زهره موسی زاده

این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت برداشت مدیران در رفتار سازمانی مبتنی بر سیره حکومتی امام علیj انجام شد. روش پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از روش تحلیل متن به شیوه قیاسی−استقرایی انجام گردید. جامعه پژوهش شامل منابع مدیریتی و آیات و روایات مرتبط با موضوع پژوهش بوده که به روش نمونه گیری هدفمند آیات و روایاتی که به طور مستقیم با موضوع پژوهش ارتباط داشتند، انتخاب شدند. در فرایند انجام پژوهش، ابتدا به وسیله کدگذاری باز، کدهای مرتبط با موضوع پژوهش انتخاب و پس از غربال نمودن آنها، کدهای اساسی شامل زیر مقولات استخراج و طبقه بندی گردید. سپس در فرایند کدگذاری محوری، کدهای نظری شامل مقولات استخراج و در ادامه در فرایند کدگذاری انتخابی، با دستیابی به مفاهیم دارای سطح انتزاع بالاتر، کدهای هسته ای احصاء شدند. یافته های پژوهش در تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت برداشت مبتنی بر سیره حکومتی امام علیj، شامل دو ساحت کلی مدیریت برداشت کارکنان توسط مدیر و مدیریت برداشت مدیر از خودش گردید. در این قالب 3 مفهوم، 9مقوله کلی به روش قیاسی−استقرایی برگرفته از متون اسلامی با 57 زیرمقوله، شناسایی و طبقه بندی شدند. مفاهیم احصاء شده شامل رشد و تعالی روحی، عملکرد اجتماعی و مفهوم شگردهای مدیریتی بودند. مقولات کلی نیز شامل گرایش معنوی، ویژگی های اخلاقی، عدالت محوری، مردم داری، صداقت ورزی، انتخاب و گزینش، مدیریت و سازمان دهی، هدایت و راهنمایی و نظارت و کنترل شناسایی و استخراج شدند. نتایج این پژوهش می تواند در فرایند مدیریت روابط انسانی در سازمان ها به منظور جذب، نگه داشت و ارتقاء سطح عملکرد نیروی انسانی مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین ارتباط والد- فرزند و رابطه آن با هویت ایرانی- اسلامی با میانجی گری عزت نفس در دانشجویان به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه های استان تهران با دامنه سنی 18 تا 25 سال بود که تعداد 262 نفر از ایشان به روش نمونه گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته هویت ایرانی- اسلامی و پرسش نامه های استناندارد ارتباط والد- فرزند و عزت نفس روزنبرگ جمع آوری شد. روایی سازه پرسش نامه محقق ساخته با تحلیل عاملی تأییدی و برازش مدل مفهومی پژوهش با مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزارAMOS بررسی شد. یافته ها نشان دهنده برازش مطلوب الگوی ساختاری با داده های گردآوری شده بود. همچنین اثر مستقیم ارتباط والد- فرزند و عزت نفس بر هویت ایرانی-اسلامی معنادار بود و عزت نفس، رابطه بین ارتباط والد- فرزند و هویت ایرانی-اسلامی را به صورت منفی و معنادار میانجی گری نمود. ارتباط والد- فرزند و عزت نفس 48% از واریانس هویت ایرانی-اسلامی را در دانشجویان تبیین کرد.

هدف از انجام دادن این پژوهش، شناسایی مدل نظری مدیریت جهادی براساس اسناد تحولی نظام آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران بوده است. این پژوهش ازنوع کیفی است و برای انجام دادن آن از رویکرد نظریه زمینه ای و الگوی اشتراوس و کوربین (1990) استفاده کرده ایم. جامعه آماری پژوهش در بخش مدیریت جهادی، شامل کلیه اسناد معتبر مربوط به حوزه مدیریت جهادی و در قسمت مرتبط با اسناد تحولی، مشتمل بر مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران (1390)، سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران (1391) و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش (1390) است. روش نمونه گیری در این پژوهش ازنوع نظری بوده است و یافته ها درقالب شش محور مدل مذکور طبقه بندی شدند. مقوله تربیت جهادی (محور مرکزی) از مقوله های اهداف تربیت جهادی، اصول تربیت جهادی، ویژگی های نسل تربیت یافته جهادی و باور جهادی؛ محور شرایط علّی از مقوله های ایمان به مبدأ و معاد، حقایق هستی و حاکمیت قطعی سنن الهی؛ محور شرایط مداخله گر از مقوله های درمقابل مانع و دشمن بودن؛ و محور زمینه مدیریت جهادی از مقوله های ساخت جهادی، روابط جهادی و ارکان تربیت جهادی تشکیل شده است. در محور راهبردها، به مقوله های تعالی مجدّانه مرتبتی، موقعیت محوری، شایستگی محوری، علم محوریِ اسلامی، انعطاف پذیریِ معیارمدار، رصد و پایش مداوم و جامع، و رویکردهای ترکیبی، مرتبه ای، تمدن سازی، تربیتی- فرهنگی، مشارکتی و راهبردی اشاره شده است. محور پیامد، مقوله های تربیت فرد صالح، تربیت جامعه صالح، تأسیس تمدن نوین اسلامی و تحقق یافتن حیات طیبه را شامل می شود. مؤلفه های مدیریت جهادی درقالب مدل پارادایمی مدیریت جهادی در اسناد تحولی عرضه شده اند و از این مدل می توان در مدیریت سطوح مختلف نظام آموزش وپرورش استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر، تبییندرگیری شغلی معلمانبر اساس جهت گیری های هدف با توجه به نقش میانجی هیجانات تدریس بود. از طریق نمونه گیریتصادفی، تعداد 228 معلم دوره متوسطه خانم (135) و آقا (116) از نواحی آزموزش و پرورش تبریز انتخاب شدند. مشارکت کنندگان، پرسشنامه جهت گیری هدف برای تدریس(باتلر، 2007)، پرسشنامه هیجانات پیشرفت معلم (فرنزل، پکران و گوئتز، 2010) و مقیاس کوتاه درگیری شغلی (شائوفلی و بیکر، 2006) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و با کمک نرم افزار AMOS انجام گرفت. نتایج نشان داد که جهت گیری هدف تبحری هم به طور مستقیم و هم با میانجی گیری هیجانات مثبت تدریس، درگیری شغلی را به طور مثبت پیش بینیمی کند. در مقابل، جهت گیری هدف اجتناب از کار هم به طور مستقیم و هم با میانجی گیری هیجانات مثبت، درگیری شغلی را منفی پیش بینیمی کند. همچنین اهداف توانایی گرایشی و اجتنابی نیز صرفاً به طورغیرمستقیم و با میانجی گری هیجانات مثبت درگیری شغلی بیشتر را پیش بینی کردند. با وجود معناداری اثر مستقیم اهداف تبحری و اجتناب از کار بر هیجانات منفی تدریس، اما این هیجان اثر معناداری بر درگیری شغلی نداشت. این نتایج نقش جهت گیری های هدف سازگارانه را در افزایش درگیری شغلی و در مقابل جهت گیری های هدف ناسازگارانه را در کاهش درگیری شغلی معلمان نمایان ساخت.

هدف از پژوهش حاضر ساخت، رواسازی و اعتباریابی پرسشنامه هویت ایرانی-اسلامی و رابطه آن با عزت نفس در دانشجویان 25-18 ساله بود. روش پژوهش حاضر ترکیبی، با طرح اکتشافی و مدل تدوین ابزار بود، بنابراین در بخش کیفی از روش پدیدارشناسی توصیفی و در بخش کمی از روش توصیفی- زمینه یابی استفاده شد. جامعه در بخش کیفی، متخصصان درحوزه روان شناسی و معارف اسلامی بودند که از میان آن ها یازده نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی جامعه دربرگیرنده دانشجویان دانشگاه های استان تهران سال تحصیلی 99-1398 بود و 262 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه هویت ایرانی-اسلامی و عزت نفس استفاده شد. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش کلایزی و در بخش کمی از روش تحلیل عاملی تأییدی با کمک نرم افزار AMOS24 استفاده شد. پرسشنامه هویت ایرانی- اسلامی، بر اساس یافته های بخش کیفی طراحی شد و تحلیل عاملی تأییدی نشان از برازش مطلوب سه عامل هویت ایرانی، هویت اسلامی و هویت ایرانی-اسلامی با داده های گردآوری شده داشت. اعتبار سه عامل مذکور و کل پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ به ترتیب معادل 91 درصد، 96 درصد و 98 درصد و 98 درصد بود. همچنین همبستگی نمره کل پرسشنامه هویت ایرانی-اسلامی با نمره عزت نفس مثبت و معنادار بود. از این پرسشنامه می توان در فعالیت های پژوهشی به منظور اندازه گیری هویت ایرانی-اسلامی در دانشجویان 25-18 ساله استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه متخصصان درخصوص عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت ایرانی اسلامی جوانان براساس تجربه زیسته آنان است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی است و جامعه آماری در برگیرنده اساتید و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش در سال 1398 است. 11 نفر از متخصصان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به منظور گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری به عمل آمد. داده ها با روش کلایزی و با کمک نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. در فرایند تحلیل متن و انجام مراحل کدگذاری، 5 مفهوم کلی و 12 زیرمقوله احصاء شد. یافته های پژوهش بیانگر مفاهیم و مقوله های متعددی ازجمله عوامل فردی (تکالیف رشدی و خودباوری)، عوامل خانوادگی (کارکرد رشدمحور خانواده، ویژگی های خانواده کارآمد و ناکارآمدی روابط در خانواده)، عوامل فرهنگی (فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزشی و عوامل تسهیل کننده فرهنگی)، عوامل اجتماعی (احترام به خرده فرهنگ ها و الگوهای هویت ساز) و عوامل سیاسی اقتصادی (ضعف اعتماد سیاسی و حمایت های کلان سیستم) بود. نتایج این پژوهش مورد استفاده اساتید، دانشجویان و دست اندرکاران نظام آموزش عالی و سیاست گذاران، برنامه ریزان و مشاوران حوزه جوانان قرار می گیرد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سلامت معنوی در مربیان مهدهای کودک شهر تهران بود. مواد و روش: روش پژوهش توصیفی بود. جامعه آماری این پژوهش مربیان مهدکودک های شهر تهران در سال 1396 بودند که به پرسشنامه سلامت روان مبتنی بر آموزه های اسلامی(ابوالمعالی و موسی زاده، 1394) پاسخ دادند. روش انتخاب نمونه سهمیه ای تصادفی بود که در آن از مناطق شمیرانات، شهر ری و مرکز تهران تعداد 1100مربی به تصادف انتخاب شدند. یافته ها: روایی سازه مقیاس به روش تحلیل عاملی اکتشافی بررسی شد. نتایج نشان داد که مقیاس سلامت روان از دو عامل ایمان به خدا و خودکنترلی تشکیل شده است و این دو عامل 56/44 درصد از واریانس کل مقیاس را تبیین کردند. اعتبار مقیاس به روش همسانی درونی بررسی شد و ضرایب آلفای کرونباخ برای دو عامل 94/0 و 69/0 به دست آمد. نتیجه گیری : مقیاس سلامت روان مبتنی بر آموزه های اسلامی از روایی و اعتبار قابل قبولی برخوردار است و ابزار سودمندی برای سنجش سلامت معنوی مربیان مهدهای کودک می باشد.

هدف این مقاله، شناسایی فرصت ها و تهدیدهای تربیت دینی و اخلاقی برنامه فلسفه برای کودکان براساس اهداف تعلیم و تربیت اسلامی است. برای این هدف از روش توصیفی−تحلیلی با رویکرد تحلیل متن استفاده شده است. جامعه این پژوهش، دربرگیرنده دو حوزه منابع علمی مرتبط با موضوع و اسناد بالادستی حوزه تعلیم و تربیت، به ویژه سند ملی آموزش و پرورش و صاحب نظران و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش بوده و روش نمونه گیری هدفمند به کاربرده شده است. برای اعتباریابی یافته ها ، براساس نتایج تحلیل متن انجام شده، پرسشنامه ای تنظیم و در اختیار صاحب نظران و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که فرصت های برنامه فلسفه برای کودکان در ساحت تربیت دینی و اخلاقی شامل تقویت روحیه حقیقت جویی و آزادمنشی، تدارک فرصت شناخت، توسعه توانایی های فردی، تقویت پویایی های فردی و پرورش درک اخلاقی است. تهدیدهای این برنامه در ساحت های یادشده، شامل اشاعه تردیدگرایی، گرایش به غلبه تفکر و ضعف در پایبندی به اخلاق در همه امور می شود که توجه به این فرصت ها و تهدیدها، سیاست گذاران و برنامه ریزان نظام آموزشی کشور را در گرفتن رویکردی هوشمندانه برای اجرای برنامه فلسفه برای کودکان یاری می کند.

هدف از تدوین مقاله حاضر، شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های مدیریت جهادی به منظور به کارگیری آن ها در سازمان های آموزشی بود. روش انجام پژوهش از نوع مطالعات کیفی با استفاده از روش تحلیل متن بود. جامعه آماری پژوهش، تمام مقالات برگرفته از پژوهش های کیفی مرتبط با حوزه مدیریت جهادی بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. همچنین با مروری بر نتایج پژوهش های کیفی در زمینه مدیریت جهادی، به شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های احصاشده حاصل از نتایج این پژوهش ها پرداخته شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که مؤلفه های مدیریت جهادی احصاشده در پژوهش های مورد نظر، در قالب 11 مقوله ساخت جهادی، انعطاف پذیری، رابطه ولایی، مجاهدت محوری، مشارکت پذیری، تکلیف مداری، شایسته سالاری، تفکر پیشرو، معنویت محوری، رشدگرایی و استکبارستیزی با زیرمقولات مختلف طبقه بندی می شوند. نتایج این پژوهش می تواند در قالب راهبردهای تربیتی به منظور ارتقای عملکرد سازمان های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از مسائل جدید در تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته وارد کردن برنامه های تربیت اقتصادی به سیستم آموزشی در کنار آموزش مهارت های اولیه و ضروری است، که این مسئله ناشی از اهمیت روزافزون این موضوع می باشد. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی براساس آموزه های اسلامی صورت گرفت. روش انجام پژوهش، تحلیل متن به روش قیاسی−استقرایی بود. جامعه آماری پژوهش آیات قرآن کریم بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، آیات مرتبط با موضوع پژوهش، تا رسیدن به حد اشباع، مورد بررسی قرار گرفت. از پرسشنامه محقق ساخته به منظور دریافت تأیید نظر متخصصان جهت بررسی تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش در تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی براساس آموزه های اسلامی، شامل استخراج 48 مؤلفه ذیل سه مفهوم کلی تولید، توزیع و مصرف است. به تفکیک در ذیل مفهوم تولید، 3 مقوله عوامل تولید، کسب و کارهای مولد و عوامل بهره وری تولید با 19 زیرمقوله، در ذیل مفهوم توزیع، 3 مقوله هدف توزیع، ابزارهای مالی توزیع و آسیب شناسی توزیع ثروت با 16 زیرمقوله و در ذیل مفهوم مصرف، 2 مقوله نیازها و انگیزه های ایجاد مصرف و ویژگی های مصرف با 13 زیرمقوله، استخراج و طبقه بندی شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی عوامل مدیریتی مؤثر بر سکوت سازمانی از منظر علم مدیریت و دیدگاه اسلام با روش تحلیل متن انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) و متخصصان علوم دینی و علوم تربیتی بود. نمونه آماری به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و آن دسته از آیات و روایاتی به کار گرفته شد که با موضوع ارتباط داشتند و بخش متخصصان شامل 11 نفر از متخصصان علوم دینی و علوم تربیتی بود. از پرسش نامه محقق ساخته به منظور دریافت تأیید تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد. بر اساس یافته های این پژوهش، تفاوت مفهوم سکوت سازمانی از دیدگاه اسلام و علم مدیریت عبارت است از امتناع کارمندان از بیان نظرات و عقاید و دغدغه های خود در موضع حق و با رعایت حدود الهی، درباره مسائل و مشکلات سازمان در سطوح مختلف مدیریت و سایر افرادی که قادر به مرتفع کردن این مسائل در سازمان هستند. عوامل مدیریتی مؤثر بر سکوت سازمانی براساس آموزه های اسلامی در سه مفهوم کلی روابط ناکارآمد؛ موانع روابط حسنه؛ فقدان بینش، دانش و مهارت های تخصصی مفهوم بندی شد که هریک از این مفاهیم مشتمل بر مقولات و زیرمقولات متعددی است. به دلیل آنکه برخی از عوامل سکوت سازمانی در علم مدیریت با عوامل استخراج شده از آموزه های اسلامی برخاسته از ابعاد فطری یا خُلقی انسان و مربوط به تکوین انسان است، وجوه تشابهی بین عوامل مدیریتی مؤثر بر سکوت سازمانی در علم مدیریت و دیدگاه اسلام مشاهده شد. ازجمله عوامل مشابه، می توان به مقوله های ترس مدیران از بازخورد منفی و گرایش به ردکردن یا پاسخ منفی دادن به نظرات مخالف، بی توجهی مدیران به درخواست های غیررسمی کارکنان، باورهای تلویحی مدیران، رفتارهای از بین برنده اعتماد، ضعف در سلامت مدیریت ارشد و رفتار تبعیض آمیز اشاره کرد. همچنین، به دلیل وجود تفاوت از نظر جهان بینی، غایت مندی، فلسفه، انسان شناسی و اهداف در مبانی علم مدیریت و آموزه های اسلامی، تفاوت هایی در برخی از عوامل به دست آمد که از مهم ترین آنها می توان به حق مداری در اسلام و تکثرگرایی در علم مدیریت اشاره کرد. هریک از مفاهیم، مقولات و زیرمقولات استخراج شده در این پژوهش کاربرد گسترده ای در حوزه رفتار سازمانی دارند که با بهره گیری از آنها می توان روابط میان کارکنان سازمان با یکدیگر را بهبود بخشید.

پیشرفت تکنولوژی و گستردگی جوامع سبب افزایش اهمیت موضوعات میان رشته ای شده است. یکی از این موضوعات که در آموزش و پرورش اهمیتی بسزا دارد، تربیت اقتصادی است. اولین گام برای پرداختن به این موضوع، شناسایی و تبیین مؤلفه های آن است. تربیت اقتصادی به تبعیت از اقتصاد، دارای سه حوزة تولید، توزیع و مصرف است. هدف این پژوهش، تبیین مؤلفه های تربیت اقتصادی در حوزة توزیع براساس آموزه های اسلامی است تا برمبنای آن برنامه های آموزشی متناسب با جامعة اسلامی برای این حوزه طراحی شود. این پژوهش با روش تحلیل متن قیاسی- استقرایی انجام شده است. جامعة آماری پژوهش آیات قرآن کریم است؛ به این ترتیب که به روش نمونه گیری هدفمند، آیاتی که با موضوع پژوهش ارتباط داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. از پرسش نامة محقق ساخته به منظور تأیید تناسب مقوله های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که این مؤلفه ها در حوزة توزیع در سه مقولة هدف توزیع، ابزارهای مالی توزیع و آسیب شناسی توزیع ثروت به همراه زیرمقوله هایشان قابل طبقه بندی است: ذیل مقولة هدف توزیع زیرمقولة برقراری عدالت، ذیل مقولة ابزارهای مالی توزیع زیرمقوله های انفاق، قرض، زکات و خمس و ذیل مقولة آسیب شناسی توزیع ثروت زیرمقولة مفاسد اقتصادی استخراج و تبیین شد.

ابوزید بلخی حکیم، ادیب، فیلسوف، متکلم و اندیشمند مسلمان ایرانی است که در سده های سوم و چهارم هجری می زیست و برای اولین بار در کتاب «مصالح الابدان و الانفس» به بررسی موضوع بهداشت و سلامت روان در راستای بهداشت و سلامت جسم و تأثیرات متقابل آن ها بر یکدیگر پرداخته است. بلخی، در بیان اندیشه های خود در زمینه سلامت روان، متأثر ازآموزه های قرآنی وتعالیم دینی، سنت های حاکم بر نظام خلقت و هستی را به حکمت الهی و تدبیر امور عالم توسط خداوند نسبت داده است. وی به عنوان اولین روان شناس اسلامی، با استفاده از شیوه طب کل نگر و مکمل در به کارگیری رویکردهای روان درمانی، شناخت درمانی، روان شناسی فیزیولوژیک و تشخیص بیماری های روان تنی پیشگام بود. هدف از تدوین این مقاله با استفاده از روش اسنادی، شناسایی مفهوم، ماهیت، عوامل مؤثر و راه کارهای پیش گیری و مهار خشم از دیدگاه ابوزید بلخی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ماهیت خشم از منظر این اندیشمند مسلمان شامل عارضه ای نفسانی است که از اندوه و غم نشأت گرفته است و با نگرانی و دلهره خاتمه می یابد. ابوزید بلخی، منشأ بیماری های عصبی و اختلالات روانی را در چهار نوع ناهنجاری هیجانی، شامل ترس و اضطراب، خشم و پرخاشگری، غمگینی (حزن) یا افسردگی، و وسواس طبقه بندی کرده و هم چنین عوامل برانگیزاننده و شیوه های پیش گیری و مهار خشم را به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم نموده است و در این خصوص راه کارهای مؤثری را در قالب شیوه های کنترل شناختی، عاطفی و رفتاری ارائه کرده است.

مدیران آموزشی، در کیفیت اجرای برنامه های آموزشی و پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت لازم است از ویژگی ها و شایستگی های متناسب با این مسئولیت خطیر برخوردار باشند؛ زیرا یک نظام آموزشی بدون بهره مندی از مدیران شایسته، دلسوز، متقی، مخلص، مدبر و با تجربه، نایل به اهداف خود نمی گرددد . بنابراین استفاده از چارچوب کلی و نظام مند و اجرای طرح های مناسب در زمینه جذب، تربیت و نگهداری مدیران از ضروری ترین اقدامات در جهت اصلاح مدیریت آموزش و پرورش و حرکت به سوی اعمال اصل شایسته سالاری در مدیریت آموزشی است. پژوهش حاضر در صدد است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و به کارگیری روش تحلیل متن به شیوه قیاسی- استقرایی، با در نظر گرفتن مفهوم شایستگی و فرایند شایسته سالاری، به بررسی صلاحیت های شخصی مدیران آموزشی از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه بپردازد. یافته های تحقیق بیانگر آن است که در رویکرد شایسته گزینی، ویژگی های قدرت تسلط بر خویشتن هنگام بر انگیختگی، قاطعیت، رازداری و عیب پوشانی، رفق و مدارا و وفای به عهد و پیمان، از جمله صلاحیت های شخصی مدیران آموزشی در نهج البلاغه است که از نظر متخصصان علوم دینی و دانش مدیریت بیشترین اهمیت را دارا می باشند.

با مطالعه دقیق فرآیند شکل­گیری تفکر فلسفی در جهان اسلام و ورود آن به اندلس، و سیر در مکتب مترجمان طلیطله و سپس ترویج آن در دیگر کشورهای جهان غرب و با بررسی و تحلیل نقش هر یک از فلاسفه اسلامی و آثار آن ها در می یابیم که ابن سینا از معماران اصلی بنای تفکر، فلسفه و علم در شرق و غرب بوده است، تا حدی که می­توان ابن­سینا و حکمت سینوی را سرچشمه رشد و تحول تفکر فلسفی غرب در سده های میانی، تصور کرد. نقش مؤثر و پویای تفکر اسلامی در کشور اسپانیا به دلیل هویت تاریخی800 ساله آن تحت تأثیر حکومت اسلامی اندلس، این کشور را در سده های میانی به­ عنوان ناقل اصلی تفکر اسلامی به جهان غرب مبدل نمود. در عصر حاضر نیز موضع واقع گرای اندیشمندان و محققان اسپانیایی، در شیوه برخورد با نقش متفکران اسلامی در فلسفه و تأثیر آن در فلسفه مدرسی و سپس در رنسانس، بهترین تصویر را از جایگاه و نقش تفکر اسلامی در جهان غرب ارائه می­کند. این مقاله در صدد است به تبیین فرآیند سیر و میزان نقش و تأثیر ابن­سینا و حکمت سینوی بر اندلس و اسپانیای معاصر به عنوان گذرگاه انتقال فلسفه اسلامی به جهان غرب بپردازد.

انتخاب و انتصاب مسئولین رده های مختلف اداری و اجرایی، یکی از مسایل مهم و ضروری و از وظایف خطیر حکومت اسلامی است؛ چرا که مهم ترین عامل دوام یک نظام و حکومت، فرزانگی و شایستگی مسئولین و کارگزاران آن نظام می باشد. اگر مدیران شایسته و تربیت یافته در راس سازمان ها قرارگیرند، کیفیت فعالیت های سازمانی به طور فزاینده ای بهبود خواهد یافت. زیرا مدیریت شایسته، محور اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملت ها به شمار می آید. بنابراین انتخاب و انتصاب افراد در رده های مختلف سازمانی باید بر اساس معیارها و ملاک هایی باشد تا افراد شایسته جهت تصدی پست های سازمانی انتخاب و به کار گمارده شوند. در پژوهش حاضر سعی بر این شده تا ضمن روشن ساختن مفهوم شایستگی و فرآیند شایسته سالاری، با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران شایسته با عنایت به کلام گهربار مولای متقیان در کتاب ارزشمند نهج البلاغه پرداخته شود که معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران در این پژوهش شامل معیارهای ایدئولوژیکی، معیارهای زمینه ساز و معیارهای تخصصی بوده که ریشه در جهان بینی اسلامی دارند.