علی اصغر پورعزت

علی اصغر پورعزت

مدرک تحصیلی: استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۲۳۸ مورد.
۱۰۱.

تحلیلی انتقادی و راهبردی بر پیش فرض های مدون دانش آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی چارچوب شناختی - هنجاری اصول موضوعه پیش فرض های کلیدی انسان محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 977 تعداد دانلود : 153
طی دهه های گذشته، شماری از اندیشمندان فعال در آینده پژوهی، مجموعه فرض ها (پیش فرض ها) یا اصول موضوعه ای را برای این رشته پیشنهاد کرده اند که هسته اصلی چارچوب شناختی- هنجاری رشته را تبیین می کند. کفایت این مجموعه گزاره ها برای شکل دهی به چارچوب فکری آینده پژوهی، نیازمند مطالعه موشکافانه و تأملاتی راهبردی و انتقادی است. از این رو، ارزیابی ساختاری و محتوایی این گزاره های راهبردی از منظر برخی فعالان آینده پژوهی و مؤلفان این نوشتار، در دستور کار قرار گرفته که نتایج آن نشانگر نقص و کمبود اساسی در این گزاره ها است. برای ارتقای پیش فرض های ارائه شده، دو راه کلی وجود دارد؛ اصلاح مجموعه پیش فرض های موجود یا تدوین مجموعه ای نو. هر دو راهکار، نیازمند توجه راهبردی و دقیق به مفاهیم مطرح شده در پیش فرض های آینده پژوهی رایج هستند. از این رو، در پژوهش کنونی، فهرستی تجمیع شده از مفاهیم مطرح در پیش فرض های آینده پژوهی رایج، ارائه شده است. نگاهی گذرا به مفاهیمِ جزئی ترِ مطروحه در آثار مطالعه شده، به ویژه در دسته مفهومی مرتبط با کنشگران، غلبه انسان محوری بر چارچوب فکری آینده پژوهی رایج، آشکار می شود. در این فضای مفهومی، به هیچ وجه به اراده خدا و نقش آفرینی فرستادگان او در تاریخ بشر و آینده اش، اعتنا نشده است. پس می توان نتیجه گرفت که بهره گیری از مفاهیم مرتبط با اراده خدا در تدوین پیش فرض ها یا اصول موضوعه آینده پژوهی، نوآوری تأثیرگذاری برای اندیشمندان موحد و به ویژه مسلمان به شمار می آید.
۱۰۳.

توسعه مدل ارزشیابی خط مشی نگهداشت اثربخش اعضای هیئت علمی در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش عالی ارزشیابی خط مشی روش آمیخته مدل ارزشیابی نگهداشت اثربخش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 805 تعداد دانلود : 995
جوهره آموزش عالی، سرمایه انسانی آن است؛ پس برنامه ریزی برای تأمین سرمایه انسانی، از اولویت شایان توجهی برخوردار است. پژوهش حاضر درصدد توسعه مدلی برای «ارزشیابی خط مشی نگهداشت اثربخش اعضای هیئت علمی در آموزش عالی» است. نوع پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از جنبه روش پژوهش، آمیخته (کیفی کمی) است. پژوهش در دو مرحله به اجرا درآمده است؛ در مرحله اول (کیفی) ابعاد و مؤلفه های مدل از طریق بررسی ادبیات نظری و مصاحبه عمیق با خبرگان (16 نفر از مدیران و اعضای هیئت علمی آموزش عالی که ابتدا با روش نمونه گیری هدفمند و در ادامه به شیوه گلوله برفی یا زنجیره ای انجام شد و تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت) جمع آوری شده و با استفاده از روش تحلیل تم، بررسی شدند و کدهای شناسایی شده بر اساس میزان تشابه مفهومی، دسته بندی و ترکیب شدند تا50 مقوله فرعی، 22 مقوله اصلی و در نهایت 9 بعد برای طراحی مدل استخراج گردید. در مرحله دوم (کمی) نیز برای اعتبارسنجی مؤلفه های شناسایی شده، از روش دلفی و ابزار پرسشنامه (در دو مرحله با 20 نفر از طریق روش نمونه گیری هدفمند) استفاده شد تا به اجماع خبرگان رسید و مدل نهایی به دست آمد.
۱۰۴.

تصویرپردازی از کتابخانه های تعالی گرا و دانش مبنا در امتداد توسعه نسل های جدید دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشگاه های تعالی گرا دانشگاه های نسل چهارم کتابخانه های تعالی گرا کتابخانه های دانش مبنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 876 تعداد دانلود : 644
هدف: هنگامی که از نسل های دانشگاهی سخن به میان می آید، ملاحظه می شود که گویا سنگ پایه و مبنای تفکیک ها و توسعه ها، افزایش سطح استقلال و خوداتکایی بوده است. حال اگر سنگ پایه تمییز و تشخیص نسل ها، ارائه خدمات علمی سودمندتر باشد، چگونه می توان نسل ها را پی در پی متمایز ساخت، رصد کرد و معرفی نمود. در این امتداد این سؤال مطرح می شود که؛ دانشگاه های پیشرو در امر تولید علم و به تبع آن ارائه خدمت اجتماعی مهم (ثروت و امنیت و آگاهی)، چه ویژگی هایی دارند؟ بدیهی است که سؤال فوق، حال و هوای آرمانی و تصویرپردازانه نوعی دانشگاه برتر را در نظر می آورد. در امتداد این سؤال، سؤال دیگر این پژوهش مطرح می شود که همگرا با دانشگاه پیشرو، کتابخانه های دانشگاهی باید چه ویژگی هایی داشته باشند و برحسب کدام فضیلت متمایز گردند؟ روش: در پرتو این سؤال، در این پژوهش، ابتدا به مطالعه تطبیقی ویژگی های پنج دانشگاه پیشرو براساس تراز جهانی QS پرداخته شده است؛ سپس ویژگی های کتابخانه های آن ها مقایسه شده و پس از آن، ویژگی های دانشگاه پیشرو، رصد و بازپردازی شده اند. یافته ها: بر این اساس، در کتابخانه های خوب آینده، بر دسترسی سریع تر، بهتر و تحلیل شده تر اطلاعات و مدیریت دانش به ویژه از حیث تولید، نگهداری و اشاعه دانش تأکید می شود.
۱۰۵.

آینده پژوهی تهدیدهای نظامی – امنیتی ناشی از تغییر اقلیم در ایران؛ با استفاده از روش چرخ آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی چرخ آینده تغییر اقلیم پیامدهای نظامی - امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 21 تعداد دانلود : 680
تغییر اقلیم یکی از 15 چالش هزاره آینده جهان و یکی از 7 چالش اصلی آینده ایران است. هیات بین الدولی تغییر اقلیم (IPCC) با در نظر گرفتن سه پیشران اقلیمی، چهار سناریو محتمل تا سال 2100 ارائه کرده است که هر کدام از این سناریوها شاخص های اصلی تغییرات اقلیمی همچون دما و بارش را توصیف می کنند. اما در خصوص پیامدهای مختلف این تغییرات در نقاط مختلف جهان پژوهش های اندکی صورت گرفته است.  تغییر اقلیم در 20 سال گذشته در ایران پیامدهای مخرب بسیار زیادی به همراه داشته است. ایران با واقع شدن در کمربند نیمه خشک جهان، در دو دهه گذشته با خشکسالی، بحران ریزگردها، تشدید مهاجرت، سیل، آلودگی هوا، نشست زمین، گرمای شدید، سرمای شدید، درگیری و نزاع محلی – منطقه ای و ... مواجه شده است و پیش بینی های مختلف حاکی از تشدید این پیامدها در آینده است. این پیامدها می توانند ابعاد مختلف زیست محیطی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی – امنیتی داشته باشند. در این پژوهش در پاسخ به این پرسش که در 30 سال آینده، پیامدهای نظامی – امنیتی منبعث از تغییرات اقلیمی در ایران کدام ها هستند؟ با به کار گیری روش چرخ آینده و تلفیق این روش با پنل های خبرگی و جلسات ذهن انگیزی، چندین پیامد و تهدید نظامی – امنیتی در این حوزه مورد شناسایی قرار گرفته است. مهمترین این پیامدها: امنیت مرزی، امنیت اجتماعی، آشوب داخلی، درگیری خارجی و تحمیل هزینه های سنگین اقتصادی به نیروهای نظامی است.
۱۰۶.

ضرورت خط مشی گذاری برای مشارکت بخش خصوصی در حل بحران آب: نقش شرکت های فراملی در تحقق حق بر آب به منزله یکی از حقوق اقتصادی و اجتماعی بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 483 تعداد دانلود : 298
آب، موضوع بسیاری از بحران های احتمالی قرن جاری خواهد بود. کاهش ذخایر آب شیرین دنیا، به دلایل فراوان، ازجمله افزایش جمعیت، تغییرات آب و هوایی و به ویژه استفاده ناپایدار از منابع آب، سبب شده است که موضوع تأمین آب آشامیدنی سالم، به یکی از مهم ترین دغدغه های جهانی تبدیل شود؛ دغدغه ای که اهمیت آن با توجه به طرح حق بر آب آشامیدنی سالم به منزله یکی از حق های مهم بشری بیشتر مدنظر قرار می گیرد. هرچند، تضمین حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تحقق آن، یکی از تعهدات بین المللی مهم دولت ها است، اما حل بحران آب و به ویژه یافتن روش هایی برای استفاده پایدار از منابع آب، بدون همراهی و مشارکت همه افراد جامعه، ازجمله بخش خصوصی فعال در این عرصه بسیار دشوارتر خواهد بود. در بخش خصوصی، به ویژه شرکت های فراملی که از توان مالی، فنی و انسانی بسیار بالایی بهره مند هستند، در عرصه مدیریت و تأمین منابع آب، مؤثر ظاهر شده اند؛ بنابراین، به لحاظ اهمیت رعایت حق بر آب، بررسی موضوع مسئولیت و نقش بخش خصوصی در تحقق حق بر آب، اهمیت فراوانی دارد. مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی میان رشته ای، مبانی حقوقی و اخلاقی مسئولیت بخش خصوصی در برابر تحقق حق آب را بررسی کرده، ماهیت و قلمرو این مسئولیت را با توجه به اهمیت سود برای شرکت های خصوصی مدنظر قرار داده است.
۱۰۷.

طراحی نظام پایش و ارزشیابی برای خط مشی های وزارت علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایش و ارزشیابی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مدیریت مبتنی بر نتایج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 341 تعداد دانلود : 906
دولت از طریق خط مشی های خود تلاش دارد تا ضمن گسترش مرزهای پاسخ گویی با پایش و ارزشیابی، شفافیت در خط مشی را برای ارزیابان رونمایی کند. طراحی یک نظام پایش و ارزشیابی در هر یک از حوزه های فعالیت دولت علاوه بر بهبود خط مشی به یادگیری خط مشی نیز کمک می کند. افزایش تقاضا برای دانش، اهتمام رئوس عالی حکومتی به مقوله علم و فناوری، تدوین نقشه جامع علمی کشور، تغییر نظام پذیرش دانشجو و گسترش مؤسسات آموزش و پژوهشی دانشگاهی ضرورت تدوین یک نظام پایش و ارزشیابی را برای خط مشی های وزارت علوم ایجاب می کند. در این تحقیق تلاش می شود تا با استفاده از مدیریت مبتنی بر نتایج یک مدل پایش و ارزشیابی طراحی شده و با استفاده از پنج معیار نافعیت، اثربخشی، کارایی، پایداری و تأثیر این مدل در حوزه وزارت علوم و تحقیقات و فناوری آزمون شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که زمینه های لازم برای تدوین این مدل از معرفی پایش و ارزشیابی آغاز شده و با تقاضا محوری سه گروه عمده ارزیابان نهادی، فرانهادی و جامعه مدنی مسیر لازم برای تحقق آن از مسیر زنجیره مدیریت مبتنی بر نتایج فراهم می شود.
۱۰۸.

ارائه چارچوبی برای مطالعه شگفتی سازهای نظامی- دفاعی پیش روی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی شگفتی سازها چارچوب پیش نگر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 382 تعداد دانلود : 610
یکی از دغدغه های اصلی تمامی سازمان های نظامی- امنیتی فرار از غافل گیری های ناشی از پدیده های شگفتی ساز و به حداقل رساندن هزینه های ناشی از این رویدادها از طریق پیش بینی دامنه وسیعی از آنها و کسب آمادگی برای مواجهه شدن با این شگفتی ها است. سوال اصلی پژوهش این است که مراکز مطالعاتی، فرماندهان و افسران نظامی کشور، چگونه می توانند قبل از غافل گیری، شگفتی سازهای مرتبط با حوزه فعالیت خود را درک، پیش نگری و مدیریت کنند. در این پژوهش عنوان شده است که افسران و کارشناسان تصمیم ساز نظامی به دلیل خو گرفتن با فعالیت های روزمره و عادت کردن به رویه ها و روندهای جاری سازمان، قادر به دیدن بسیاری از شگفتی سازها نیستند، از این روی سازمان های نظامی ما نیازمند سازوکارهای متفاوتی برای استخراج و پیش بینی شگفتی سازهای حوزه کاری خود هستند. این پژوهش با تکیه بر روش مرور منابع و مطالعات کتابخانه ای پیشنهاد می کند که برای درک شگفتی سازهای نظامی در کشور نیازمند ترکیب روش های ذهن انگیزی، دلفی غیرنظامی، پنل های تخصصی و پایش و پویش دائمی است. حاصل ترکیب این روش ها، چارچوبی بدست می دهد که می تواند بدین منظور کاربرد داشته باشد. این چارچوب در 6 گام شامل؛ کشف و شناسایی، تطبیق، برآورد، سناریوپردازی، پیامدپژوهی و ارائه راهبرد، تدوین و برای بهره برداری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شده است. 
۱۰۹.

مختصات یابی از تصویر مطلوب حکمرانی زمینه ساز ظهور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصویرپردازی حکمرانی مطلوب حکومت حق مدار آینده پژوهی آستانه ظهور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 591 تعداد دانلود : 680
استنباط های عقلی و استنتاج از آیات و روایات نشان می دهد که جهان هدف مند است و کلان روند تاریخ به سمت صلاح، کمال و آینده ای روشن در حال حرکت است. از دید تعالیم شیعی، این حرکت به سمت استقرار شهر عدل آرمانی مهدوی است و فرجام تاریخ را رقم خواهد زد. لکن جامعه آرمانی مهدوی و حیات طیبه، به خودی خود محقق نخواهد شد و نیازمند زمینه سازی است. در این راستا ایجاد یک حکمرانی و نظام حاکمیتی مطلوب می تواند به عنوان یکی از مهمترین عوامل زمینه سازی به شمار آید؛ چرا که نقش الگویی حاکمان و نوع تاثیر نظام حکمرانی، می تواند شکل گیری جامعه زمینه-ساز ظهور را تسریع یا به تاخیر بیاندازد. سؤال مهم و اساسی پیش روی این تحقیق، این است که حکمرانی مطلوب آستانه ظهور چه ویژگیهایی دارد. از آنجا که مفهوم حکمرانی دارای معنایی بسیط و گسترده است، لازم بود تا در ابتدا مفاهیم و اجزای آن استخراج، و به صورت الگو ارائه شود. در این راستا با استفاده از شیوه فراترکیب، مقالات و کتابهای مرتبط با موضوع این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت و مفاهیم حکمرانی زمینه ساز استخراج و شناسه گذاری شد؛ سپس، این مفاهیم در الگوی تصویرپردازی زمینه ساز ظهور، جایابی، و با استفاده از آیات و روایات، تصویر حکمرانی زمینه ساز، ترسیم گردید. شایان ذکر است که الگوی تصویرپردازی زمینه ساز ظهور در جلسات و نشست های خبرگی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.
۱۱۰.

بررسی مناقشات بازیگران رسانه های صوتی تصویری ایران در افق پنج ساله با روش تحلیل رفتار بازیگران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسائل کلیدی رسانه های صوتی تصویری بازیگران و تحلیل رفتار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مدیریت و پژوهش ارتباطات پژوهش در ارتباطات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری
تعداد بازدید : 791 تعداد دانلود : 822
رسانه ها در دنیای امروز در عرصه های گوناگون نقش برجسته ای دارند. در این میان، رسانه های صوتی تصویری با قابلیت فراگیری از اهمیت ویژه ای برخوردارند. فناوری های نوین ارتباطی و حضور بازیگران متعدد تغییراتی را به این فضا اعمال کرده است که شناخت آینده این حوزه و ارائه راهکارها و جهت گیری های مدیریتی آن را، به ویژه با ملاحظات خاص کشورمان با مشکلات بسیار مواجه کرده است. رفتار بازیگران متعدد و مستقل و تأثیر آن در تکامل سامانه رسانه های صوتی تصویری، نشان از نیاز به شناخت بهتر رفتار بازیگران برای خط مشی گذاری این عرصه دارد. پژوهش حاضر برای پاسخگویی به این پرسش است که مهم ترین مناقشات بازیگران در این عرصه در چه مسائلی است. برای این هدف، روش جدیدی بر پایه روش های موجود در حوزه آینده پژوهی و خط مشی گذاری و با محوریت مسائل کلیدی این حوزه ارائه شده است. در این روش، چهار متغیر نفوذ هر بازیگر بر سایرین، موقعیت بازیگر در هر مسئله، میزان اصرار بر آن و توان اختصاص یافته به منزله نشانگرهای رفتاری بازیگران مطرح می شوند. درنهایت نیز شش مسئله کلیدی شناسایی می شود. نتایج تحلیل ها نشان می دهند که بیشترین تباین نظر بازیگران درباره مسئله اول، دوم و چهارم است. همچنین نتایج این پژوهش می تواند به منظور شناسایی آینده این حوزه به کار رود.
۱۱۱.

مدل سازی نرم تصویر ارتش آینده بر اساس رویکرد ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدل سازی نرم تصویر ارتش آینده رویکرد ساختاری- تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 478 تعداد دانلود : 342
هدف از این پژوهش مدل سازی نرم تصویر ارتش آینده بر اساس رویکرد ساختاری تفسیری ، در راستای ایجاد تصویر بصیرت بخش بوده ، به گونه ای که آگاهی و شناخت از آن، در تدوین برنامه ها، استراتژی های سازمان و امکان استفاده اثربخش تر از همه ظرفیت های ملی برای دفاع اثربخش در آینده، را فراهم آورد. این پژوهش، بنیادی بوده، رویکرد آمیخته اکتشافی دارد ؛ از روش تحلیل تم و روش تحقیق موضوعی در قرآن، در بخش کیفی و از روش مدلسازی ساختاری تفسیری در بخش کمی استفاده شد. برای شناسایی  تم ها و مفاهیم مرتبط با ارتش آینده در قرآن مجید، تفاسیر المیزان و نور موردبررسی قرار گرفت و سپس مضامین اصلی مرتبط با آن استخراج و کدگذاری گردید. از آراء کدگذاران مستقل و گروهی از خبرگان بهره گرفته شد. 14 مضمون فراگیر احصا شده در بخش کیفی با مدل سازی ساختاری تفسیری  در چهار سطح بر اساس تحلیل نظرات 22 نفر از خبرگان دفاعی قرار گرفتند که بیشترین تاثیر را سطوح سوم و چهارم در تصویرپردازی دارند. بر اساس نتایج این پژوهش متغیرهای سطح اول، به منزله متغیرهای وابسته، متغیرهای سطح دوم به مثابه متغیرهای پیوندی و متغیرهای سطح سوم و چهارم به منزله متغیرمستقل و کلیدی نقش ایفا می کنند. در همین امتداد نتیجه این پژوهش، می تواند زمینه ساز درک و ایجاد بهترین تصویر برای ارتش شایسته در هر زمان و هر مکان مقتضی باشد. به همین جهت شایسته است بر حسب مقتضیات در هر زمان، این تصویر بازسازی و بازپردازی شود.
۱۱۲.

اولویت بندی کیفیت خدمات مراکز اطلاعاتی براساس مدل کانو و تأثیر عملکرد نامتقارن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لایب کوآل مدل کانو تجزیه و تحلیل تأثیر عملکرد نامتقارن مرکز تأمین اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 35 تعداد دانلود : 412
هدف پژوهش حاضر اولویت بندی کیفیت خدمات مراکز خدمات اطلاعاتی براساس مدل کانو و تأثیر عملکرد نامتقارن است. پژوهش حاضراز نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی به شیوه مقطعی است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاه تهران بود که در نیم سال دوم تحصیلی سال 1394-1395 به کتابخانه مرکزی دانشگاه مراجعه کرده و از خدمات آن استفاده نمودند. طبق اعلام واحد آمار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران تعداد این مراجعین 137042 بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 375 نفر محاسبه شد. تعداد 376 پرسشنامه در چارچوب نمونه گیری طبقه ای تصادفی گردآوری گردید. داده های خام بدست آمده از جامعه آماری با استفاده از آزمون آماری و نیز فرمول تبدیل طیف لیکرت به مدل کانو و نیز فرمول های تأثیر عملکرد نامتقارن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج کلی نشان داد ویژگی «تأثیر خدمات» در گروه خدمات عملکردی با عملکرد پایین قرار دارد، ویژگی «کنترل اطلاعات» در گروه خدمات انگیزشی با عملکرد پایین قرار دارد، و ویژگی «فضا و مکان کتابخانه» در گروه خدمات اساسی با عملکرد بالا قرار دارد. اولویت بندی اقدامات مربوط به افزایش کیفیت خدمات کتابخانه با توجه به ابعاد لایب کوآل به این شرح است: (1) افزایش سطح عملکرد ویژگی «تأثیر خدمات» از سطح عملکرد پایین به سطح عملکرد بالا؛ (2) افزایش سطح عملکرد ویژگی «کنترل اطلاعات» از سطح عملکرد پایین به سطح عملکرد بالا؛ و (3) حفظ سطح عملکرد ویژگی «فضا و مکان کتابخانه».
۱۱۳.

مطالعه اکتشافی عوامل مؤثر بر رعایت عدالت منطقه ای در خط مشی های بودجه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حسابداری دولتی عدالت منطقه ای عدالت بین قومی عوامل ملی عوامل منطقه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی بودجه
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی مالیه عمومی و خط مشی دولت
تعداد بازدید : 250 تعداد دانلود : 437
بودجه از جمله مهم ترین ابزارهای توسعه عدالت در کشور است که تحت تأثیر نحوه عملکرد مجموعه گسترده ای از عوامل ذی ربط قرار می گیرد. با توجه به گستردگی و پیچیدگی خط مشی بودجه ای و فراگرد بودجه بندی، تلاش برای شناسایی عوامل مؤثر بر رعایت عدالت در آن، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این پژوهش، تلاش شده است تا با استفاده از روش داده بنیاد و نمونه گیری نظری و گلوله برفی، مجموعه ای از عوامل مؤثر بر این مهم، طی مصاحبه های باز و نیمه ساختاریافته با کارشناسان و متخصصان امر، شناسایی شوند. براساس یافته های پژوهش، دو طبقه عوامل ملی و فرا منطقه ای (با مقولات تحت پوشش، مشتمل بر چالش های مدیریتی، قانونی، فنی، نمایندگی، بودجه ای، ملاحظات سیاسی و نفتی، ملاحظات نگرشی و مشکلات نهادی و سازمانی) و عوامل منطقه ای و استانی (با مقولات تحت پوشش، مشتمل بر شرایط منطقه ای؛ چالش های مدیریتی استانی، برداشت های متفاوت افراد از ماهیت بودجه و عدالت، ابعاد بودجه ای و عوامل غیر بودجه ای)، توسعه عدالت منطقه ای را از طریق فراگرد بودجه بندی، تحت تأثیر قرار می دهند.
۱۱۴.

شناسایی و تدوین ویژگی های مناسب برای احراز شایستگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: احراز شایستگی تحقیقات و فناوری تحلیل مضمونی شایستگی وزیر علوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 568 تعداد دانلود : 234
از اهداف اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران، رهایی از عقب ماندگی و نیل به جایگاه توسعه یافتگی است. در این امتداد، استقرار نظام شایسته سالار، به مثابه ضروری ترین و زیربنایی ترین اقدام مؤثر بر توسعه یافتگی مد نظر قرار می گیرد؛ اقدامی که سایر عوامل ضروری برای توسعه را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. از این رو چنین تأکید می شود که استقرار نظام شایستگی شرط اصلی نیل به توسعه است و یکی از ضروری ترین الزامات تحقق نظام شایستگی و حکومت شایسته سالار، وجود ارکان شایسته است. پژوهش حاضر با بررسی مبانی نظری شایستگی مدیران و با استفاده از تجربه خبرگان مدیریت عالی در کشور، چارچوب شایستگی های وزیر علوم، تحقیقات و فناوری را ارائه می دهد. روش پژوهش، تحلیل مضمونی است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه عمیق با 14 تن از وزرای سابق، معاونان و مشاوران وزیر بوده است. نتایج مصاحبه در قالب 7 مضمون اصلی، شامل دوراندیشی و تحول آفرینی در نظام آموزش عالی، مهارت انسانی، مهارت فنی و مدیریتی، ویژگی های اخلاقی، تجربه های اجرایی و مدیریتی، فراست سیاسی و بصیرت، دسته بندی شده اند. در این امتداد، بر ضرورت فهم جریان های اشتغال، سیر توسعه دانش در جهان و اهتمام به تصویرپردازی از چشم انداز مطلوب در مراوده دانش و بازار کار، تأکید می شود.
۱۱۵.

تبیین ارتباط میان گزاره های اسلام و گزاره های مدیریت

کلید واژه ها: گزاره های کشفی گزاره های اعتباری اسلام مدیریت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 949 تعداد دانلود : 933
تقریرهای متفاوتی از مدیریت اسلامی، به عنوان جلوه ای از تولید علم دینی شده است. مدیریت اسلامی ترکیبی از مدیریت (به عنوان علم) و اسلام (به عنوان دین) را شکل می دهد که هر کدام، پشتوانه ای به وسعت یک کتابخانه از موضوعات و نظریه ها دارند. در این مقاله تلاش شده است از دیدگاهی نو، پنجره ای جدید به موضوع رابطه اسلام و مدیریت پرداخته شود. در این دیدگاه، گزاره های دین و علم، از لحاظ کشفی و اعتباری بودن مورد بررسی قرار می گیرد و سپس چگونگی ارتباط آنها تبیین می شود. نتیجه اینکه در حوزه گزاره های کشفی، دستاوردهای یقینی بشری و دستاوردهای دینی تعارضی ندارد. عقل خود یکی از منابع دین است و آنچه عقل بدان می رسد، دینی است. از سوی دیگر، از آنجا که وحی، دانشی یقینی است بر دستاوردهای عقلی بشری – که خطا در آن راه دارد- سلطه دارد. در حوزه گزاره های اعتباری، اخلاق و فقه (گزاره های اعتباری دین) به عنوان قانون ِرفتار و اقدام فردی و اجتماعی بر گزاره های اعتباری دانش مدیریت و یک مدیر حاکم است. چارچوب گزاره های اعتباری اسلام منطقه موجه ی را شکل می دهد که مدیر می تواند در آن منطقه مسیرهای متفاوتی را برگزیند. بهینگی گزاره اعتبار شده، بر آمده از سایر متغیّرهایی است که مدیر در پردازش خود برای تدوین گزاره اعتباری در نظر می گیرد. نتیجه این دیدگاه آن است که مدیریت اسلامی، مدیریتی مبتنی بر حقیقت (گزاره های کشفی اسلام) و در چارچوب شریعت (گزاره های اعتباری اسلام) است.
۱۱۶.

طراحی و تبیین مدل بودجه بندی بر اساس شاخص های حکمرانی خوب در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بودجه خوب تحلیل تم حکمرانی خوب نظام بودجه بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 332
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مشخصات و مؤلفه های نظام بودجه بندی است؛ به گونه ای که تبلوری از حکمرانی خوب باشد و باعث بهبود شاخص ها ی حکمرانی خوب گردد. رویکرد مدنظر این پژوهش، رویکرد ترکیبی و از نوع اکتشافی متوالی است. در بخش کیفی این پژوهش از تحلیل تم مصاحبه و در بخش کمی، به منظور تأیید مدل از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان دانشگاهی و اجرایی حوزه بودجه بندی است که نمونه های آن به صورت هدفمند انتخاب شده اند. نتیجه این پژوهش 51 تم در قالب شش مقوله است که عبارت اند از: آمایش سرزمین، مدیریت ذی نفعان، پیاده سازی بودجه بندی عملیاتی، اصلاح نظام حسابداری و گزارشگری، اصلاح فراگرد نظارت بر بودجه و شفافیت. مجموع این شش مقوله، 16 رابطه را با حکمرانی خوب برقرار نموده اند. نتایج آزمون خی دو برای همه روابط معنادار بود و نشان داد روابط از نظر متخصصان، مورد تأیید است
۱۱۷.

رصد چالش های سیستم بودجه بندی ایران با هدف توسعه رویکرد عدالت منطقه ای با تکنیک فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بودجه بندی برای توسعه توسعه منطقه ای سیستم بودجه بندی عمومی عدالت و برابری کشورهای در حال توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 591 تعداد دانلود : 749
هر سیستم اجتماعی بر اساس ارزش هایی هدایت می شود که گاهی بنیان و شالوده آن سیستم را شکل می دهند؛ ارزش هایی نظیر عدالت که به منزله نخستین فضیلت نهادهای اجتماعی تلقی شده، سنگ پایه مشروعیت دولت و حکومت و جوهره مقاصد خط مشی گذاری عمومی محسوب می شود. یکی از خردمندانه ترین ابزار حکومت ها برای دستیابی به چنین هدفی، بودجه عمومی کشور است؛ ابزاری که ضمن نمایان کردن کلیه اقدامات حکومت، کلیه ارزش های حاکم بر سیاست ها و خط مشی های حکومت را بازنمایی می کند. بنابراین، در این پژوهش با تأکید بر نقش مهم و تأثیرگذار بودجه بندی در فراگرد تحقق عدالت، به بررسی اعتبار یافته های پژوهشی دیگر، دال بر «چالش های سیستم بودجه بندی ایران در راستای تحقق عدالت منطقه ای از طریق بودجه عمومی» پرداخته شده است. در این پژوهش، برای تأیید یافته های پژوهشی (حاصل از روش نظریه داده بنیاد)، از روش دلفی فازی استفاده شده است و تلاش شد با مراجعه به خبرگان، رتبه بندی توصیفی شاخص های ناظر بر بودجه بندی مطلوب امکان پذیر شود. مطابق یافته های پژوهش، همه عوامل معرفی شده در جداول ضمن برخورداری از اعتبار کافی، در فراگرد افزایش عدالت منطقه ای اثرگذارند.
۱۱۸.

تبیین ویژگی های سیستم مناسب بودجه بندی عمومی برای تحقق پیشرفت عادلانه و کارآمد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکومت اصلاح گرایی بودجه بندی عمومی سیستم مناسب بودجه بندی یادگیرندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 235 تعداد دانلود : 669
بودجه به منزله قلب فراگرد خط مشی گذاری و بودجه بندی به منزله مهم ترین فراگرد تصمیم گیری در نهادهای عمومی، از چنان اهمیتی برخوردارند که اصلاح آنها، اصلاح امر حکومت و کشور تلقی می شوند؛ اصلاحی که باید معطوف به یادگیری در جهت بودجه بندی بهتر باشد؛ زیرا که بودجه، آینه تمام نمای فعالیت ها و خط مشی های حکومت است. این در حالی است که پژوهش های صورت گرفته و معرفی سیستم های متعدد بودجه بندی طی سالیان گذشته، از ناکارآمدی سیستم های بودجه بندی متداول در اکثر کشورها حکایت دارند؛ تسری چنین وضعی به کشور ما، پژوهشگران را بر آن داشت تا ضمن مدنظر قرار دادن ملاحظات مربوط به بافت اجتماعی و تاریخی، دراین باره مطالعه نمایند. بنابراین این پژوهش، باهدف شناسایی ویژگی های سیستم مناسب بودجه بندی عمومی، از نگاه کارشناسان و صاحب نظران عرصه بودجه بندی و بررسی دیدگاه های گوناگون دراین باره صورت گرفت. روش پژوهش، تحلیل تم و ابزار اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه بوده است. مطابق با تحلیل داده های جمع آوری شده، پنج طبقه تم اصلی با مجموعه ای از تم های فرعی تحت پوشش ذیل عناوین «واقع گرایی و فن گرایی»، «اصلاح گرایی و یادگیرندگی»، «علم گرایی و دانش محوری»، «هدف مداری» و «ارزش مداری» پدیدار شدند. به نظر می رسد که با مدنظر قرار دادن این مقوله ها در سیستم بودجه بندی حکومت، می توان با حرکت در مسیر اصلاح امر بودجه بندی و بودجه، امیدوار بود که این سند مهم، در مسیری یادگیرنده به سوی توسعه و پیشرفت، جامعه را در مسیر تعالی رهنمون گرداند.
۱۱۹.

الگوی مناسب خط مشی گذاری حکومتهای اسلامی مبتنی بر آینده موعود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی خـط مشی گـذاری خط مشی گذاری مهدوی آینده پژوهی مهدوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 79 تعداد دانلود : 638
خط مشی گذاری اساسی ترین جلوه وجودی حکومتها در عرصه تصمیم گیری است. به دلیل دامنه فراگیری خط مشی ها، هر چقدر این مهم با فطرت انسانی و پویاییهای محیطی سازگار تر باشد، کارامدی و اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. هدف این پژوهش دستیابی به الگوی نظری خط مشی گذاری در حکومتهای اسلامی و معتقد به مهدویت است. برای دستیابی به این هدف از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شد. ابزار این تحقیق مصاحبه های ساختاریافته است. مشارکت کنندگان این پژوهش، 18 تن از خبرگان و صاحبنظران شناخته شده و در دسترس از حوزه های تخصصی خط مشی گذاری، مهدویت، آینده پژوهی و مدیریت اسلامی هستند که به روش گلوله برفی نمونه گیری شده اند. با تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه در پژوهش، چارچوب الگوی خط مشی گذاری حکومت اسلامی در راستای آینده موعود استخراج شد. در این چارچوب، مقوله «خط مشی گذاری مهدوی» شامل خط مشی گذاری توحیدی (متعالی)، خط مشی گذاری کمالگرا، خط مشی گذاری خردسالار و خط مشی گذاری عدالت محور به عنوان مقوله محوری در نظریه فرایند خط مشی گذاری حکومت موعود در نظر گرفته شد. شاخص گذاری این عوامل و مقوله های این چارچوب، می تواند به عنوان مبنای تجزیه و تحلیل خط مشی های فعلی کشورها و حکومتهای اسلامی بویژه کشور ایران در افق جهانی مهدوی و عصر انتظار، مورد استفاده قرار گیرد. هم چنین می توان از آن به عنوان الگویی مناسب به منظور خط مشی گذاری در حکومتهای اسلامی با هدف تقرب به جامعه عدل مهدوی استفاده کرد.
۱۲۰.

کاربست رویکرد میان رشته ای در مسئله تحول علوم انسانی: بازخوانی تاریخ نهضت ترجمه در تمدن اسلامی در زمینه خط مشی گذاری عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 690 تعداد دانلود : 98
بیش از چهل سال است که گروهی از اندیشمندان علوم انسانی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی بر این باورند که برخی مبانی علوم انسانی موجود با مبانی دینی در تعارض اند و این علوم برای حل مسائل بومی این کشورها مناسب نیستند. پس از پیروزی انقلاب در ایران، این موضوع به دستور کار حکومت تبدیل شد، اما با گذشت بیش از سه دهه، بازنگری در خط مشی های این عرصه ضرورت دارد. مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی میان رشته ای و استفاده از ظرفیت تاریخ، تلاش کرده است با بازخوانی دوره انتقال و تحول علوم در تمدن اسلامی (نهضت ترجمه) و بهره گیری از مدل نظری مبتنی بر جامعه شناسی علم و پرسش های مرتبط با خط مشی گذاری عمومی، رویکرد بدیلی را برای تحول در علوم انسانی پیشنهاد دهد. در بخش روش، رویکرد دلالت پژوهی، جهت استفاده از تاریخ، متناسب سازی گردیده و با توجه به میزان تعمیم پذیری یافته ها، می توان نتایج پژوهش را برای الهام گرفتن و گسترده کردن دید خط مشی گذاران مورد استفاده قرار داد. دستاورد پژوهش، رویکرد «ترجمه تحول گرا» است که از زنجیره ای متشکل از گزینش متون، ترجمه، تصحیح، شرح، تلخیص، نقد و نوآوری در سطوح گوناگون، تشکیل شده است. در این رویکرد، پس از تعیین پایگاه هر رشته علوم انسانی در زنجیره تحول، ساختارها، منابع انسانی و منابع مالی طرح ریزی شده و خط مشی ها نیز متناسب با آنها طراحی یا بازپردازی می گردند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان