صمد قصابی

زمینه و هدف: دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی در کنش های اجرایی و فرایندهای شناختی مانند حافظه و توجه، مشکلاتی دارند و در مواجه با موقعیت های زندگی روزمره با مشکلات زیادی روبرو می شوند. ویژگی های اصلی این دانش آموزان شامل ناتوانی در مهار رفتار، نارسایی توجه، ناتوانی یادگیری، پرخاشگری، مشکلات تحصیلی، بی قراری حرکتی، و برانگیختگی بوده و برای والدین، معلمان، و همسالان تحمل ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی خودآموزی کلامی و بازی های ادراکی- حرکتی بر مشکلات توجه دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر تبریز بود. روش: این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی پایه های سوم و چهارم مدارس ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 97-96 بود که تعداد 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (20 دانش آموز در هر گروه) جایدهی شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه نشانه های مرضی کودکان اسپیرافکین و گادو (1994) و مقیاس عصب روان شناختی کودک و نوجوان کانرز (2004) استفاده شد و تحلیل داده ها با آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام شد. یافته ها: یافته های حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره نشان داد بین نمره توجه انتخابی، توجه پایدار، جابجایی توجه، توجه تقسیم شده، و فراخنای توجه در دانش آموزان گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. آماره F دامنه توجه در پس آزمون (15/51) است که در سطح 0/01 معنادار است که نشان می دهد بین سه گروه در میزان دامنه توجه، تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: انجام مداخله های مناسب مانند استفاده از روش خودآموزی کلامی و بازی های ادراکی- حرکتی می تواند موجب رشد پردازش بینایی- فضایی و در نتیجه تحول فرایندهای ذهنی و شناختی کودکان مانند دامنه توجه شود. در نتیجه با استفاده از شیوه های به کار گرفته شده در این مطالعه می توان مشکلات توجه و تمرکز کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی را بهبود بخشید.

"به منظـور بررسی تاثیر آموزش خودآموزی کلامی بر کاهش نشانه هـای بـرانگیختگی دانش آمـوزان دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی (ADHD)، 30 پسـر کلاس سوم و چهارم ابتدایی مبتلا بهADHD، بر مبنای فهرست نشانه مرضی کودک (گدو و اسپرافکین، 1999) و مصاحبه بـالینی منطبق بر ملاکهـای تشخـیصی ADHD در DSM-IV-TR (2000) انتخاب و بر مبنای سن، پایه تحصیلی و هوش (آزمون هوش ریون) همتا شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). گروه آزمایشی در 8 جلسه یکساعته برنامه آموزشی خودآموزی کلامی را دریافت کردند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادند که بین به کارگیری خودآموزی کلامی و کاهش نشانه های برانگیختگی رابطه معناداری (01/0P<) وجود دارد. در مجموع، مداخله آموزشی خودآموزی کلامی موجب کاهش نشانه های برانگیختگی در دانش آموزان مبتلا به ADHD شد. "