سید احمد رهنمایی

سید احمد رهنمایی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علوم تربیتی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
پست الکترونیکی: rahnama@qabas.net

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

ملاک های علم نافع از منظر اسلام و غرب با تأکید بر اندیشه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 113 تعداد دانلود : 896
علم نافع و سودمند به جامعه هویت می دهد و علم غیرنافع جامعه را بی هویت می کند. براین اساس یکی از مهم ترین مسائلی که طرح آن پس از گذشت چند دهه از پیروزی انقلاب اسلامی لازم و بلکه ضروری می نماید، موضوع ایجاد تمدن اسلامی است. بدیهی است تحقق این مهم آرزوی دیرینه همه اولیای الهی بوده است. بنابراین سؤال اساسی قابل طرح در تحقیق پیش رو این است که ملاک و معیارهای علم نافع در اسلام و غرب چه اموری هستند که موجب می شوند یک جامعه به رشد و کمال برسد و جامعه ای به انحطاط کشیده شود. بدین بیان، برپایی تمدن اسلامی لوازمی دارد که مهم ترین آنها وجود علم نافع و سودمند است. مهم ترین ملاک علم نافع از منظر اسلام این است که جامعه را از لحاظ مادی و معنوی به سوی رشد و کمال سوق می دهد. اما در تمدن مدرن غربی، علومی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند که جنبه های مادی آن، جلوه بیشتری دارند؛ و نافع بودن یا مضر بودن آن به تولید ثروت و قدرت گره خورده است. به همین جهت، نوشتار حاضر با روشی تحلیلی استنادی در پی پاسخ به این پرسش، براساس اندیشه های امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب است. براساس این اندیشه اگر علم نافع در جامعه ای محقق شود، ضمن آنکه جامعه را به رشد و کمال سوق می دهد، تمدن ساز نیز هست.
۲.

معیارهای سنجش ارزش ها از منظر علامه مصباح یزدی با رویکرد استنتاجی-تحلیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 654 تعداد دانلود : 824
ارزش ها سلسلۀ امور تجویزی هستند که مبتنی بر مجموعه ای از باور ها با هدف عینیت بخشیدن به مفاد آن باور ها تنطیم و ارایه می گردند. باورها به مثابۀ مبانی و ارزش ها به منزلۀ بایدها و نبایدها در واقع دو رکن اصلی یک مکتب فکری به شمار می روند. یکی از مسایل بنیادین در قلمرو ارزش ها کشف معیارهای سنجش مفاهیم ارزشی می باشد. مقالۀ حاضر با تمرکز بر انجام چنین رسالتی در صدد است ضمن مراجعه به آثار علامه مصباح یزدی، با روش توصیفی-تحلیلی و در مواردی نقلی-روایی با تکیه بر رویکرد استنتاجی، به هدف تبیین معیارهای مزبور از منظر علامه مصباح بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد عناصری چون نظام مندی، اصالت، عقلانیت، پایداری، انتقال پذیری، عمق، همسویی با هدف آفرینش، استحکام، اشراف ولایت الهی و انگیزه مندی نمونه معیارهای سنجش ارزش ها از منظر علامه مصباح به شمار می روند. مجموعه آثار و در مواردی سیرۀ رفتاری علامه مصباح از جمله ابزار و منابع این پژوهش خواهد بود.
۳.

تحلیلی اکتشافی از مختصات مکتب علمی -تربیتی علامه مصباح بر پایه شاخص های دوگانه شخصیت و آثار ایشان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مکتب فکری مختصات علمی تربیتی تحلیل اکتشافی علامه مصباح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 835 تعداد دانلود : 955
مقاله پیش رو کوشیده است تا با مروری بر شخصیت و آثار علمی علامه مصباح یزدی، به پشتوانه رویکرد تحلیل اکتشافی و با استفاده از روش «توصیفی تحلیلی»، مختصات مکتب علمی تربیتی ایشان را که صاحب آثار و تألیفات متعدد است، کشف، استنباط و استخراج کند تا زمینه معرفی مکتب ایشان فراهم آید. هر مکتب علمی تربیتی با ویژگی های ساختاری و محتوایی خود، قابل شناسایی و تحلیل و بررسی و تمایز از سایر مکاتب است. مکتب علامه مصباح نیز با برخورداری از چهارده ویژگی توانسته است در مقایسه با دیگر مکاتب مقارن و نظیر، رتبه خویش را ارتقا بخشد و ابعاد گوناگون خود را به منصه ظهور برساند. با این بیان، شخصیت شناسی علامه مصباح از نگاه دیگران و با تکیه بر محوریت آثار مکتوب و سخنرانی ها و گفت وگوها و سیره تربیتی ایشان ما را به مکتبی علمی تربیتی رهنمون می سازد که در این مقاله تنها به ذکر مختصات این مکتب براساس قابلیت های شخصیتی و ظرفیت های علمی علامه مصباح بسنده می شود. مراجعه و استناد به سایر منابع از آثار دیگران صرفاً از باب شرح و بسط و احیاناً نقد و بررسی مطالب مرتبط با موضوع و هدف مقاله است.
۴.

تحلیل تربیتی−روان شناختی آرامش خانواده در پرتو مودت و رحمت با نگاهی به هرم سه بعدی نفس انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 915 تعداد دانلود : 386
نظام خانواده از منظر اسلام بر سه رکن بنیادین ایمان و باور اصیل، عواطف و گرایش های پایدار و سلوک اخلاقی استوار برقرار می گردد. قرآن، ضمن اینکه تشکیل خانواده را یکی از نشانه های الهی می شمرد، تجلی آیات الهی در زندگی خانوادگی را محور ارکان مزبور دانسته است. این حضور الهی دست مایه اصلی حاکمیت آرامش بر فضای خانواده و زمینه ساز تربیت شایسته فرزندان است. آفرینش مرد و زن با هویت انسانی یکسان، برقراری ارتباط خاص زناشویی مابین زن و مرد با انگیزه نیل به آرامش، ایجاد مودت و رحمت مابین زوجین در آستانه ازدواج در راستای تدوام بخشیدن به زندگی آرمانی خانوادگی سرشار از آرامش و فراخواندن اهل تفکر به اندیشیدن در خصوص نظام خانواده، از مرحله تشکیل تا بالندگی و گسترش آن به مثابه یکی از آیات الهی، موارد چهارگانه ای هستند که خداوند با بیان آنها پرتوی از حضور خویش را ترسیم فرموده است. مقاله پیش رو در صدد است با تکیه بر رهنمودهای قرآن و اهل بیتb و با روش اکتشافی، به استناد منابع موجود، از جمله با اشاره به نظریه «هرم سه بعدی روان انسان» نشان دهد که دو صفت شخصیت مودت و رحمت پشتوانه نیرومندی برای ایجاد و نهادینه سازی آرامش و فراهم آوری زمینه و شرایط برای تربیت فرزندان در زندگی خانوادگی به شمار می روند. پیرو چنین تحلیلی، نگرش قرآن در رابطه با جایگاه مودت و رحمت به مثابه دو نمونه از تجلیات الهی و نقش آنها در گسترش آرامش به ساحت های بینشی، گرایشی و رفتاری اعضای خانواده تبیین می گردد تا هر پژوهشگری در تحقیقات بعدی فراتر از تحقیق حاضر، از اصول برگرفته از این تحلیل برای مشاوره خانواده از منظر اسلام بهره برداری کند.
۵.

تربیت اخلاقی بر مدار هم گرایی باورها و ارزش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی هم گرایی باورها و ارزش ها مدرکات عقل نظری و عملی ارزش گذاری اخلاقی توحید فطری حکمت الهی حرکت استکمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 589 تعداد دانلود : 136
نوشتار پیش رو، با مروری بر جهان بینی اسلامی، همگرایی باورها و ارزش ها و نقش آن در تربیت اخلاقی روشن و موجَه می گردد. در برداشت رایج، ارزش ها تابعی از باورها به شمار می روند و بدین ترتیب، همگرایی باورها و ارزش ها امری طبیعی می نماید. از باب مثال، توحیدباوری، ارزشِ تربیت اخلاقی توحیدبنیان و گریزان شدن از اخلاق شرک آلود را روشن می سازد. براساس هماهنگی مزبور، باید با شناخت خداوند و ایمان به وحدانیت او، به تربیت اخلاقی توحیدبنیان مجهز شد؛ لذا در چارچوب درک توحید فطری و حکمت الهی، نظر به رابطه تنگاتنگی که مابین باورها و ارزش ها برقرار است، با اتکا به هر یک از دو قلمرو کافی است تا توجه به قلمرو دیگر تداعی شود. این نوع هم گرایی به ویژه در قلمرو اخلاق، به دلیل رابطه تعاملی اخلاق و باورها، مدار تربیت اخلاقی قرار می گیرد و موجب حرکت استکمالی انسان و استحکام و کارآمدی بیشتر تربیت اخلاقی می گردد.
۶.

بررسی تفسیری نقش آیات امر به معروف و نهی از منکر در پرورش روحیه قانون مداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات امر به معروف و نهی از منکر حقوق مدنی قانون مداری شهروند و جامعه قانون مدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 372 تعداد دانلود : 780
امر به معروف و نهی از منکر از جنبه های گوناگون قابل تجزیه و تحلیل است. مقاله حاضر در صدد است تا با تمسک به تفسیر کامل آیات امر به معروف و نهی از منکر و رهنمودهای معصومان ^ رابطه این دو فریضه را با قانون مدار شدن تبیین نماید. هر اندازه به امر به معروف و نهی از منکر پای بندتر باشیم، نسبت به قوانین مورد تأیید اسلام تعهد بیشتری نشان خواهیم داد. تربیت انسان قانون مدار از جمله اهداف تربیتی است که برای امر به معروف و نهی از منکر در نظر گرفته می شود. مبانی مستحکم، اصول پایدار و روش های متناسب با انتشار فرهنگ و ارزش های الهی از الزامات تحقق اهداف مزبور هستند. برای رسیدن به نتیجه مطلوب نباید به کمتر از تربیت شهروند قانون مدار مطابق شئون و ارزش های قرآنی بسنده شود.
۷.

پست مدرنیسم و چالش بحران معنای زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پست مدرنیسم اندیشه های بنیادین پست مدرن انسان پست مدرن معنای زندگی بحران معنای زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 581 تعداد دانلود : 100
مقاله پیش رو درصدد است نقش جریان فکری پست مدرن را −با هر تفسیر و برداشت و تحلیلی که ارائه شود− در ایجاد بحران معنای زندگی تبیین کند. مروری هرچند کوتاه بر انسان شناسی پست مدرن نشان می دهد که موضوع «انسان از ولادت تا مرگ» بیش از هر موضوع دیگری نظر فلاسفه پست مدرن را به خود جلب کرده است. در واقع، مسائل مربوط به قلمرو انسان شناسی از عمده مسائل مورد توجه نظریه پردازان پست مدرن به شمار می روند. این مقاله پس از مفهوم شناسی پست مدرنیسم و تبیین زوایایی از سلسله اصول و مواضع اندیشه پست مدرن به اختصار، دیدگاه برگرفته از این جریان فکری نسبت به انسان و نقش آن در ایجاد بحران معنا در زندگی را مورد نقد و بررسی قرار می دهد. از تحقیق حاضر به دست می آید که تنها راه برون رفت از بحران مزبور را باید در تغییر اساسی در نگرش به انسان و زندگی انسانی براساس جهان بینی معتبر و باورداشت های صحیح، اصیل و پایدار جستجو کرد.
۸.

فلسفه بیانیه گام دوم با تأکید بر مقاصد بین المللی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه بیانیه مقاصد بین المللی عمق استراتژیک رویکرد اکتشافی - استنتاجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 780 تعداد دانلود : 289
فلسفه بیانیه گام دوم چیستی، چرایی و چگونگی بیانیه را تبیین می نماید. پیرو چنین برداشتی، مقاله حاضر سعی دارد، با تمرکز بر ابعاد برون مرزی بیانیه، به تشریح ماهیت بین المللی بیانیه بپردازد و سوگیری بیانیه نسبت به مقاصد بین المللی انقلاب اسلامی را آشکار سازد. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی با رویکرد اکتشافی استنتاجی استفاده شده است. مقاله درصدد است بر اساس فرازها و واژگان اساسی بیانیه و سایر بیانات مقام معظم رهبری، به مثابه اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی و احیاناً نمونه شواهدی که نشان از تأثیر چشم گیر امواج انقلاب اسلامی بر جوامع اسلامی و غربی دارند، تجزیه و تحلیل روشنی از بیانیه با تمرکز بر مقاصد بین المللی ارائه نماید. یافته ها حاکی از آن است که انقلاب اسلامی در گام دوم در سطح بین المللی فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران، به اقتدار و تعیین عمق استراتژیک خود نزدیک تر می شود تا زمینه را برای برپایی تمدن بزرگ اسلامی بیش از پیش فراهم آورد.
۹.

ماندگاری بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی مبتنی بر مبانی فطری و کلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مبانی مبانی فطری مبانی کلامی بیانیه گام دوم رویکرد اکتشافی - استنتاجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 151 تعداد دانلود : 901
بیانیه گام دوم انقلاب در دو بخش مجزا، ابتدا به تبیین برکات انقلاب اسلامی در یک هفتگانه پرداخته است، سپس با نگاهی امیدوارانه و نویدبخش، توصیه های هفتگانه ای را به منظور حفظ کیان انقلاب اسلامی و تضمین آینده ای روشن و مسرت آمیز ارایه داده است. این مقاله، با تکیه بر خط سیر برگرفته از هفتگانه نخست، سعی دارد مبانی فطری و کلامی این بخش را تبیین و تشریح نماید. در این راستا، قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، در جایگاه نخست منابع اصلی، همچنین رهنمودهای امام راحل و رهبر انقلاب، در جایگاه اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی، از جمله مستندات بخش مزبور را تأمین می کنند. همه محورهای هفتگانه در بیانیه مطابق خواست فطرت انسان و مستند به مبانی کلامی اسلام است. از این رو، بیانیه اولا با نگاه فطری، برای همه آحاد انسانی که به اقتضای فطرت خویش نظر می دهند و بر اساس آن رفتار می کنند حجت است و ثانیا از منظر کلامی برای همه کسانی که به آن مبانی اعتقاد و التزام دارند دلیل و راهنما خواهد بود. در این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد اکتشافی- استنتاجی استفاده شده است تا بر اساس شواهد قرآنی و روایی، تجزیه و تحلیل روشنی از مبانی مزبور ارایه شود.
۱۰.

نقد نظریه روان شناختی رشدِ دین گلدمن با نگرش به اصول تربیت دینی در کودکان از دیدگاه اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نظریه روان شناختی گلدمن رشدِ دین اصول تربیت دینی دوران کودکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 231 تعداد دانلود : 634
تربیت دینی با توجه به کارکردهای فراوانی که در دوره های مختلف زندگی دارد، در بسیاری از جوامع بشری همواره یکی از ابعاد مهم تربیتی بوده است. این امر، به ویژه در دوران کودکی، که یکی از دوره های تأثیرگذار تربیتی است، از اهمیت بیشتری برخورداراست. بنابراین، مربیانی که تربیت دینی کودکان دغدغه اصلی آنان است، با دو چالش اساسی مواجه اند: اولین چالش، شناخت صحیح محتوای تربیت دینی متناسب با سن کودک است؛ و دومین چالش، روش تربیت دینی متناسب با ویژگی های روان شناختی در سنین کودکی است. در متون دینی، محتوای تربیت تا حدود زیادی مطرح شده است. تاکنون نظریه های گوناگونی نیز در حوزه رشدِ دین، با توجه به ویژگی های روان شناختی کودکان، مطرح شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نظریه رونالد گلدمن، که یکی از صاحب نظران در این زمینه است، با هدف بهره مندی از یافته های روان شناختی برای تربیت دینی کودکان، و با نگرش به اصول تربیت دینی از منظر اسلام، نقد و بررسی شده است.
۱۱.

ظرفیت های تربیت ولایی جهادی؛ زمینه ساز برپایی تمدن اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تربیت ولایی جهادی ظرفیت تربیتی تمدن جهانی رابطة هم افزایی روحیة جهادی و ولایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 331 تعداد دانلود : 923
این پژوهش به بررسی ظرفیت های ویژة تربیت ولایی جهادی در پایه ریزی تمدن جهانی اسلام می پردازد. سؤال اساسی این است که تربیت ولایی جهادی، از چه ظرفیت هایی در دو سطح ملی و فراملی، برای برپایی تمدن جهانی برخوردار می باشد؟ در پاسخ به این سؤال، به روش توصیفی تحلیلی، رابطة هم افزایی روحیة جهادی و ولایت مداری و نقش ترکیبی این دو عامل، در ایجاد زمینة برپایی تمدن جهانی روشن خواهد شد. در این میان، اشاره به دستاوردهای انقلاب اسلامی در داخل کشور، منطقه و شرق و غرب، به مثابة بخشی از ظرفیت های تربیت ولایی جهادی کافی است تا نشان آشکاری از قابلیت ها و شایستگی ها و جلوه های این نوع تربیت، برای ایفای نقش در عرصة بین الملل و تحقق تمدن جهانی به دست دهد. تربیت ولایی جهادی در جایگاه تربیتی پیشرو، پیش برنده، جهت بخش، با چشم اندازی روشن نه تنها در تراز انقلاب اسلامی و منویات بنیان گذار کبیر آن قرار می گیرد، بلکه می تواند تحقق بخش اهداف و آرمان های متعالی نظام اسلامی در سطح تمدن جهانی باشد.
۱۲.

بررسی مبانی هستی شناختی تربیت عرفانی بر اساس مکتب تربیتی «نجف اشرف»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تربیت عرفانی مکتب نجف اشرف مبانی هستی شناختی عرفانی ظهورشناسی عوالم وجود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 899 تعداد دانلود : 59
مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا در بررسی مبانی هستی شناختی تربیت عرفانی، تبیین و رویکرد واحدی وجود دارد؟ یا دیدگاه های مختلفی مشاهده می شود؟ مبانی هستی شناختی تربیت عرفانی نقشی بنیادین در مبانی دیگر، مانند مبانی معرفت شناختی و انسان شناختی و مؤلفه های دیگر، همچون اصول، اهداف و روش های تربیتی دارد. مقاله حاضر درصدد تبیین مبانی هستی شناختی تربیت عرفانی به عنوان مهم ترین مؤلفه تربیتی بر اساس آموزه های مکتب تربیتی نجف اشرف به روش «توصیفی تحلیلی» است. در این پژوهش، از میان دو رویکرد مهم در تبیین مبانی هستی شناختی یعنی «تشکیک در وجود» و «تشکیک در ظهور»، رویکرد دوم مطمح نظر قرار گرفته است. بررسی و تحلیل مباحث نیز بر پایه قرآن و سنت است، نه بر اساس تجارب عارفانه، آن گونه که مکاتبی همچون مکتب ابن عربی بر آن پایه ریزی شده است. سیر عوالم وجود نیز در این تبیین، متفاوت با دیدگاه ابن عربی بیان شده است.
۱۳.

نقش معرفت نفس در مدیریت گرایش های نفسانی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: معرفت نفس گرایش های اصلی نفس تربیت اخلاقی مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 439 تعداد دانلود : 516
مدیریت و هدایت نفس در عرصه داشته ها و یافته ها، مبتنی بر شناخت خویش است که این خودشناسی، به نوبه خود پیش نیاز تکامل آدمی است. این مدیریت از رسالت های تربیت اخلاقی است. چیستی ابعاد نفس، گرایش های اصلی نفس و ترابط آنها با یکدیگر، رابطه معرفت نفس و تربیت اخلاقی، نقش معرفت نفس در شکوفایی و تثبیت تمایلات اخلاقی و پیوند میان اخلاق و روان شناسی به مفهوم اسلامی، پرسش هایی اند که در این پژوهش بررسی شده اند. معرفت، اگرچه شرط لازم برای شکوفایی، تصعید و نیرومندی گرایش های انسان است، در صورت همراه شدن با اراده است که می تواند ایفای نقش کند. برجسته سازی این پیوند، به مربیان این اطمینان را می دهد که اقدامات تربیتی خود را بر مبانی محکم برهانی و انسان شناختی فلسفی استوار کنند تا در عرضه راهکار ها و راهبردها، تزلزل و رفت و برگشت نظری و علمی یا عملی نداشته باشند. برای دستیابی به پاسخ، از روش توصیفی تحلیلی و شیوه استنادی استفاده شده است.
۱۴.

آموزش و پرورش فراگیر مبتنی بر تنظیم استعدادهای برتر و خوب و متوسط(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آموزش و پرورش فراگیر الگوهای چندگانه آموزش و پرورش آموزش و پرورش استعدادمحور تنظیم استعدادها سند تحول بنیادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 505 تعداد دانلود : 418
از نگاه اسلام، حکمت آموزی و تزکیه روان، دو سربرگ حیاتی و فراگیر اهداف آموزشی-تربیتی به شمار می رود؛ به گونه ای که بدون نیل به این مهم، رسالت اصلی تعلیم و تربیت انجام نخواهد پذیرفت. رویکرد عادلانه و حکمت آمیز به این دو وظیفه برجسته ایجاب می کند که تفکیک استعدادها و برتری دادن برخی بر برخی دیگر در بهره وری از دانش و تزکیه روان، مسیر طبیعی خود را به تدریج طی کند؛ نه اینکه از ابتدا بر نظام آموزش و پرورش تحمیل گردد. طرح حاضر، ضمن بازنگری در نظام چندالگویی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، درصدد ارائه الگویی از آموزش و پرورش با تنظیم استعدادهای برتر، خوب و متوسط می باشد. در این طرح، چیستی و چرایی و چگونگی تنظیم و هم افزایی استعداد فراگیران، اعم از متوسط، خوب و برتر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. هدف اساسی از بیان چنین مطالبی این است که با رویکرد نقد و بررسی وضعیت موجود آموزش و پرورش بتوان زمینه را برای ایجاد تحولی مقتضی در محتوا و روش و ساختار آموزش و پرورش به منظور رسیدن به وضع مطلوب آن گونه که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انعکاس یافته است فراهم آورد. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است که ضمن توصیف و تجزیه و تحلیل وضعیت جاری الگوهای چندگانه آموزش و پرورش، بر طراحی الگوی آموزش و پرورش فراگیر به مثابه الگوی برتر در مقایسه با سایر الگوهای آموزش و پرورش تأکید می ورزد.
۱۵.

واکاوی اهداف تعلیم و تربیت نفس در اندیشه روان شناختی فلسفی ملاصدرا(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت نفس روان شناسی فلسفی هدف تعلیم و تربیت صدرالمتألهین شیرازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 683 تعداد دانلود : 59
شناخت نفس انسان و ماهیت آن در روان شناسی به طور عام، و روان شناسی فلسفی به طور خاص می تواند منبعی مناسب برای استنتاج اهداف تعلیم و تربیت نفس به شمار آید. در این میان، با روان شناسی فلسفی صدرایی می توان به شناخت کامل ماهیت نفس نایل آمد و اهداف تعلیم و تربیت نفس را استنتاج کرد. نوشتار پیش رو با هدف واکاوی اهداف تعلیم و تربیت نفس بر اساس کمال غایی و میانی عقل نظری و عقل عملی در اندیشه ملاصدرا نگاشته شده است. نگارنده در این مقاله، از روش پژوهش «توصیفی تحلیلی» در تبیین گزاره های فلسفی و استنتاج مدلولات تربیتی بهره جسته است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که با توجه به کمال غایی نفس، هدف غایی تعلیم و تربیت نفس قرب الهی است. اما بر اساس کمال میانی نفس، اهداف میانی تربیت نفس کمال عقل نظری و کمال عقل عملی است. هر کدام از این دو هدف میانی نیز در بستر مراتب خود تحقق می یابد که در عقل نظری عبارت است از: دست یابی به مرتبه عقل بالملکه، بالفعل و مستفاد، و در عقل عملی عبارت است از: دست یابی به مرتبه تجلیه، تخلیه، تحلیه و فنا.
۱۶.

ملاک های هدف گذاری در تعلیم و تربیت با محوریت فطرت انسان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: فطرت تربیت هدف تربیتی ملاک تعیین هدف تربیتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : 716 تعداد دانلود : 886
مقالة حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که برای ترسیم اهداف تربیتی در فرایند تربیت مبتنی بر فطرت، چه معیارهایی لازم است؟ روش پژوهش «توصیفی» و «استنتاجی» است. فطرت انسان «آفرینش ویژه ای» است که منحصراً از آنِ او و وجه امتیاز او از دیگر موجودات است. انسان با مجموعه ای از استعدادهای فطری و غیرفطری، موضوع تربیت است که با شکوفایی این استعدادها، در فرایند تربیت به بالاترین کمال ممکن دست خواهد یافت. هدف نهایی در تربیت فطرت محور، دستیابی به بالاترین نقطة کمال انسانی یا درک «مقام عنداللهی» یا «رضوان الهی» است. علاوه بر این، فرایند تربیت شامل مراتب و مراحلی همراه با اهداف مشخصی است که تحقق این اهداف برای تحقق هدف نهایی ضروری است. برای هدف گذاری در فرایند طولانی تربیت، معیارها و شاخص هایی لازم است که از جملة مهم ترین این معیارها عبارت است از: «توجه به نوع و غایت آفرینش انسان»، «انطباق با اهداف زندگی»، «توجه به استعدادهای فطری و غیرفطری انسان»، «توجه به قابلیت کشف اهداف تربیتی فطری»، «برانگیزاننده و محرک بودن اهدف فطری»، «تناسب و هماهنگی بین اهداف فطری و فرایند تربیت و اولویت ها»، «توجه به معیار بودن اهداف فطری برای ارزیابی فرایند تربیت».
۱۷.

رویکردهای قرآن در تعلیم و تربیت ارزش ها از منظر تفسیر المیزان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: رویکرد هستی شناسی ارزش ها ارزش گذاری ارزش ها تعلیم و تربیت ارزش ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : 323 تعداد دانلود : 305
در نوشتار پیش رو، با مروری بر رویکرد قرآن در تعلیم و تربیت ارزش ها، برداشت تفسیر المیزان را بررسی می کنیم. در قلمرو تعلیم و تربیت ارزش ها، خود ارزش ها هستند که متعلَق بی واسطة تعلیم و تربیت واقع می شوند. کم نیستند مواردی که قرآن و روایات به طور مستقیم ارزش ها را محور گفت وگو قرار داده و دربارة خود ارزش ها داوری کرده اند. «حق و باطل»، «لباس التقوی»، «صلات»، «جهاد»، «ایمان»، «شرک»، «کلمة طیبه»، «کلمة خبیثه»، «مکارم الاخلاق»، «عدل» و «محاسن کلامنا» نمونه هایی از این سنخ ارزش گذاری ها در گفتمان قرآن و روایات به شمار می روند. بر اساس این گرایش، در این پژوهش و با روش توصیفی تحلیلی استنادی، به بررسی رویکردهایی می پردازیم که قرآن، از منظر علامه طباطبایی، در راستای ارزش ها در پیش گرفته است.
۱۹.

پایه های روان شناختی تربیت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: انسان شناسی تربیت دینی احساسات امور فطری گرایش ها غرایز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 605 تعداد دانلود : 817
تعلیم و تربیت و روان شناسی، به عنوان برجسته ترین گرایش های رایج در انسان شناسی، هیچیک از دیگری بینیاز نیست. تربیت دینی، به عنوان یکی از شاخص ترین قلمروهای تعلیم و تربیت ارزش ها، در اعتبار و روایی خود نه تنها از آموزه های دینی معتبر الهام میگیرد، بلکه وام دار اصول روان شناسی دین و روان شناسی ارزش ها است. تربیت دینی اصیل به شخص کمک میکند با کشف مصداق های روشن گرایش های فطری نظیر میل به کمال، سعادت، عدالت، پرستش، جاودانگی و... معبود حقیقی را بشناسد و به پرستش او ملتزم شود. تربیت دینی انسان را بر میانگیزاند تا نسبت به وجود، عظمت، لطف و عنایت آفریدگار هتسی واقف گردد و به برقراری ارتباط با او همت گمارد. این امر خطیر به برکت و پشتوانة گرایش های مزبور میسر میگردد. تربیت دینی به نوبة خود در تقویت، شکل دهی و جهت بخشی بینش، انگیزش، احساسات، گرایش ها، غرایز، رفتار و امور فطری سهم بسزایی ایفا میکند. از سوی دیگر، در تربیت دینی، نقش عواملی چون غرایز، انگیزه ها، احساسات و گرایش ها برحسب موارد قابل مطالعه و بررسی است. بدین ترتیب، در فرایند تربیت دینی، هریک از مجموع عوامل فوق، در مقام ایفای نقش مؤثر خود، امر تربیت را سامان میدهند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان