بهجت یزدخواستی

بهجت یزدخواستی

مدرک تحصیلی: گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۰ مورد.
۱.

تحلیلی بر عوامل مؤثر بر جامعه پذیری دانشگاهی دانشجویان؛ مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شیراز و فردوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه پذیری دانشگاهی ارزش ها و هنجار های علمی خود اثربخشی دانشگاهی سرمایه دانشگاهی دانشجویان تحصیلات تکمیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 674 تعداد دانلود : 85
با توجه به نقش اساسی دوره های آموزشی تحصیلات تکمیلی در پویایی فضای علمی کشور، مطالعه و ارزیابی روند جامعه پذیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی و نقش پذیری آنها در دانشگاه از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه حاضر باهدف بررسی وضعیت جامعه پذیری دانشگاهی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و عوامل مؤثر بر آن در دانشگاه های کشور صورت گرفته و براساس رویکرد کمّی و پیمایش از 482 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شیراز و فردوسی، که به شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شده اند، سامان یافته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد وضعیت کلی جامعه پذیری دانشگاهی دانشجویان تحصیلات تکمیلی پنج دانشگاه مورد بررسی در ابعاد چهارگانه فراگیری نقش دانشجوی تحصیلات تکمیلی، درگیری در نقش، مشارکت، سرمایه گذاری و احساس هویت حرفه ای، براساس طیف مطلوبیت در سطح متوسط قرار دارد. همچنین براساس مدل سازی معادله ساختاری صورت گرفته، سرمایه دانشگاهی و خود اثربخشی دانشگاهی بیشترین تأثیر را بر جامعه پذیری دانشگاهی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی داشته اند. 
۲.

کارآفرینی جایگزین: درک معنایی تجربه زنان کارآفرین شهر شیراز از مشارکت اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت اقتصادی کارآفرینی جایگزین زنانگی نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 538 تعداد دانلود : 520
پژوهش حاضر به دنبال بررسی درک معنایی تجربه زنان کارآفرین شهر شیراز از مشارکت اقتصادی است. هدف پژوهش، بررسی این مسئله است که زنان کارآفرین چه درکی از مشارکت اقتصادی دارند و چه شرایط، زمینه ها و راهبردهایی را در این زمینه، مهم می دانند. روش پژوهش از نوع نظریه زمینه ای (رویکرد نظام مند) و روش جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته است. داده های پژوهش براساس رویکرد کدگذاری سه مرحله ای استراوس و کُربین (باز، محوری و گزینشی) تحلیل شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد تعاملات خانوادگی گسیخته، تجربه محرومیت چندگانه، روحیه کارآفرینی مطلوب و منابع سرمایه ای چندگانه، مقولاتی است که به صورت علّی بر مشارکت اقتصادی زنان کارآفرین تأثیرگذار است. زنانگی مقاوم- زنانگی تلفیقی، سبک فرزندپروری مقتدرانه و داشتن یا نداشتن حمایت خانوادگی، شرایط زمینه ای مشارکت اقتصادی زنان کارآفرین را شکل می دهد و نابسامانی نهادی، نابسامانی اقتصادی، نبود مهارت آموزی کاربردی و محیط کار جنسیت زده، عوامل مداخله گری است که بر راهبردها و عمل/ تعاملاتی که زنان کارآفرین برای موفقیت اقتصادی و مشارکت اقتصادی مؤثر و موفق به کار می گیرند، تأثیرگذار است. کارآفرینی زنان و مشارکت اقتصادی آنان، پیامدهای گوناگونی دارد که شامل تحولات نگرشی، تحولات هویتی، تغییر سبک زندگی و تغییر زیست منفعلانه است. درنهایت، گفتنی است زنان، کارآفرینی جایگزین زنانه را به عنوان یک الگوی مشارکت اقتصادی، در برابر الگویی ارائه داده اند که بر مبنای ساختارهای مردانه شکل گرفته است.
۳.

مدرنیزاسیون و تغییر نگرش: مقایسه و تحلیل نگرش زنان شهری و روستایی به انواع مشاغل (مورد مطالعه: استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدرنیزاسیون تغییر نگرش اشتغال زنان دوگانه شهر روستا مشاغل سنتی مشاغل مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 887 تعداد دانلود : 605
در میان نظریه های توسعه، شاید نظریه ی مدرنیزاسیون را بتوان جامعه شناختی ترین آن ها دانست. پرسش اساسی پژوهش حاضر آن است که موافق نظریه متعارف مدرنیزاسیون، زیستن در شهر که در مقایسه با روستا که از سطح توسعه اقتصادی اجتماعی بالاتری برخوردار است باعث گرایش بیشتر زنان به کار و اشتغال شده یا خیر؟ در واقع، شناخت تفاوت زنان شهری و روستایی استان اصفهان در گرایش به اشتغال و فعالیت در انواع مختلف مشاغل هدف پژوهش حاضر بوده است. روش اصلی انجام تحقیق پیمایش بوده است. کل حجم نمونه 1815 نفر بود که از این تعداد 1017 نفر شهری و 798 نفر روستایی بوده اند. در پژوهش حاضر گرایش زنان به 29 شغل در سه دسته ی «مشاغل سنتی»، «مشاغل سنتی در قالبی نوین» و «مشاغل نوین» مورد مطالعه قرار گرفته است. براساس یافته ها ملاحظه می شود که اگرچه زنان روستایی در کل نسبت به زنان شهری تمایل بیشتری به شاغل شدن در انواع مشاغل دارند، ولی هر چه از مشاغل سنتی به سمت مشاغل نوین حرکت کنیم از معناداری این تفاوت کاسته می شود به نحوی که در اغلب مشاغل نوین تفاوت معناداری بین زنان روستایی و شهری دیده نمی شود. نتیجه اصلی پژوهش حاضر آن است که در شرایط فعلی ایران، مدرنیزاسیون و توسعه اقتصادی اجتماعی بیش از آنکه بر سطح تمایل زنان به شاغل شدن اثرگذار باشد بر نوع گرایش آنان به انواع مشاغل اثرگذار است. شهری شدن موجب می شود که زنان تمایل کمتری به شاغل شدن در مشاغل سنتی داشته باشند و از مشاغلی که همراه با نقش های سنتی زنانه است دوری کنند.
۴.

بررسی ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی در رویکردها و برنامه های پیشگیری از سوء مصرف کننده مواد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوء مصرف مواد بهزیستی ‏ذهنی رویکردهای پیشگیری مداخلات و برنامه های پیشگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 676 تعداد دانلود : 845
هدف: هدف از نگارش این مقاله ارزیابی سهم ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی در رویکردها و برنامه های مختلف پیشگیری از مصرف مواد در بین نوجوانان است. روش : ابتدا با استفاده از روش پیمایش، ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی و همچنین نگرش نسبت به مواد در بین 600 نفر از دانش آموزان عادی، و پرخطر 14 الی 17 سال شهر تهران که به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی از پنج بخش جغرافیایی این شهر انتخاب شده بودند، سنجیده شد. ابزار مورد استفاده در این بخش شامل پرسش نامه های ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی و رفتارهای پرخطر بود. سپس با استفاده ازتحلیل متن و تهیه چک لیستی مبتنی بر نتایج بخش پیمایش، مؤلفه های ابعاد اجتماعی بهزیستی که در نگرش مثبت نسبت به مصرف مواد مؤثر بودند، در رویکردها و مداخلات پیشگیری از مصرف مواد در بین نوجوانان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد بیشترین توجه به بعد یکپارچگی اجتماعی و کمترین توجه به عدالت اجتماعی بوده است. از کل توجه رویکردهای شش گانه به ابعاد اجتماعی یادشده، بیشترین امتیاز متعلق به رویکرد سیستماتیک و پس از آن رویکرد نفوذ اجتماعی، رویکرد اجتماع محور، رویکرد ارتقای شایستگی، رویکرد پرورش عاطفی و رویکرد آگاهی رسانی در رتبه های بعد قرار گرفتند. نتیجه گیری : بیشترین توجه در برنامه ها به بعد پذیرش اجتماعی و پس از آن یکپارچگی اجتماعی، مشارکت اجتماعی و در حد ناچیزی شکوفایی اجتماعی بوده است. متأسفانه مؤلفه های عدالت اجتماعی و امنیت اجتماعی جایی در بین برنامه ها و مداخلات به خود اختصاص نداده اند.
۵.

طراحی مدل سنجش ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهزیستی ‏ذهنی امنیت اجتماعی عدالت اجتماعی پذیرش اجتماعی مشارکت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 712 تعداد دانلود : 33
این مقاله به طراحی مدل سنجش ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی پرداخته و با مطالعه مبانی نظری موجود و مرتبط با موضوع تلاش شده تا به درکی مناسب از این بعد و شاخص ها و معرفهای آن ناائل گردد و در گسترش دانش پایه موجود در این خصوص نقشی در خور ایفا نماید. با توجه به ابهام مفهومی موجود در این حوزه ابتدا مترادفها و تعاریف مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به مدل ابعاد اجتماعی بهزیستی ذهنی علاوه بر مطالعه اسنادی با صاحبنظرانی که در این حوزه فعالیت نموده اند مصاحبه بعمل آمده و از نظرات آنان در ساخت مدل استفاده گردد. در نهایت شش شاخص برای سنجش این بعد در نظر گرفته شد که عبارتند از امنیت اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش اجتماعی، شکوفایی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی. سپس مدل در بین 700 نفر از دانش آموزان شهر تهران اجرا شد. پس از حذف معرفهایی که بارعاملی آنها کمتر از 4/0 بود، سه شرط ذیل برقرار گردید: 1- بارهای عاملی معرفها همگی مثبت و هماهنگ است. 2- بارهای عاملی همه معرفها از 4/0 بیشتر هستند. 3- بارهای عاملی بدست آمده در مرتبه پایین تر بزرگتر از مرتبه بالاتر هستند. نهایتاً سنجه ای با 89 گویه برای سنجش بعد اجتماعی بهزیستی ذهنی بدست آمد. جهت وضوح بیشتر تحلیل مدل، متغیرهای پنهان به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. ضریب اعتماد ترکیبی متغیرهای مرتبه بالاتر نیز قابلیت مدل و مؤلفه های آن را تأیید می نماید و نقطه برش بالاتر از 7/0 را نشان می دهد: عدالت اجتماعی (907/0)، یکپارچگی اجتماعی(884/0)، شکوفایی اجتماعی (831/0)، پذیرش اجتماعی(876/0)، مشارکت اجتماعی(829/0)، امنیت اجتماعی(806/0)، بهزیستی ذهنی(954/0). اعتبار ممیز در سطح عامل و استفاده از شاخص فورنل و لارکر بیانگر آن است که بارعاملی عامل های مرتبه پایین که ریشه دوم AVE است از تمام ضرایب سطر و ستونی که در آن قرار گرفته بالاتر و بیانگر اعتبار ممیز مدل کلی است.
۶.

تحلیلی بر احساس تعلق مردم به جامعه در حال تغییر ایران و عوامل موثر بر آن (موردمطالعه: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتماد اجتماعی تعلق دینی تعلق اجتماعی تعلق عاطفی تعلق عملی خردگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 48 تعداد دانلود : 764
موضوع این مقاله سنجش میزان احساس تعلق به جامعه ایران و عوامل مؤثر بر آن است. تعلق اجتماعی در دو بعد تعلق عاطفی و تعلق عملی تعریف و با بهره گیری از روش پیمایش و استفاده از پرسش نامه محقق ساخته در طیف لیکرت و تکنیک نمونه گیری خوشه ای از مناطق 22 گانه تهران، 1016 پرسش نامه صحیح از ساکنین ۱۸ تا 65 سال به دست آمد. یافته ها نشان داد که تعلق به جامعه ایران در سطح متوسط قرار دارد و متغیرهای تعلق دینی، اعتماد اجتماعی، خِردگرایی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی با میزان احساس تعلق رابطه دارد. همچنین متغیرهای زمینه ای تحصیلات، سن، وضع تأهل، با متغیر وابسته رابطه دارد. مدل های رگرسیونی چندگانه نشان داد که مجموع متغیرهای مزبور 325/0 تغییرات تعلق عاطفی و 321/0 تغییرات تعلق عملی را تبیین می کند. خِردگرایی و تعلق دینی الگوهای متفاوتی را از تأثیر بر ابعاد تعلق اجتماعی نشان داد.  
۷.

مرور سیستماتیک مطالعات کاهش باروری در دو دهه ی اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شرایط ساختاری مرور سیستماتیک کاهش باروری نظریه ی گذار جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 645 تعداد دانلود : 842
در دهه های اخیر، ایران کاهش باروری چشمگیری را تجربه کرده است. کاهش شدید باروری در ایران، توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده و مطالعات و تحقیقات زیادی در این حوزه انجام شده است. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه ی کاهش باروری در دو دهه ی منتهی به سال 1390 است. هدف، ترکیب نتایج تحقیقات کاهش باروری، برای دست یابی به یک تحلیل کلان و یکپارچه از نتایج تحقیقات انجام شده، است. این مقاله، یافته های 50 عنوان پژوهش، که با معیارهای چندگانه غربال و انتخاب شده اند، را مرور کرده است. در این مرور، سیمای تحقیقات در قالب چهار مؤلفه (بازه ی زمانی، جنس پژوهشگر، نوع مأخذ و حوزه ی تخصصی مؤلفان) و روش شناسی آنها در قالب سه مؤلفه (روش تحقیق، جامعه ی آماری و حجم نمونه) و یافته های تحقیقات با عنوان پرتکرارترین عوامل تعیین کننده ی کاهش باروری در ایران آمده است. نتایج نشان می دهد، نظریه ی گذار جمعیتی عمده ترین مبحث نظری در طول چند دهه ی مطالعات جمعیت شناختی ایران است. در این مطالعات، تبیین کاهش شدید باروری ایران بیشتر از طریق مؤلفه های ساختاری مطالعه شده است. همچنین مرور این مطالعات نشان می دهد، بیشتر آنها با حجم نمونه ی کوچک و جامعه ی آماری متفاوت، مسیر واحد و مشترکی را طی کرده و به نتایج تقریباً یکسانی رسیده اند. لذا، تغییر جامعه ی آماری یا نمونه و تکرار تعیین کننده های ساختاری کاهش باروری در تحقیقات متعدد به دانش افزایی در این زمینه نمی انجامد.
۸.

بررسی تاثیر عامل قومیت بر سلامت روان، همسرآزاری، حمایت اجتماعی و رضایت زناشویی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همسرآزاری سلامت روان حمایت اجتماعی رضایت زناشویی قومیت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی قومیت ها
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان
تعداد بازدید : 614 تعداد دانلود : 262
این پژوهش به منظور بررسی تاثیر قومیت بر سلامت روان، حمایت اجتماعی، رضایت زناشویی و همسرآزاری در زنان ایرانی اجرا شد. در قالب یک مطالعه علی– مقایسه ای، از بین جامعه ی آماری زنان قومیت های فارس، لر، کرد و ترک در ایران، تعداد320 زن به طور تصادفی انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه SCL-90-R، سرمایه اجتماعی )مبارک بخشایش، 1389)، مقیاس سوء رفتار با همسر (هودسن، 1992)، رضایت زناشویی کانزاس (اسچام، 1986) و پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS-20 انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد با کنترل تحصیلات، مدت زمان ازدواج، تعداد فرزند، تعداد خانواده اصلی، تحصیلات همسر و وضعیت اجتماعی- اقتصادی، در مجموع بین سلامت روان زنان و ابعاد آن، برحسب قومیت، تفاوت معناداری وجود نداشت. علاوه بر این، بین زنان قومیت های فارس، لر، کرد و ترک در حمایت اجتماعی و رضایت زناشویی نیز تفاوتی مشاهده نشد؛ اما زنان قومیت های مورد بررسی در مؤلفه همسرآزاری جنسی، تفاوت معناداری با یکدیگر داشتند؛ به گونه ای که میزان همسرآزاری جنسی در زنان لر به طور معناداری بیشتر از زنان فارس و ترک و در زنان کرد به طور معناداری بالاتر از زنان ترک بود (05/0p
۹.

تجربه زیسته تک فرزندان از تک فرزندی: مطالعه دختران بالای 18 سال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تجربه زیسته تک فرزندی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 279 تعداد دانلود : 218
آمارها حاکی از کاهش میزان باروری به زیر سطح جایگزینی است. به موازات این روند کاهنده، شاهد افزایش نسبت خانواده های تک فرزند هستیم. این تغییر در ساختار خانواده و کاهش تعداد فرزند، تغییر در روابط درونی خانواده و شیوه زندگی تک فرزند را به همراه دارد که به منزله پدیده ای اجتماعی باید دقیقاً مطالعه شود. مطالعات موجود بیشتر بر تبیین های کمّی تغییر رفتار باروری تمرکز کرده و معنای این رفتار ها کمتر شناخته شده است. همچنین، معدود مطالعاتی که درباره تک فرزندی انجام شده پیش فرض های «چرایی» دارد؛ بسیار مهم است که «ماهیت» تک فرزندی شناسایی شود. این پژوهش با اتخاذ رویکرد پدیدارشناسی به توصیف تجربه زیسته تک فرزندان ساکن شهر تهران می پردازد. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با بیست تک فرزند دختر بالای 18 سال با نمونه گیری هدفمند جمع آوری و با استفاده از تکنیک شش مرحله ای اسمیت تحلیل شد. از تحلیل داده ها دوازده مضمون استخراج شد. این تم ها عبارت اند از: حکمرانی در خانواده، در حسرت موقعیت دیگری، توقعات افراطی، تنهایی: فقط خودتی و خودت، نیاز به حمایت خانوادگی، در جست وجوی جبران، پیوند اعتباری، ضعف در روابط احساسی، نگرانی های مخرب، برخورد تربیتی والدین، تعدیل خود و مواجهه با باورهای کلیشه ای. یافته های این مطالعه توانست تصویری روشن از تجربه تک فرزندی ارائه دهد. در یک نتیجه گیری کلی، تجربه زیسته کنش گران نشان می دهد که تک فرزندها معمولاً به لحاظ مهارت های زندگی و توانمندی های فردی، متفاوت اند و این تفاوت اغلب خود را به صورت افراط یا تفریط نشان می دهد. البته باید توجه داشت که تک فرزندها به دلیل فقدان تضاد منافع معمولاً از امکانات و رفاه بیشتری برخوردارند که این خود سبب ظهور برخی مضمون های اختصاصی پیش گفته می شود.
۱۰.

مسائل و چالش های جامعه پذیری علمی دانشجویان در محیط دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه پذیری علمی ارزش ها و هنجارهای علمی فرهنگ دانشگاهی تعاملات علمی مدل های تعاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 802 تعداد دانلود : 796
یکی از مهم ترین مسائل آموزش عالی و دانشگاه های کشور که آن را می توان حلقه مفقوده فرایند تولید و ترویج علم دانست ایجاد روحیه علمی در دانشجویان و جامعه پذیری آنهاست. جامعه پذیری علمی فرایندی است که از طریق آن یک فرد دانشگاهی یاد می گیرد چگونه ارزش ها، مهارت ها، هنجارها، گرایش ها و دانش موردنیاز برای عضویت در جامعه علمی را کسب کند و به نظام کدبندی خاص رفتاری و اخلاقی جامعه علمی پایبند باشد. اهمیت پرداختن به جامعه پذیری علمی از منظر ارزیابی کیفیت دانشگاه ها نیز حائز اهمیت بسیاری است. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی مسائل و چالش های جامعه پذیری علمی دانشجویان در محیط دانشگاهی صورت گرفته و براساس رویکرد کیفی و مصاحبه با 33 نفر از مطلعین کلیدی که هم دارای کسوت استادی در دانشگاه بوده و هم دارای مسئولیت در عرصه سیاست گذاری و مدیریت عرصه کلان آموزش عالی بوده اند سامان یافته است. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که مسائل و چالش های پیش روی جامعه پذیری علمی در دانشگاه ها در سطوح و ساحت های چهارگانه ساختاری و مدیریتی، فرهنگی، فردی و انگیزشی و اجتماعی-ارتباطی قابل طبقه بندی بوده که هرکدام از آنها در بردارنده مجموعه ای عوامل اثرگذار در شکل دادن به نیمرخ های دانشجویی در فرایند سلوک علمی و دانشگاهی هستند.
۱۱.

پروبلماتیک زن بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه های اخلاقی زنانه در سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنمایی فردگرایی خودخواهانه پروبلماتیک زن بودگی نمایش و اجرای فرودستی زنانه کلیشه های اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه رسانه ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 852
علی رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوسوسور به این سوال پاسخ دهیم که مسئله مندی زن در دهة کنونی در سینمای ایران از چه جهتی است و فرودستی زنان از خلال چه سازوکاری شکل می گیرد. نتایج و تحلیل این متون نشان می دهد که علی رغم اشتغال ، استقلال فردی، موقعیت تحصیلی و منزلتی مناسب، پروبلماتیک زن بودگی نخست با «نمایشِ مناسک گونه جنسیت» به صورت فرودستانه قابل طرح است. علاوه بر این، نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سازوکار فرودست سازی زنان مرموزتر، خطرناک تر و پنهانی تر شده است، به گونه ای که زن مدرن بازنمایی شده با انگ های اخلاقی مانند خیانت کاری، بی وفایی، عدم تعهد، پنهان کاری، دروغ گویی و خودخواهی شخصیت پردازی شده و هویت می یابد. افزون بر این، شخصیت پردازی مذکور و نظام بازنمایی دهه کنونی، تزلزل و فروپاشی نهاد خانواده را با فردگرایی خودمحورانة زنان همنشین ساخته و سویة ویران گر سوژة زن مدرن جامعة ایرانی را مرتب و مؤکد گوشزد می کند.
۱۲.

تحلیل ثانویه تحقیقات موجود درباره شبکه اجتماعی فیس بوک، جوانان ایرانی و نظم جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی هویت سرمایه اجتماعی دین داری فیس بوک شبکه های اجتماعی مجازی نظم جامعه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه ارتباطات و جامعه
تعداد بازدید : 482 تعداد دانلود : 105
در جوامع معاصر، فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی همچون شبکه های اجتماعی مجازی باعث تغییر و تحولات چشمگیری در مسائل اجتماعی و فرهنگی شده اند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل ثانویه، 21 اثر پژوهشی را که طی چند سال اخیر در زمینه شبکه اجتماعی فیس بوک انجام شده، مبنای تحلیل قرار داده است. هدف نوشتار حاضر، شناسایی میزان و نوع تغییراتی است که به واسطه حضور و تعامل در فیس بوک بر هویت ، سبک زندگی، ارتباطات و تعاملات اجتماعی و دین داری جوانان ایجاد شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که جوانان ایرانی در خلال تعامل و استفاده از فیس بوک در معرض تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته اند. به واسطه استفاده از فیس بوک، هویت های مدرن و بازاندیشانه رشد کرده و این وضع به کاهش هویت ملی، هویت سیاسی و فرهنگی منتهی شده است. استفاده از فیس بوک عاملی اساسی در افزایش تعاملات اجتماعی و سرمایه اجتماعی کاربران است. همچنین فیس بوک سبک های زندگی جوانان را به شیوه های جدید زندگی دیجیتال پیوند زده و باعث توجه بیشتر جوانان به بدن خود و تغییر نحوه گذران اوقات فراغت کاربران شده است. علاوه بر این، بین استفاده از فیس بوک و کاهش هویت دینی، پایبندی دینی و اعتقادات دینی کاربران جوان همبستگی معناداری وجود دارد. در نهایت می توان گفت نتایج به دست آمده اشاره به وقوع یک مشکل یا مسئله اجتماعی در زمینه هویت ملی، هویت سیاسی و فرهنگی و پایبندی دینی به واسطه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی دارد.
۱۳.

تجارب زیسته دختران شاغل 30 تا 49 سال از تجرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازاندیشی جنسیتی بازتعریف هویتی نظام ارزشی جنسیتی مزایا و مشکلات تجرد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد محیط های کاری
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
تعداد بازدید : 406 تعداد دانلود : 551
هدف این مقاله بررسی تجارب زیسته دختران شاغل سی تا چهل و نه سال از تجرد است. سؤال اصلی مطالعه آن است که آیا بازتعریف هویت جنسیتی در میان دختران شاغل تحصیل کرده موجب ترجیح تجرد به ازدواج شده است؟ روش این مطالعه کیفی از سنخ روش پدیدارشناختی است. با استفاده از مصاحبه های عمیق داده ها جمع آوری شد. شیوه نمونه گیری ترکیبی از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی و افراد نمونه در این تحقیق چهل نفر از دختران هرگز ازدواج نکرده سی تا چهل و نه ساله شاغل ساکن شهر اصفهان هستند. یافته های تحقیق نشان می دهد ترجیح تجرد به ازدواج در دهه های اخیر از یک سو تحت تأثیر وضعیت کلان اجتماعی و از سوی دیگر بازتاب واکنش کنشگران در عرصه اجتماعی است. دختران شاغل در جریان بازاندیشی نقش های کلیشه ای سنتی و بازتعریف هویت جنسیتی، تصویر جدیدی از خود در ذهن دارند. این تصویر جدید انتظارات آنان را از زندگی متحول ساخته است. هرچند انتخاب تجرد دختران را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است، آنان با مقاومت دربرابر فشارهای ساختاری, زندگی خود را آن گونه که می خواهند سامان می دهند. درحقیقت انتخاب تجرد به معنای حفظ تمام امکاناتی است که مجردها با تلاش و کوشش ازطریق تحصیل و اشتغال برای خود فراهم کرده اند.
۱۴.

بررسی کیفی تأثیر فمینیسم رادیکال بر نقش زن در نهاد خانواده و مقایسه آن با تمهیدات اسلام (مطالعه موردی زنان شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام فمینیسم خانواده زن رادیکال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان
تعداد بازدید : 545 تعداد دانلود : 551
خانواده رکن اساسی جامعه انسانی است و شرط پویایی و استواری آن، وجوب روابط صحیح و پایدار میان زن، شوهر و فرزندان است. اسلام به عنوان عالی ترین راهنمای حیات بشری، 1400 سال پیش بهترین هدایتگری و نظریه پردازی در مورد خانواده را انجام داده، تمامی دستورهای اسلام به نوعی ناظر بر صیانت از خانواده است. جامعه کنونی ایران به عنوان مهم ترین کشور شیعی، سعی در پیاده کردن اصول و راهکارهای اسلام در زمینه های مختلف کرده، ولی این امر تحت تأثیر عوامل متعددی، از جمله: ورود فرهنگ غرب به کشور به خصوص آثار جنبش فمینیسم ، بازمانده فرهنگ پدر سالاری سنتی و... است که آموزه های اسلامی را در مواردی کم رنگ نموده است. در این مقاله سعی شده تا با روش مصاحبه به بررسی تأثیر فمینیسم بر نهاد خانواده (مطالعه کیفی زنان اصفهان) بپردازیم و در این میان، به نقش زن به عنوان زیربنای اصلی خانواده که مورد بیشترین هجوم فمینیسم رادیکال است، پرداخته شده است. در این پژوهش، از روش نمونه گیری در دسترس استفاده کردیم و این نتیجه به دست آمد که با وجود تفکر مردسالارانه در فرهنگ ایرانی و نفوذ تفکر فمینیستی در جامعه، همچنان تفکر اسلامی مبنی بر حفظ کانون خانواده، اهمیت نقش مادری و همسری، رشد و تعالی زن در کنار مراقبت از حریم خانواده و ..... سرلوحه زندگی زن ایرانی قرار دارد و هنوز هم زن مهم ترین نقش خود را در خانواده و حفظ و تعالی آن می بیند؛ ولی در زمینه حجاب و پوشش متأسفانه این مطلب بسیار کمرنگ شده و بروز تقیدات مذهبی در این زمینه بسیار کاهش یافته و لزوم فرهنگ سازی صحیح را در این زمینه ها نشان می دهد.
۱۵.

بررسی تأثیر دین داری بر گرایش به رفتار انتخاباتی شهروندان اصفهانی با تأکید بر نظام مردم سالاری دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی رفتار انتخاباتی میزان دین داری گرایش رأی دهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
تعداد بازدید : 575 تعداد دانلود : 284
رفتار انتخاباتی مؤلف ه ا ی دوبعدی ناظر بر گرایش، مشارکت و تعاملات میان آن دو است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه سطح دین داری با رفتار انتخاباتی در بین شهروندان اصفهانی صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش بنا به تناسب موضوع، نظریه های ماکس وبر، آلکسی دو توکویل و مکاتب مربوط به این حوزه بررسی شد. روش تحقیق در این پژوهش، روش کتابخانه ای و پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات میدانی از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال مناطق چهارده گانه شهر اصفهان در سال 1391 است که تعداد 384 نفر از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران و در نهایت، به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون های آماری شاخص های پراکندگی مرکزی، t-test ، تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی چندگانه استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیشترین مقدار تأثیرگذار، بعد اعتقادی دین داری با بعد میزان مشارکت رفتار انتخاباتی (0.89 r= ) و در ادامه بعد اعتقادی دین داری و بعد گرایش رأی دهی رفتار انتخاباتی ((*)0.71 r= )، بعد مناسکی دین داری با بعد میزان مشارکت رفتار انتخاباتی ((**)0.58 r= )، بعد مناسکی دین داری و بعد گرایش رأی دهی رفتار انتخاباتی ((*)0.47 r= ) و بعد تجربی دین داری با بعد گرایش رأی دهی رفتار انتخاباتی ((**)0.16 r= ) تأثیرگذار بوده است.
۱۶.

رابطه بین جنسیت و فرهنگ سازمانی مورد مطالعه: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انطباق پذیری انعطاف پذیری جنسیت رسالت پذیری فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی مدل دنیسون مشارکت پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 831 تعداد دانلود : 114
عامل جنسیت می تواند تأثیری شگرف بر سازمان داشته باشد یا حتی یک فرد با مشخصه جنسیتی خاص می تواند از سازمانی به سازمانی دیگر درجه پذیرش متفاوتی از الگوها و فرضیه های اصلی سازمان داشته باشد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین جنسیت و فرهنگ سازمانی در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی بود. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی پیمایشی انجام شد. داده های پژوهش در میان مردان و زنان شاغل در کتابخانه ملی و با استفاده از پرسشنامه استاندارد دنیسون با شصت سؤال و چهار بخش گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، با استفاده از نرم افزار 20/SPSS صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که میان عامل جنسیت و ابعاد چهارگانه فرهنگ سازمانی، که شامل درگیری در کار (مشارکت پذیری)، انطباق پذیری (ثبات و یک پارچگی)، سازگاری (انعطاف پذیری) و رسالت پذیری (مأموریت) هستند، رابطه معناداری وجود ندارد و اختلاف مشاهده شده بین میانگین نمرات برحسب جنسیت با توجه به این ابعاد چهارگانه، که خود شاخص های دوازده گانه در فرهنگ سازمانی دارند، در شاخص های توانمند سازی، تیم سازی، توسعه قابلیت ها، ارزش های بنیادین، هماهنگی و پیوستگی، تغییر پذیری، مشتری گرایی، یادگیری سازمانی، و چشم انداز با متغیر جنسیت معنادار نبوده، اما در شاخص های توافق، جهت گیری استراتژیک، و اهداف و مقاصد این تفاوت معنادار بوده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد میانگین امتیازات کلی «فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی بر اساس مدل دنیسون» کمتر از سطح متوسط است. بیشترین امتیاز در بُعد درگیر شدن در کار (مشارکت پذیری)، (با میانگین01/3) و کمترین امتیاز در بُعد رسالت پذیری (مأموریت) (با میانگین 83/2) حاصل شده است.
۱۷.

بررسی مقایسه ای: موانع فرهنگی تحقق عدالت جنسیتی (مطالعه زنان متأهل شهر تهران در سال های 1389 و 1393)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان نابرابری جنسیتی عدالت جنسیتی ایدئولوژی مردسالارانه باورهای اعتقادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی جنسیت
تعداد بازدید : 341 تعداد دانلود : 485
ریشه اصلی نظریه های جنسیتی، سلطة مردانه است و شناختعناصر واقعی و نمادین خشونت مردان در فضای یک جامعه به طور خاص و نیز عناصر نمادین خشونت پذیری زنان و ترسیم سلسله مراتب ارزش ها در آن فضای اجتماعی برای تحلیل نابرابری جنسیتی اهمیت دارد. در این پژوهش علاوه بر متغیرهای زمینه ای، براساس نظریه های چافتز، بوردیو و هریسون، تأثیر سه متغیر مستقل گرایش به ایدئولوژی مردسالاری، فرایند جامعه پذیری جنسیتی و باورهای اعتقادی قالبی بر متغیر وابسته نابرابری جنسیتی (نابرابری زن و همسرش در سرمایه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نمادین) بین 455 زن متأهل در هفت منطقه شهر تهران بررسی شد. جامعه نمونه پژوهش از زنان طبقه های بالا، متوسط و پایین با استفاده از روش پیمایشی و روش پرسش نامه به صورت پانل (گروهی) و مقایسه ای در سال های 1389 و 1393 انتخاب شد. براساس نتایج پیمایش ها، بین متغیرهای باورهای اعتقادی قالبی، سطح تحصیلات زن و درآمد ماهانه خانواده با نابرابری جنسیتی ارتباط قوی وجود دارد (متغیر اول، هم راستا و دو متغیر دیگر برعکس آن). همچنین دو متغیر مستقل دیگر یعنی گرایش به ایدئولوژی مردسالاری و جامعه پذیری جنسیتی نیز با نابرابری جنسیتی همبستگی دارند. در تحلیل مسیر مشخص شد که متغیرهای باورهای اعتقادی قالبی و تحصیلات و درآمد از متغیرهای بیرونی و اصلی و دو متغیر ایدئولوژی مردسالارانه و جامعه پذیری جنسیتی از متغیر های واسطه هستند. بنابراین در پژوهش دوم و پس از گذشت چهار سال از پژوهش اول مشخص شد که پذیرش نابرابری جنسیتی و نیز اندازه گرایش های جنسیتی روند کاهشی داشته است.
۱۸.

تحلیل تطبیقی نظریه اقتدار کاریزماتیک وبر با نقش رهبری امام خمینی+ در انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران اقتدار کاریزماتیک مرجعیت رهبری امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 386 تعداد دانلود : 690
در انقلاب ایران نقش مؤثر رهبری امام خمینی+، موجب شد تا بسیاری از صاحب نظران، انقلاب اسلامی ایران را بر مبنای نظریه کاریزماتیک وبر تفسیر کنند. لکن میان علم سیاست غربی و نهضت امام خمینی+ در مبانی و مفاهیم تفاوت جدی و اساسی وجود دارد و نویسنده بر این نظر است که این تفاوت و تعارض به تحریف و تقلیل نهضت امام خمینی+ در تحلیل های ارائه شده در چارچوب علم سیاست غربی انجامیده است. لذا، این مقاله با نگاه انتقادی به نظر وبر در ارتباط با انقلاب ایران، و بیان ویژگی های رهبری امام خمینی+ به این نتیجه رسیده است که رهبری ایشان را نمی توان مبتنی بر نظریه کاریزمای وبر تحلیل کرد و با نشان دادن ماهیت اسلامی، تأکید بر عامل مرجعیت و رابطه شخصیتی، آن هم نه شخصیت فردی بلکه شخصیت علمی با محوریت «فقاهت» و «عدالت»، غیر شخصی و عقلانی بودن رهبری در انقلاب اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است.
۲۰.

سیاست گذاری قومی مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری: تحلیل تماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقام رهبری تحلیل مضمون سیاست گذاری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 813 تعداد دانلود : 85
سیاست گذاری قومی از مباحث مهم سیاسی-اجتماعی سخنان مقام معظم رهبری است به رغم بحث ها و گفتگوهای فراوانی که در این زمینه میان مدیران و رهبران جامعه ما صورت گرفته است اما هنوز این مفهوم و مصادیق آن در قالب یک الگوی علمی و مدون ارائه نشده است حال آنکه حدود پنج دهه از مطرح شدن و عملیاتی شدن سیاست گذاری قومی در غرب می گذرد .این تحقیق به منظور پر کردن خلا علمی در کشور و با الگو قرار دادن سخنان مقام معظم رهبری به بررسی اندیشه های آن شخصیت در زمینه سیاست گذاری قومی پرداخته است.هدف از این تحقیق بررسی سوال اساسی چیستی ،چرایی و چگونگی سیاستگذاری قومی و ارایه یک الگوی جامع در این زمینه است .در این تحقیق که یک پژوهش بنیادی از نوع توصیفی – اکتشافی است.برای بررسی الگوی سیاست گذاری قومی از دیدگاه مقام معظم رهبری از روش تحلیل مضمون استفاده شده است.برای گرداوری و شناسایی مضامین مرتبط با سیاست گذاری قومی نخست مبانی نظری و دیدگاه های مختلف صاحب نظران غربی طی سال های اخیر بررسی شده است سپس با بررسی و مطالعه سخنان مقام معظم رهبری مضمون های مرتبط ,استخراج و کدگذاری گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد این الگو دارای سه مضمون غالب چیستی ,چرایی و چگونگی است.روابط میان این مضمون ها نیز در قالب یک الگو کلی ارایه شده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان