میر علی سیدنقوی

در این مقاله، ضمن تشریح تئوری کارگزاری و مفروضات اساسی آن، برخی از انواع قراردادهای رایج کارگزاری با عناوینی همچون قرارداد جبران خدمت مبتنی بر رفتار، قرارداد مبتنی بر نتایج و قرارداد مبتنی بر حقوق، قرارداد مبتنی بر هزینه خدمات و قرارداد مبتنی بر هزینه سرانه خدمات بررسی می شود.

اقدامات مدیریت دانش تحت تأثیر عوامل سازمانی قرار می گیرد و بر اثربخشی سازمانی تأثیر می گذارد. هدف این مقاله ، بررسی نقش میانجی­گر مدیریت دانش در رابطه بین فرهنگ و راهبرد با اثربخشی سازمانی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل متخصصان منابع انسانی و تحقیق و توسعه بانک ملت است و اطلاعات و داده­های پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع­آوری شدند. یافته­های پژوهش نشان می دهد که مدیریت دانش کاملاً در رابطه بین فرهنگ و اثربخشی سازمانی و نسبتاً در رابطه بین راهبرد و اثربخشی سازمانی نقش میانجی بازی می کند. این مقاله یافته­های جدیدی را بر ادبیات مدیریت دانش می افزاید و بر اهمیت نقش تعاملی فرهنگ و راهبرد سازمانی در اثر­گذاری بر اثربخشی سازمانی تأکید می کند

امروزه نیروی انسانی ماهر و توانمند، به عنوان عامل مزیت رقابتی سازمان ها محسوب می شود. نیروی انسانی ای که بتواند از استعدادها و قابلیت های خود استفاده کند، مسوولیت پذیری بیش تری داشته باشد و بتواند خلاقیت و نوآوری از خود نشان دهد. مطالعات نشان داده اند که ایجاد شرایط و بستر مناسب فرهنگی، زمینه خلاقیت و نوآوری در سازمان را ایجاد می کند و کارکنان با تاثیرگذاری بر اندیشه های یکدیگر و کامل کردن ایده ها خواهند توانست نتیجه های مفیدی را برای سازمان به ارمغان بیاورند. از این رو، هدف این مقاله، تحلیل رابطه احساس توانمندی کارکنان و خلاقیت آنها با فرهنگ سازمانی است. روش تحقیق، توصیفی-همبستگی است و از نظر هدف، کاربردی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، مدیران و کارشناسان یکی از شرکت های وابسته به وزارت نفت هستند. در این تحقیق، از روش های تحلیل همبستگی، تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه ها و برای سنجش مدل های مورد بررسی از مدل معادله های ساختاری استفاده شده است. نتیجه های به دست آمده از تحقیق نشان داد بین توانمندسازی کارکنان و خلاقیت،ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین فرهنگ سازمانی و توانمندسازی کارکنان نیز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. بر مبنای یافته های به دست آمده مشخص شد که توانمندسازی کارکنان با تاثیرپذیری از فرهنگ سازمانی، بر خلاقیت کارکنان شرکت تاثیر می گذارد

هدف این مقاله بررسی پدیده فلات زدگی شغلی و رابطه آن با بی تفاوتی سازمانی و تمایل به خروج از خدمت کارکنان شرکت بیمه ایران است. روش تحقیق این پژوهش مبتنی بر مطالعات کمی و از نوع پیمایش است. پرسشنامه های استاندارد فلات زدگی شغلی، تمایل به خروج از خدمت کارکنان و بی تفاوتی سازمانی میان ۳۵۵ نفر از کارشناسان شرکت بیمه ایران توزیع شد. به جهت گستردگی زیاد جامعه اماری و تجمع کارشناسان بیمه در دفتر مرکزی پرسشنامه در ستاد مرکزی شرکت که در تهران مستقر است توزیع شد. داده ها جمع آوری و با رگرسیون و ANOVA تحلیل گردید. برای اعتبار سازه از آزمون تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد، شاخص کفایت نمونه پرسشنامه (KMO) برای مؤلفه ی فلات زدگی شغلی، مقدار 786/0 بوده است که نشان دهنده اعتبار سازه ای مناسبی است. برای بررسی پایایی پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج به ترتیب 88%، 85 % و79% برای فلات زدگی شغلی، تمایل خروج از خدمت و بی تفاوتی بوده است. نتایج این پژوهش وجود فلات زدگی شغلی در میان کارکنان شرکت بیمه ایران را نشان می دهد، اما برخلاف انتظار این پدیده رابطه زیادی با تمایل خروج از خدمت کارکنان نداشته، اما با متغیر ""بی تفاوتی سازمانی"" رابطه قوی را نشان می دهد.

