رضا امانی

رضا امانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

روش شناسی انتقال مفاهیم قرآنی به مخاطب جوان بر اساس اقتضائات جهان معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 233 - 265
تعداد بازدید : 82 تعداد دانلود : 756
در دنیای امروز بیشترین توجه جوانان معطوف به فضای مجازی است، درحالی که انتقال مفاهیم قرآنی در این فضا بر اساس اقتضائات جهان معاصر صورت نگرفته است. لذا درک این شرایط، متولیان قرآنی را به لزوم به کارگیری روش های نو در انتقال مفاهیم قرآنی به مخاطب جوان رهنمون می سازد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، روش های جذاب سازی مفاهیم قرآنی و زمینه های جذب مخاطب به قرآن را با استناد به آیات و روایات، موردبررسی قرار داده است. سپس با استفاده از روش میدانی و انتشار پرسشنامه، اثربخشی این روش ها را از نگاه مخاطبان ارزیابی نموده است. بر اساس این پژوهش، روش طرح سؤال و استفاده از قالب های داستانی و هنرهای نمایشی در جذاب سازی مفاهیم قرآنی تأثیر زیادی دارند و ضعف اصلی در انتقال مفاهیم قرآنی، خلأ انتقال کاربردی و قابل تطبیق بر مصادیق آن ها و استفاده کم از تصاویر مرتبط با مفاهیم قرآنی در فضای مجازی است.
۲.

سبک شناسی «علی هدی» و «فی ضلال» در قرآن (با تأکید بر لایه فکری)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 33 - 52

کلید واژه ها: سبک شناسی قرآن هدایت و ضلالت استعلاء ظرفیت حرف جر علی حرف جر فی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 29 تعداد دانلود : 912
یکی از بنیادی ترین مفاهیم وارده در قرآن کریم موضوع هدایت و ضلالت است. از جمله ویژگی های سبک شناختی این دسته از آیات همنشینی حرف «علی» با مفهوم هدایت (علی هدی) و حرف «فی» با مفهوم ضلالت (فی ضلال) است که در پژوهش حاضر تلاش شده با روش توصیفی_تحلیلی لایه فکری این این نوع تعابیر مورد بررسی قرار گیرد. از رهگذر این پژوهش می توان ضمن تحلیل بعد لفظی و بیانی دسته ای از آیات قرآن، به عمق بیشتری از فهم و تفسیر قرآن رسید. تحلیل دلالت های حروف علی و فی، در کنار هم آیی آن ها با مفاهیم هدایت و ضلالت در قرآن نشانگر آن است که قرآن حکیم انسان های مؤمن را بسان کسی که سوار بر مرکب و در مسیری حرکت می کند، حاکم بر سرنوشت خویش می داند، بطوری که این افراد در مسیر هدایت به پیش می روند و در نهایت به سرمنزل مقصود خواهند رسید. در مقابل مشرکان و کافران غرق در زندگی دنیوی و غوطه ور در تاریکی ها و بازیچه شیطان و حیات دنیوی شده و در پایان ناکام خواهند ماند. نیز افرادی که به تعبیر قرآنی «بر هدایت اند» از «منبع کنترل درونی» برخوردارند. اینان در قبال اقدامات و زندگی خود مسئولیت پذیرند، در مقابل نظرات دیگران و محرک های بیرونی کمتر تأثیر می پذیرند، عملکرد بهتری در مشاغل و مسئولیت های خود دارند و تمایل به حفظ سلامت روانی و جسمانی خود دارند. برعکس افراد گمراه که دارای «منبع کنترل بیرونی» هستند، عوامل بیرونی را در موفقیت یا شکست خود دخیل می دانند و تمایل کمتری به مسئولیت پذیری دارند.
۳.

