نفیسه فقیهی مقدس

نفیسه فقیهی مقدس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۳ مورد از کل ۱۳ مورد.
۱.

تحلیل تاریخی دشمنی با حضرت علی(ع) از سال 36 تا 132 قمری در منابع اهل تسنن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۰) 7 - 38

کلید واژه ها: امیرمؤمنان علی (ع) جانشینی پیامبر تاریخ صدر اسلام اصحاب پیامبر اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 352 تعداد دانلود : 20
تاریخ صدر اسلام، شاهد رویکردهای متفاوت جامعه اسلامی نسبت به حضرت علی(ع) است. «باورمندان به امامت منصوص» و «قائلان به خلافت انتخابی»، دو گروهی هستند که در اعتقاد به جایگاه والای حضرت علی(ع) اشتراک نظر دارند. دسته سوم، افرادی هستند که راه مخالفت با حضرت را در پیش گرفتند. این پژوهش، با هدف تبیین گونه های تقابل با حضرت علی(ع) با رویکرد تاریخی به کاوش اطلاعات موجود در منابع اهل سنّت درباره وقایع سال های 36 تا 132 هجری پرداخته است. بر اساس یافته های پژوهش، تقابل با حضرت علی(ع) در قالب رفتارهایی همچون: نسبت دادن کفر، لعن و دشنام، اتهام زنی، ترک سنّت نبوی، انکار فضایل، زدودن نام حضرت و سرکوب یاران ایشان، بروز داشته است.
۲.

ارزیابی مفسران فریقین در مصداق یابی «بیوت مرفع» در آیه 36 نور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ ۸۱-۱۰۲

کلید واژه ها: آیه 36 نور تفسیر تطبیقی بیوت مرفع مساجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 879 تعداد دانلود : 623
پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی دیدگاه مفسران فریقین در تفسیر آیه 36 نور و واکاوی معنایی و مصداقی «بیوت مرفع» است. آیه مزبور از خانه هایی که رفعت داده شده، حکایت دارد. به رغم باور وهابیت در منع بزرگداشت اماکن مقدس و پرهیز از تبرک و تمسک به آثار پیشینیان، کلام الهی اماکنی را رفعت بخشیده و به تبع این ترفیع، رسالت تکریم و بزرگداشت این مصادیق بر جامعه اسلامی لازم است. حاصل نگارش آن است که برخی مفسران فریقین از مساجد به عنوان مصداق آیه شریفه یاد کرده و «رفع» آن را ساختن بنای مساجد یا تکریم و بزرگداشت آن دانسته اند؛ دیگر مفسران مقصود آیه را بیوت انبیاء و بیت پیامبراکرم^ و خاندان ایشان دانسته و منظور از رفع بیوت را تکریم و بزرگداشت مراقد و مشاهد ایشان و حفظ و صیانت از ویرانی و حضور مستمر در بیوت دانسته اند و گروه سوم حقیقت بیوت را مقام رفیع رسالت و امامت می دانند و معتقدند مراد از رفعت، مقام قرب و وجودهای مقدس اهل بیت^ است. ارزیابی دیدگاه مفسران در معرفی مسجد به عنوان مصداق انحصاری آیه، بیانگر آن است که شمول مصداقی آیه از مؤیدات روایی فریقین برخوردار بوده و منطبق بر قواعد تفسیری است.
۳.

ارزیابی روایت های تاریخی بخاری ناظر بر سیرۀ اعتقادی و فقهی پیامبر(ص) در پیش و پس از بعثت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 21 - 38

کلید واژه ها: صحیح بخاری روزۀ عاشورا اعتقادی فقهی اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 506
تعالیم رسول الله(ص) در تراث اسلامی، به شکل های گوناگون در کتاب های روایی و سیره بازتاب یافته است. صحیح بخاری یکی از مصادر مهم روایی اهل تسنن است که آموزه های نبوی را بررسی کرده است. او در این کتاب، روایت های درخور توجهی در زمینۀ اعتقادی و فقهی به رسول خدا(ص) نسبت داده است؛ بنابراین ارزیابی این روایت ها هدف پژوهش حاضر است. باتوجه به جایگاه مهم صحیح بخاری در جامعۀ اهل سنت، به مثابۀ صحیح ترین نوشتار پس از قرآن، اهمیت و ضرورت این مسئله افزون می شود. این پژوهش درصدد است با جمع آوری کتابخانه ای اطلاعات و روش توصیفی تحلیلی، این مسئله را واکاوی کند: با توجه به کنش هایی که بخاری در زمینۀ اعتقادی و فقهی به رسول خدا(ص) نسبت داده است، روایت های تاریخی او چگونه ارزیابی می شود؟برپایۀ دستاوردهای پژوهش، نقد گزارش های تاریخی بخاری در دو محور راویان و دلالت و محتوای گزاره ها از حیت تعارض با دیگر نقل های گزاره، مخالفت با دیگر گزاره های تاریخی، تعارض با قرآن و اختلاف با دیگر باورهای قطعی مسلمانان درخور تأمل است. در روایت های اعتقادی و فقهی او، این ارزیابی در مضامینی همچون مقدس دانستن بت ها پیش از نبوت، تردید در پیامبری، فراگیری حوادث قیامت از یهودیان، تأثیرپذیری از یهود در روزه گرفتن روز عاشورا و التزام نداشتن به احکام اسلامی ارائه شد.
۴.

بازکاوی دیدگاه مفسران کلامی اهل سنت پیرامون مصداق یابی «من دون الله» در آیه 194 سوره اعراف

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 216 - 191

کلید واژه ها: استعانت مشروعیت مفسران کلامی تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 623 تعداد دانلود : 99
یکی از آیات چالش برانگیز قرآن کریم، آیه 194 سوره اعراف است؛ مسلمانان در این آیه به ظاهر از خواندن و دعاء غیر از خدا، به طور مطلق نهی شده اند؛ این برداشت ظاهری از آیه تا جایی پیش می رود که وهابیت هرگونه درخواست از غیر خدا، اعم از استعانت، استغاثه و توسل را نامشروع جلوه داده و حکم به تکفیر و شرک و اباحه جان و مال مسلمین نموده اند. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا، دیدگاه مفسرین کلامی اهل سنت در "مصداق یابی من دون الله" را بررسی نموده و در پی یافتن مراد اصلی خداوند از این آیه می باشد. بدین منظور بیانات مفسرین اهل سنت در سه مقوله معناشناسی دعاء، مصادیق من دون الله و وجه مثلیت من دون الله به عباد، جمع آوری و مضامین استخراج شده با روش کدگذاری باز دسته بندی شد. پس از تحلیل داده ها این سه مقوله در 7 مضمون اصلی، طبقه بندی گردید. در نهایت مشخص شد بر خلاف ادعاهای مطرح شده، درخواست و استعانت از غیر به طور مطلق، تنها اگر با اعتقاد به الوهیت و ربوبیت مدعو همراه باشد، شرک است و هیچ اختلاف عقیده ای در بین مسلمانان در آن نیست.
۵.

خاستگاه، بایسته ها و امکان مطالعات میان رشتگی در نسبت با علوم اسلامی

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش اسلامی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 98 - 128

کلید واژه ها: مطالعات میان رشته ای علوم اسلامی امکان میان رشتگی خاستگاه میان رشتگی بایسته های میان رشتگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 779 تعداد دانلود : 219
مطالعات میان رشتگی چندی است که در غرب به حوزه مطالعاتی مهمی تبدیل گشته که هم حوزه آموزش و هم پژوهش را تحت تأثیر خود قرار داده است. در کشور ما نیز چندی است که برخی از نهادهای پژوهشی به این مطالعات تشویق می کنند. پرسش اساسی این است که آیا این مطالعات اساساً در حوزه علوم اسلامی قابل پی گیری است یا خیر؟ خاستگاه و بایسته های آن چیست؟ این مقاله با بررسی خاستگاه وجودی معرفت شناسانه و غیرمعرفت شناسانه میان رشتگی و همچنین بایسته های ذاتی و تحقق میان رشتگی امکان این امر را بررسی کرده است. بررسی های صورت گرفته در نوشتار حاضر نشان می دهد امکان بازخوانی و بازتعریف میان رشتگی با امعان نظر به خاستگاه و بایسته های آن در حوزه علوم اسلامی وجود دارد؛ درحالی که در صورت عدم توجه به خاستگاه های بیان شده، دچار استحاله فکری و فرهنگی در این مطالعات می شویم و هویت علمی خود را در مواجه با این سنخ دانش از دست می دهیم. این مقاله با روش تحلیلی - تطبیقی نگاشته شده است.
۶.

ارزیابی دیدگاه "شمس الدین ذهبی" درباره حدیث یوم الدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 439 - 419

کلید واژه ها: اهل سنت جانشینی پیامبر حدیث یوم الدار خلافت ذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 197 تعداد دانلود : 447
پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی اشکال های ذهبی درباره حدیث یوم الدار نگارش یافته است. حدیث یوم الدار ناظر به رخدادی اعتقادی است که در نخستین مراحل دعوت نبوی روی داد و شیعه آن را به عنوان سندی در حقانیت امیرالمؤمنین (ع) برمی شمرد. ذهبی از علمای اهل سنت با طرح چند اشکال حدیث را باطل دانسته است. اهمیت تحقیق  از دو حیث قابل بررسی است؛ نخست؛ اهمیت حدیث یوم الدار و توجه به امر جانشینی پیامبر (ص)؛ دوم؛ شخصیت علمی «ذهبی» که علاوه بر تاریخ نگار، از او به عنوان حدیث شناس یاد شده است. حاصل این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی  نگارش یافته، آن است که ایرادهای سندی و دلالی ذهبی بر پایه مبانی رجال و درایه اهل سنت مخدوش است و حدیث یوم الدار با محتوای مرجعیت بخشی به امیرالمؤمنین(ع) در امر خلافت رسول خدا(ص)، مورد تأیید اندیشمندان اهل سنت است.
۷.

ارزیابی دیدگاه رجالی البانی در خصوص روایت «صراط مستقیم»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰۴ 207 - 228

کلید واژه ها: صراط مستقیم امیرالمؤمنین وهابیت ناصرالدین البانی اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 350 تعداد دانلود : 83
هدف پژوهش حاضر ارزیابی اشکال رجالی محمد ناصرالدین البانی از عالمان معاصر وهابی، در خصوص روایت «صراط مستقیم» است. این روایت که در متون اهل سنت و وهابیت نقل شده، امام علی علیه السلام را هدایتگر به صراط مستقیم معرفی کرده است. تحقیق فرا پیش با روش تحلیلی توصیفی ایراد این عالم وهابی را بر اساس مبانی رجالی اهل سنت و وهابیت تحلیل و ارزیابی نموده است. یافته های پژوهش حاکی از نادرست بودن تضعیف البانی، تصریح عالمان اهل تسنن و وهابی به صحت سند، تعدد طرق و استفاضه این حدیث است. بر این اساس ایراد سندی البانی جایگاه علمی نداشته و صدور روایت از رسول اکرم صلی الله علیه و آله مستفاد می گردد؛ افزون بر این که البانی در موارد دیگر، بر خلاف اقتضای اشکال خود، به پذیرش روایت مبادرت نموده است. رویکرد محوری در پژوهش، ارزیابی سندی و در نتیجه اثبات صدور روایت است و تحلیل دلالی به مجال دیگری وانهاده شده است.
۸.

ارائه مدل رفتار منحرفانه جنسی نوجوانان دختر: تأملی بر رویکرد زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۷ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 71 - 95

کلید واژه ها: آگاهی جنسی رفتار انحرافی جنسی نوجوانان دختر هویت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 93 تعداد دانلود : 353
نوجوانی از مراحل مهم رشد و تکامل انسان است که ویژگی های رشدی آن می تواند زمینه ساز بروز انواع انحرافات و اختلالات شود. دختران به دلیل ویژگی های جسمی و روانی خاص خود زودتر از پسران وارد مرحله رشد جسمی و جنسی می شوند و مشکلات آن ها در ابعاد بهداشتی، روانی و اجتماعی به دلایل تفاوت های فیزیولوژیک، نقش های اجتماعی و سنت های حاکم در جامعه بیش از پسران است. با توجه به اینکه تاکنون پژوهشی در جهت کشف و تبیین چگونگی رفتارهای انحرافی نوجوانان دختر انجام نگرفته است، پژوهش حاضر در نظر دارد با روش کیفی استقرایی به تحلیل رفتارهای منحرفانه جنسی نوجوانان دختر بپردازد. این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری نظری و مشارکت 17 نوجوان دختر بین 12 15 سال به صورت هدفمند انجام شد. در این تحقیق، تکنیک استفاده شده برای جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق بود و از روش گراندد (سیستماتیک: استراوس و کوربین) برای تحلیل داده ها استفاده شد. تحلیل درنهایت به 9 مقوله اصلی کنش جنسی شده فناوری محور، فراغت خطر ساز، خود تحریکی انفعالی، اختلالات هیجانی، سیستم نامطلوب حمایتی والد والدینی، فقدان آموزش جنسی مطلوب، فقدان مهارت های خودتنظیمی انگیزشی، بی هویتی دینی و محرک های محیطی خود تحریکی و مقوله هسته «جامعه پذیری جنسی نابهنجار» انجامید.
۹.

علم اهل برزخ به امور دنیوی: ارزیابی دیدگاه های کلامی اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهایی در فلسفه و کلام سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۳ 169 - 186

کلید واژه ها: برزخ حیات برزخی علم وهابیت متکلمان اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 825 تعداد دانلود : 769
پژوهش حاضر با هدف تبیین و ارزیابی دیدگاه متکلمان اهل سنت پیرامون علم برزخیان به امور دنیوی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است که به صورت تحلیل قیاسی تبیین شده است. اعتقاد به ارتباط عالم برزخ به عنوان یکی از مراحل زندگی انسان و عالم دنیا مورد اتفاق جامعه اسلامی است؛ اندک شماری از جماعت سلفی و وهابیت تکفیری در این میان به انکار استمرار حیات انسان به معنای حقیقی آن که ناظر به علم و ادراک برزخیان نسبت به اهل دنیا است پرداخته و آن را مبنای نظری خویش در مردود شمردن مسلمات عقاید اسلامی در حوزه توسل، زیارت قبور، تبرک و... قرار داده اند. نتیجه این پژوهش، افزون بر تبیین و تحلیل دیدگاه اندیشمندان اهل سنت پیرامون استمرار ادراک و علم در حیات برزخی، از جهت نقد مبانی فکری جریان های تکفیری قابل ذکر بوده و بر آن است که تبیین و تفصیل مباحث نظری در حوزه حیات پس از مرگ انسان، می تواند سهمی در برون رفت اختلافات عملی و تشتت رفتاری در حوزه مباحث یاد شده داشته باشد.
۱۰.

واکاوی دلالت های تاریخی خطبه ام الخیر در دفاع از ولایت امیرمؤمنان(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیستم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 119 - 138

کلید واژه ها: ام الخیر بنت الحریش جنگ صفین معاویه تاریخ زنان خطابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 964 تعداد دانلود : 170
بررسی نقش آفرینی های بانوان در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی صدر اسلام، یکی از ضرورت های پژوهش برای فهم زوایای پنهان رویدادهای این مقطع مهم تاریخی است. مقاله حاضر که ویژه بررسی یکی از بانوان باورمند علوی به نام ام الخیر بنت الحریش بن سراقه است با روش وصفی تحلیلی می کوشد، خطبه این بانو را در جنگ صفین از نظر روش و مضمون مورد توجه و تأمل قرار دهد. بر اساس یافته های این پژوهش، ام الخیر با بهره گیری از آیات قرآن به وصف معاویه و جبهه مقابل امیرالمؤمنین علی(ع) پرداخته است و ضمن نکوهش دنیامداری و غفلت، آنها را از مخالفت با فرامین الهی و پیروی از هوای نفس بر حذر داشته است. دیگر محورهای سخنان او به آیات دال بر ابتلا و آزمون الهی، صبرمداری، توحیدمداری، برجسته ساختن ابعاد هدایت الهی و سرانجام استناد به دلایل نقلی و عقلی برتری امیرمؤمنان حضرت علی(ع) اختصاص یافته است
۱۱.

مبانی فلسفی صلح گرایی از نظر اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال پانزدهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۷)

کلید واژه ها: اسلام صلح مبانی انسان شناختی مبانی هستی شناختی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی مفاهیم فقه سیاسی امنیت ملی،صلح و جهاد
تعداد بازدید : 150 تعداد دانلود : 568
مقاله حاضر، در بررسی مبانی هستی شناسی و انسان شناسی صلح به برخی اصول حاکم بر هستی شناسی و انسان شناسی اسلامی که بنیان صلح گرایی را سامان می دهد، می پردازد و پس از بررسی دیدگاه های متفاوت در ماهیت انسان، به این سؤال که آیا طبیعت انسانی میل به شرارت و نزاع دارد و یا اینکه انسان ذاتاً اصلاح طلب بوده و جنگ، معلول عوامل بیرونی است پاسخ می دهد. نویسنده پس از طرح ایده ها، به بازکاوی مبانی تکوینی و تشریعی انسان شناختی صلح از دیدگاه دین می پردازد و در نهایت با جمع بندی مباحث، نگرش اصولی و زیربنایی هستی شناسانه و انسان شناسانه اسلام به موضوع صلح و سلم را تبیین می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان