانه 10 ایستگاه همدیدی با طول دوره آماری 27 ساله (2017-1990) برای سری های زمانی مختلف ماهانه استفاده شده است، نتایج تحلیل روند براساس آزمون پتی در 75 درصد ایستگاه ها، براساس آزمون سن در 60 درصد ایستگاه ها و براساس آ زمون من- کندال در 59 درصد ایستگاه ها روند معنی دار نزولی در سطح خطای کمتر از 5 درصد نشان داد. همچنین تحلیل سری زمانی بیش از 6 ماه روند تغییرات را بهتر از سری های زمانی کوتاه مدت نمایان می کند. در نتیجه در استان اصفهان با بحران آب مواجه هستیم و باید مدیریت تقاضای آب و مصرف آن به صورت جدی اعمال گردد.

پیاده روی قدیمی ترین شکل جابجایی انسان در فضاست و شهرها از دیرباز بر اساس حرکت پیاده بنا شده اند. گردشگری پیاده شهری از آنجا که موجب پیدایش تعامل اجتماعی بین شهروندان می شود بسیار مهم می باشد. همزمان در حال حاضر گردشگری شهری یکی از مهم ترین ابزارهای توسعه مناطق و کشورها تبدیل شده است و بسیاری از گردشگران تمایل دارند که جذابیتهای تاریخی یک محدوده را از نزدیک درک کرده و آن را لمس نمایند که نقش پیاده روها در این زمینه بسیار مهم می باشد. به خصوص در مناطق فرهنگی- تاریخی می تواند زمینه مطلوبیت بیننده و گردشگری پیاده فراهم نماید. هدف پژوهش حاضرتبیین تاثیر شاخص های پیاده مداری بر توسعه گردشگری شهری در شهر خرم آباد می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه برای کسب نظر شهروندان استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را، کلیه ساکنان شهر خرم آباد تشکیل می دهند، که به صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران 384 نمونه انتخاب شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهایSpss و Lisrelاستفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ارتباط بین شاخص های پیاده مداری و توسعه گردشگری شهری مستقیم (مثبت) است. علاوه بر این، نتایج مدلسازی معادلات ساختاری بیانگر این است کهتاثیر شاخص های پیاده مداری بر توسعه گردشگری شهری در شهر خرم آباد معنی دار می باشد و مقدار بارهای عاملی در تمام شاخص ها بالای 30/0 است. بطوریکه مقدار بار عاملی برای شاخص پویایی و جذابیت 67/0، دسترسی81/0، ایمنی 71/0، راحتی 34/0، امنیت 82/0، پیوستگی 64/0و تنوع کاربری 59/0می-باشد. در این بین شاخص امنیت و دسترسی به ترتیب بیشترین تاثیر را بر گردشگری پیاده شهری دارند. همچنین با توجه به ضرایب استاندارد مشخص شد شاخص های پیاده مداری 61/0 از واریانس گردشگری شهری در شهر خرم آباد را تبیین می کنند.

با افزایش روزافزون جمعیت شهرها، آلودگی محیط شهرها، سبک زندگی آپارتمان نشینی، فاصله گرفتن از محیط طبیعی و غیره، ضرورت نیاز به فضا های اجتماعی، جذاب و آرامش بخشی مانند پیاده راه ها در شهرها روزبه روز افزایش یافته است. پل طبیعت واقع در منطقه سه تهران با مساحت 7000 مترمربع، اولین پل صرفاً پیاده رو در ایران است که بوستان آب وآتش و پارک جنگلی طالقانی را به یکدیگر متصل می کند. پل طبیعت جدا از مسائل اقتصادی و اجتماعی، ابعاد اکولوژیک نیز دارد و نیاز به بررسی و ارزیابی در این زمینه وجود دارد. روش تحقیق در این مقاله به این صورت است که برای ارزیابی زیست محیطی احداث پیاده راه پل طبیعت ابتدا به کمک مدل DPSIR ساختار محیط زیست منطقه بررسی شد، سپس برای ارزیابی اثرات احداث پل طبیعت از روش ماتریس ایرانی استفاده گردید و سپس برای بهبود عملکرد زیست محیطی آن از رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین بهره گرفته شد. نتایج ارزیابی اکولوژیک احداث پیاد ه راه پل طبیعت نشان می دهد احداث این پل از لحاظ زیست محیطی کاملاً تأیید شده است. همچنین در بین اثرات، بهبود عملکرد اکولوژیک منطقه با 2 امتیاز مهم ترین اثر و در بین پیامدها نیز بهبود شرایط میکروکلیما و کیفیت هوا و زیستگاه های گیاهی به طور مشترک با 6/1 امتیاز مهم ترین پیامدها به شمار می آیند. استفاده از اصول اکولوژی سیمای سرزمینی در حال حاضر در بسیاری از شهرهای جهان در جریان است و حیات زیست محیطی و بومی این شهرها را تأمین می کند. شهر تهران نیز برای بهبود عملکرد محیط زیست خود در سطح کلان باید از این اصول پیروی کند. یکی از پایه ای ترین این اصول شکل گیری و گسترش مفهوم ماتریکس، لکه و کریدور است. بسط و ارتباط این اصل پایه ای باید به این صورت باشد که برای بهبود عملکرد محیطی احداث پل طبیعت بر اساس اصول اکولوژی سیمای سرزمین، گسترش لکه سبز بوستان آب و آتش- پل طبیعت – بوستان طالقانی با کاربری های فضای سبز و کاربری های نیازمند احیا و بازسازی در اطراف پل طبیعت لازم و ضروری است. چنین شبکه ای در طولانی مدت نه تنها موجب بهبود عملکرد اکولوژیک منطقه و سطح شهر تهران خواهد شد، بلکه می تواند بر غنای بصری، کیفیت هوا و حتی تنوع زیستی منطقه تأثیر گذار باشد و به طور کلی کیفیت حیات را در کلان شهر تهران بهبود بخشد.