بهزاد احمدی

«شاخه میان رشته ای» گویش شناسی اسامی خاص براساس رویکرد تنوع گرا و این باور پایه گذاری شد که نام ها صرفاً کارکردی ارجاعی ندارند، بلکه حاوی اطلاعاتی در مورد تنوعات جغرافیایی و اجتماعی و نیز هویت فرد هستند. معرفی این رویکرد علمی، هدف پژوهش حاضر است. روش انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده های تحقیق به صورت میدانی و با کمک افراد مطلع ساکن در روستاهای مختلف شهرستان های بانه و سردشت، دهیارها و معلمان این روستاها و نیز در مواردی با استفاده از اطلاعات و شم زبانی نگارنده گردآوری شده اند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که که بین دو گونه سورانی (سردشتی و بانهای) به لحاظ تلفظ برخی از نام های افراد تفاوت وجود دارد. در بررسی نوع نام گذاری ، مشخص شد نام گذاری استعاره بنیاد با تکیه بر مفاهیم برگرفته از طبیعت در کردی سورانی جایگاه و نقش خاصی دارد. در بخش لقب گذاری برای افراد، با بررسی القاب به کار رفته در گونه بانه ای مشخص شد ویژگی های ظاهری و رفتاری فرد مبنای لقب گذاری می است. در بخش نام گذاری حیوانات نیز مشخص شد گویشوران سورانی حیوانات اهلی را بر مبنایی استعاری، مشخصات ظاهری و رفتاری نام گذاری می کنند. نام گذاری اماکن طبیعی در کردی سورانی بر اساس استعاره، مجاز، مشخصات ظاهری و ... و در مورد سکونت گاه ها بر اساس نام فردی شاخص، همجواری با چشمه ها و رودها و... است. بررسی تنوع و گوناگونی زبانی در اسامی خاص در حوزه گویش سورانی نشان داد اسامی خاص می توانند از جنبه های مختلف از جمله گوناگونی جغرافیایی نام گذاری ، تنوع جغرافیایی در تلفظ نام یکسان، نام گذاری استعاره بنیاد، لقب گذاری برای افراد، نام گذاری حیوانات و نام گذاری اماکن، شاخص مناسب و موضوع شایان توجهی در گویش شناسی باشند.

وجهه تصویر هر فرد از خود، در عرصه اجتماعی است که قابلیت از دست رفتن، حفظ شدن و فزونی یافتن دارد و دارای دو بعد منفی (تمایل افراد به خودمختاری) و مثبت (تمایل افراد به موردتأیید واقع شدن) است. در هر گفتگویی لاجرم ملاحظات وجهه، که خود ارتباطی تنگاتنگ با قدرت دارد، وارد می شود. در خانواده به طور سنتی قدرت در ید مردان بوده است و این تهدید وجهه فرودستان (اعضای خانواده خود به ویژه زنان) را برای آنان سهل تر کرده است، گرچه گاهی با مقابله به مثل مواجه بوده اند. پژوهش حاضر با بررسی گفتگوهای محمود شایگان و همسرش در نمایشنامه «منجی در صبح نمناک»، اثر اکبر رادی، درپی بررسی اعمال تهدیدکننده وجهه بر اساس مدل براون و لوینسون (1987) است تا با مقایسه اعمال تهدیدکننده وجهه این دو شخصیت در طول نمایشنامه مشخص کند شخصیت زن این نمایش چگونه با شخصیت های کلیشه ای جنیسیتی زنان متفاوت است. نتایج حاکی از آن است که کتایون وجهه مثبت و وجهه منفی شوهرش را با استفاده از مخالفت، انتقاد و تقابلِ بیشتر، تهدید می کند. به عبارت دیگر، هرجا شخصیت مرد، دست به اعمال تهدیدکننده وجهه بیشتری زده است، با تعداد عمل تهدیدکننده وجهه بیشتری از سوی همسرش مواجه شده است.

مقاله حاضر با رویکرد نام شناسی اجتماعی، به بررسی تأثیر تحوّلات اجتماعی – فرهنگی، بر انتخاب نام های خاص در میان گویشوران کردزبان شهر بانه طی صد سال اخیر، از سال 1300 تاکنون، می پردازد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و داده ها، از پیکره اداره ثبت احوال گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها براساس عنصر اجتماعی هویت (ملّی، مذهبی، قومی و فراملّی) صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش بیانگر این است که در این دوره صدساله، رواج نام های مذهبی روندی کاهشی و درعوض، گستردگی نام های ملّی و قومی، روندی صعودی داشته اند؛ البتّه در چند سال اخیر نام های قومی مردانه کمابیش رو به کاهش بوده است؛ همچنین نام های عربی مفهومی نیز روند کاهشی چشمگیری داشته اند و از سوی دیگر، به ویژه از اوایل دهه 1390، نام های فراملّی بیش ازپیش به چشم می خورند. این تحوّلات در نام گزینی، نشان می دهد در جامعه مورد مطالعه، گرایش به سنّت زدایی و درنتیجه فردگرایی افزایش یافته است و افزون بر این، تغییر ذائقه در نحوه نام گذاری و انتخاب نام برای فرزندان نشان دهنده تغییرات ساختارهای فرهنگی - اجتماعی است.

هدف از پژوهش حاضر ترجمه و تعیین اعتبار و پایایی نسخه فارسی «پرسش نامه سرمایه اجتماعی دانش آموزان نوجوان» (SCQ-AS) بود. روش پژوهش، پیمایش و از نوع مقطعی بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دبیرستان های شهر سقز بودند. ابتدا بر اساس نمونه گیری خوشه ای مدارس مدنظر انتخاب، سپس بر اساس نمونه گیری تصادفی سیستماتیک حجم نمونه مشتمل بر300 دانش آموز (160پسر و 140 دختر) انتخاب شدند. اعتبار محتوی پرسش نامه از طریق توافق متخصصان، و اعتبار سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری تعیین شد. پایایی و ثبات درونی پرسش نامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. داده ها با استفاده از ورژن 19 نرم افزارSPSS و نرم افزار LISREL8.8 تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری، ساختار 4 عاملی پرسش نامه را تأیید کرد. مقادیر «شاخص برازش نرم شده» بنتلر- بونت (NFI) برابر با 95/0 و «شاخص برازش تطبیقی» (CFI) برابر با 98/0، نشان از برازش مطلوب مدل داشتند. مقدار «ریشه دوم میانگین مربعات خطای برآورد» (RMSEA) برابر با 038/0 به دست آمد و ازآن جایی که این مقدار کمتر از 06/0 است، می توان استدلال کرد که پرسش نامه فوق از روایی سازه مطلوبی برخوردار است.این پرسش نامه برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی در میان دانش آموزان نوجوان مناسب است و قابلیت به کارگیری در مطالعات اپیدمیولوژیک به ویژه مطالعات مرتبط با سرمایه اجتماعی و اثرات آن بر عوامل خطر یا مؤلفه های سلامت میان دانش آموزان نوجوان را داراست.

هدف این تحقیق عبارت است از بررسی روایی برآورد max2VO دانش آموزان سالم از طریق آزمون هشت ضلعی هوازی (AOT). 80 پسر و 102 دختر به صورت لایه ای هدفدار بر اساس ملاک سن انتخاب شدند و در دو آزمون AOT و آزمون معیار به فاصله یک هفته شرکت کردند. آزمودنی ها در قالب هشت گروه سنی 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، و17 سال و در هر گروه حداقل 10 پسر و 10 دختر انتخاب شدند. اطلاعات آزمون معیار از طریق دستگاه تحلیل گازی به طور مستقیم از دویدن روی تردمیل به دست آمد. تحلیل های آماری از طریق رگرسیون چند عاملی انجام شد. میانگین (انحراف معیار±) وزن، قد، ضربان بیشینه، max2VO، و BMI پسران به ترتیب برابر 17±55 کیلوگرم، 15±163سانتی متر، 8±201 ضربان در دقیقه، 6±38 میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه، و 84/3±19/20 کیلوگرم بر مترمربع به دست آمد. این اندازه ها در دختران به ترتیب برابر 10±46 کیلوگرم، 9±156 سانتی متر، 9±199 ضربان در دقیقه، 4±34 میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه، و 95/2±60/18کیلوگرم بر مترمربع به دست آمد. نتایج نشان داد که در دختران همبستگی سن با max2VO نسبی معنادار نیست، ولی در پسران این رابطه معنادار بود (01/0 .(P ≤با افزایش BMIدر هر دو گروه، در max2VO و ضربان قلب بیشینه تمرین کاهش نسبی مشاهده شد. فرمول های تخمین max2VO از طریق آزمون میدانی AOT و پروتکل آزمایشگاهی روی تردمیل در دختران و پسران تولید شد. در مقایسه با تحقیقات مشابه، فرمول های به دست آمده توجیه علمی داشت و برآوردها از دقت کافی برخوردار است. با توجه به بالا بودن ضریب تعیین فرمول ها (حداقل 45% و حداکثر 65%) و خطای استاندارد برآورد آن ها (حداقل 97/2 و حداکثر 78/3 میلی لیتر در دقیقه) می توان به مقادیر max2VO برآورد شده از طریق فرمول های مختلف برآمده از تحقیق اطمینان نسبی کرد. البته باید در نظر داشت که به طور کلی، ضرایب تعیین فرمول های برآورد max2VO نوجوانان از بزرگسالان کمتر است.

هدف این تحقیق تعیین فرمول برآورد VO2max ازطریق آزمون هشت ضلعی هوازی(AOT ) بود. 55 مرد و 50 زن به صورت لایه ای هدفدار براساس ملاک های سن و سلامت انتخاب شدند و در دو آزمون AOT و آزمون معیار به فاصله یک هفته شرکت کردند. آزمودنی ها در قالب پنج گروه سنی 17 تا20، 21تا25، 26تا30، 31تا40، و 41 سال به بالا و در هر گروه حداقل 10زن و 10 مرد انتخاب شدند. اطلاعات آزمون معیار از طریق دستگاه تحلیل گازی بدست آمد. میانگین (انحراف معیار±) سن، وزن، قد، ضربان بیشینه، VO2max وBMI برای مردان به ترتیب برابر (11 )31 سال، (12 )74 کیلو گرم، (6± ) 175 سانتیمتر، (11± )191 ضربان دردقیقه، (6± )38 میلی لیتر در دقیقه در کیلوگرم وزن، و (9/3± )06/24 کیلوگرم بر متر مربع بود. اندازه های فوق برای زنان به ترتیب برابر (10± )29 سال ، (11± )62 کیلو گرم، (5 )161 سانتی متر، (12± )191ضربان دردقیقه، (8± )33 میلی لیتر در دقیقه در کیلوگرم وزن و (0/4± )90/23 کیلوگرم بر متر مربع بدست آمد. فرمول های تخمین VO2max از طریق آزمون میدانی AOT ، پروتکل آزمایشگاهیAOT (برروی تردمیل)، و روش بدون آزمون برای مردان و زنان تولید شد. نتایج نشان داد که با افزایش سن و BMI در VO2max وضربان قلب بیشینه تمرین کاهش نسبی مشاهده می شود. در مقایسه با تحقیقات مشابه ، فرمول های بدست آمده توجیه علمی داشته و برآوردهای آنها از دقت کافی برخوردار است. با توجه به بالا بودن ضریب تعیین فرمولها(حداقل57% و حداکثر 81%) و پایین بودن خطای استاندارد برآورد آنها (حداقل 7/2 و حداکثر 2/5)، می توان به مقادیر VO2max برآورد شده از طریق فرمولهای مختلف برآمده از تحقیق اطمینان نمود.