ابوالفضل ساجدی

ابوالفضل ساجدی

مدرک تحصیلی: استاد گروه کلام مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
پست الکترونیکی: sajedi@qabas.net

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۶ مورد.
۲۱.

دین و مدرنیته؛ بررسی رویکرد فروکاهشی به دین در نسبت با مدرنیته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت تجدد دین مدرنیته مدرنیسم مدرن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : 644 تعداد دانلود : 452
در عصر مدرن اگر تعارضی میان دین و مدرنیته باشد، این تعارض چگونه قابل رفع و رجوع است؟ در این تعارض برخی تقدم دین، بعضی تقدم فرهنگ مدرن و برخی نیز راهی میانه را مطرح می سازند. در نگاه آقای ملکیان، دین هم به متون دینی و هم به برداشت های انسان ها از آن متون و نیز به اعمال انسان های متدین اطلاق می شود. فهم سنتی از دین، فهم بنیادگرایانه و مبتنی بر تاریخ است که با مدرنیته سازگار نیست. از این رو وی معنویت را به منزلة دین عقلانی شده، و تفسیر مدرن از دین را به جای فهم سنتی از دین ارائه می کند. فهم سنتی از دین با برخی از مؤلفه های مدرنیته سازگار نیست. پس از آنجا که این مؤلفه ها اجتناب ناپذیرند، باید از دین فهمی ارائه دهیم که ناسازگاری با مدرنیته در آن برطرف شود. در نقد این دیدگاه باید گفت اولاً برخی از مؤلفه هایی که در دین مورد ادعای او با مدرنیته درگیر می شوند، اصولاً در ادیان یا دست کم در دین اسلام وجود ندارند و برخی دیگر که از مؤلفه های دین به شمار می روند، از پشتوانة عقلی و معرفتی برخوردارند. روش این مقاله توصیفی، تحلیلی و انتقادی است.
۲۳.

مروری بر شاخص های سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنای زندگی حیات انسانی حیات طیبه فلسفه زندگی سبک زندگی قرآنی حیات عقلانی شاخص های سبک فردی و سلوک اجتماعی اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
تعداد بازدید : 348 تعداد دانلود : 904
رسیدن به سبک زندگی مطلوب اسلام و ارزیابی سبک زندگی موجود در جوامع مسلمان در گرو دانستن شاخص های زندگی اسلامی است. این تحقیق با بهره گیری از شیوه کتابخانه ای و تحلیل محتوای داده های عقلی و نقلی، که منابع استخراج سبک زندگی اسلامی به شمار می روند، به تعیین شاخص های سبک زندگی فردی و اجتماعی می پردازد. بر اساس فلسفه زندگی برآمده از آیات و روایات، سبک زندگی اسلامی ریشه در شکوفایی ارزش های عقلی و فطری داشته، در حیات عقلانی تجلی می یابد. حیات طیبه اسلامی، رهاورد سبک فردی عقلانی و سلوک اجتماعی عاقلانه است. برخی مؤلفه های سبک زندگی اسلامی در بُعد فردی عبارت اند از: برنامه ریزی نیکو و برنامه های نیکو، نیکوگفتاری و گفتارهای نیکو، نیکوخوری و خوراک نیکو و نیکوخوابی و رؤیاهای نیکو. مفاهیم دیگری همچون سلوک متواضعانه و در عین حال عزتمندانه و نیز سلوک متعبدانه، عادلانه، متعادلانه، صادقانه، مسئولانه و مجاهدانه از مؤلفه های سلوک اجتماعی عاقلانه شمرده می شوند. مجموعه این مؤلفه ها، حیات طیبه انسانی و سبک زندگی اسلامی را تشکیل می دهند. هدف این مقاله ارائه شاخص هایی به منظور سنجش میزان تحقق حیات عقلی است.
۲۴.

رویکردهای رایج به تربیت ارزش های دینی و مقایسة آنها با رویکرد اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: رویکرد دینی به عقل رویکرد عقلانی به دین رویکرد سکولار و لیبرال به تربیت ارزش ها رویکرد خودارزش شکوفایی یا خودتبیینی ارزش ها رویکرد منش پروری یا سیرت آموزی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت اخلاقی
تعداد بازدید : 143 تعداد دانلود : 699
این پژوهش، با روش توصیفی – تحلیلی درصدد واکاوی نقادانة رویکردهای جهانی رایج در تربیت ارزش ها، مقایسة آنها با مبانی و مقاصد تربیت اسلامی و ترسیم رویکرد جامعی برای بنا نهادن «الگوی اسلامی تربیت ارزش های دینی» است. رویکردهای رایج دینی و فلسفی فضیلت مدار، بر آموزش سیرت شایسته و تربیت منش مطلوب تکیه کرده اند؛ ولی رویکردهای رایج غیردینی، بر خودشکوفایی و خودتبیینی ارزش ها اصرار می ورزند. مطالعة خاستگاه و واکاوی ذهنیت سکولار حاکم بر این رویکردها، تفاوت کلی نگرش آنها با رویکرد اسلام به دین را به خوبی روشن می سازد. رویکرد تلفیقی اسلام به تربیت هم زمان؛ ارزش های عقلی و دینی، و امکان، بلکه وقوع هماهنگی تربیت دینی و عقلانی، تفاوت کلیدی رویکرد اسلامی به تربیت ارزش ها با رویکردهای دینی رایج است که به تعامل کامل عقل و دین در هندسة معرفتی اسلام برمی گردد. ارزش های دینی در رویکرد اسلامی، جامع همة ارزش های انسانی، اعم از فردی و اجتماعی است؛ درحالی که همت اصلی الگوهای دینی و فضیلت گرای رایج، وقف تربیت ارزش های اخلاقی و آموزش سیرت نیکو بوده، قلمرو تربیت ارزش ها در آنها به حوزه های فردی و شخصی محدود می شود.
۲۵.

اسلامیسازی علوم انسانی؛ آسیب شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی علوم انسانی آسیب شناسی تولید علم اسلامی سازی ساختارشناسی مبانی علوم انسانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 800 تعداد دانلود : 361
این مقاله به آسیب شناسی روند اسلامیسازی علوم انسانی در ایران میپردازد. علوم انسانی که ابعاد انسانی آدمی را میکاود، برای اسلامیسازی به سازوکارهای ویژه ای در بعد ساختارهای آموزشی و پژوهشی، نیروی انسانی و تولیدات علمی در این عرصه نیاز دارد که هر سه دارای کاستیهایی است. کارکردگرایی به جای صدق گرایی، تبیین گرایی به جای استدلال گرایی، کاربردگرایی به جای علم گرایی، نمونه هایی از آسیب های محتوایی در روند اسلامیسازی علوم انسانی تلقی میشوند. فقدان روش شناسی مناسب در این مسیر نیز مشکلاتی را فراروی اندیشمندان داخلی قرار داده است. تحقیق حاضر به روش تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی انجام شده است.
۲۶.

مناسبات دین و اخلاق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: دین اخلاق تعارض نظریه امر الاهی وابستگی دین و اخلاق معناداری گزاره های دینی تباین تطابق و تعامل اخلاق و دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 14 تعداد دانلود : 340
دین و اخلاق چه رابطه ای با یکدیگر دارند؟ آیا هر گونه پیوندی میان آنها منتفی است و هیچیک ناظر به دیگری نیست، یا با هم آشتی و اشتراک عمل دارند؟ آیا هر یک نافی یا حامی دیگری است؟ این مقاله نوع پیوند میان دین و اخلاق را میکاود. بدین منظور، پس از مفهوم شناسی دین و اخلاق، آرای طرح شده در عرصة پیوند میان دین و اخلاق را به چهار دسته تباین، تعارض، تطابق و تعامل تقسیم میکند. در نهایت، دیدگاه مختار که آمیزه ای از تطابق و تعامل است بیان میشود. نظریه تعامل در دو بخش، نیاز دین به اخلاق و به العکس، طرح شده است.
۲۸.

تفاوت آموزش و پرورش دینی و غیردینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش روح آموزش و پرورش حق مداری آموزش و پرورش دینی آموزش و پرورش غیردینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 453 تعداد دانلود : 147
به رغم وجود اشتراک بین تعلیم و تربیت دینی و غیردینی، تفاوت هایی نیز میان آنها وجود دارد که مقالة حاضر در صدد تبیین آنهاست. تحقیق در عرصة تفاوت ها و نیل به نتایج گسترده تر، از ضرورت های پژوهشی در این عرصه است. نوشتار پیش روی که به شیوة کتابخانه ای و تحلیلی و با نگاهی به کتاب و سنت نگارش یافته، با برشمردن شانزده مورد از ویژگیهای مشخصات تربیت دینی، و به بیان لوازم آن پرداخته است. موفقیت در تربیت دینی بدون توجه به مشخصه های آن حاصل نمیشود و بخش عمده ای از علل ناکامی در تعلیم و تربیت دینی در غفلت از تفاوت ها نهفته است.
۲۹.

وحی شناسی مسیحی با گذری بر وحی قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام مسیحیت قرآن کتاب مقدس وحی تجربة‌دینی انجیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 483 تعداد دانلود : 287
سیر دین‌پژوهی مسیحی، گویای حضور دو نگرش زبانی و تجربی دربارة وحی است. رویکرد اول، به دو گروه لفظی و گزاره‌ای، و رویکرد دوم، به دو نوع تجربة‌تاریخی و تجربةدینی قابل تقسیم است. دیدگاه زبانی، وحی را شامل مجموعه آموزه‌های صادق می‌داند که از سوی خدا فرستاده شده است. نگاه تجربی به انکشاف درونی خدا بر آدمی تأکید دارد. در میان دیدگاه‌های گوناگون، آنچه در مسیحیت حامیان بیشتری دارد، رویکرد تجربی است که در سدةی اخیر به تجربه دینی کشانده شده است. نوشتار پیش روی، پس از تبیین دیدگاه زبانی، عوامل افول آن را می‌کاود. سپس ماهیت رویکردهای تجربی، به ویژه تجربةدینی و لوازم پذیرش و امکان التزام به آن‌ها در باب وحی قرآنی را به بحث می‌گذارد.
۳۱.

دین و بهداشت روان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: دین سلامت بهداشت روان پرسش تجربه های معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 674
نوشتار پیش روى، با هدف بیان ساز و کارهاى تأمین بهداشت روانى در دین به نگارش در آمده است. بدین منظور، نخست گذارى گذرا بر چیستى بهداشت روانى در مکتب هاى گوناگون روان شناسى و نیز در اسلام دارد؛ آن گاه به مؤلفه هایى از بهداشت روان مى پردازد که پژوهشگران غربى نیز بدان ها اذعان دارند و سپس نقش دین را در تحقق آنها بررسى مى کند. در این نوشتار، مفهوم بهداشت روانى، با مرورى بر تعریف هاى اندیشمندان مختلف مانند گلدشتاین، جاهودا، ونتیز، آلپورت، چاهن و مکتب هاى گوناگون زیستى نگرى، روان تحلیل گرى، رفتارگرایى و انسان گرایى ارزیابى مى شود و آن گاه ساز و کار دین در تحقق مؤلفه هاى آن (پرستش و تجربه هاى معنوى و . . . ) بیان مى گردد.
۳۲.

دین و بهداشت روان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: دین آرامش روان بهداشت روان امیال و رفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 618 تعداد دانلود : 656
این نوشتار، با هدف تبیین ساز وکارهای تامین بهداشت روانی در دین، نگاشته شده است. از میان راه کارهای اسلام برای نیل به آرامش روان، راه کارهای ذهنی و بینشی مانند ارتقای معرفت و جلوگیری از آشفتگی بینش، رفع کاستی شناختی، خداباوری، ایجاد، حفظ و رشد تدریجی بینش الهی، و احیای فطرت، بیان شد. در این مقال، در بیان سایر ساز و کارهای اسلام برای تحقق آرامش روان، نقش راه کارهای گرایشی و کنشی، کاهش تعلقات دنیوی، آموزه های رفتاری بهنجار، توبه، کاهش میزان پشیمانی از گذشته، و تقویت اراده ترک خطا، موضوع بحث قرار گرفته است.
۳۳.

دین و بهداشت روان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: آرامش روان خودشکوفایی ثبات شخصیت سه گانه بینش گرایش و کنش خوش بین سازی وجدان گرایی و وجدان ستیزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 354 تعداد دانلود : 392
این نوشتار، بخش دوم سخنی است که با هدف تبیین ساز و کارهای تامین بهداشت روانی در دین نوشته شده است. در شماره پیشین، چیستی بهداشت روانی در مکتب‏های گوناگون روان‏شناسی و نیز اسلام بررسی شد. سپس برخی از مؤلفه‏های بهداشت روان را که مورد توجه پژوهشگران غربی است، ارائه شد. در این شماره، از میان دیگر مؤلفه‏های بهداشت روان که در دین فراهم می‏آید، به چهار مورد می‏پردازیم: ثبات شخصیت؛ خودشکوفایی؛ هماهنگی در سه‏گانه بینش، گرایش و کنش و رفع اضطراب. راه‏کارهای اسلام برای رسیدن به خودشکوفایی عبارتند از: تقویت روحیه تعهدپذیری آدمی و جلوگیری از آزادی افسارگسیخته؛ ضعف دل‏بستگی‏های مادی؛ ایجاد انگیزه قوی؛ جهت‏دهی انگیزه‏ها؛ تحقق هدف‏های تعلیم و تربیت دینی و خودشناسی. برای هماهنگی در سه‏گانه بینش، گرایش و کنش، اسلام به هدایت در هر سه جنبه می‏پردازد. بسترهای لازم را برای حفظ در مسیر و بازگشت خطاکار فراهم می‏سازد و در نتیجه، بسترساز بهداشت روانی است. این دین خاتم، برای اضطراب‏زدایی و رساندن به آرامش روان، ساز و کارهای متفاوتی در عرصه‏های مختلف ذهن، دل و رفتار دارد که برخی از راه‏کارهای ذهنی و بینشی آن عبارتند از: ارتقای معرفت و جلوگیری از آشفتگی بینش؛ رفع کاستی شناختی؛ خداباوری؛ ایجاد، حفظ و رشد تدریجی جهان‏بینی الهی و خوش‏بین‏سازی. آخرین راه‏کار آرامش‏زا که در این نوشتار بدان می‏پردازیم، موضوع فطرت و احیای آن است. در این بخش، از اضطراب‏زایی پایمالی اخلاق و وجدان و ساز و کار تقویت وجدان در دین سخن به میان می‏آید.
۳۸.

ایمان گرایی و فلسفه ویتگنشتاین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه تحلیلی آباء فلسفه تحلیلی
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه تحلیلی عبور از پوزیتیویسم منطقی
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
تعداد بازدید : 757
نویسنده در این سطور به بیان دیدگاه فلسفی و دینی ویتگنشتاین و پیوند آن‎ها با یک دیگر می‎پردازد. در این باره وی نخست رویکرد فلسفی متقدم ویتگنشتاین را بیان کرده؛ سپس بطور گسترده‎تر دیدگاه متأخر وی و پیوند مفاهیم (بازی‌های زبانی) و (صور حیات) با دیدگاه ایمان‎گرایانه و غیر معرفت‎بخش او و پیروانش را عرضه داشته است. مترجم در انتها برای ارزیابی آرای ویتگنشتاین بابی گشوده، و مولفه های فلسفی نگرش دینی او را برشمرده و ملاحظاتی بر ان افزوده است.
۴۰.

هویت شناسی دین در اسلام و غرب

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تطبیقی
تعداد بازدید : 953 تعداد دانلود : 576
شناخت چیستی و هویت دین در دین پژوهی معاصر اهمیتی شگرف دارد زیرا بسیاری از نزاع های پژوهشگران این عرصه با نوع تعریف آنها از دین پیوندی وثیق دارد و بدون ابهام زدایی از هویت دین ورود به بسیاری از چالش های دین شناسی نزاعی بی حاصل و عقیم است . این امر در جای جای عناوین دین پژوهی معاصر چون زبان دین ، عقل و دین ، کثرت گرایی دینی ، رابطه دین و آزادی ، دین و هنر ، دین و توسعه و سایر مباحث چالش زای موجود... اثرگذار و تعیین کننده است . مقاله ی حاضر کاوشی در شناخت هویت دین است. در این رابطه ابتدا از مباحثی چون هدف از هویت شناسی دین ، مشکلات پژوهش در این موضوع و معانی لغوی دین سخن به میان آمده است . پس از طی گفتار مقدماتی ، فصولی به دیدگاه متفکران غربی ، سپس اندیشوران اسلامی و سرانجام نظر برگزیده اختصاص یافته است . دین پژوهان و متکلمان غربی تعاریف فراوانی برای دین ارایه داده اند که به رغم کثرت و تنوع، آنها را درسه دسته جای داده ایم : تعاریفی با محوریت خدا،حقیقت یا ارزش غایی،تعاریف کارکردی،و تعاریف شهودگرایانه،تعاریف متکلمان اسلامی را نیز به دو نوع عام و خاص تقسیم کرده و در تعاریف عام ، نظرات علامه طباطبایی و آیات جلیل القدر سبحانی،جوادی آملی و مصباح بیان و ارزیابی شده است . سپس تعریف دین از منظر قرآن و روایات آمده است . در نهایت ، نتیجه گیری و بیان تعریفی عام،شامل ادیان الهی و غیرالهی ، و سپس خاص ادیان الهی عرضه شده است .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان