علیرضا عظیم پور

مقدمه: علی رغم تأثیر متغیرهای موقعیتی و بی ثبات بر پرخاشگری، ثبات نسبی این متغیر در طول زندگی نیز در برخی پژوهش ها تأئید شده است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی پرخاشگری دانشجویان بر اساس متغیرهای فردی باثبات هوش، ابعاد خلق و خو و سبک های دلبستگی بود. روش: جامعه ی آماری این پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون بود که 266 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه پرخاشگری باس و پری (1992)، پرسش نامه سرشت و منش (کلونینجر و همکاران، 1994)، پرسش نامه دلبستگی بزرگسالان بشارت (2011)، مقیاس آزمون هوش نابسته به فرهنگ کتل   (1957) و همچنین پرسش نامه مقبول نمایی اجتماعی کران و مارلو (1960) استفاده شد. پس از مهار اثر مقبول نمایی اجتماعی از طریق ضریب همبستگی تفکیکی، متغیرهای دارای رابطه ی معنی دار با پرخاشگری کلی بعنوان متغیر پیش بین پرخاشگری وارد تحلیل رگرسیون به روش گام به گام شدند. یافته ها: ضرایب همبستگی نشان داد که پرخاشگری با متغیرهای نوجویی، آسیب پرهیزی، پشتکار، دلبستگی اجتنابی و دلبستگی دوسوگرا دارای رابطه مثبت معنی دار است. همچنین براساس خروجی رگرسیون دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا، متغیر خلق وخویی آسیب پرهیزی در کنار مقبول نمایی اجتماعی توانستند به میزان 47 درصد پرخاشگری را پیش بینی کنند که البته از این میزان 16 درصد مربوط به سبک پاسخدهی مقبول نمایانه ی اجتماعی بود. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که در جمعیت بهنجار دانشجویی وزن متغیرهای با ثبات شخصیتی در پیش بینی پرخاشگری چندان هم زیاد نیست و شاید بقیه پراکنش پرخاشگری را بتوان با عوامل موقعیتی و اکتسابی تر تبیین نمود. با توجه به سهم کم متغیرهای دیرپای شخصیتی، انتظار از اصلاح پذیری و درمان پرخاشگری دانشجویان با مداخله افزایش می یابد. 

مقدمه: دانشجویان در نیمسال اول تحصیل تنیدگی های خاصی را تجربه می کنند که می تواند بر عملکرد تحصیلی آن ها تاثیرات نامطلوبی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روابط عملکرد تحصیلی دانشجویان تازه وارد با هوش، سبک های هویت، جنسیت، ابعاد سلامت روان و متغیر های مرتبط با آن، همچنین بررسی امکان پیشبینی عملکرد تحصیلی بر اساس متغیرهای فوق بود. روش ها: در ماه اول سال تحصیلی 95-1394 از 167 دانشجوی نیمسال اول دانشگاه سلمان فارسی کازرون فرم A مقیاس 3 آزمون هوش نابسته به فرهنگ کتل برای سنجش هوش، سیاهه ی سبک های هویت و مقیاس ملی سلامت روانی دانشجویان برای سنجش سبک های هویت و ابعاد سلامت روان و متغیرهای مرتبط با سلامت روان در دو نوبت اخذ شد. یافته ها: ضرایب همبستگی پیرسون رابطه ی مثبت عملکرد تحصیلی (معدل نیمسال اول) با متغیرهای هوش، جنسیت (مونث بودن)، هویت هنجاری، هویت اطلاعاتی، بهزیستی روانشناختی، حمایت اجتماعی، جو خانوادگی و رابطه ی منفی آن با افسردگی و اضطراب اجتماعی را نشان داد. با این همه در تحلیل رگرسیون صرفا متغیرهای جنسیت و هوشبهر توانستند عملکرد تحصیلی را ( R2 تنظیم شده: 091/0) پیش بینی کنند. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که همانند آنچه قبلا در دانش آموزان نشان داده شده در عملکرد تحصیلی دانشجویان نیمسال اول نیز نقش هوشبهر و جنسیت همچنان پررنگ است و هنوز سایر متغیرها نمی توانند قدرت این دو متغیر را در پیش بینی عملکرد تحصیلی داشته باشند. پیشنهاد می شود از متغیرهای دارای ارتباط معنی دار با عملکرد تحصیلی پایین در این پژوهش برای شناسایی دانشجویان در خطر عملکرد تحصیلی پایین، جهت ارائه ی مداخله های پیشگیرانه به آنها استفاده شود.

یکی از نظریه های تبیین کننده ی پرخاشگری نظریه ی ناکامی – پرخاشگری است. در دانش آموزان یکی از منابع ناکامی، ناکامی های تحصیلی است. تحقیقات نشان داده اند که هوش و خودکارآمدی تحصیلی بالا می توانند باعث موفقیت تحصیلی و پیش گیری از ناکامی تحصیلی شوند. هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه ی انواع پرخاشگری با دو متغیر هوش و خودکارآمدی تحصیلی بود. 210 دانش آموز دختر و پسر بندرعباسی از پایه ی دوم دبیرستان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و آزمون های پرخاشگری باس و پری، ماتریس های پیشرونده ی هوش ریون و خرده مقیاس خودکارآمدی تحصیلی پرسشنامه ی خودکارآمدی کودکان و نوجوانان بر این دانش آموزان اجرا شد. یافته ها حاکی از رابطه ی منفی پرخاشگری کلی و انواع پرخاشگری کلامی، بدنی، خشم و خشونت با خودکارآمدی تحصیلی و همچنین رابطه ی منفی پرخاشگری کلی، پرخاشگری بدنی، کلامی و خشم با هوشبهر بود. در تحلیل رگرسیون هم خودکارآمدی و هم هوشبهر توانستند پرخاشگری را پیش بینی کنند. به نظر می رسد با توجه به تاثیر احتمالی نقصان هوش و خودکارآمدی تحصیلی بر ایجاد ناکامی تحصیلی و تاثیر احتمالی این ناکامی بر پرخاشگری بتوان پیش بینی پذیری پرخاشگری بر اساس هوش و خودکارآمدی تحصیلی را توضیح داد. این پژوهش همچنین نشان داد که هیچ تفاوتی بین دو جنس در متغیرهای این تحقیق وجود ندارد. به نظر می رسد باورها و شواهد مبتنی بر بالاتر بودن پرخاشگری مردان چندان هم قابل تعمیم به همه ی جوامع آماری نباشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثرگذاری روش آموزش مهارت های مطالعه و یادگیری و روش خودآموزی کلامی بر کاهش اضطراب امتحان، در میان جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه پنجم دبستان شهرستان بندر خمیر (استان هرمزگان) بود. ازطریق نمونه گیری در دسترس، سه مدرسه دخترانه ابتدایی شهرستان بندر خمیر انتخاب شده و دانش آموزان مقطع پنجم ابتدایی آن مدارس، با آزمون اضطراب امتحان اسپیلبرگر مورد سنجش قرار گرفتند. افرادی با نمره بالاتر از خط برش آزمون، به عنوان دانش آموزان دارای اضطراب امتحان لحاظ شدند و به سه گروه 15 نفره برای اجرای طرحی نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون، به طور تصادفی گمارده شدند. به گروه اول، آموزش مهارت های مطالعه و یادگیری و به گروه دوم، آموزش خودآموزی کلامی مایکنبام، هر یک در 8 جلسه یک ساعته، داده شد.یک گروه نیز به عنوان گروه گواه، هیچ آموزشی دریافت نکرد. آزمون اضطراب امتحان اسپیلبرگر قبل از شروع مداخله ها و پس از آن (بعد از اخذ امتحانات میان دوره) از دانش آموزان گرفته شد. ازطریق آزمون تحلیل واریانس چند متغیّری و آزمون تعقیبی شفه، تفاضل نمرات پیش آزمون از پس آزمون مورد تحلیل آماری واقع شد. نتایج حاکی از اثربخشی هر دو روش بر اضطراب امتحان و ابعاد شناختی و هیجانی آن و همچنین برتری روش خودآموزی کلامی مایکنبام بر روش آموزش مطالعه و یادگیری بود. با توجه به اثربخشی بیشتر روش خودآموزی کلامی مایکنبام و با توجه به مبانی نظری و شیوه اجرای ساده تر این روش در میان مداخلات رفتاری-شناختی، به نظر می رسد می توان با آموزش وسیع این روش به معلمان و مشاوران مدارس، به کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان مبادرت ورزید.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزش ""فلسفه برای کودکان"" (P4C ) بر تحول اخلاقی دانش آموزان بود. به این منظور، دو کلاس در پایه ی پنجم مدرسه ای ابتدایی و پسرانه در منطقه ی یک آموزش و پرورش شهر تهران به طور تصادفی انتخاب شد. یکی از این کلاس ها به عنوان گروه آزمایش تحت 9 جلسه آموزش P4C قرار گرفت. از هر یک از کلاس ها 16 نفر بطور تصادفی برای آزمون گیری انتخاب شدند. با استفاده از فرم های موازی معماهای اخلاقی کلبرگ و پیاژه و پی گیری بالینی قضاوت های اخلاقی کودکان به روش مصاحبه ی فردی استدلال های اخلاقی دانش آموزان از نظر تراز کلی تحول اخلاقی، خود پیروی اخلاقی و اخلاق فاعلی در پیش آزمون و پس آزمون نمره گذاری شد. تحلیل کورایانس چند گانه هیچ گونه تفاوت معناداری را بین پس آزمون های تعدیل شده ی دو گروه در هیچ یک از متغیرها نشان نداد و بنابر این هیچ یک از فرضیه های پژوهشی مورد تایید قرار نگرفت. به نظر می رسد اجرای روش آموزش فلسفه به کودکان در بافت آموزش و پرورش ایران نیاز مند مداخلات شدید تر و ملاحظات بیشتری است.

مکاشفه های اخلاقی قواعد سردستی و شهودی اند که در گفت وگوهای اخلاقی روزمره مورد استفاده قرار می گیرند. هرچند این قواعد پاسخی سریع و اغلب درست به معماهای اخلاقی انسان می دهند، استفادة بدون تأمل و استدلال از آنها می تواند موجب خطاهایی در تصمیم گیری های اخلاقی شود. حال پرسش این است که خطاپذیری این مکاشفات چه تلویحات و محدودیت هایی را برای تفکر اخلاقی انسان فراهم می کند؟ هدف این پژوهش، معرفی مکاشفه های اخلاقی در روان شناسی و بررسی تلویحاتی است که این مکاشفه ها، برای رویکردهای مختلف فلسفة اخلاق دارد. از طریق روش کتابخانه ای ابتدا مکاشفه های اخلاقی به روشنی توضیح داده، و سپس به روش تحلیلی- منطقی پیامدهای این مکاشفات برای رویکردهای مختلف فلسفة اخلاق بررسی شد. مکاشفات اخلاقی، می تواند خطاپذیری تصمیمات اخلاقی را در صورت پذیرش صرف رویکرد عاطفه گرایی نشان دهد. افزون بر این، برخلاف توصیة فلاسفة اخلاق شهودگرا، مردم شهودهای خود را به جای استفادة صرف در مسائل بنیادی اخلاقی، در مسائل روزمره به کار می اندازند.

ماهیت پیچیده اختلال شخصیت مرزی، بررسی و بکارگیری درمان های جدید را ایجاب می کند. پژوهش حاضر با هدف مداخله ای در بهزیستی ذهنی و کاهش رفتارهای تکانشی مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی: اثربخشی و کارآمدی روان درمانگری شناختی- تحلیلی اجرا شد. این پژوهش از نوع شبه آزمایشی بوده و از طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل استفاده شد. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی مراجعه کننده به مطب های روانپزشکان و بیمارستان روانپزشکی فارابی شهر کرمانشاه در سال 1392 تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، براساس ارجاع متخصصان اعصاب و روان، 40 مرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، از بین 50 مراجعه کننده به مطب های روانپزشکان و بیمارستان روانپزشکی فارابی، با توجه به پذیرش بیمار برای شرکت در پژوهش، در وهله اول، و انجام مصاحبه بالینی SCID-II براساس DSM-IV و آزمون میلون 3، انتخاب شدند. به این صورت که از بین مردان ارجاع داده شده افرادی که نمره بالاتر از (84<BR) در مقیاس شخصیت مرزی MCMI-III گرفته بودند و انجام مصاحبه بالینی با توجه به ملاکهای DSM، برای اختلالات شخصیت به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه گواه). ابزارهای جمع آوری این پژوهش شامل مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات شخصیت، مقیاس بهزیستی ذهنی، آزمون میلون 3 وتکانشوری بود. از هر دو گروه پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه به عمل آمد و برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها نیز از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) و آزمونهای تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد که روان درمانگری شناختی- تحلیلی بر بهبود بهزیستی اجتماعی، هیجانی و روانشناختی و کاهش تکانشوری مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی مؤثر بوده است. تحلیل داده ها نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری، بین دو گروه آزمایش و کنترل، در بهزیستی اجتماعی، هیجانی، روانشناختی وتکانشوری تفاوت معنادار وجود دارد. بنابر یافته های این مطالعه، درمان شناختی- تحلیلی به شیوه گروهی راهبرد مناسبی برای بهبود بهزیستی اجتماعی، هیجانی و روانشناختی و کاهش تکانشوری مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی است. و می توان از آن به عنوان یک روش مداخله ای مناسب سود جست.

هدف از پژوهش حاضر طراحی و آزمون الگویی از پیشایند های مهم رفتار اجتماع یار در دانشجویان دانشگاه شهید چمران بود. در این الگو همدلی به عنوان متغیر مستقل به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق میانجی های دین داری، هویت اخلاقی و استدلال اجتماع یار اخلاقی، رفتار اجتماع یار را پیش بینی می کند. شرکت کنندگان در پژوهش 438 دانشجوی کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت آزمون الگوی پیشنهادی از روش الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای 18-SPSS و 18-AMOS انجام شد. نتایج حکایت از عدم معنی داری مسیر های مستقیم همدلی به رفتار اجتماع یار، همدلی به استدلال اجتماع یار، دین داری به رفتار اجتماع یار، دین داری به استدلال اجتماع یار، و استدلال اجتماع یار به رفتار اجتماع یار بود. با حذف مسیر های غیرمعنی دار، الگو اصلاح شد. شاخص های برازندگی الگویابی معادلات ساختاری، برازش مناسب الگوی اصلاح شده را نشان می دهند.

پهنه بندی لغزش یکی از روش هایی است که می توان به کمک آن مناطق بحرانی را تعیین کرده و از نقشه های پهنه بندی به دست آمده در برنامه ریزی ها استفاده کرد. کلمه پهنه بندی زمین لغزش در راستای دستیابی به اهداف برنامه ریزی ها و یا تقلیل خسارات ناشی از لغزش زمین تاکنون به طور منطقی در ایران کمتر درنظر قرار گرفته است، از این رو در مقاله حاضر، روش AHP به عنوان یکی ازروش های قابل استفاده و کاربردی به طور موردی در حوضه آبریز اهر چای در استان آذربایجان شرقی مورد استفاده قرار گرفته است. در این روش عوامل موثر در زمین لغزش به اجزایی تجزیه شده اند و سپس با دادن وزن به هر کدام، میزان نقش آنها در وقوع زمین لغزه تعیین شده است.نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر نشان داده که عوامل زمین شناسی بیشترین وزن (نقش) و عوامل انسانی کمترین وزن را داشته اند. عواملی نظیر سنگ شناسی، شیب، گسل، جهت دامنه ها، ارتفاع، فاصله از رود، نوع کاربری و فاصله از جاده ها به ترتیب اولویت به عنوان مهم ترین عوامل موثر در لغزش به منظور پهنه بندی مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس نقشه خطر زمین لغزش در سه گروه زیاد، متوسط و کم تهیه شد.