محمدحسین صالح آبادی

چیستی گذشته جهان، یکی از پرسش های همیشگی انسان بوده است. قرآن کریم، بشر را در راه رسیدن به حقایق جهان راهنمایی می کند. یکی از این حقایق، «پیشینه مادّه» است که آیات کریمه، راه پژوهش در آن را نشان می دهد. آیه بیستم سوره عنکبوت، به شناخت زمین سفارش کرده تا راه را برای شناخت پیشینه مادّه نشان دهد. بررسی تفاسیر و برخی از آیات و روایات همسو و نیز نگاهی به دیدگاه اخترشناسان درباره پیشینه خلقت و «انفجار بزرگ» نشان می دهد که شناخت زمین، راه کاری دست یافتنی برای شناخت پیشینه جهان بوده و شاید در مقایسه با فیریک نجوم, کم هزینه تر و در دسترس تر برای پژوهشگران همه کشورها باشد. شناساندن مسیری برای دسترسی آسان و همگانی پژوهشگران به پاسخ این پرسش تاریخی، ویژگی این نوشتار است.

این نوشتار بر آن است تا با توجّه به جایگاه عترت در کنار قرآن به عنوان جانشینان پیامبر در هدایت گری جامعه، تلاش های آن بزرگواران را در هدایت جامعه و مبارزه با ارزش های جاهلی با بیان یک مصداق مشخّص، تبیین کند. برخورد ائمّه با ضرب المثل جاهلی «النّار و لا العار» که نماد یک ارزش جاهلی است، بررسی و نمونه هایی از برخورد قرآن و عترت و همچنین تأثیرات آن بر جامعه ارائه شده است.