مدل امتیازات متوازن مدل کیفی و جامع برای مدیریت عملکرد سازمانها است. این مدل با تمرکز بر استراتژیهای سازمان و ایجاد تعامل در حوزه های مهم سازمان امور مالی، مشتریان یا ارباب رجوع، فرایندهای داخل سازمانی و رشد و یادگیری سعی در مدیریت و ارزیابی سازمانهای پیچیده دارد. در این مقاله ضمن بیان مفهوم، شیوه کاربرد مدل امتیازات متوازن در سازمان و نقاط قوت و ضعف آن تشریح شده است. در پایان دلایل کارآمدی مدل مذکور در بخش دولتی بیان گردیده است.

اختلالات ناشی از بحران های داخلی و خارجی مختلف از گذشته تابه حال بیشترین تأثیرات را بر عملکرد سازمان داشته است. یکی از موضوعاتی که در سال های اخیر بر اثر افزایش اختلال در فرایندهای سازمانی ناشی از بحران های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و انسانی توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده مقوله تاب آوری سازمانی است. هدف این پژوهش ترسیم و سنجش مدل تاب آوری است که عوامل مؤثر بر تاب آوری و پیامدهای حاصل از آن را در یک سازمان نشان می دهد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و شیوه پژوهش به این صورت است که ابتدا با مرور ادبیات و بررسی مدل های تاب آوری سازمانی، فرضیه های تحقیق مشخص گردیده و مدل ترسیم می شود، سپس مدل با استفاده از روش تحلیل مسیر، برازش شده و فرضیه ها در قالب مدل آزمون می شوند. جامعه آماری این پژوهش را 1400 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی تشکیل می دهند که طبق فرمول کوکران 302 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید و پرسشنامه به طور تصادفی میان آن ها توزیع شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که مدل ترسیم شده از برازش خوبی برخوردار است و تأیید فرضیات تحقیق حاکی از رابطه مثبت و معنادار عوامل مؤثر بر تاب آوری و پیامدهای حاصل از آن با تاب آوری سازمانی است.

زمینه و هدف: برای اینکه سازمان ها بیشترین بهره وری و کارآمدی را داشته باشند، نیازمند منایع انسانی ای هستند که رضایت شغلی بالایی داشته باشند. مجموعه ای از عوامل بر رضایت شغلی افراد تأثیر دارد که یکی از آنها سرمایه روان شناختی خود فرد می باشد. هدف این پژوهش نیز سنجش تأثیر سرمایه روان شناختی بر رضایت شغلی است و سپس بررسی درجه تأثیر هریک از ابعاد سرمایه روان شناختی (خود کارآمدی، امیدواری، خوش بینی، سازش کاری) بر رضایت شغلی می باشد و تلاش در جهت درک اینکه آیا افسران برخوردار از سرمایه روان شناختی بالا رضایت شغلی بیشتری از شغل خود دارند و اگر این طور است کدام بعد سرمایه روان شناختی بیشترین تأثیر را دارد؟ روش: این پژوهش کاربردی و روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری کلیه افسران جزء و ارشد مرد ناجا می باشد. در این تحقیق، یک نمونه 110 تایی که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند، در نظر گرفته شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه استاندارد می باشد و برای تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون خطی استفاده شده که با نرم افزار SPSS این کار صورت پذیرفت. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه روان شناختی و همه مؤلفه های در نظر گرفته آن در این تحقیق بر رضایت شغلی تأثیر مثبتی می گذارند و از میان ابعاد سرمایه روان شناختی، خود کارآمدی بیشترین تأثیر معنادار و مثبت و امیدواری کمترین تأثیر را بر رضایت شغلی داشت. نتیجه گیری : رتبه بندی تعیین کننده بودن تأثیر مؤلفه های سرمایه روان شناختی بر رضایت شغلی عبارتند از: خود کارآمدی، سازش کاری (تاب آوری)، خوش بینی، امیدواری. قابل ذکر است تأثیر همه مؤلفه ها با همدیگر (سرمایه روان شناختی) بر رضایت شغلی بیش از حالتی بود که هر یک به طور جداگانه بر رضایت شغلی داشتند.

فعالیت های منابع انسانی نقش مهمی در تولید و انتقال دانش ایفا می کند. با این وجود تاکنون مطالعات جامعی در خصوص هماهنگی بین وظایف مدیریت منابع انسانی و استراتژی های مدیریت دانش بطور همزمان انجام نشده است. هدف از انجام این پژوهش ارائه مدلی جهت تعیین استراتژی های مناسب مدیریت دانش و فعالیت های مدیریت منابع انسانی متناسب با هر دسته از مشاغل سازمانی می باشد. در این پژوهش مشاغل سازمانی مطابق با مدل ارائه شده توسط لپک و اسنل، به چهار دسته دانش محور، شغل محور، مشارکتی و قراردادی تقسیم شده و سپس رابطه بین نوع مشاغل واستراتژی های مدیریت دانش(کدگذاری و شخصی سازی) بر اساس نطریه هانسن با وظایف مدیریت منابع انسانی نطیر آموزش، برنامه ریزی، کنترل و پاداش سنجیده شده است. روش تحقیق به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. جهت گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از مدیران و کارشناسان درحوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران می باشد که به استناد جدول کوکران 196 نفر به عنوان نمونه تصادفی در تحقیق مشارکت داشته اند. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار smart pls, spss استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که رابطه معنی داری بین نوع مشاغل و استراتژی های مدیریت دانش و وظایف مدیریت منابع انسانی وجود دارد.بدین معنی که هر چقدر که مشاغل از سمت شغل محوری به سمت دانش محوری حرکت می کند، استراتژی مدیریت دانش نیز به موازات آن از کدگذاری به سمت شخصی سازی تمایل پیدا کرده و وظایف مدیریت منابع انسانی نیز به تبع آن تغییر پیدا می کند.

زمینه و هدف: اقتدار تخصصی که طی سال های اخیر، روابط مدیریت و کارکنان را به لحاظ تاثیر بر تمرکز تصمیم گیری متاثر ساخت، نقش رهبری را که با توزیع قدرت تصمیم گیری همراه است، برجسته نمود. الگوی رهبری خدمتگزار با تمرکز بر منابع انسانی با هدف رشد، توسعه و نیل به خود رهبری کارکنان، تحقیقات بسیاری را به خود اختصاص داده است. از آنجا که دانشگاه ها منبع تولید دانش اند، دانشگاه علوم انتظامی تولید و عرضه دانش پلیسی را در یک نظام آموزش کیفی بر عهده دارد. از همین رو ضرورتی برای رهبری دانشگاه است تا با ایجاد تغییرات لازم در کیفیت ها از منابع ارزشمند انسانی برای افزایش توان ملی برای تربیت دانشجویان (افسران آینده پلیس) در پاسخگویی به نیاز های امنیت اجتماعی به صورتی بهینه استفاده نماید. روش: الگوی رهبری خدمتگزار، تجانس ظریف فرهنگی با رسالت و مأموریت دانشگاه علوم انتظامی دارد، لذا با مطالعه ادبیات و مبانی نظری تحقیق، ابعاد و مؤلفه های الگو مشخص شد و سپس با طراحی پرسشنامه دلفی که پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ 88/0 به دست آمد. برای روایی پرسشنامه نیز از دیدگاه های اساتید صاحب نظر دانشگاهی استفاده شد و نیز با توزیع تعدادی پرسشنامه در جامعه آماری ابهامات آن رفع شد. پرسشنامه بر اساس طیف 7 درجه ای لیکرت تنظیم گردید و در یک گروه نمونه 40 نفره از خبرگان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی که به روش تصادفی انتخاب شدند طی دو مرحله شاخص یابی شد، شاخص هایی که بر حسب محاسبات آماری دارای میانگین وزنی بالاتر از 5 بودند، به عنوان شاخص های رهبری خدمتگزار در دانشگاه علوم انتظامی معرفی شدند. یافته ها: از 54 شاخص که در مرحله اول سنجش دلفی در طیف 7 درجه لیکرت آزمون شدند، تعداد 36 شاخص در محدوده 5 -7 طیف قرار گرفتند انتخاب شدند. بنابراین 18 شاخص حذف و 2 شاخص دیگر حسب نظر خبرگان اضافه شد، لذا پرسشنامه دلفی مرحله دوم با 38 شاخص اجرا شد که فقط در 3 شاخص اصلاحیه پذیرفت. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده، نشان می دهد که الگوی رهبری خدمتگزار در دانشگاه علوم انتظامی از پذیرش و مقبولیت چشم گیری برخوردار می باشد.

تغییر ماهیت سازمان های وظیفه محور به پروژه محور تحت تأثیر دگرگونی های مداوم در محصولات و فرایندها از یک سو و تفاوت ماهیت پروژها و شیوه ی مدیریت بر آن ها در سازمان های خصوصی و دولتی از سوی دیگر، مدیریت منابع انسانی را در پروژه ها تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله، با استفاده از نظرات کارشناسان[1]، ویژگی های مدیریت منابع انسانی در پروژه ها در فرایندهای انتخاب، تخصیص، انجام فعالیت ها در حین پروژه، رهاسازی از پروژه و رهایی از سازمان را در دو بخش دولتی و خصوصی در ایران مورد بررسی قرار داده و ویژگی های شناسایی شده، با استفاده از آزمون فرض آماری دوطرفه مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج، نشان می دهد که ویژگی های شناسایی شده دارای تفاوت هایی در هر یک از این بخش ها هستند. برخی از این تفاوت ها عبارتند از: توانایی استفاده از مدیران و کارکنان شایسته، انتصاب و تخصیص بر اساس روابط، وجود نیروهای مازاد، ارزیابی عملکرد بر مبنای رویه های رسمی و آموزش وسیع تر در پروژه های بخش دولتی. فشار کاری بیش تر و ارتباط مستقیم میزان دستمزد با انجام فعالیت ها در پروژه های بخش خصوصی، بی توجهی به جانشین پروری، نگرانی کارکنان پروژه های بخش خصوصی از وضعیت آینده و درنهایت، بی توجهی به موضوع نهادینه کردن دانش در سازمان و رابطه ی طولانی مدت بین سازمان و کارکنان در پروژه های بخش دولتی.

مقاله حاضر در نظر دارد تا به موضوع حرفه ای گرایی منابع انسانی و بررسی ابعاد/ عوامل مؤثر بر پیاده سازی آن در سازمان های دولتی ایران بپردازد و با نگرشی کل گرا و نظام مند، الزامات ترویج این رویکرد تعالیِ سازمانی را در روح افراد، سازمان ها و جامعه مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. این تحقیق، شامل 5 متغیر اصلی با عناوین: بعد فردی، عامل نهادی و عامل کارکردی (از عوامل زیرمجموعه بعد سازمانی)، بعد فراسازمانی و دستاوردهای حرفه ای گرایی می باشد که از دل ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان مرتبط با حوزه مدیریت منابع انسانی صنعت برق، استخراج شده است. جامعه آماری، کارکنان بخش های دولتی حوزه برق وزارت نیرو با تعداد 10000 نفر می باشند. تعداد نمونه، بر اساس جدول مورگان، 370 نفر به دست آمد و با توجه به پراکندگی نمونه و احتمال عدم بازگشت پاسخ های مورد انتظار، تعداد 600 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای توزیع شد که کار تحلیل داده ها با 480 مورد پالایش شده صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده شده است که نتیجه تحلیل ها، بر اساس آزمون رگرسیون چندمتغیره گام به گام و مدل سازی معادلات ساختاری، حکایت از تأثیر مستقیم و غیرمستقیم ابعاد و عوامل مؤثر بر حرفه ای گرایی منابع انسانی بر تعالی عملکرد سازمانهای دولتی ایران با تمرکز بر دستاوردهای فردی، سازمانی، و اجتماعی حرفه ای گرایی منابع انسانی دارد و به بخش حاکمیتی دولت پیشنهاد شده است.

مباحث مرتبط با کارآفرینی در دنیای امروز، توجه ویژه ای را به خود جلب کرده است. دربارهی ابعاد و شاخص های کارآفرینی پژوهش های متعددی انجام شده اما از دیدگاه این مقاله وجود بستر مناسب میتواند نقش تعیینکننده ای در توسعهی کسب وکارهای جدید داشته باشد، به این منظور این مقاله به بررسی رابطهی سرمایهی اجتماعی و کارآفرینی سازمانی در شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران میپردازد. جامعهی آماری این پژوهش شامل 545 نفر از کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران و نمونهی انتخاب شده 118 نفر براساس فرمول نمونه گیری از جامعهی محدود و در سطح خطای 0.08، بوده است. برای سنجش سرمایهی اجتماعی از الگوی گروه کندی و برای سنجش کارآفرینی سازمانی از الگوی آنتونیک و هیسریچ استفاده شده و در این راستا با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی تغییرهایی در الگوی اصلی اعمال شد تا الگویِ متناسب با جامعهی آماری موردنظر به دست آید. نتایج نشان میدهد که رابطهی مثبتی بین سرمایهی اجتماعی و کارآفرینی سازمانی وجود دارد.

نظریه پردازان مدیریت، مدت زمان طولانی است که به مدیریت منابع انسانی الکترونیک به عنوان رویداد قرن 21 نگریسته اند، اما حقیقتاً در زمان مطرح شدن هر نظریه، چالش ها و موضوعات مربوط به آن پدیدار نمی شوند. حرکت از سمت مدیریت منابع انسانی بخش خصوصی به بخش دولتی، با استفاده از تکنیک های بخش خصوصی در محیط کاملا متفاوت، ممکن نیست بلکه زمینه ای که بخش دولتی در آن فعالیت می کند، می تواند اساساً ماهیت آن را تغییر دهد. این پژوهش کیفی با اتخاذ رهیافت حقوق مدنی و خدمات دولتی نوین به دنبال کشف الگوی مدیریت منابع انسانی الکترونیک در سازمان های دولتی با استفاده از نظریه داده بنیاد است. بدین منظور 11 مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان صورت پذیرفته است. تحلیل داده ها در فرایند کدگذاری باز با کمک نرم افزار MAXQDA منجر به ظهور 114 مفهوم در قالب 17 مقوله اصلی شد. الگوی مدیریت منابع انسانی الکترونیک سازمان های دولتی پژوهش حاضر، شامل شرایط علی، مکانیزم ها، شرایط زمینه ای، شرایط میانجی و پیامدها می باشد که لازم است با توجه به الگوی ذکر شده، ضمن توجه داشتن به چندگانگی ها زمینه پیاده سازی وضع مطلوب را فراهم کرد.

بخش وسیعی از جغرافیا و جمعیت هر کشور به روستاها اختصاص دارد؛ از این روعملکرد اقتصادی نواحی روستایی، بر شکوفایی و بهره وری ملی کشورها تأثیر بسزایی می گذارد. با این حال حتی در کشورهای توسعه یافته ای همچون ایالات متحد امریکا، واگرایی عملکرد اقتصادی روستاها در مقایسه با شهرها، به چالشی اساسی بدل شده است. پژوهشگران، ریشة این واگراییِ عملکردی را در نوع نگاه دولت به روستاها می دانند و بیان می دارند که دولت ها ویژگی های منحصربه فرد روستا را نادیده می گیرند، روستا را مساوی با کشاورزی برمی شمارند، و به شهرهای مجاور روستا نیز بی توجه اند. از سوی دیگر، پژوهشگران معتقدند از آنجا که هر روستا درون یک منطقة اقتصادی واقع شده است، تصمیم گیری و تحلیل در خصوص روستا نیز باید با نگاه منطقه ای صورت گیرد. در این میان، یکی از مشهورترین و پرکاربردترین چارچوب های تحلیل و سیاست گذاری منطقه ای، چارچوب دایاموند (الماس) مایکل پورتر و نظریة خوشه های اوست، که مطالعات متعددی نیز با استفاده از آن به بررسی سیاست های توسعة اقتصادی روستایی پرداخته اند. در این مقاله، سیاست ها و نگاه دولت به روستاها در ایران بررسی شده است. برای این منظور، با انجام پیمایشی از 31 نفر از خبرگان دانشگاهی و کارشناسان سطوح میانی سیاست گذاری روستایی در سه نهاد دولتی کشور، بررسی شده است که سیاست های دولتی ایران، تا چه اندازه با دیدگاه های منطقه ای مطابقت داشته است.