اکبر اصغری زمانی

اکبر اصغری زمانی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۵ مورد.
۲۱.

بررسی نقش توسعه میان افزا دراصلاح بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله حکم آباد تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۲ 183-204

کلید واژه ها: بافت های فرسوده توسعه میان افزا تحلیل فضایی محله حکم آباد تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۸۳
شهرهای جدید لجام گسیخته در گوشه و کنار شهرهای بزرگ ایجاد می شوند. این امر باعث توسعه پراکنده، افزایش هزینه های شهری و در نهایت بزرگی بی حد و حصر شهری شده و مدیریت شهری را با پیچیدگی و مشکل مواجه می سازد، و ایجاد شهرهای جدید نه تنها به مهم ترین هدف خود که جذب سرریز جمعیت مادر شهرها هستند، دست نمی یابند، بلکه در اغلب موارد بعد از چند سال هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده اند. توجه به این موضوع باید در دستور کار مدیران و مسئولین شهری باشد تا به جای توسعه پراکنده شهری، از بافت های ناکارآمد موجود (بافت های فرسوده) بهره جویند. بنابراین استفاده از توسعه میان افزا و بهره گیری از ظرفیت های موجود و کمک به حل مشکلات موجود هم از نظر فرسودگی مساکن و کاربری های جانبی و هم برطرف ساختن کمبود خدمات زیربنایی و روبنایی می تواند به توسعه شهری بی قواره انتظام بخشد. بدین منظور در این مقاله با بررسی نقش توسعه میان افزا در اصلاح بافت فرسوده محله حکم آباد تبریز با استفاده از روش تحلیل فضایی پرداخته شده است. که با استخراج شاخص های توسعه میان افزا (وجود اراضی قهوه ای و قطعات خالی، تعداد طبقات و...) و بافت فرسوده (کیفیت ابنیه، عمر ابنیه، مصالح بکارفته، اندازه قطعات، دسترسی قطعات و...) و نقشه های مربوطه و نهایتاً نقشه نهایی میزان توسعه میان افزا محله مربوطه، که با استفاده از همپوشانی لایه های تراکم جمعیت، اراضی قهوه ای، نقشه عمر ابنیه، مصالح بکاررفته و... استخراج گردیده است بیش از 95 درصد استعداد توسعه درونی وجود دارد. لازم بذکر، است که در زمینه شبکه معابر موجود موانعی جهت توسعه وجود دارد که در آن زمینه هم شبکه معابر جدید و تعریض برخی معابر موجود پیشنهاد گردیده است، تا از حالت فرسودگی بیرون آمده و مانند گذشته حیات خود را بازیابد.
۲۲.

شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر گستره فقر شهری (مطالعه موردی: محله آخماقیه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۶ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 91 - 111

کلید واژه ها: تبریز فقر شهری گستره فضایی محله آخماقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۸۸۶
فقر شهری و گستره فضایی آن از موضوعات چالش برانگیزی است که در حال حاضر بیشتر شهرهای ایران با آن مواجهند. درواقع، این پدیده از سازوکار های حاکم بر سیستم پیچیده شهری نشئت می گیرد؛ سازوکارهایی که در کشورهای جهان سوم به جای کاهش نابرابری سبب تشدید آن شده اند. با توجه به اینکه پژوهش حاضر به توسعه دانش کاربردی در زمینه شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر گستره فقر شهری می پردازد، کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل خانوارهای محله آخماقیه (واقع در منطقه 7 شهرداری) شهر تبریز است. حجم نمونه براساس مدل اصلاح شده کوکران 342 نفر است. در تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از مدل معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مجذورات جزئی در نرم افزار SMART-PLS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد تمامی مؤلفه های تأثیرگذار بر گستره فقر شهری، نقش مثبت و معنادار دارند؛ به طوری که ارتباط بیرونی بین شاخص های نبود سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی بر شاخص گستره فقر کالبدی، و ارتباط بیرونی و درونی شاخص رفتار مصرفی و مطلوبیت گرایی بر شاخص گستره فقر جمعیتی قابل توجه است. همچنین یافته های پژوهش نشان دهنده هم بستگی قوی بین شاخص های طرد اجتماعی و سیاسی و ناتوان سازی با گستره فقر کالبدی است.
۲۳.

تحلیل سیاست های عرضه زمین مسکونی، تولید فضای رانتی و انسجام ساخت شهر مطالعه موردی: شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۲ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 79 - 95

کلید واژه ها: تولید فضای رانتی رانت جویی باز توزیعی آماده سازی زمین مسکونی شهری شهر زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۳۹
عرضه زمین مسکونی در شهرهای ایران توسط دولت و نهادهای عمومی با محوریت سیاست آماده سازی زمین به ویژه از دهه 1360 به این سو یعنی تصویب قانون آماده سازی زمین در سال 1365 از عوامل اصلی شکل دهی ساخت شهرهای ایران در چند دهه اخیر است. با اجرای ناکارآمد طرح های آماده سازی زمین مسکونی و عرضه زمین توسعه نیافته باهدف تحقق ارزش مبادلاتی زمین علاوه بر ارزش مصرفی آن، منجر به شکل گیری فضای رانتی و تحت تأثیر قرار گرفتن انسجام ساخت کلان شهری از جنبه های مختلف شده است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، تأثیر سیاست های عرضه زمین شهری در تولید فضای رانتی و انسجام و یکپارچگی ساخت کلان شهری در محدوده شکل گرفته از طریق طرح های آماده سازی زمین مسکونی را تبیین می کند. برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و آمارهای عینی طبقه بندی شده سازمان های دخیل در مدیریت شهری استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از روش تحلیلی space syntax، تحلیل همپوشانی وزنی (با ضریب وزنی فازی) و درون یابی IDW در نرم افزارهای Arc Gis و Depthmap بهره گیری شده است. یافته های تحقیق نشان داد که محدوده آماده سازی کوی گلشهر متناسب با تأمین سهم بالایی از ارزش مبادلاتی زمین در کنار سهم ضعیف ارزش مصرفی و در نتیجه بروز زمینه فضایی برای استحصال رانت مطلق تأثیر زیادی در نارسایی و کاهش انسجام ساخت شهری زنجان داشته است. این فرآیند منجر به شکل گیری ساخت شهری ناکارآمد و ضریب هم پیوندی ضعیف شده است. در مقابل، کوی کارمندان، پایین کوه، علوم پایه و کوی قائم و آزادگان، به علت رعایت نسبی ضوابط طرح های فرادست توسعه شهری، عرضه زمین برحسب نیاز مسکن یعنی تحقق ارزش مصرفی و جلوگیری از بروز پدیده رانت جویی باز توزیعی از طریق کاهش زمان تبدیل قطعات مسکونی تفکیکی به ساختمان مسکونی در محدوده طرح های آماده سازی مذکور و مکان یابی مناسب در پیوستگی با بافت موجود شهر یک ساخت شهری منسجم با پیوند فضایی مطلوب ایجاد کرده است.
۲۴.

تحلیل نیروهای موثر در شهری شدن رانت در قالب طرح های آماده سازی زمین مسکونی شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۵) 85 - 103

کلید واژه ها: تولید فضای شهری رانت جویی بازتوزیعی شهر زنجان شهری شدن رانت طرح آماده سازی زمین مسکونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۹۳
تولید فضای شهری برآیند تعاملی فرایند های محیطی، اقتصادی، اجتماعی،و سیاسی است. وجه اشتراک میان نظام های اقتصادی متفاوت هر کشوری حضور عامل تولید زمین به عنوان مهم ترین رکن توسعه شهری در برقراری رابطهیادشده است. هر چقدر قدرت نهادها و مدیران محلی در مدیریت جریانات اقتصادی-اجتماعی و کالبدی شهر ضعیف باشد، کنشگران فعال در بازار زمین و مستغلات شهری به عاملان اصلی در توسعه شهری و تولید فضای رانتی تبدیل می شوند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی نقش عوامل و مؤلفه های تأثیر گذار بر تولید فضای رانتی شهر زنجان در درون صورت بندی نظام اقتصادی رانتیر کشور به واسطه طرح های آماده سازی زمین مسکونی بررسی می شود. گردآوری داده ها با مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شد. تحلیل داده ها نیز با روش دلفی، مدل TODIM، تحلیل مسیر و مدل DPSIRبا کمک نرم افزار SPSSانجام شد. نتایج برآمده از آزمون تحلیل مسیر نشان می دهد شاخص های کنترل محدوده شهری با اثر مستقیم 527/0بیشترین ارتباط را با ساخت شهری مبتنی بر رانت دارد و شاخص سهم قیمت زمین در قیمت تمام شده مسکن با ضریب 794/0 و سهم ارزش افزوده نفت در تولید ناخالص داخلی با ضریب 792/0 بیشترین تأثیر را در تولید فضای رانتی از نظر رتبه بندی مدل تودیم دارد. در این رابطه برای مقابله با تولید فضای رانتی،جلوگیری از تبدیل زمین به اوراق بهادار ملکی و مستغلاتی برای بروز کنش رانت جویی بازتوزیعی و چرخش به سیاست های بازآفرینی شهری ضروری است.
۲۵.

سطح بندی محلات حاشیه نشین بر اساس شاخص های کالبدی – اقتصادی فقر شهری (نمونه موردی: حاشیه نشینان شمال شهر تبریز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال سوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۱ 63 - 78

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شاخص مسکن مهر مدل promethee

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۱۵۵
از ویژگی های شهرهای جهان سوم عدم تعادل و تمرکز شدید در شهرنشینی است. از اینرو در این شهرها همواره تعداد محدودی از محله ها در رفاه و آسایش بوده و در نقطه ی متقابل، پاره ای از ساکنین در مناطق شهری از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. محلات حاشیه نشین از جمله محلات فقیرنشین جامعه محسوب می شوند. هدف این تحقیق بررسی شاخص های کالبدی- اقتصادی فقر شهری و همچنین سطح بندی فقر در محلات حاشیه نشین شمال شهر تبریز می باشد. روش تحقیق کاربردی از نوع توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است. در این تحقیق ابتدا شاخص های کالبدی و اقتصادی انتخاب شده بر اساس رویکرد تحلیلی سلسه مراتبی (AHP) وزندهی شده است. بر اساس مدل AHP بیشترین وزن برای بیکاری 0.2 و کمترین وزن به بعد خانوار 0.09 اختصاص داده شده است. همچنین برای رتبه بندی محلات حاشیه نشین از نظر فقر شهری از دو ابزار تصمیم گیری چند معیاری؛ VIKOR و TOPSIS استفاده گردیده است. یافته های پژوهش بر اساس مدل Vikor نشان می دهد که محله ی سیلاب با مقدار ویکور 0 در رتبه ی 1 قرار دارد، یعنی فقر در این محله نسبت به محلات دیگر مورد مطالعه قرار گرفته بیشتر است. همچنین در این رتبه بندی کوی بهشتی در رتبه ی 4 قرار دارد، یعنی نسبت به سایر محلات مورد مطالعه قرار گرفته دارای وضعیت مطلوبتری از نظر فقر می باشد. مقدار ویکور برای این محله برابر 1 می باشد. مدل TOPSIS هم نتایجی شبیه مدل ویکور نشان می دهد. مقدار تاپسیس برای محله ی سیلاب برابر با 0.0954 و برای کوی بهشتی برابر با 0.0018 می باشد. نتایج همچنین نشان می دهد که اکثر بلوک های این محلات (در حدود دو سوم آنها) در وضعیت نامطلوبی قرار دارند.
۲۶.

مقایسه عملکرد رگرسیون های خطی چندگانه و جنگل تصادفی درجهت ارزیابی قیمت واحدهای مسکونی (موردشناسی: ولیعصر شمالی، شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 64 - 45

کلید واژه ها: قیمت مسکن رگرسیون خطی چندگانه رگرسیون جنگل تصادفی ولیعصر شمالی شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۴۲
اقتصاد مسکن یکی از مهم ترین ابعاد اقتصادی هر کشوری می باشد. چرا که تغییرات قیمتی آن تبعات مختلفی را در کوتاه مدت و بلندمدت بر اقتصاد ملی در بر خواهد داشت؛ بنابراین، تعریف مدلی که بتواند قیمت مسکن را ارزیابی نماید بسیار ضروری است. در این راستا، اهداف پژوهش حاضر مقایسه رگرسیون های خطی چندگانه و جنگل تصادفی برای تعریف مدل ارزیابی قیمت واحدهای مسکونی و استخراج عوامل مؤثر بر قیمت واحدهای مسکونی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه واحدهای مسکونی محله های یک الی چهار کوی ولیعصر واقع در منطقه یک شهر تبریز به تعداد 30272 واحد می باشد. با استفاده از فرمول کوکران 379 نمونه در سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 5 درصد برآورد گردید. جهت مدل سازی مطلوب، اطلاعات 400 واحد مسکونی به عنوان نمونه به صورت میدانی جمع آوری شد. به منظور حذف اثر زمان در این پژوهش، تنها از داده های شهریور سال 1399 استفاده شد. همچنین، جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcMap، SPSS و RStudio استفاده شد. بر اساس نتایج، متغیرهای مساحت با 78/24 درصد، کل طبقات ساختمان با 86/9 درصد، سال ساخت با 9/7 درصد، فاصله از مراکز بهداشتی با 89/6 درصد، فاصله از تأسیسات شهری با 84/6 درصد، فاصله از فضای سبز با 03/5 درصد، فاصله از کاربری مذهبی با 48/4 درصد، فاصله از مراکز درمانی با 26/4 درصد، فاصله از مراکز نظامی و انتظامی با 99/3 درصد و استقرار واحد در طبقه با 92/3 درصد به ترتیب ده متغیر مؤثر دررابطه با قیمت مسکن محله های ولیعصر شمالی می باشند. بر پایه یافته های پژوهش مشخص گردید که رگرسیون جنگل تصادفی نسبت به رگرسیون خطی چندگانه قابلیت بالایی را در پیش بینی قیمت مسکن ولیعصر شمالی شهر تبریز دارا می باشد.
۲۷.

تحلیل و سنجش عوامل اقتصادی مؤثر بر توانمندسازی زنان در محلات فرودست شهری (مطالعه موردی: سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۱) 303 - 321

کلید واژه ها: توانمندسازی زنان زن‍ان‌ در ت‍وس‍ع‍ه‌ سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام عوامل اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۳۹۲
توانمندسازی ساکنان سکونتگاه های غیررسمی آنگاه می تواند موفقیت آمیز باشد که با مشارکت همه گروه های اجتماعی و برای همهآن ها از جمله زنان انجام پذیرد. یکی از اساسی ترین موانع توانمندسازی زنان در اسکان غیررسمی که مانع نقش آفرینی آنان در فرایند مشارکت در سامان دهی محلات مسکونی خویش می شود سطح بسیار پایین وضعیت اقتصادی آن هاست. سازمان ملل نیز توانمندسازی زنان در سطح گسترده را به عنوان یکی از اهداف کلیدی اعلامیه هزاره سوم اعلام کرده است.هدف از این مقاله تحلیل و بررسی رابطه بین عوامل اقتصادی و توانمندسازی زنان در سکونتگاه های غیررسمی است. تحقیق حاضر کاربردی و روش آن پیمایشی است و برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق زنان 18سال به بالای ساکن در سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام است که با شیوه نمونه گیری تصادفی طبقاتی متناسب با حجم و براساس فرمول نمونه گیری کوکران 377 نفر انتخاب شدند. روایی پرسش نامه با استفاده از روایی محتوا و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (89/0) به دست آمد. برای تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS از آزمون های تحلیل واریانس(F)، پس آزمون توکی، همبستگی پیرسون، دونمونه ای مستقل(T)، و تحلیل رگرسیونی بهره گرفته شد. به علاوه از نرم افزار AMOS برای مدل سازی معادلات ساختاری(SEM) استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد بین توانمندسازی زنان و عوامل اقتصادی چون دسترسی به شغل دارای درآمد، نوع شغل، میزان درآمد، دسترسی به تسهیلات بانکی، تحت پوشش نهاد حمایتی بودن، قدرت پس انداز، و برخورداری از حق مالکیت قانونی رابطه معناداری وجود دارد.
۲۸.

ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخص های تفکیک زمین و ذینفعان عرصه زمین؛ مطالعه موردی: منطقه یک و سه شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۷۴ 13 - 28

کلید واژه ها: تفکیک اراضی زمین ارزش منطقه ای زمین مدیریت شهری تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۳۱
اکثر فعالیت های بشر بر روی زمین شکل می گیرد، و عاملی موثر در حیات بشری می باشد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش، ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخص های تفکیک زمین در منطقه یک و سه شهر تبریز می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی می باشد، که جهت جمع آوری داده از روش میدانی با ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. ساخت پایگاه اطلاعاتی برای قطعات زمین، برمبنای شاخص های پژوهش در نرم افزار 10.4 ArcGIS صورت گرفت. جهت تجزیه تحلیل داده های پرسشنامه از آزمون های آماری ویلکاکسون، یومن ویتنی، کروسکال والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن در نرم افزارSPSS 24 بهره گرفته شد. پرسشنامه طراحی شده در قالب شاخص های هندسی با مولفه های مساحت، تناسب و شکل با 8 سوال، دسترسی با 4 سوال، ارزش منطقه ای با 4 سوال و شاخص انسانی- مدیریتی با 4 سوال در چارچوب طیف لیکرت پنج تایی طراحی گردید. اعتبار سئوالات به صورت اعتبار صوری برآورد شد. پایایی پرسشنامه برابر با ضریب قابل قبول 76/0 بود. جامعه آماری را مجموع جمعیت منطقه یک و سه برابر با 448121 نفر تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران در سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 5 درصد نمونه 384 نفری برآورد شد. یافته های پژوهش نشان داد که براساس شاخص های تفکیک زمین، کاربری های مسکونی و تجاری دارای تفکیک مناسب نمی باشند؛ که در این مسئله نقش معابر پررنگ تر از سایر موارد است. نتایج سنجش هم راستایی نظرات کارشناسان، بنگاهیان، صاحبان املاک و مردم عادی در مورد کیفیت تفکیک زمین با وضعیت آن در وضع موجود برپایه شاخص های پژوهش، نشان داد که نظرات کارشناسان با بیشترین فراوانی در شش مورد در منطقه یک و در هفت مورد در منطقه سه دارای هم راستایی است. در ادامه براساس نظرات سه طیف مذکور، عامل ارزش منطقه ای زمین در منطقه یک و عامل انسانی - مدیریتی در منطقه سه به عنوان بخشی از عوامل موثر در تفکیک نامناسب اراضی ارزیابی شد.
۲۹.

بررسی مغایرت کارکردی کاربری های شهری در ارتباط با ارزش زمین (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۷۵ 1 - 16

کلید واژه ها: مغایرت کاربری - کارکردی قیمت زمین شهری منطقه 1 تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۴۶
رشد شهرها و افزایش جمعیت آن در دهه های اخیر، زمین شهری را به کالایی ارزشمند از جهت اقتصادی و کمیاب تبدیل کرده است. این روند رو به رشد، موجب تقویت هرچه بیشتر نظریه استفاده از زمین در جهت منافع عمومی شهروندان شده و نقش برنامه ریزی کاربری اراضی را پررنگ تر کرده است.با این وجود گسترش مناسبات سرمایه داری در شهرها، اقتصاد زمین و اضافه ارزش ناشی از آن را که به دلیل محدودیت عرضه و افزایش  تقاضا ایجاد می شود به وسیله ای برای کسب سود اقتصادی تبدیل کرده؛ به گونه ای که این ارزش مازاد، شهروندان را ترغیب می کند که کاربری زمین خویش را حتی به شکل غیرقانونی تغییر داده و کاربری هایی با سودآوری متناسب با این ارزش را جایگزین کنند. این تغییر، مغایرت های کاربری-کارکردی در طرح های تفصیلی را موجب شده و سبب ایجاد نابسامانی در شهرها می شود که منطقه یک شهر تبریز نیز از این امر مستثنی نیست. این پژوهش بر اساس  هدف در گروه تحقیقات کاربردی قرار می گیرد و به لحاظ ماهیت و گرد آوری داده ها توصیفی- تحلیلی محسوب می شود.قیمت زمین برای دو دوره 1390- 1385 و 1394-1390 و تغییرات کاربری در منطقه از طریق برداشت میدانی جمع آوری و برای تعیین رابطه بین قیمت و میزان تغییرات از ضریب همبستگی پیرسون؛ جهت تحلیل پراکندگی و تمرکز تغییرات در ارتباط با محدوده های قیمتی از مدل تحلیل لکه های داغ و در رابطه با شبکه ارتباطی از تابع کرنل و دستور بافر در محیط GIS استفاده گردیده است.نتیجه ضریب پیرسون برای دوره اول برابر 840. و دوره دوم، 0853 می باشد که بیانگر وجود همبستگی مثبت و بالا بین دو متغیر قیمت و میزان تغییرات است. بیشترین تغییرات صورت گرفته نیز در محله های با قیمت زمین بیشتر می باشد.همچنین 96.7 درصد از کل مغایرت ها در فاصله صد متری شبکه معابر بوده که از این مقدار نیز 52.6درصد در فاصله 25 متری راههای اصلی قرار دارد.
۳۰.

مطالعه دمای سطح زمین شهر تبریز دررابطه با کاربری اراضی با استفاده از تصویر لندست 8(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مطالعات شهری و روستایی دوره ۱ بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ 49 - 58

کلید واژه ها: سنجش از دور حرارتی تحلیل آماری ماهواره لندست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶
در فرایند شهری شدن، برنامه ریزیِ مطلوبِ استفاده از اراضی بسیار مهم است. چرا که نحوه ی استفاده از اراضی تأثیرات قابل توجّهی را در رژیم دمایی شهر دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر مطالعه ی دمای سطح زمین دررابطه با کاربری اراضی بود. داده های پژوهش شامل شیپ فایل کاربری اراضی و تصویر روز ماهواره لندست 8 در مسیر 168 و ردیف 32 به تاریخ 07/04/1399 می باشد. جهت استخراج دمای سطح زمین از نرم افزار ArcMap استفاده شد. همچنین، برای بررسی تفاوت در میانگین دما بین کاربری های مختلف از آزمون کروسکال - والیس در نرم افزار SPSS بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میانگین دمای شهر تبریز برابر با 41/28 درجه سانتی گراد و انحراف معیار 62/4 می باشد. همچنین، حداقل دمای آن برابر با 55/13 درجه سانتی گراد و بیش ترین دمای نیز آن برابر با 29/39 درجه سانتی گراد است. نتایج پژوهش به تفکیک کاربری های مختلف نشان داد که فرودگاه شهر تبریز با میانگین دمای 81/33 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 81/1) دارای بیش ترین میانگین دمایی نسبت به سایر کاربری ها می باشد. در ادامه، به ترتیب کاربری های نظامی با میانگین دمای 22/32 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 52/2)، اراضی بایر با میانگین دمای 57/30 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 15/3)، کاربری صنعتی با میانگین دمای 51/30 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 71/2)، رودخانه با میانگین دمای 07/30 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 53/2)، فضای سبز با میانگین دمای 88/29 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 94/2)، اراضی در حال ساخت با میانگین دمای 62/25 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 22/3) و اراضی ساخته شده با میانگین دمای 61/23 درجه سانتی گراد (انحراف معیار 91/3) قرار دارند. همچنین، تفاوت دمای سطح زمین بین کاربری های مختلف در سطح 000/0 معنی دار گردید که نشان از وجود تفاوت بین دمای کلاسه های مختلف کاربری دارد. بر اساس مقایسه ها مشخص گردید که به جز میانگین دمای فضای سبز و رودخانه، بین میانگین دمای تمام کاربری ها به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد.
۳۱.

سنجش و پهنه بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی، مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۲ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۴ 1 - 18

کلید واژه ها: پهنه بندی کیفیت محیط شهری مناطق شهری شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۳۱۸
    جنبه های خاص محیط به عنوان عناصر کلیدی مربوط به کیفیت زندگی فرد شناخته  می شوند. به عبارت دیگر میتوان گفت کیفیت زندگی شهری در ارتباط مستقیم با کیفیت محیط آن است یعنی اگر کیفیت زندگی در شهر مناسب باشد، این امر به خاطر کیفیت بالای محیط شهر است. کیفیت محیط شهری یک مفهوم مبهم است که از عوامل انسانی و طبیعی که در مقیاسه ای متفاوت فضایی عمل میکنند منتج میشود. به عبارت دیگر، کیفیت محیط شهری از عملکرد فاکتورهای به هم پیوسته ای همچون جزایره حرارتی شهر، توزیع فضاهای سبز، تراکم ساختمان ها، شکل و طرح آنها و کیفیت هوا تشکیل شده است. بر اساس این برداشت از کیفیت محیط در مناطق شهری تحقیق حاضر کوشیده است وضعیت آن را در بافت میانی  شهرتبریز مورد بررسی قرار دهد. بر همین مبنا تحقیق حاضر براساس اهداف موردنظر، از نوع کاربردی بوده چرا که نتایج این تحقیق به برنامه ریزان شهری جهت طراحی هر چه بهتر برنامه ها و کاهش شکاف بین مناطق کمک خواهد کرد. و بر اساس ماهیت و روش، از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. در این تحقیق پس از گردآوری داده ها و اطلاعات از طریق منابع اسنادی و کتابخانه ای، مشاهده و روش های میدانی، داده های طرح های شهری، جهت تعیین معیارها پرسش نامه هایی تهیه گردید و در اختیار متخصصین امر قرار گرفت سپس برای تعیین وزن ها از مدل AHP استفاده شده و محاسبه نهایی وزن ها در محیط نرم افزار EXPERT CHOICE انجام گرفت. بعد از این مرحله در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی از ابزارهایی مثل شاخص موران، روش همپوشانی وزن دهی شده،فواصل اقلیدوسی استفاده شد و نقشه های لازم استخراج، و مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که حدود ۲۰ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوب و خیلی مطلوب، و نزدیک به ۶ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت کم  قرار دارد. اما نکته قابل توجه طبقه سوم است که نشان می دهد حدود ۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.با توجه به اینکه ۵ درصد از مساحت بافت میانی شهر تبریز در وضعیت نامطلوب و ۷۴ درصد در وضعیت مطلوبیت متوسط می باشد این پهنه در خطر نزول کیفیت محیط شهری قرار دارد.  
۳۲.

بررسی تغییرات تراکم های ساخت و ساز در کلان شهرهای ایران(مطالعه موردی شهرک زعفرانیه کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مطالعات شهری و روستایی دوره ۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵ 15 - 31

کلید واژه ها: تراکم ساختمانی تراکم جمعیت پروانه های ساختمانی کلانشهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
عدم توانمالی عوامل اجرایی ومدیریت شهری درکمک به برنامه های مسکن وتأمین هزینه های خدمات شهری، در روند شکل گیری و ماهیت تراکم شهری و نیز تحقّق تراکم های پیش بینی نشده در طرح های توسعه ی شهری موثر بوده است. بنابراین دردودهه ی اخیر، سیاست فروش مازاد تراکم ساختمانی توسط شهرداری ها، موجب ایجاداختلال در نظام شهری کشور، سازمان فضایی و سیمای شهری گردیده است. لذاهمین عوامل باعث کمبود کاربری های خدماتی و افزایش ازدحام جمعیی گردیده که به مرور زمان موجبات تبدیل شهرها به بستری جهت سوداگری زمین و مسکن را فراهم نموده است. در مقاله ی حاضر برآنیم با بررسی تغییرات تراکم ساختمانی در شهرک زعفرانیه شهر تبریز به سنجش پارادایم های تاثیرگذار بر روند شکل گیری تراکم های ساختمانی در محدوده مورد مطالعه بپردازیم. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف،کاربردی و از نظرماهیت جز تحقیقات توصیفی – تحلیلی محسوب می شود. بر همین اساس جهت جمع آوری داده ها و اطّلاعات از دو شیوه ی عمده کتابخانه ای – میدانی بهره گرفته شده است. بدین ترتیب که پس از بررسی مبانی نظری پژوهش، ابتدا با استفاده از طرح های مصوب شهر تبریز، تعداد طبقات و ضوابط مربوط به تراکم های شهری محدوده ی مورد مطالعه طی بازه زمانی 1399 – 1390 استخراج گردید؛ سپس با مراجعه به شهرداری منطقه 2 تبریز، تعداد پروانه های صادر شده، تعداد طبقات ساختمانی و درآمدهای حاصل از فروش تراکم مشخص شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی Arc GIS و مدل های نظیر: کراس تب، مدل هلدرن و مدل شانون، تغییرات تعداد طبقات ساختمانی، میزان رشد شهرک زعفرانیه و میزان پراکندگی قطعات تغییر یافته مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد در بازه زمانی 1399 - 1390 تغییرات تراکم ساختمانی در محدوده مورد مطالعه کاملا محسوس بوده که مهم ترین عامل تاثیرگذار در این زمینه، فروش تراکم برای تامین درآمد شهرداری  بوده است.
۳۳.

بررسی وضعیت دخل و تصرف در حریم پهنه های آبی و گسلی شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 97 - 114

کلید واژه ها: رودخانه قنات گسل کاربری اراضی تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۵۷
برنامه ریزی و مسائل مرتبط با آن باید به شکلی باشد که در وضعیت برد برد بین انسان و محیط عمل کند. متاسفانه در محیط های انسانی این عمر نادیده گرفته شده که باعث تحمیل هزینه های جانی و مالی گردیده است. هدف پژوهش "بررسی دخل و تصرف در پهنه های رودخانه، قنات و گسل" می باشد. داده های پژوهش اعم از مسیر رودخانه ها، با تهیه DEM منطقه و انجام تحلیل های لازم استخراج گردید. شیپ فایل قنات های تبریز نیز از سازمان آب منطقه ای تبریز و شیپ فایل گسل های تبریز هم از مهندسان مشاور پادیر تهیه شد. شبکه معابر شهر تبریز هم از سایت OSM تهیه شد. تجزیه و تحلیل ها نیز با اعمال حرایم استاندارد برای هر یک از عوارض رودخانه، قنات و گسل انجام شد. بررسی های صورت گرفته بر روی حرایم آبراهه سطح دو و سه نشان داد که کاربری مسکونی، کاربری تجاری و صنعتی به ترتیب دارای بیشترین فراوانی در حریم این آبراهه ها می باشد. به لحاظ مساحتی نیز کاربری مسکونی دارای بیشترین مساحت در حریم این آبراهه ها می باشد. معابر شریانی درجه دو فرعی نیز به لحاظ طولی دارای بیشترین مقدار در حریم آبراهه سطح دو و سه می باشد. در حریم سه سطحی چاه مادر قنات و مظهر قنات، کاربری مسکونی و کاربری تجاری به ترتیب دارای بیشترین فراوانی می باشد. به لحاظ مساحت، کاربری مسکونی دارای بیشترین وسعت در این حرایم می باشد. در حریم پنج سطحی گسل، کاربری مسکونی و کاربری تجاری به ترتیب دارای بیشترین فراوانی می-باشد. به لحاظ مساحتی نیز کاربری مسکونی دارای بیشترین وسعت در حرایم گسل می باشد.
۳۴.

ارزیابی میزان تغییرات کاربری اراضی در روستاهای الحاقی به کلان شهر تبریز طی دوره ی زمانی 1381-1391 (نمونه موردی: آخماقیه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۷ 35 - 48

کلید واژه ها: پدافند غیرعامل سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان یابی منطق فازی منطقه یک شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۳۸
کاربری زمین شهری جزو مفاهیم پایه و اصلی دانش شهرسازی و درواقع شالوده ی شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با برنامه ریزی شهری می دانند. از اینرو هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهری در روستاهای الحاقی به مادر شهرها طی دوره ی زمانی 1381 – 1391 می باشد. روش اصلی پژوهش توصیفی – تحلیلی و مطالعه ی تطبیقی سرانه های شهری و مساحت کاربری اصلی محدوده ی مورد مطالعه طی این دو دوره با استفاده از روش Crosstab و GIS است. بررسی تغییرات حاصل از سرانه ها در محدوده مورد مطالعه نشان دهنده ی این است که این محدوده هرچند یک پیکره ی جدیدی بر شهر تبریز می باشد و نیازمند افزودن به برخی از سرانه هاست، اما این تغییرات در سرانه ها بسیار کم است. این در حالیست که اراضی بایر و خالی که مهمترین اراضی برای گسترش های جدید است، در این محدوده زیاد بوده و با اندکی برنامه ریزی مناسب، این اراضی با فضاهای جدید شهری قابل گسترش و بهره برداری می باشند. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که بیشترین میزان تغییرات در این دوره از اراضی بایر به کاربری مسکونی، اراضی بایر به کاربری فرهنگی و اراضی بایر به کارگاه می باشد که به ترتیب در 44274 متر مربع، 32566 متر مربع و 25669 متر مربع صورت گرفته است. همچنین کمترین میزان تغییرات، به تغییر کاربری مزارع به کاربری فرهنگی می باشد.
۳۵.

بررسی نقش محوری جریان فضایی– زمانی فعالیت های زمان غروب و شب در ادراک امنیت، مطالعه موردی: مرکز شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 73 - 88

کلید واژه ها: حیات شبانه مسیرهای فضا - زمان فعالیت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۴
حیات شبانه راهی واقعی برای گسترش روزِ کاری و نیروی محرکی برای رشد و توسعه ملی است. مطالعه حاضر با اتخاذ چارچوب تحلیلی جغرافیای زمان و تحلیل کمی روال های مصرف حیات شبانه در مرکز شهر رشت می کوشد به این سئوال اصلی پاسخ دهد که چگونه شهر رشت می تواند بستر مناسبی را برای جریان فضایی_زمانی فعالیت های زمان غروب و شب فراهم سازد؟ برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون خی دو و تحلیل خوشه ای دومرحله ای) به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد. تفاوت های چشمگیری در نوع مصرف حیات شبانه در مرکز شهر با استفاده از تحلیل خوشه ای آشکار شد. با وجود این، عدم تجانس در مسیرهای فضا_زمان را می توان در دو الگوی مشخص خلاصه کرد: «پارک گردی» و «خرید». این الگوها از بسیاری جهات با یکدیگر متفاوت بودند اما از نظر موقعیت در یک بخش از مرکز شهر (سبزه میدان) دیده شدند. اهمیت پیش بین های اصلی به ترتیب نزولی عبارت بودند از: قومیت گروه (00/1)، جنس گروه (00/1)، اندازه گروه (00/1)، نوع فعالیت/ تفریح شبانه (82/0)، متوسط زمان صرف شده (60/0)، شرایط زندگی (48/0)، قومیت (42/0)، مکان (33/0)، جنس (27/0) و سطح تحصیلات (18/0). در مقابل، نقش حرفه و نوع کار، محل اقامت و سن بسیار کم بود. نتایج نشان داد که اکثریت مصرف کنندگان حیات شبانه احساس امنیت می کردند و این امنیت ادراک شده را بیشتر (%2/78) ناشی از «فعالیت ها/ مردم در خیابان و...» می دانستند. در محدوده مورد مطالعه، زنان نقش و حضور گسترده ای در تولید اجتماعی فضا داشتند و این نقش و حضور را می توان به ادراک آنها از احساس امنیت در حیات شبانه مرکز شهر نسبت داد. طبق نتایج بالا و همچنین متوسط زمان رسیدن به نخستین فعالیت شبانه (19:28) و متوسط زمان صرف شده در مرکز شهر (21/3 ساعت)، رشت می تواند تنها بستر مناسبی برای جریان فضایی_زمانی فعالیت های زمان غروب باشد (بین ساعات 18 تا 23). سه پیشنهاد اثربخش به صورت توأمان برای تغییر رویه فعلی مطرح می شود که عبارتند از ایجاد تنوع فعالیتی بیشتر در مرکز شهر، مدیریت منطقه از طریق افزایش کیفیت فضاهای شهری و حمایت از طولانی شدن ساعات فعالیت شبانه و حمل ونقل عمومی همیشگی در اواخر شب.
۳۶.

الگوی توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی بر مبنای رویکرد مشارکت و تسهیلگری، مطالعه موردی: کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 135 - 150

کلید واژه ها: توانمندسازی سکونتگاه‎های غیررسمی مشارکت تسهیلگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۳
توانمندسازی با تأکید بر اقدامات اجتماعی یکی از رویکردهای تأثیرگذار در ارتقاء و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی محسوب می شود که نیازمند بهره گیری از مشارکت تمامی ذی نفعان و همچنین شکل گیری دفاتر تسهیلگری در بطن این سکونتگاه ها به منظور تحقق اهداف موردنظر به صورت واقع بینانه است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش ارائه الگوی توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی کلان شهر تبریز بر مبنای رویکرد مشارکت و تسهیلگری می باشد. روش پژوهش در مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی–تحلیلی بوده که برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش نیز شامل شهروندان سکونتگاه های غیررسمی و مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل شهری و همچنین نخبگان دانشگاهی بوده که حجم نمونه شهروندان بر مبنای فرمول کوکران 384 نفر و با توجه به مشخص نبودن حجم جامعه آماری مدیران و نخبگان، از فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد برای تعیین حجم نمونه استفاده شده و حجم نمونه آماری 100 نفر برآورد گردیده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین تأثیرگذاری بر تحقق رویکرد مشارکت و تسهیلگری مربوط به ظرفیت سازی نهادی با ضریب 81/0 می باشد. پس ازآن نیز هم افزایی نهادی و اجتماع گرایی به ترتیب با ضرایب 62/0 و 57/0 قرار دارند. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد مشارکت و تسهیلگری می تواند با تقویت سطح اعتماد و باور جامعه محلی نسبت به خود در رفع مشکلات محلی، تفویض اختیار به مردم و سازمان های غیردولتی، سازمان یافتن جامعه محلی در جهت پرداختن به مشکلات و مسائل مبتلابه خود و بهبود اعتماد مردم و مسئولان نقش اساسی در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی کلان شهر تبریز داشته باشند.
۳۷.

تحلیل و سنجش رابطه کلیشه های جنسیتی و توانمندسازی زنان در نواحی فقیرنشین شهری (مطالعه موردی: سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷۷ 47 - 59

کلید واژه ها: کلیشه های جنسیتی توانمندسازی زنان سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۰۴
به دنبال بازنگری مفهوم توسعه پایدار، امروزه کشورهای در حال توسعه، در پی جلب مشارکت زنان در فرآیند توسعه می باشند. در سکونت گاه های غیررسمی، یکی از موانع توانمندسازی زنان در نقش آفرینی آن ها در فرایند مشارکت در ساماندهی محلات مسکونی خویش، وجود عقاید قالبی یا کلیشه هاست. کلیشه ها نقشی غیرقابلیتی به زنان داده اند. به طوری که آن ها هیچ فرصتی برای کسب قدرت و توانمندی نمی یابند. بنابراین در روند توانمندسازی زنان، مطالعه ساختارهای بازدارنده فرهنگی حائز اهمیت است. هدف این مقاله تحلیل رابطه کلیشه های جنسیتی و توانمندسازی زنان در سکونت گاه های غیررسمی است. همچنین رابطه توانمندسازی زنان با متغیرهای زمینه ای نظیر سن، تأهل، تحصیلات، وضعیت اشتغال و مهاجرت سنجیده می شود. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی- کاربردی و از نظر روش، پیمایشی- تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، زنان 18 سال به بالای ساکن در سکونت گاه های غیررسمی شهر ایلام می باشد که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی طبقاتی متناسب با حجم و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران، 377 نفر انتخاب شدند. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوا و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (89/0) بدست آمد. برای تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، از آزمون های همبستگی پیرسون، دو نمونه ای مستقل (T)، تحلیل واریانس (F) و تحلیل رگرسیونی بهره گرفته شد. از نرم افزار AMOS نیز برای مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین توانمندسازی زنان و میزان اعتقاد به کلیشه های جنسیتی با اطمینان لازم رابطه معناداری وجود دارد. همچنین متغیرهای زمینه ای همچون سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، مهاجرت و وضعیت اشتغال رابطه معناداری با توانمندسازی زنان دارند. از این رو توانمندسازی آنان در این زمینه ها، بسترهای ظرفیت سازی اجتماعی محلی را فراهم می آورد.
۳۸.

بررسی تطبیقی وضعیت خط آسمان شهری با استفاده از تحلیل های سه بعدی GIS، مطالعه موردی: شهرک ولیعصر و رشدیه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۸۰ 1 - 26

کلید واژه ها: خط آسمان GIS تحلیل های سه بعدی تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۲
امروز بیش از هر زمان دیگر در شهر ایرانی با هجوم آشفتگی در جنبه های گوناگون سیمای شهری از کالبد ساختمان ها تا فعالیت ها و رفتارهای انسانی در محیط شهر مواجه هستیم. شهرسازی معاصر با ظهور مدرنیته و تأثیر پذیری از آن با پشت کردن به مبانی معماری و شهرسازی ایرانی از یک سو، و عدم درک صحیح ماهیت برون گرای معماری غرب از سوی دیگر، موجب پیدایش شهرهایی بدون هماهنگی در بدنه شهری و حتی هر چند مختصر در سطح ابنیه ی مجاور با یکدیگر نسبت به فضای معابر است. از همین رو بررسی خط آسمان شهری به طور موازی و هماهنگ به نحوی که سیمای شهری به صورت یک کل منسجم و یکپارچه عمل نماید و ادراک شود، کاملاً ضروری است. رویکرد این پژوهش، ارائه ی نوعی روش شناسی در تحلیل خط آسمان شهری می باشد. چارچوب تحقیق بر اساس مفهوم سیمای شهری شکل گرفته و به وسیله تحلیل های سه بعدی مورد ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش شامل انجام تحلیل های سه بعدی مربوط به خط آسمان با استفاده از 3DGIS و مشخص شدن وضعیت خط آسمان مناطق مورد مطالعه می باشد. بر اساس یافته های تحقیق خط آسمانی منظم برای شهرک رشدیه مشاهده شد. اما شهرک ولیعصر با حالتی متناقض با شهرک رشدیه، از خط آسمانی نامنظم برخوردار است. همچنین تحلیل نتایج بدست آمده و آزمون فرضیه تحقیق نشان می دهد که روش تحلیل دید مبتنی بر سه بعد با تأکید بر استفاده از تحلیل های سه بعدی GIS به شرط وجود اطلاعات دقیق برای تحلیل و بررسی خط آسمان کارایی و قابلیت بالایی دارد.
۳۹.

مطالعه رابطه شاخص های مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی منطقه سه شهر تبریز (محله های منظریه و امامیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷ 45 - 68

کلید واژه ها: مورفولوژی شهر آلودگی صوتی فضای سبز تراکم تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه رابطه شاخص های مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی در منطقه سه شهر تبریز (محلات امامیه و منظریه) می باشد. جمع آوری دادهها از محدوده موردمطالعه، در دو نوبت صبح (7 الی 10) و شب (19 الی 22) در 45 نقطه در سطح محدوده موردمطالعه دادههای صوت برداشت گردید. برداشت دادههای صوت با استفاده از اپلیکیشن Decibel X صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که میانگین صوت در بازه صبح برابر با 06/87 دسیبل و انحراف معیار 16/10 می باشد. همچنین، میانگین صوت در بازه شب نیز برابر با 08/90 دسیبل و انحراف معیار 28/9 می باشد. ملاحظه می گردد که میانگین هر دو بازه مذکور بیشتر از حد استاندارد می باشد. بر اساس تحلیل میانگین صوت به تفکیک کاربری، پایانه با میانگین صوت 52/95 دسیبل و انحراف معیار 94/2 دارای بیشترین میانگین صوت در بازه روز بود. در بازه شب نیز، پایانه با میانگین صوت 81/95 دسیبل و انحراف معیار 43/3 دارای بیشترین میانگین صوت می باشد. همچنین بر اساس استانداردهای مطرح شده در بخش مبانی نظری مشاهده می گردد که همه کاربری ها از سطح صوت استاندارد بیشتر می باشند. آزمون ویلکاکسون نیز در سطح 000/0 معنیدار شده که نشان داد میانگین صوت در محدوده موردمطالعه برای صبح و شب بیشتر از استاندارد 75 دسیبل است. برای مقایسه میانگین صوت در بازه صبح و شب، از آزمون یومن - ویتنی استفاده شد. بدین اساس یافتهها نشان داده که بین میانگین صوت صبح و شب تفاوتی به لحاظ آماری وجود ندارد. بر اساس تحلیلهای صورت گرفته در مقیاس 250*250، بین متغیرهای مستقل پژوهش با میانگین صوت در بازه صبح و شب رابطه معنیداری به لحاظ آماری حاصل نشد. در مقیاس 50*50 رابطه بین میانگین صوت بازه صبح بافاصله از فضای سبز، تراکم جمعیت و تراکم فضای ساخته شده معنیدار گردید. همبستگیهای مذکور به ترتیب در سطح 392/0، 224/0- و 328/0- می باشد.
۴۰.

تولید فضاهای «حیات شهری باکیفیت»، مطالعه موردی: کاربران مرکز شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۶) 55-33

کلید واژه ها: فضای زیسته کنش های بدنی نقشه های ارزیابانه مرکز شهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۹۷
نظریه تولید فضا دربرگیرنده کنش متقابل صورت های ذهنی (بازنمایی ها)، مکان (ویژگی های کالبدی) و کنش انسانی (زندگی زیسته) است. بنابراین، فرض می شود که فضا ظرفی ثابت نیست، بلکه محصولی اجتماعی است که انسان ها آن را پی درپی تولید و بر سر آن مذاکره می کنند. آنها فضای طراحی شده را دگرگون می کنند و آن را به فضای زیسته نزدیک می سازند. مطالعه حاضر با تأکید بر مفهوم «فضای زیسته» لوفور به بررسی این موضوع می پردازد که چگونه کاربران مرکز شهر رشت فضاهای «حیات شهری باکیفیت» را تولید می کنند. نتایج مطالعه عمدتاً براساس روش پیمایشی بوده است . داده ها علاوه بر پرسشنامه و نقشه برداری ارزیابانه، از طریق گفتگوهای ساختارنیافته و مشاهده جمع آوری شده است. تحلیل داده ها براساس روش های آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. این مطالعه نشان داد که کابران مرکز رشت با انتخاب آگاهانه مکان فراغت خود و از طریق کنش های خاصی به فضاهای زیسته روزمره خود معنا می دهند. آنها این کنش ها را در مکان هایی با ویژگی های کالبدی متمایز (کیفیت های دیدنی، مکان های نمادین) انجام می دهند. به علاوه، این کاربران با ایجاد مفهوم «اجتماعی بودن» با دوستان و آشنایان از طریق اوقات فراغت، دارای پیوندهای اجتماعی معناداری هستند. وانگهی، شکل گیری فضاهای «حیات شهری باکیفیت» با هفت ویژگی مطلوب «فضاهای سبز»، «بافت های تاریخی»، «فعالیت ها»، «نظارت طبیعی»، «احساس مالکیت»، «مقیاس انسانی»، و «مدیریت و نگهداری» از سوی کاربران تفسیر می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان