لعبت زبردست

لعبت زبردست

مدرک تحصیلی: استادیار برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۹ مورد از کل ۱۹ مورد.
۱.

تحلیلی بر اصول عقلانیت اکولوژیک، زیست پذیری و پایداری خانه های بومی مناطق کویری، پژوهش موردی: بناهای بافت تاریخی شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 115 - 134

کلید واژه ها: بافت تاریخی پایداری معماری خانه های بومی زیست پذیری عقلانیت اکولوژیک مناطق کویری یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 194 تعداد دانلود : 295
هدف پژوهش حاضر شناخت الگوهای اجرایی عقلانیت اکولوژیک در جهت ارتقای زیست پذیری در بناهای مسکونی کویری شهر یزد بوده است. روش انجام پژوهش توصیفی – تحلیلی و استنباطی بوده و معیارهای مؤثر در ارزیابی الگوی اجرایی عقلانیت اکولوژیک با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و نظرات کارشناسان تعیین شدند. به منظور ارزیابی از 20 معیار اصلی استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها پیمایش (نمونه گیری هدفمند، 4 خانه بومی از بافت کهن شهر کویری یزد) و پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی 86/0 و جامعه آماری شامل متخصصان شهرسازی، معماری و محیط زیست آگاه به معماری بومی مناطق کویری بود. نوآوری پژوهش، بررسی ارتباط عقلانیت اکولوژیک و زیست پذیری شهرهای کویری به خصوص در مقیاس معماری بنا است. نتاج نشان داد سکونتگاه های کهن کویری بر پایه اصول و قواعد عقلانیت اکولوژیک شکل گرفته و سمبلی از پایداری است. ازاین رو بازآفرینی اصول عقلانیت اکولوژیک در مقیاس های متعدد، می تواند زمینه ساز ارتقای پایداری و زیست پذیری بافت های شهری معاصر باشد. 
۲.

تحلیل روند تغییر خدمت تنظیمی ترسیب کربن شهر تهران، متأثر از فرایندهای فضایی موزاییک سیمای سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 253 - 283

کلید واژه ها: ترسیب کربن تغییرات کاربری اراضی تهران فرایندهای فضایی سیمای سرزمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 840 تعداد دانلود : 720
مطالعه حاضر، با هدف تبیین راهبرد بوم شناختی جامعه شناختی شبکه کاربری/ پوشش اراضی شهر تهران، سعی در شناخت فرایندهای فضایی تغییر الگوی موزاییک سیمای سرزمین و چگونگی تأثیر آن بر عملکرد ترسیب کربن طی سه دهه بین 1990 2020 دارد. در این مطالعه، نقش سنجه های سیمای سرزمین در شناسایی تغییرات الگوی فضایی موزاییک سیمای سرزمین و تلفیق آن با داده های حاصل از مدل سازی خدمات اکوسیستمی اهمیت می یابد. در این زمینه، پس از بررسی روند تغییرات ساختاری عملکردی موزاییک سیمای سرزمین با استفاده از مدل الگوریتم درخت تصمیم گیری و مدل InVEST به تحلیل پیچیدگی ارتباط بین الگوی فضایی سیمای سرزمین و کمیت خدمت تنظیمی ترسیب کربن در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین با استفاده از سنجه ها و داده های حاصل از مدل InVEST پرداخته شد. یافته ها نشان می دهند میزان خدمت تنظیمی ترسیب کربن در همه دوره ها متأثر از فرایند فضایی «تجمع» در لکه های ساخت وساز روند کاهشی داشته است. همچنین در بازه زمانی 1990 2000 بیشترین میزان از دست رفتن ذخیره کربن، به مقدار 291656 تن (58/9%)، به واسطه تأثیر فرایندهای فضایی «حذف» در اراضی سبز و «قطعه قطعه شدگی» در اراضی بایر رخ داده است. در فاصله 2000 2010 و 2010 2020 نیز کاهش مقدار ذخیره کربن برابر با میزان 182209 (62/6%) و 159688 (22/6%) تن بوده است. در این زمینه، تأثیر تغییر شاخص تعداد لکه در اراضی سبز و بایر برای همه دوره ها با افزایش ریزدانگی همراه بوده است که بیانگر وجود رابطه ای معکوس با میزان ترسیب کربن است. از سوی دیگر، کاهش سایر سنجه ها در خصوص اراضی سبز و بایر از وجود رابطه ای مستقیم با از دست رفتن میزان ترسیب کربن در بازه زمانی یادشده نشان دارد. در سطح سیمای سرزمین نیز کاهش ناهمگنی و ساده سازی الگوی فضایی موزاییک سیمای سرزمین منجر به کاهش میزان ترسیب کربن شده است. از این منظر، لازم است شناخت فرایندهای فضایی مؤثر بر الگوی ساخت سیمای سرزمین در اولویت تکمیل فرایند ارزیابی تأثیرات توسعه شهری بر جریان خدمات تنظیمی ترسیب کربن قرار گیرد.
۳.

ارزیابی تغییرات فضایی - زمانی زیرساخت سبز شهری مبتنی بر الگوریتم درخت تصمیم گیری فرآیندهای فضایی، مطالعه موردی: سیمای سرزمین تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲۲ 167 - 188

کلید واژه ها: تغییرات کاربری اراضی زیرساخت سبز فرآیند فضایی الگوی ترکیب و توزیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 639 تعداد دانلود : 407
گسترش سریع شهرنشینی به همراه تغییرات بی رویه در کاربری/پوشش اراضی سیستم سیمای سرزمین تهران باعث اختلال در الگوی ترکیب و توزیع زیرساخت سبز شهری شده است. هدف از تحقیق حاضر تحلیل تغییرات فضایی-زمانی الگوی زیرساخت سبز شهری تهران متأثر از فرآیندهای فضایی سیمای سرزمین در بازه زمانی 2030-1990 (4 دوره 10ساله) می باشد. رویکرد پژوهش حاضر، شناسایی: (1) تأثیر انواع فرآیندهای فضایی در تغییر الگوی ساخت سیمای سرزمین و (2) روابط فیمابین الگوی ساخت فضایی سیمای سرزمین و فرآیندهای بوم شناختی در شکل گیری ظرفیت ها و محدودیت های سرزمین شهری است. برای این مقصود از الگوریتم درخت تصمیم گیری در راستای شناسایی فرآیندهای فضایی و از سنجه های سیمای سرزمین در تحلیل تأثیر فرآیندهای فضایی بر تغییر الگوی ترکیب و توزیع سیمای سرزمین تهران بهره گرفته شد. داده های کاربری/پوشش اراضی مورد نیاز، از تصاویر ماهواره ای لندست (1990 تا 2020) به دست آمد. به منظور پیش بینی تغییرات کاربری/پوشش اراضی برای سال 2030 از مدل CA-Markov استفاده شد. کمّی کردن سنجه های سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین در ۴ دوره زمانی مورد نظر انجام گرفت. یافته ها نشان می دهند در سطح کلاس و در بازه زمانی بین سال های1990 تا 2020، فرآیندهای فضایی " حذف " و " قطعه قطعه شدن " به ترتیب سبب کاهش تعداد و مساحت اراضی سبز و باز در الگوی ترکیب و هم چنین کاهش پیوستگی و پراکنش نامتعادل آن ها در الگوی توزیع زیرساخت سبز سیمای سرزمین تهران شده است. همین طور در تمامی دوره های زمانی، فرآیند فضایی " تجمع " در لکه های ساخت و ساز تکرار شده است. داده های پیش بینی برای سال 2030 نیز بیانگر تأثیر فرآیند فضایی " حذف " بر هر دو کاربری/پوشش اراضی سبز و باز زیرساخت سبز سیمای سرزمین تهران می باشد. در سطح سیمای سرزمین نیز در بازه زمانی مورد بررسی شاهد ساده تر شدن بستر سیمای سرزمین در نتیجه غلبه کاربری های ساخت و ساز هستیم. نتایج حاصل برای تعیین نقشه راه برنامه ریزی الگوی فضایی زیرساخت سبز شهری کاربرد دارند.
۴.

ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث بندر چمخاله با استفاده از روش ماتریس RIAM(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 1 - 16

کلید واژه ها: اثرات زیست محیطی احداث بندر ماتریس RIAM چمخاله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 283 تعداد دانلود : 156
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات زیست محیطی احداث بندر چمخاله در دو فاز ساختمانی و بهره برداری با استفاده از روش ماتریس RIAM انجام گردید. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است. اطلاعات مورد نیاز با مرور گزارش ارزیابی پروژه، مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش 8840 نفر جمعیت شهر چاف و چمخاله در سال 1395 بوده است. در نتیجه با استفاده از ماتریس ارزیابی اثرات سریع، به تعیین اهمیت اثرات حاصل از احداث بندر پرداخته شد. نوآوری تحقیق، ارزیابی اثرات زیست محیطی پیش از اجرای پروژه به منظور پیش بینی اثرات پروژه بوده است. نتایج نشان داد که پروژه در هر دو فاز ساختمانی و بهره برداری دارای اثرات مثبت قابل توجهی در بخش اجتماعی و اقتصادی است که از مهم ترین آن ها ایجاد شغل، افزایش سطح درآمد، بهبود سیستم حمل و نقل، افزایش سرمایه گذاری در منطقه و دسترسی به کالا و خدمات می باشد و مهم ترین تأثیرات منفی پروژه، در بخش محیط فیزیکی و بیولوژیکی است که ازجمله می توان به ایجاد آلودگی هوا، آلودگی صدا، تغییر کیفیت آب، از بین رفتن خصوصیات خاک و همچنین تأثیرات بر حیات گیاهی و جانوری اشاره کرد که با اقداماتی نظیر محدود کردن عملیات لایروبی در دوره های حساس زندگی جانداران و توسعه پوشش گیاهی در محدوده احداث بندر می توان در جهت کاهش این اثرات گام برداشت.
۵.

مدل مفهومی بسط عقلانیت اکولوژیک از طریق یادگیری اجتماعی در برنامه ریزی شهرهای تاب آور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 59 - 77

کلید واژه ها: تاب آوری شهرهای کهن عقلانیت اکولوژیک یادگیری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 286 تعداد دانلود : 83
سکونتگاه های شهری معاصر با توسعه، دگرگونی و پیچیدگی روزافزون موجب اختلال در نظام اکولوژیک و پیوند انسان- طبیعت، بخصوص در شهرهای کویری شده و بحران قرن بیست و یکم یا کاهش تاب آوری شهری را رقم زده است. بسیاری از الگوهای ارتباطی انسان -طبیعت و راه حل های الهام گرفته از محیط طبیعی حامی اصول و مفاهیم تاب آوری و پایداری است. به منظور کاربست ابعاد انسانی در برنامه ریزی، لازم است که عقلانیت اکولوژیک یا به عبارتی ایده های مبتنی بر شواهد، اصول و استراتژی های پیوند انسان- طبیعت تجلی یافته در شهرهای کهن، استخراج، انتقال و در ساختار و عملکرد اکوسیستم شهری بکار گرفته شود. ازاین رو، هدف مطالعه حاضر، ایجاد شهرهای تاب آور از طریق عقلانیت اکولوژیک و جستار حلقه پیوندی عقلانیت اکولوژیک و تاب آوری شهری است. این مطالعه یک بررسی توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات روش کتابخانه ای است. ضمن استنتاج و تطبیق مؤلفه های ساختاری- عملکردی فرایند یادگیری اجتماعی و عقلانیت اکولوژیک، یادگیری اجتماعی به عنوان حلقه کاتالیزوری در بسط عقلانیت اکولوژیک و ارتقاء تاب آوری استنتاج شده است و با استفاده از مدل ساختاری-تفسیری، مؤلفه های استراتژیک در بسط عقلانیت اکولوژیک استخراج و درنهایت مدل مفهومی بسط عقلانیت اکولوژیک در برنامه ریزی شهرهای تاب آور از طریق حلقه پیوندی یادگیری اجتماعی ارائه شده است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که مؤلفه های قابلیت درک پیچیدگی و ظرفیت انعطاف پذیری دو فاکتور استراتژیک در ابزار بسط عقلانیت اکولوژیک در جهت برنامه ریزی شهرهای تاب آور است و یادگیری اجتماعی به عنوان ابزار مدیریتی سازگارانه و مشارکتی نقش قابل ملاحظه ای در انتقال عقلانیت اکولوژیک و ارتقاء تاب آوری شهری دارد.
۶.

نقش دالان های جریان باد در ارتقاء تاب آوری در شهرهای کهن کویری (مطالعه موردی: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 1 - 52

کلید واژه ها: دالان های اکولوژیک اکولوژی شهری تاب آوری شهر کویری عقلانیت اکولوژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 878 تعداد دانلود : 975
غفلت از شاخص های بنیادین اکولوژیک شهری منجر کاهش تاب آوری در برابر تغییر شرایط محیطی می شود. سیستم های اجتماعی- اکولوژیک کهن نتایج چندین هزاره مداخلات درسیمای سرزمین و ذخیره گاهی ارزشمند از تجربیات موفق و ناموفق است که می تواند به عنوان محرک یا بازدارنده تصمیمات در فرایندهای برنامه ریزی آتی عمل نماید. هدف مطالعه حاضر استنتاج اصول و قواعد عقلانیت اکولوژیک حاکم بردالان های جریان باد و ارائه راهبردهای ساختاری-عملکردی در شبکه های اکولوژیک شهرهای کهن کویری (شهر یزد به عنوان مورد مطالعاتی) به منظور ارتقاء تاب آوری است. روش تحقی ق ب ر مبن ای تحلی ل محت وای ادبی ات موضوع، به بازبینی اهمیت دالان های اکولوژیک در ارتقاء تاب آوری شهری، استنتاج اصول عقلانیت اکولوژیک می پردازد و س پس با تحلی لی اکتش افی، اصول و قواعد عقلانیت اکولوژیک حاکم بر شبکه های دالانی جریان باد در شهر یزد، در سه مقیاس کلان (شهری-فراشهری)، میانی (محله ای) و خرد (بناهای ساختمانی) بازشناسی می شود. نتایج مطالعه حاکی از آن است که الگوهای ساختاری-عملکردی، موقعیت قرارگیری و جهت گیری، تناسبات و نظم هندسی، اتصالات و ارتباطات، جنس و رنگ مصالح، تنوع ساختاری-عملکردی و ترکیب ساختاری-عملکردی در دالان های جریان باد و راهبردهای بازآفرینی ساختاری-عملکردی مبتنی بر عقلانیت اکولوژیک در شبکه های دسترسی و دالان های شهری از اهمیت قابل توجهی در ایجاد شبکه های اکولوژیک و ارتقاء تاب آوری برخوردار است.
۷.

بازشناسی اصول عقلانیت اکولوژیک در سازه های آبی کهن شهرهای کویری (مطالعه موردی: قنات وقف آباد یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 1 - 51

کلید واژه ها: سازه های آبی کهن شبکه های اکولوژیک قنات وقف آباد یزد معاصرسازی ساختار و عملکرد شهری عقلانیت اکولوژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 914 تعداد دانلود : 558
امروزه سیمای سرزمین بسیاری از شهرهای کهن کویری با دارا بودن بسترهای طبیعی و الگوهای یکپارچه حاصل از کنش های انسانی و محیط های طبیعی در قالب سکونتگاه ، رو به زوال گرائیده است. رنگ باختن بن مایه های پایداری و تاب آوری، بر لزوم بازشناسی و کاربست مفاهیم حاکم بر ساختار و عملکرد شبکه های اکولوژیک و الگوهای حاصل از تعاملات سیستم های اجتماعی-اکولوژیک که بازتابی از اصول عقلانیت اکولوژیک در فرایند برنامه ریزی شهری بوده است، تأکید دارد. در مطالعه تطبیقی- استنتاجی حاضر، با استفاده از روش اسنادی و مطالعه منابع مکتوب، ضمن تحلی ل محت وایی ادبی ات موضوع، به تبیین عقلانیت اکولوژیک و استنتاج اصول عقلانیت اکولوژیک پرداخته شده است. بر اساس مطالعات میدانی، و استنتاج معیارهای ساختاری، عملکردی و مدیریتی حاکم بر سازه های آبی شهر یزد، مصادیق اصول عقلانیت اکولوژیک در سازه های آبی کهن در سه مقیاس کلان، میانی و خرد در سیمای سرزمین شهر یزد مورد واکاوی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که معیارهای ساختاری، عملکردی و مدیریتی سازه های آبی تاریخی با اصول عقلانیت اکولوژیک منطبق است. عقلانیت اکولوژیک با ایجاد ترکیب بندی، آرایش فضایی، ارتباط و تنوع عملکردی لکه ها و کریدورهای اختلاطی در شبکه سازه های آبی شهر کویری یزد، زمینه ای را برای ایجاد شبکه های اکولوژیک و پایداری سیماهای سرزمین شهری ایجاد نموده است.
۸.

The Role of Environmental Ethics in Sustainable Tourism Development(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: International Journal of Ethics and Society, Vol ۱, No ۱, (۵-۲۰۱۹) 17-21
تعداد بازدید : 416 تعداد دانلود : 990
Background: Today, tourism is recognized as one of the largest and fastest growing industries which has been highly regarded by governments for its diverse benefits, including job creation, increasing local and national revenues, expanding entrepreneurial opportunities, making optimal economic investment, and improving the security by reducing political tensions. Nevertheless, tourism can have various economic, social, and cultural consequences on the environment and local communities. Therefore, there are serious ethical considerations in terms of environmental degradation and negative social and cultural impacts of tourism that need to be taken into account in tourism development programs. The aim of this research is to study the role of environmental ethics in sustainable tourism development and provide ethical environmental solutions in the development of tourism. Conclusion: Considering the fact that, in most cases, few may benefit from tourism development, while its adverse effects influence the society and the environment, ethical solutions such as understanding the real values of nature, assessing the environmental and social impacts of tourism development plans, estimating the carrying capacity of the destination, focusing on sustainable forms and alternative tourism, and establishment of effective laws and regulations are required for a more sustainable and ethical tourism development.
۹.

ارزیابی اثرات اجتماعی طرح های توسعه بر جوامع محلی مطالعه موردی: طرح احداث بندر چمخاله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۶ 215 - 232

کلید واژه ها: ارزیابی اثرات اجتماعی طرح توسعه جامعه محلی چمخاله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 823 تعداد دانلود : 847
طرح های توسعه ای همواره پیامدهای مثبت و منفی به همراه داشته که بیشترین پیامدهای این طرح ها، متوجه جوامع محلی است؛ بنابراین جهت برآورد پیامدها و تقلیل اثرات منفی طرح های توسعه، لازم است تا ارزیابی اثرات اجتماعی در مورد طرح ها انجام گیرد. لذا در این پژوهش، به ارزیابی اثرات اجتماعی طرح احداث بندر چمخاله بر جوامع محلی پرداخته شد. بدین منظور اثرات طرح بر 7 شاخص کیفیت زندگی، فرصت رشد و توسعه، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اقتصاد، محیط بیولوژیکی و محیط فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از مشاهدات میدانی، مصاحبه های فردی و گروهی و همچنین ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش 8840 نفر جمعیت شهر چاف و چمخاله در سال 1395 بوده که بر اساس فرمول کوکران، 400 پرسشنامه به روش تصادفی طبقه ای توزیع گردید. داده های حاصل از پرسشنامه از طریق آمار توصیفی در محیط نرم افزار SPSS 20 و آمار استنباطی در محیط نرم افزار8.80 LISRELمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثرات احداث بندر بر شاخص های کیفیت زندگی، فرصت رشد و توسعه و اقتصاد به دلیل توسعه منطقه، توسعه زیرساخت ها، ایجاد فرصت های شغلی جدید و ایجاد سرمایه گذاری های جدید در منطقه که سبب ارتقای سطح زندگی و بهبود وضعیت معیشتی و رفاه نسل های آینده می گردد، مثبت خواهد بود. اما تأثیر احداث بندر بر شاخص های انسجام اجتماعی و محیط فیزیکی و بیولوژیکی، به دلیل ایجاد تضادهای فرهنگی بین جمعیت مهاجر، عملیات لایروبی، عملیات خاک برداری و خاک ریزی، تردد وسایل نقلیه سنگین و آلودگی ناشی از آب توازن کشتی ها که تأثیرات مهمی بر محیط زیست منطقه بر جای می گذارند، منفی خواهد بود. بر این اساس لازم است با اقداماتی نظیر محدود کردن عملیات لایروبی در طول دوره های حساس زندگی جانداران و احیا و توسعه پوشش گیاهی با گونه های بومی و سازگار با شرایط منطقه، اثرات منفی حاصل از طرح را تا حد زیادی کاهش داد.
۱۰.

برنامه ریزی گسترش کالبدی فضاهای سبزشهر بندرعباس با استفاده از تکنیک متاسوات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 31 - 47

کلید واژه ها: برنامه ریزی راهبردی - فضایی گسترش کالبدی پارک ها و فضاهای سبز تکنیک متاسوات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 981 تعداد دانلود : 764
تلاش برای به ثبات رساندن خدمات رسانی پارک ها وفضاهای سبز در شهرهایی مانند بندرعباس احتیاج به برنامه ریزی راهبردی کارآمدی دارد. پژوهش حاضر با هدف توسعه راهبردی کالبدی پارک ها وفضاهای سبز شهربندرعباس برای نخستین بار مدل راهبردی Meta-SWOT را در پژوهش های شهری و منطقه ای معرفی کرده است. برای اجرای این پژوهش از روش توصیفی -  تحلیلی استفاده شده است و روش جمع آوری داده ها و تحلیل اطلاعات موردنیاز به صورت اسنادی و میدانی است. برای تدوین راهبردی توسعه و تشریح اهداف، منابع و توانایی ها و عوامل کلان محیطی از تکنیک تحلیلی Meta-SWOT استفاده شده است. بر اساس نتایج، عامل خشکسالی به عنوان بزرگترین مانع کلان محیطی بر سر راه توسعه و مدیریت پارک ها وفضاهای سبز محسوب می شود. در بین عوامل مؤثر جهت مدیریت و توسعه کالبدی پارک ها وفضاهای سبزدر شهر بندرعباس، مشارکت و همکاری مردم ، وجود زیرساخت های مناسب و وجود نیروی انسانی متخصص و درصدر همه مجاورت با خلیج فارس از بالاترین تناسب راهبردی برخوردار است. از این رو باید به این عوامل توجه ویژه ای کرد، اما وجود کتابخانه و مراکزی مانند باغ گلها وهمچنین، وجود افراد و استادان باتجربه و به نوعی آموزش های تخصصی و فنی به نیروهای مورد نیاز برای حل محدودیت های نیروی انسانی بایستی در صدر اقدامات اجرایی قرار گیرد.   
۱۱.

ارزیابی عملکرد رسانه های خبری ایران با استفاده از نقد رتوریک (مطالعه موردی: بحران کم آبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ 37 - 48

کلید واژه ها: سواد اطلاعاتی توسعه پایدار دانش کشاورزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 850 تعداد دانلود : 283
با توجه به گستردگی مسائل محیط زیستی و ضرورت توجه به آنها بخصوص بحران کم آبی در کشور ایران، نیاز مبرمی به آگاه سازی و آموزش عمومی جهت اتخاذ رفتارهای مناسب در این زمینه احساس می شود. یکی از روش های هدفمند و اصولی برای مواجهه با این بحران، تمرکز بر روی زمینه ی ارتباطات محیط زیستی می باشد، چراکه دامنه ی گسترده ای از جامعه ی انسانی را تحت تأثیر خود قرار داده و می تواند آنان را در راستای حفظ محیط زیست خود ترغیب نماید. با توجه به بررسی های انجام گرفته در زمینه ی ارتباطات محیط زیستی، می توان به این نتیجه رسید که پژوهش های اندکی در این زمینه صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از دو روش کیفی و کمی، تحلیل بر روی سه منبع خبری ایرنا، وزارت نیرو و صداوسیما با تأکید بر بحران کم آبی در کشور ایران صورت گرفته است. در این پژوهش به پیشنهاد و معرفی ارزش های خبری برای تحلیل رتوریکی محیط زیست در وضعیت بحران پرداختیم و بر این اساس تحلیل آماری و رتوریکی بر روی اخبار منعکس گردیده از سه ارگان ذکرشده صورت پذیرفته است. نتایج نشان می دهد که رسانه ی خبری ایرنا با بیشترین تعداد خبر و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با کمترین تعداد خبر به پوشش خبری از بحران کم آبی پرداخته اند و همچنین تحلیل های کیفی نشانگر لزوم وجود تعریفی درست از مسائل پیچیده ی محیط زیستی نزد کنشگران رسانه و تمرکز بیشتر رسانه های تصویری بر روی اخبار محیط زیستی می باشد. درنهایت به ارائه ی پیشنهاد های پژوهشی و ارائه ی راهبرد پرداخته شده است.
۱۲.

ارزیابی عملکرد رسانه های خبری ایران با استفاده از نقد رتوریک، (مطالعه موردی: بحران کم آبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 37 - 48

کلید واژه ها: ارتباطات محیط زیستی بحران کم آبی رتوریک خبر توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 787 تعداد دانلود : 806
با توجه به گستردگی مسائل محیط زیستی و ضرورت توجه به آنها بخصوص بحران کم آبی در کشور ایران، نیاز مبرمی به آگاه سازی و آموزش عمومی جهت اتخاذ رفتارهای مناسب در این زمینه احساس می شود. یکی از روش های هدفمند و اصولی برای مواجهه با این بحران، تمرکز بر روی زمینه ی ارتباطات محیط زیستی می باشد، چراکه دامنه ی گسترده ای از جامعه ی انسانی را تحت تأثیر خود قرار داده و می تواند آنان را در راستای حفظ محیط زیست خود ترغیب نماید. با توجه به بررسی های انجام گرفته در زمینه ی ارتباطات محیط زیستی، می توان به این نتیجه رسید که پژوهش های اندکی در این زمینه صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از دو روش کیفی و کمی، تحلیل بر روی سه منبع خبری ایرنا، وزارت نیرو و صداوسیما با تأکید بر بحران کم آبی در کشور ایران صورت گرفته است. در این پژوهش به پیشنهاد و معرفی ارزش های خبری برای تحلیل رتوریکی محیط زیست در وضعیت بحران پرداختیم و بر این اساس تحلیل آماری و رتوریکی بر روی اخبار منعکس گردیده از سه ارگان ذکرشده صورت پذیرفته است. نتایج نشان می دهد که رسانه ی خبری ایرنا با بیشترین تعداد خبر و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با کمترین تعداد خبر به پوشش خبری از بحران کم آبی پرداخته اند و همچنین تحلیل های کیفی نشانگر لزوم وجود تعریفی درست از مسائل پیچیده ی محیط زیستی نزد کنشگران رسانه و تمرکز بیشتر رسانه های تصویری بر روی اخبار محیط زیستی می باشد. درنهایت به ارائه ی پیشنهاد های پژوهشی و ارائه ی راهبرد پرداخته شده است.
۱۳.

مدل سازی مکانی-زمانی کیفیت محیط زیست شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۷) 229 - 247

کلید واژه ها: تحلیل حساسیت ضریب هم بستگی کیفیت محیط زیست شهری مدل سازی منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 832 تعداد دانلود : 780
کیفیت محیط زیست شهری معیار سنجش و اندازه گیری درجه مناسب بودن محیط زیست انسان است. درواقع میزان توان محیط برای شکل گیری نیازهای افراد جامعه و پاسخگویی به آن محسوب می ِشود و از عوامل مختلفی تأثیر می پذیرد. با توجه به تغییرات شاخص های محیطی در مناطق شهری، هدف اصلی این پژوهش مدل سازی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیط زیست شهری است. به منظور مدل سازی هریک از شاخص ها از داده های میدانی مکان مبنا و تصاویر ماهواره ای استفاده شد. شاخص ها شامل دو بعد طبیعی و انسان ساخت است. برای تلفیق شاخص ها و مدل سازی کیفیت محیط زیست شهری با توجه به ماهیت مباحث کیفی و محیطی که با عدم قطعیت همراه است، از منطق فازی استفاده شد. در شهر تهران به دلیل تراکم بالای جمعیت و فعالیت، محیط زیست شهری اهمیت زیادی دارد. بدین منظور مناطق 3، 6 و 11 شهر تهران انتخاب شدند. این مناطق در امتداد شمالی-جنوبی شهر تهران قرار دارند. نتایج نشان می دهد تغییرات کیفیت محیط زیست شهری در منطقه موردمطالعه روندی شمالی-جنوبی دارد. کیفیت محیط زیست شهری نیز از شمال به جنوب کاهش می یابد. از نظر تغییرات زمانی در دو فصل بهار و تابستان در مقایسه با دو فصل پاییز و زمستان کیفیت محیط زیست شهری وضعیت بهتری دارد؛ بنابراین تابعی از زمان و مکان محسوب می شود. نتایج تحلیل حساسیت نشان می دهد تأثیر تغییر ورودی ها بر نتیجه مدل در همه متغیرها بین 2 تا 17 درصد است. نتایج مدل سازی نیز از یک یا چند متغیر خاص تأثیر نمی پذیرد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت نتایج مدل سازی قابل اعتماد است.
۱۴.

برنامه ریزی اکولوژیک خیابان به منظور ارائه راهبرد مناسب در مدیریت شهری با استفاده از تکنیک AHP و SWOT (مطالعه موردی: خیابان آزادی کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۱) 123 - 134

کلید واژه ها: برنامه ریزی اکولوژیک AHP SWOT خیابان آزادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 928 تعداد دانلود : 297
خیابان های واقع در کلان شهرها به منظور تسهیل عبور و مرور وسایل نقلیه طراحی شده اند. با افزایش تعداد وسایل نقلیه و ظرفیت محدود عبور و مرور سطح کیفی خیابان ها به شدت رو به کاهش است. ارتباط خیابان ها با محیط زیست و اجتماع فراموش شده است و شرایط نامطلوب و ناپایدار برای زندگی در خیابان و بافت اطراف بوجود آورده است. خیابان با برقراری مناسب تبادلات و ارتباطات کلیدی، فضایی و اجتماعی شهر، می تواند در حیات و سرزندگی فضاهای شهری بیشترین نقش را داشته باشد. خیابان های اکولوژیک، با در نظر گرفتن نیازهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه مورد نظر، سعی بر ایجاد زمینه ی حضور کلیه افراد دارد. وجود معیارهای خیابان های اکولوژیک، خیابان های همه شمول و خیابان هایی با کیفیت بصری و حسی و توسعه پایدار در شهر نیازمند طراحی خیابان اکولوژیک شهری است. هدف از ارائه این مقاله در نظر گرفتن معیارهای مؤثر در برنامه ریزی خیابان اکولوژیک است که با مطالعات میدانی و اسناد کتابخانه ای و اینترنتی به دست آمده اند قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای خیابان آزادی را استخراج کرده و در نرم افزار Expert Choice آن ها را رتبه بندی نموده و در نهایت با استفاده از ماتریس SWOT آن ها را تحلیل نموده و راهبرد تدافعی در برنامه ریزی خیابان آزادی بدست آمد. بنابراین استراتژی های تعیین شده موقعیت بحرانی خیابان آزادی را از نظر اصول اکولوژیکی نشان می دهند که باید در برنامه ریزی های شهری مورد توجه قرار گیرند.
۱۵.

تحلیل عوامل مؤثر در وضعیت محیط زیست انسانی شهر تهران براساس مدل DPSIR(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۴) 277 - 295

کلید واژه ها: زیستگاه انسانی سکونتگاه انسانی گزارش وضعیت محیط زیستی مدل DPSIR SoE

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 612 تعداد دانلود : 345
اهمی ت محیط های مس کونی ش هری به عنوان سکونتگاه های اصل ی م ردم، روزبه روز در ح ال افزای ش اس ت. در این بین، تراکم بالای جمعیت در نواحی شهری کیفیت محیط زیست این مناطق را کاهش داده است که به همین دلیل باید به کیفیت این زیستگاه ها توجه ویژه ای شود. این مطالعه با هدف شناسایی زنجیره های عل ت و معل ولی، به صورت توصیفی-تحلیلی براساس مدل DPSIR با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و تجزیه وتحلیل آماری در سال ۱۳۹2 انجام شده است. نتایج حاصل از بررسی مؤلفه های زیستگاه شهر تهران در قالب نیروی محرکه، اثر، وضعیت، فشار و پاسخ مدل DPSIR، نشان می دهد میزان استقرار جمعیت و مراکز کار و فعالیت توأم با بی انضباطی کالبدی از مهم ترین شاخصه های مؤثر به عنوان نیروی محرکه زیستگاه شهر تهران است. در این بین، تحت تأثیر مستقیم نیروی محرکه شهرنشینی شتابان، فشار بر منابع اکولوژیکی و بر منابع طبیعی شهر محسوس است، اما عمده ترین وضعیت نیروی محرکه شهرنشینی شتابان برای تمام متغیرها به رغم مثبت بودن روندها، در مقایسه با وضعیت ایده آل و استاندارد چندان مناسب نیست. همچنین مهم ترین آثار وضعیت مطلوب یا نامطلوب اجزا و بخش های عمده یک زیستگاه در قالب دو بخش آلودگی ها و سلامت و بهداشت عمومی منعکس می شود. در این بین از بهترین پاسخ های موجود می توان به تهیه و انتشار نخستین گزارش وضعیت محیط زیست شهر تهران، تصویب و ابلاغ طرح جامع راهبردی ساختاری این شهر در سال 1387، تصویب طرح تفصیلی شهر تهران در سال 1388 و الزام به تهیه برنامه عملیاتی شهرداری تهران اشاره کرد.
۱۶.

ارزیابی یکپارچگی مناطق حفاظت شده با به کارگیری رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین (منطقة مورد مطالعه: پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: از هم گسیختگی متریک های سیمای سرزمین اکولوژی سیمای سرزمین پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 505 تعداد دانلود : 158
ازهم گسیختگی سیمای سرزمین بر اثر ساختن جاده ها، رشد زیربناهای شهری و دیگر کاربری های انسانی به وجود می آید که در مناطق حفاظت شده باعث ازبین رفتن زیستگاه ها می شود و بر حیات وحش از جمله گونه های مهم تأثیر زیادی می گذارد. این امر سبب شده است پایش و مدیریت مناطق حفاظت شده از طریق علم اکولوژی سیمای سرزمین و کمی کردن ازهم گسیختگی به امری مفید و کمک کننده بدل شود. هدف این تحقیق کمی کردن ازهم گسیختگی پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی است. برای رسیدن به این هدف با به کارگیری تکنیک های RS و GIS کاربری های منطقه استخراج شد و با به کارگیری متریک های سیمای سرزمین (CA، CAP، TE، MSI، NP، MPS و MNN) در سطح کلاس ازهم گسیختگی منطقه بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد در کل منطقه، لکه های مرتع خوب یکپارچه تر شد، ولی تعارضات موجود در منطقه مانند کاربری های معدن، کشاورزی و شهری باعث دورترشدن این لکه ها از یکدیگر شده است که پیشنهاد می شود این تعارضات تا حد امکان کاهش یابند.
۱۷.

مقایسه اثربخشی آموزش محیط زیست با استفاده از آموزش رسمی و غیررسمی در دانش آموزان پایه ششم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: اثربخشی سخنرانی آموزش رسمی آموزش غیررسمی پرسش و پاسخ آموزش محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 225
هدف از این پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش محیط زیست در دانش آموزان پایه ششم ابتدایی بود. برای اجرای این پژوهش، از آموزش رسمی و غیررسمی استفاده شد. روش تحقیق نیمه تجربی بوده که جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهر کرج تشکیل داده اند. از میان مناطق ۱۲ گانه شهر کرج، منطقه ۵ و دبستان دخترانه نگین البرز انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها یک پرسشنامه محقق ساخته دارای دو بخش با هدف میزان نگرش و عملکرد به همراه سه آزمون بود. مقدار آلفای کرونباخ ۸۵/۰ به دست آمد. دانش آموزان به صورت تصادفی در دو گروه رسمی و غیررسمی تقسیم شدند. در دو گروه، آزمونی قبل از آموزش، اجرا شد. سپس از تلفیق دو روش سخنرانی و پرسش و پاسخ در آموزش رسمی استفاده گردید. در گروه غیررسمی، یادگیری توسط دانش آموزان صورت گرفت، درنهایت برای هر دو گروه بعد از آموزش و ۲ ماه بعدازآن، آزمونی برگزار شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. نتایج نشان داد، سطح معنا داری t محاسبه شده، قبل از آموزش در دو گروه رسمی و غیررسمی از ۵/۰ بیشتر است (۵/۰P>) و تفاوت معنا داری وجود ندارد. سطح معنا داری t محاسبه شده، بعد از آموزش و ۲ ماه بعد از آموزش در دو گروه رسمی و غیررسمی از ۵/۰ کمتر است (05/0>P) و تفاوت معنا داری وجود دارد؛ بنابراین آموزش محیط زیست به شیوه رسمی و غیررسمی در دانش آموزان پایه ششم ابتدایی دبستان دخترانه نگین البرز شهر کرج اثربخش بوده، اما آموزش غیررسمی محیط زیست، اثربخشی بیشتری از آموزش رسمی محیط زیست، نشان داده است.
۱۸.

استفاده از متریک اندازه مؤثر شبکه در تحلیل از هم گسیختگی پوشش های جنگلی محدودة اثر جاده در پارک ملی گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: محیط شناسی (محیط زیست) دوره سی و هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۸)

کلید واژه ها: پارک ملی گلستان محدودة اثر جاده از هم گسیختگی متریک اندازة مؤثر شبکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 992 تعداد دانلود : 165
از هم گسیختگی یکی از مهم ترین فرایندهای فضایی منجر به بروز تغییر در سیمای سرزمین است که شامل تبدیل پوشش یا زیستگاهی خاص به قطعات کوچکتر و دارای ارتباط کمتر و کاهش پایداری و زیست پذیری آنهاست. از مهم ترین عوامل بروز از هم گسیختگی در زیستگاهها و پوشش های طبیعی، جاده ها هستند. حضور جاده ها در مناطق حساس زیستی، بخصوص مناطق تحت حفاظت، کاهش ارزش ها و کارکردهای مؤثر این گونه مناطق را به همراه خواهد داشت که از بارزترین نمونه های آن در کشور ایران، حضور جاده در پارک ملی گلستان است. این جاده که به علت موقعیتیابی نادرست (واقع شدن در حریم رودخانه) در اثر سیل های اوایل دهة 1380 تخریب شد، مجددا در موقعیت فعلی خود در حال بازسازی و استفاده است. در این تحقیق سعی بر آن است که شاخصی کمی برای آثار منفی ساختاری ناشی از جاده بر پارک ملی گلستان ارایه شود. یکی از متریکهای مناسب برای کمیسازی فرایند از هم گسیختگی، انداة مؤثر شبکه استکه نشان دهندة احتمال اتصال بین دو نقطه در سیمای سرزمین و جدا نشدن آنها به وسیلة موانع ساختاری بوده و برای بررسی تأثیرات ناشی از جاده ها مناسب است. محاسبة این متریک در این واحد فضایی برای دو دورة زمانی (1366 و 1387) مبین کاهشی معادل 40/47 درصد در اندازه آن است که نشان دهندة افزایش از هم گسیختگی و کاهش پیوستگی در پوشش مورد نظر (جنگل های متراکم) در محدودة اثر جاده در پارک ملی گلستان است. با توجه به حساسیت اکولوژیکی بالای جنگل های محل عبور جاده، لازم است پایش آنها جایگاه خاصی در برنامه مدیریتی پارک ملی گلستان داشته باشد.
۱۹.

ارزیابی روند تغییرات تالاب انزلی با استفاده از سنجش از دور و ارائة راه حل مدیریت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: محیط شناسی (محیط زیست) دوره سی و هفتم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۷)
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 526
به طور کلی دو رویکرد در مواجهه با تغییرات محیط زیستی وجود دارد. رویکرد اوّل نادیده گرفتن این تغییرات و ادامه وضع موجود است که نتیجه ای جز تخریب بیشتر محیط زیست در پی نخواهد داشت. رویکرد دیگر شناسایی این تغییرات از گذشته تا کنون و تدوین برنامة مدیریت محیط زیستی برای کنترل این تغییرات و برنامه ریزی برای بهبود وضعیت محیط زیست است. تالاب بین المللی انزلی از جمله تالاب های حفاظت شده ایران است که عواملی مانند مصارف آب، ورود آلودگیها و تغییر کاربری نقش مؤثری در تغییرات آن دارند. در این تحقیق سعی برآنست که با شناسایی روند تغییرات محیط زیستی تالاب انزلی در یک دورة زمانی دهساله با استفاده از سنجش از دور و سامانة اطلاعات جغرافیایی، به نوعی مدیریت محیط زیستی برای این تالاب دست یافت. برای این منظور ابتدا تصاویر ماهواره ای مربوط به دوره های زمانی مورد نظر تهیه و تفسیر شد و نقشه سازی از این تالاب صورت گرفت تا اطلاعات مورد نیاز برای بررسی روند تغییرات تالاب از گذشته تا کنون به صورت کمی به دست آید. سپس بین اطلاعات کمی به دست آمده از دوره های مورد نظر مقایسه صورت گرفت و روند تغییرات تالاب انزلی در این دوره زمانی استخراج شد. یافته های این تحقیق نشان میدهد که تالاب انزلی طی دوره ده ساله مورد مطالعه، دچار تخریب شده و تغییرات پدیده های مرتبط با آن مانند نوع پوشش گیاهی و مساحت بخش آبگیر تالاب به سمت افزایش تغذیه گرایی است. علاوه بر آن مساحت تالاب تحت تأثیر نوسانات دریای خزر و پیشروی و پسروی آب این دریا قرار دارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان