نسترن خواجه نوری

تنوع فرهنگی واقعیت بدیهی کشور ایران است که سیاست گذاری و مدیریت صحیح درباره آن ضرورتی اجتناب ناپذیر است. رسانه، گذشته از آنکه خود، فرهنگ غالبی را ترویج می کند، از عناصر فرهنگ ساز است. رسانه ها، آینه تمام و کمال فرهنگ کلی جامعه می باشند. بسیاری از نهادهای اجتماعی بویژه رسانه ها می توانند در راستای ترویج و توسعه علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به عبارت دیگر پیشرفت و سازندگی کشور، نقش اساسی داشته باشند، اما صداوسیما به عنوان دانشگاهی سراسری و فراگیر، نقش مؤثرتری را بر عهده دارد، چرا که معمولاً برنامه های رسانه ملی، بویژه فیلم های تلویزیونی، اثرات فرهنگی- اجتماعی قابل ملاحظه ای را در ابعاد مختلف به همراه دارد. در روزهایی که جمهوری اسلامی ایران برای پیشبرد اهداف و حل مشکلات اقتصادی خود به اتحاد و یکپارچگی بیشتری نیاز دارد، استفاده از ظرفیت تنوع فرهنگی بیش از پیش دارای اهمیت است. ظرفیت بزرگ صداوسیما می تواند کمک شایان توجهی به ایجاد این اتحاد و یکپارچگی کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش صداوسیما در انتشار تنوع فرهنگی (با تأکید بر توسعه مشارکتی) بوده است. جامعه آماری این پژوهش، 150 نفر از مدیران و مسئولان ارشد صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران هستند. با توجه به حجم کم نمونه تمام جامعه آماری به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شده است. ابزار جمع آوری داده در این پژوهش پرسشنامه با روایی و پایایی قابل قبول است. جمع آوری داده در روش کتابخانهای از طریق فیش برداری انجام شد. برای تحلیل داده ها از نرمافزارهای آماری SPSS 22و Smart Pls 2 استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که برنامه های صداوسیما بر انتشار تنوع فرهنگ (با تأکید بر توسعه مشارکتی) موثر است. همچنین بین نوع فعالیت های حرفهای، بین سیاست تحریریه صداوسیما، اعتقادات شخصی کارمندان صداوسیما، ایجاد تعصب و کلیشهای شدن موضوعات صداوسیما بر انتشار تنوع فرهنگی (با تأکید بر توسعه مشارکتی) موثر است.

  پژوهش «تحلیل محتوای اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی در وبسایت های فارسی زبان»، به بررسی پوشش اخبار مربوط به گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی در رسانه های آنلاین عمومی فارسی زبان در سه ماهه تابستان 1396 می پردازد. برجسته سازی، مسئولیت اجتماعی رسانه و ارتباطات زیست محیطی، چارچوب نظری اصلی این پژوهش را تشکیل می دهند. این تحقیق با استفاده از تحلیل محتوا و با ابزار پایش رسانه ای صورت گرفته است. از مهم ترین نتایج آن می توان به افزایش حدود دو برابری تعداد محتواهای تولید شده در تابستان 96 نسبت به تابستان 95 اشاره کرد. از میان 1042 رسانه بررسی شده، 245 رسانه به پوشش اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی پرداخته اند و تعداد خبرهای منحصربه فرد (بدون تکرار) تعداد 304 عدد بوده است. خبرگزاری ایسنا، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری مهر، خبرآنلاین و تسنیم رسانه هایی بودند که به ترتیب بیشترین مطالب را درباره تغییرات آب و هوایی در سه ماهه تابستان 96 منتشر کردند.

با به پایان رسیدن عصر ارتباط "جمعی" و جایگزینی ارتباط "رسانه‌ای" و همچنین رفتار غیر قابل پیش‌بینی مخاطبان به‌دلیل افزایش سواد رسانه‌ای، تعدد و تنوع وسایل ارتباطی، امکان دسترسی به وسایل ارتباطی گوناگون و بسیاری از عوامل روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و فنآورانه دیگر از یک‌سو، و افزایش میزان تحرک جغرافیایی و مهاجرت افراد از سوی دیگر، مقاله حاضر بر آن است تا با در نظر داشتن دو رویکرد "جامعه‌شناختی" و "نشانه‌شناختی" و تلفیق دیدگاه‌های "مخاطب‌محور" و "رسانه‌محور" با تکیه بر پیشینه و هویت فرهنگی مخاطبان، رفتار رسانه‌ای آنان در مهاجرت را مورد بازبینی قرار دهد.  به این منظور رفتار رسانه‌ای ایرانیان شهر تورنتو در کشور کانادا با استفاده از روش پیمایش مطالعه می‌شود.  در این مطالعه رابطه بین میزان تعلقات فرهنگی مخاطبان و چگونگی استفاده آنان از رسانه‌‌ها، و همچنین رابطه بین نیازهای آنان و نوع رسانه انتخابی شناسایی می‌شود.  در این مقاله گزارش نتایج حاصل از پژوهش در دو بخش نظری و میدانی ارائه می‌شود.

با گذر از دوران سنتی به دوران مدرن و پس از آن پست مدرن و پس از آن پست مدرن شاهد جلوه های نوینی از زندگی اجتماعی هستیم . طی گذر از هر یک از این دوران ها به راحتی می توان تغییر در دو نوع تفکر نگرش ادراک و رفتار انسانی را مشاهده کرد . بنابراین روند توسعه و تکامل جوامع بشری تغییراتی را در شیوه زندگی انسان ها ایجاد می کند که آن را می توان تا حد زیادی به توسعه علم و فناوری نسبت داد از میان زمینه هایی که در این روند دستخوش تغییر شده است به نوع مصرف و شگردهای تبلیغاتی برای ترویج مصرف و مصرف گرایی می توان اشاره کرد. به عبارت دیگر مصرف که در مفهوم ابتدایی خود باید به منظور رفع نیازهای ضروری صورت گیرد اشکال تازه ای یافته که زندگی اجتماعی انسان ها را تحت تاثیر قرار داده است . نوشتار حاضر بر آن است تا به مفهوم جدید مصرف ، جنبه های منفی و مثبت آن در جوامع پست مدرن ، تبلیغات مدرن و نقش رسانه ها در مصرف گرایی بپردازد و ضمن توجه به نقش مخرب برخی از انواع تبلیغات با ذکر نمونه هایی از قوانین پخش آگهی در بازارهای عمده تجاری به اصول منطق ممانعت و جلوگیری از تبلیغ مواد مضر از طریق رسانه ها اشاره کند.