آسیب شناسی روش های تبلیغ دینی با محوریت مخاطب شناسی از نگاه روایات

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 9-30

کلید واژه ها: آسیب شناسی روش تبلیغ مبلغ مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 729 تعداد دانلود : 336
تبلیغ در فرهنگ دینی، تعاریف و مبانی متفاوتی با تبلیغ در فرهنگ غرب دارد و همین موجب می شود که در به کارگیری روش ها، که یکی از ارکان تبلیغ است، مختلف باشند. این روش ها بر اساس هر یک از این دو فرهنگ، اقتضائات خاص خود را دارد ضمن آن که غفلت از به کار بستن صحیح روش های تبلیغ دینی نیز با آسیب های متعددی همراه است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر آیات و روایات، ضمن برشمردن روش های تبلیغی، به آسیب های آنها نیز پرداخته می شود. در میان روش ها، روش کلامی غیرمستقیم از روش هایی است که در خطاب های قرآنی به کار رفته است. همچنین روش پرسش و پاسخ یکی از روش های پرکاربرد در سیره معصومان است که وجه امتیاز آن با سایر روش ها، توجّه به تفاوت های فردی و نیازهای روانی مخاطب است، به طوری که مبلّغ، پیام را متناسب با وضعیت مخاطب منتقل می کند. همچنین، غفلت از سطح فهم مخاطب و بُعد عملی او، تحقیر مخاطب، تطابق نداشتن رفتار مبلّغ با محتوای تبلیغ او، زیاده روی در بشارت یا انذار، ارائه پیام به صورت کلیشه ای، و شکاف عاطفی میان مبلّغ و مخاطب مهم ترین آسیب های روش های تبلیغ هستند که به منظور ارتقای اثربخشی تبلیغات دینی در جامعه، لازم است به آنها توجه شود.
۴.

مقایسه تطبیقی آرای مترجمان معاصر در ترجمه «مجاز مفرد مرسل»

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 95 - 121

کلید واژه ها: ترجمه قرآن مجازهای قرآنی مجاز مفرد مرسل بلاغت قرآنی مترجمان قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 335 تعداد دانلود : 315
یکی از اسلوب های ادبیِ به کار رفته در قرآن کریم، اسلوب مجاز است. مجاز یکی از مهم ترین و مؤثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار می رود،. لذا با توجه به اهمیت این عنصر بیانی در قرآن کریم و دلالت های ظریف آن وجایگاه این عنصر در شیوه ی ارائه ی مقصود، ترجمه مجازهای قرآنی بررسی های دقیق، مستقل و کاملی را می طلبد. در این پژوهش از میان انواع مجاز به مجاز مفرد مرسل و از جمع ترجمه های بسیار معاصر قرآن، به ترجمه ی آقایان «آیتی، انصاریان، الهی قمشه ای، خرمشاهی، فولادوند، مشکینی و مکارم شیرازی» که از اشتهار بیشتری برخوردارند، با روش توصیفی_تحلیلی پرداخته شده است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که مترجمان محترم از روش های مختلفی برای ترجمه ی مجاز استفاده کرده اند و هر یک از ایشان سبک خاصی را دنبال نکرده اند؛ حتی گاهی دیده می شود که ترجمه ها مفهوم مورد نظرِ تعبیر مجازی را نمی رساند و تنها به معنای تحت اللفظی بسنده شده است. همین امر موجب بروز نوسانات زیادی در ترجمه ی آنان می گردد. نتیجه اینکه، بهترین ترجمه برای تعابیر مجازی ترجمه ای است که ضمن انتقال مفهوم مورد نظر به زبان مقصد، دارای جنبه ها و جاذبه های بلاغی نیز باشد. از آن جایی که در ترجمه ی آقایان مشکینی و مکارم شیرازی، ترجمه ی بسیاری از تعابیر مجازی، براساس علاقه ی مجازها صورت گرفته است لذا ترجمه های آنها به معنای مراد مجازهای مرسل نزدیک تر است.
۵.

روش شناسی و ارزیابی ترجمه های قرآن کریم در برگردان ضرب المثل های اخلاقی قرآن، همراه با ترجمه های پیشنهادی (بررسی موردی ترجمه های دهلوی، فولادوند و فیض الاسلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 1-23

کلید واژه ها: قرآن کریم ضرب المثل های قرآن مترجم قرآن ترجمه معنایی ترجمه ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 262 تعداد دانلود : 27
مطالعه و بررسی امثال القرآن از دیرباز تا کنون مورد توجه بسیاری از قرآن پژوهان بوده است، دقّت در لطائف و ظرائف تمثیلات قرآنی، مبدأ تأملات شایسته متفکران و خلق آثار گران سنگی در این حوزه بوده است. لذا، ترجمه این دسته از آیات نیز به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. حال آنکه بررسی ترجمه های مختلف قرآن کریم همچون ترجمه های دهلوی، فولادوند و فیض الاسلام، نشان از وفاداری بسیار مترجمان محترم به آیات قرآن دارد، به طوری که روح ضرب المثل های قرآن در ترجمه منعکس نشده است. این مسأله موجب محصور ماندن خواننده در معنای تحت اللفظی (ترجمه معنایی) عبارات گشته و در نهایت کاهش کیفیِ بازتاب مفاهیم قرآنی و میزان اثر گذاری ترجمه بر خوانندگان را به دنبال دارد. در حالی که ترجمه امین و وفادار ترجمه ای است که به صورت و محتوای متن اصلی وفادار باشد. روش پیشنهادی در مقاله حاضر (معنایی – ارتباطی) شاید بتواند در ترجمه این دسته از آیات قرآن راهگشا باشد. در این جستار سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد انتقادی، به تأثیر بسزای ترجمه ضرب المثل های قرآن در پیام رسانی آیات و نیز ارزیابی عملکرد مترجمان (دهلوی، فولادوند و فیض الاسلام) در برگردان ضرب المثل های اخلاقی قرآن پرداخته شود، تا از ره آورد آن بتوان به روشی مناسب و کارآمد دست یافت.
۶.

ساختار التفات و جنبه های هنری- معنایی آن در قرآن (پژوهشی در سطح صیغه های ضمایر)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 55 - 68

کلید واژه ها: قرآن کریم بلاغت صنعت التفات معنا ضمایر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 583 تعداد دانلود : 946
ساختار التفات، یکی از پربسامدترین ساختارهای بیانی قرآن است که دارای گونه های مختلفی چون تصرَف در زمان افعال (به کارگیری زمان حال به جای زمان گذشته یا بالعکس و ...)، تغییر رویکرد ضمایر و افعال (از غایب به مخاطب یا بالعکس و ...) و کاربرد اسم به جای ضمیر یا بالعکس، می باشد.     در پژوهش حاضر، ضمن نگاهی گذرا به مفهوم و کارکرد فنَ التفات و انواع آن، به تحلیل جنبه های هنری و معنایی این صنعت در سطح صیغه های ضمایر (غایب به مخاطب، غایب به متکلَم، متکلَم به مخاطب، متکلَم به غایب و مخاطب به غایب) در نمونه های قرآنی آن پرداخته شده است.     شناخت دامنه ی هر یک از انواع التفات –از جمله در سطح ضمایر- ما را در درک ماهیَت و کارکرد این صنعت بلاغی  و نیز جنبه های هنری و معنایی آن در کلام وحی یاری خواهد رساند. در نهایت اینکه بررسی نمونه های التفات در قرآن، بیانگر این مطلب است که این الگوی زبانی علاوه بر کارکرد هنری و زیباشناختی خود، نقش بسیار مهمَی در انتقال مقصود گوینده کلام به مخاطبان و میزان تأثیرگذاری و ماندگاری آن دارد.
۷.

آسیب شناسی کاربست روایات نبوی در تفسیر کشاف با تکیه بر ساختارهای صرفی و نحوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: قرآن کریم تفسیر کشاف روایات نبوی ساخت صرفی و نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 547 تعداد دانلود : 652
عموماً زمخشری در تفسیر کشاف برای فهم معنای آیه از روایات نبوی استفاده می کند؛ یکی از این موارد، در زمینه علوم ادبی است که از میان رسته های مختلف این علم می توان به ساختارهای صرفی و نحوی اشاره داشت. در این راستا، مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و رویکرد انتقادی، به استخراج کاربست روایات پیامبرk برای تحلیل ساختارهای صرفی و نحوی آیات قرآنی در تفسیر کشاف پرداخته و در نهایت با واکاوی و ارزیابی دیدگاه زمخشری در این خصوص، این نتیجه حاصل شده که از یک سو، روایات مورد استناد وی، بجز لای نافیه در ساختار نحوی، ضعیف بوده و از سوی دیگر، کاربست روایت نیز در تمامی موارد صحیح نیست. . . . . . . . .. . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .
۸.

ارزیابی کاربست احادیث نبوی در تبیین مفردات قرآن در تفسیر کشاف و بازتاب آن در ترجمه های فارسی معاصر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۷

کلید واژه ها: قرآن کریم احادیث نبوی زمخشری ترجمه های معاصر تفسیر کشاف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن گونه های ترجمه قرآن ترجمه های فارسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر قرآن و تفسیر در روایات
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 580
یکی از مبانی مهم زمخشری در تفسیر کشاف، استفاده از احادیث نبوی برای واکاوی مسائلی نظیر علوم ادبی، علوم قرآنی و... در جهت فهم معنای آیه است؛ در این میان، وی در 20 مورد، از احادیث نبوی برای کاربست معنای واژگان استفاده نموده است. در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و رویکرد انتقادی، چهار کاربستِ چالش زا، از حیث معنای واژه را با تحلیل دیدگاه زمخشری و روایت مربوطه، مورد ارزیابی قرار داده، سپس نتیجه بررسی صورت گرفته از معنای واژه را در ترجمه های فارسی معاصر بازتاب داده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که از یک سو زمخشری در اکثر موارد، کاربست روایات را به درستی اشاره ننموده است و از سوی دیگر، ترجمه های فارسی نیز در برگردان واژگان مورد بررسی، به این موضوع توجه کامل، مبذول نداشته اند. در هر حال مرحوم  مشکینی از سایر مترجمان مورد بحث، دقیق تر عمل نموده است.
۹.

مطالعة حوزه های معنایی «صبر» در آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلید واژه ها: معناشناسی قرآن کریم صبر حوزه های معنایی روابط همنشینی روابط جانشینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : 975 تعداد دانلود : 199
«صبر» در آموزه های دینی، به عنوان یکی از مفاهیم اساسی ایمان شناخته می شود. این واژه به همراه مشتقّات خود، ۱۰۳ بار در قرآنبه کار رفته است که نشان از اهمیّت ویژة این خصیصة اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریمدارد. این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی ارتباط معنایی پیدا می کند. بر این اساس، تبیین ارتباط صبر با مفاهیمی نظیر نماز، ایمان، تقوا، اسلام، یقین، نیکی و... از جمله مباحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. لذا مقالة حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر آن است که در یک فرایند منظّم به شناسایی این واژه در لغت نامه ها و پس از آن، با نگرشی فراگیر به کلّ متن قرآن، به تحلیل و بازیابی شبکه ای معنای صبر بپردازد. بررسی معنای صبر در منظومة آیات قرآنی، موضوع محوری این پژوهش است. واژة «صبر» در آیات قرآنی با تعدادی از مفاهیم و واژگان، همچون «تقوا»، «نماز»، «زکات»، «امر به معروف و نهی از منکر»، «ایمان»، «اسلام»، «یقین» و «نیکی» همنشین شده است. واژگان «حلم» و «أناه» نیز با واژة «صبر» رابطة جانشینی دارند. همچنین، واژة «صبر» با واژگانی مانند «عجله» و «جزع» رابطة تقابل دارد و از این دو واژة متقابل نمونه هائی در قرآندیده می شود.
۱۱.

معانی تقدیم و تأخیر ساختارهای متشابه قرآن با تکیه بر تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه

نویسنده:
منبع: اندیشه علامه طباطبایی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳

کلید واژه ها: قرآن کریم تفسیر نمونه تفسیر المیزان تقدیم و تأخیر تشابه لفظی تفسیر مجمع البیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مباحث کلی علوم قرآن
تعداد بازدید : 39 تعداد دانلود : 447
در قرآن کریم آیاتی با ساختار مشابه وجود دارد که در این آیات، گاهی اسلوب تقدیم و تأخیر به کار رفته است و بی شک این اسلوب ها، حامل غرض خاصّی می باشند. با دقّت و بررسی تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه، متوجّه این مهم می شویم که عملکرد آنها در برخورد با این دسته از آیات، متفاوت بوده است. بازتاب تفسیر المیزان در پاسخگویی به تقدیم و تأخیر آیات متشابه لفظی، از تفاسیر دیگر بهتر است و پس از آن، عملکرد تفسیر نمونه در مرتبة بعد از المیزان قرار می گیرد. امّا صاحب تفسیر مجمع البیان در این موضوع، رویکرد و تلاش خاصّی انجام نداده است و تنها در مواردی به تشابه میان آیات اشاره کرده است. در این جستار که به روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه ای انجام گرفته، ضمن آنکه نپرداختن تفسیر مجمع البیان به دلایل اسلوب تقدیم و تأخیر در آیات متشابه لفظی را نقص به حساب می آورد، سعی دارد که با بررسی و نقد تفاسیر نامبرده و برخی تفاسیر دیگر در مسئلة تقدیم و تأخیر آیات متشابه لفظی اثبات نماید که تک تک آیات متشابه لفظی قرآن کریم، به ویژه آیاتی که تقدیم و تأخیر در آنان به وقوع پیوسته، دلیل و حکمت منحصر به فردی دارند که تفسیر یکسانی ندارند؛ زیرا در قرآن کریم، تکرار عبثی که منتهی به تفنّن و سرگرمی باشد، وجود ندارد.
۱۲.

کارکردشناسی ساختار تکرار در تصویرپردازی های قرآن (مطالعه موردی داستان حضرت موسی(ع))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی - قرآنی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: تصویر پردازی قرآن کریم تکرار داستان های قرآنی حضرت موسی (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی قصص قرآنی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر
تعداد بازدید : 336 تعداد دانلود : 442
خداوند متعال مفاهیم و حقایق والا و قدسی را در قالب متن قرآن کریم بر پیامبر اسلام(ص) وحی نموده است. در طی این فرایند جهت بهره مندی وهدایت بشریت، بخشی از این مفاهیم در قالب داستانهای پیامبران بیان شده است. تصویرپردازی ها و جنبه های هنری و زیبا شناختی گنجانده شده در این داستان ها چنان است که عقل و روان هر شنونده و خواننده ای را مجذوب خود می سازد. بررسی قصه های قرآنی از جمله داستان حضرت موسی(ع) که در این تحقیق بطور اخص بدان پرداخته می شود، ما را با ابعادی از تصویرپردازی قرآن آشنا می سازد. به طوری که قرآن کریم شیوه های مختلفی را در تصویرسازی خود به کار بسته است، از جمله ساختار تکرار، که در آن وجود تراکیب یا عبارات به ظاهر یکسان یا متشابه، در نگاه نخست ممکن است این ذهنیت در خواننده ایجاد شود که این گزاره ها بی هیچ تفاوت معنایی در سوره های مختلف تکرار شده اند. حال آنکه بررسی دقیق اینگونه ساختارها ما را به تفاوتهای دقیق و لطیفی میان آنها رهنمون می سازد و نشان می دهد این گزاره ها در سوره های مختلف، هرچند در کلیت امر مشترک می باشند اما هریک نسبت به دیگری مفهوم و دلالت خاص خود را نیز دارد، به طوری که در حقیقت هر گزاره به زمانی خاص و حادثه ای مشخص و بخشی از کل داستان اشاره دارد. به طوریکه از کنار هم گذاشتن مجموع این آیات و گزاره ها می توان به تصویری کامل و دقیق از داستان های پیامبران از جمله داستان حضرت موسی (ع) در قرآن دست یافت.
۱۳.

نقد ترجمه های الهی قمشه ای، فولادوند و خرّمشاهی از قرآن بر اساس تجزیه بر آحاد واژگان (بررسی موردی واژه های ریب، ذبح و خشیة در سورة بقره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰

کلید واژه ها: نقد قرآن کریم واژگان قرآن مترجم ترجمة قرآن تجزیه بر آحاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 124 تعداد دانلود : 633
«تجزیه بر آحاد واژگان» روشی در معنی شناسی است که واژگان یک متن را تا حدّ ممکن به آحاد و اجزای معنایی سازندة آن تجزیه می کند تا از کنار هم گذاشتن آنها مفهوم دقیق و کامل واژه ها به دست آید. این روش معنایابی می تواند در فهم و توصیف تفاوت ها و مشابهت های معنایی واژه های قریب المعنی بسیار به کار آید. توجّه به آحاد معنایی واژگان و تلاش برای بازسازی آنها در زبان مقصد، می تواند به ارائة ترجمه ای کامل و دقیق از متن مبدأ انجامد. بر این اساس، در مقالة حاضر تلاش شده است با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد انتقادی، از میان واژه های قرآنی سه واژة «ریب»، «ذبح» و «خشیة» در آیات سورة بقره تجزیه به آحاد شده تا معنای کامل آنها مشخّص شود و تفاوت های آنها و واژگانی که نزدیکی معنایی دارند، تبیین گردد. گفتنی است واژة «ریب» دارای آحاد معنایی «تردید، ترس، دل نگرانی و تهمت» است. واژة «ذبح» نیز از مؤلّفه های معنایی «کُشتن» و «سر بریدن» یا «قربانی کردن» برخوردار می باشد. همچنین «ترس به همراه تعظیم» آحاد معنایی «خشیة» را شکل می دهد. این پژوهش بیانگر آن است که آقایان الهی قمشه ای، فولادوند و خرّمشاهی چندان توجّهی به آحاد معنایی واژه های مذکور نداشته اند و از یک سو، معادل های تقریبی، ناقص و مختلف ارائه داده اند و از سوی دیگر، معادل های ایشان معمولاً با دیگر واژه های قریب المعنی تفاوت ندارد.
۱۴.

« ترجمه معنا شناختی عناصر فعلی- اسمی در قرآن »(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره اول پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: اسم معناشناسی فعل ترجمه مترجم ترجمه قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن گونه های ترجمه قرآن ترجمه های فارسی
تعداد بازدید : 890 تعداد دانلود : 739
ر زبانعربی کلمه از اسم، فعل و حرف تشکیل می شود. وهرکدام از این عناصر در جایگاه خود معنای خاصی را به ذهن متبادر می کند. در قرآن کریم که در اوج فصاحت و بلاغت است، به دقیق ترین شکل از این عناصر مدد گرفته شده است. از آن جا که واژگان وحی به طور دقیق و کامل، مفاهیم و معانی مورد نظر را منتقل می کنند لذا ترجمه آیات نیز باید در نهایت دقت و ظرافت انجام شود. گروهای فعلی اساساً علاوه بر معنا بر عنصر زمان نیز دلالتی دارند، حال آنکه گروه های اسمی مقید به تخته بند زمان نیستند بلکه در گستره زمان ( گذشته، حال و آینده) جاری اند. در این میان برگردان عناصر فعلی قرآن در ترجمه های فارسی به جهت برابری های دو زبان مناقشه ای در پی ندارد و آنچه محل تأمل و بررسی است معادل گذاری عناصر اسمی است که غالباً در ترجمه های قرآن نادیده انگاشته شده و به عناصر فعلی برگردانده شده است. چنین مواجهه ای از سوی مترجمان نهایتاً موجب عدم تعادل میان معادل های ذکر شده با ما به ازای آن در متن اصلی گشته است. در این نوشتار تعدادی از ترجمه های آیات قرآن کریم که در آن از عناصر اسمی-فعلی استفاده شده، مورد بررسی قرار گرفته و معادل دقیق عنصر اسمی- فعلی برای آن برگزیده شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است.
۱۵.

روش شناسی و نقد ترجمه مجاز در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶

کلید واژه ها: ترجمه نقد مجاز قرآن کریم مترجم ترجمة متون مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 136
مجاز یکی از مهم ترین و مؤثرترین ساختارها و صنایع بیانی در بلاغت به شمار می رود و نقش به سزایی در زیباشناختی و معناآفرینی بافتار قرآنی دارد. لذا ترجمه آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است که در این نوشتار به روش شناسی ترجمه انواع مجاز و نقد عملکرد مترجمان قرآن پرداخته شده است. صاحب نظران در ترجمة انواع «مجاز» - و در مجموع انواع متون- دو روش «معنایی» (ترجمه به مجاز) و «ارتباطی» (ترجمه به حقیقت) را ارائه نموده اند. اما نگارندگان مقالة حاضر روش «معنایی - ارتباطی» را به عنوان روشی تلفیقی جهت ترجمه مجازهای قرآن پیشنهاد می دهند. به نظر می رسد این روش که جمع میان دو روش معنایی و روش ارتباطی است، می تواند مناسب ترین و کارآمدترین روش برای ترجمة مجاز باشد. حال آن که بررسی ترجمه های مختلف قرآن نشان از به کارگیری روش های مختلف از سوی مترجمان محترم دارد که خود موجب بروز نوسانات زیادی در ترجمة ایشان شده، در نتیجه ترجمه ها را از علمی بودن به سوی ذوقی بودن سوق داده است.
۱۶.

چگونگی معادل یابی استعاره های قرآنی در فرایند ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: استعاره ترجمه قرآن کریم ترجمه معنایی ترجمه تحت اللفظی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 503 تعداد دانلود : 659
«استعاره» به عنوان مهمترین نوع مجاز و ساختارهای بیانی دارای اهمیت و جایگاه والای معرفتی و زیباشناختی است. در حوزه مطالعات ترجمه نیز بسیاری از صاحب نظران بر این عقیده اند که ترجمه استعاره دشوارترین بخش ترجمه یک متن است. این مسئله در خصوص ترجمه متنی همچون قرآن کریم که کتابی است آسمانی و وحیانی، نمود و اهمیت بیشتری پیدا می کند. در مجموع با توجه به نظرات اندیشمندان پیشین و حاضر در چگونگی ترجمه و معادل یابی استعاره، می توان به روش هایی همچون ترجمه استعاری، تحت اللفظی، معنایی، تشبیهی و... رسید که به نظر می آید با توجه به تعریف و کارکرد هر یک از مفاهیم ترجمه و استعاره و با در نظر گرفتن نوع متن قرآن کریم، روش ترجمه تحت اللفظی استعاره های قرآنی همراه با افزوده های تفسیری و یا معنا و پیام نهایی استعاره، مناسب ترین و کارآمدترین روش ها در ترجمه باشد. چرا که در این روش می توان علاوه بر حفظ ساختار، سبک و سیاق و اصالت متن اصلی و ویژگی های فرهنگی آن، با افزودن توضیحات تفسیری یا پیام نهایی استعاره، خواننده را در جهت فهم بهتر و کامل تر یاری نمود. در مقابل، بررسی ترجمه های قرآن کریم نشان می دهد که مترجمان معمولاً روش های مختلفی را در ترجمه استعاره به کار بسته اند که این امر علاوه بر اینکه موجب سردرگمی خواننده ترجمه در برقراری ارتباط با متن مبدأ، و عدم دریافت جنبه های معرفتی و زیبایی شناختی آن می گردد، نشان از عدم وجود و یا ضعف «نظریه ترجمه» در ترجمه استعاره های قرآنی نیز دارد.
۱۸.

ساختارهای صرفی قرآن کریم بر اساس نقد برخی ترجمه های مشهور معاصر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم بهار ۱۳۸۸ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات رابطه تفسیر و تأویل با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن
تعداد بازدید : 895 تعداد دانلود : 203

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان