ابوالفضل مشکینی

ابوالفضل مشکینی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۴۲ مورد.
۱.

ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی با شیوه توانمندسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۰۲

کلید واژه ها: توانمندسازی ساماندهی باقرشهر سکونت گاه غیر رسمی محله بابا جعفری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 105 تعداد دانلود : 897
توسعه شهری به طورعام در کشور و به طور خاص در تهران براثر بازتاب فضایی اسکان غیر رسمی ناپایدار شده است این امر را نه می توان به امید خود رها نمود و نه با برخوردی مقطعی، گزینشی و پراکنده کاری پاسخگوی آن بود. پیدایش اسکان غیر رسمی گویای وجود موانع ساختاری و ناکارآمدی سیاست های کنونی در تامین مسکن و خدمات رسانی لازم مرتبط با آن برای اقشار کم درآمد شهری در سطح کلان است. همچنین در سطح خرد نیز ضعف مدیریت شهری، وجود منابع نامشروع گروه های ذی نفع و ذی نفوذ محلی و برخوردهای غیرقانونمند در پذیرش یا رد این سکونتگاه ها، مساله را تشدید نموده است و در راستای حل مسایل این گونه سکونتگاه ها برنامه ریزی دقیق و صحیحی به منظور ساماندهی و توانمندسازی آنها ضرری است. باقر شهر در جنوب شهر تهران یکی از این سکونتگاه های غیر رسمی است که تحت تاثیر نظام اجتماعی اقتصادی کشور و کلان شهر تهران، تغییرات زیادی را بر پیکره خود بخصوص از دهه 1350 به بعد شاهد بوده است. شناخت روند شکل گیری و ویژگیهای اجتماعی – اقتصادی و کالبدی سکونتگاه غیر رسمی باقر شهر به عنوان یک کل و محله باباجعفری به عنوان جزیی از آن و ارایه و تدوین برنامه ای جهت ساماندهی و توانمند سازی آن مورد توجه این مقاله است. .
۲.

امنیت سکونت، کلید ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی مورد مطالعه: حوزه کلانشهر تهران (اسلامشهر، نسیم شهر و گلستان) و کرج در استان البرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۴ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵۰
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای طبیعی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای جمعیت
تعداد بازدید : 600 تعداد دانلود : 263
یکی از ویژگی های سکونتگاه های غیررسمی که از آن بعنوان کلید حل سایر مشکلات نام برده می شود، مساله رسمی نبودن مالکیت و نبود امنیت در سکونت است. این مقاله به بررسی نمونه هایی از سکونتگاه های غیررسمی در ایران پرداخته است و هدف از آن، پی بردن به شرایط مالکیت و شرایط رسمیت سکونتگاه های غیررسمی است. مسأله حاضر این است که آیا مشکل مالکیت و رسمیت در اغلب یا همه سکونتگاه های مورد مطالعه کشور حاکم است؟ هدف، فهم مشکلات پایه ای مهم و مشترک در آنها برای سیاستهای مناسب است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و در آن از روش کمی با استفاده از آمارهای رسمی، اسناد و مدارک سازمانی و طرح های تحقیقاتی در کنار مشاهدات میدانی بهره گیری شده است. برای بررسی موردی، حوزه کلانشهر تهران، در استان تهران و کرج در استان البرز انتخاب گردید. همانگونه که یافته ها نشان می دهد، نحوه تصرف زمین در بیشتر محلات مورد بررسی در شهرهای مورد مطالعه، بصورت قولنامه ای بوده و افراد فاقد سند رسمی هستند. برای نمونه، نحوه تصرف بالاتر از 96 درصد ساکنین محلات غیررسمی کرج بصورت قولنامه ای است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مشکل مهم و مشترک در تمام سکونتگاه های غیررسمی، رسمیت نداشتن سکونت مالکیت و فقدان امنیت در سکونت است. بنابراین، تدوین و اجرای سیاست ها و قوانینی برای حل این مشکل، از ابتدایی ترین و اساسی ترین اقدامات برای ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی است.
۳.

ارزیابی عوامل موثر در جذب گردشگران به مراکز تجاری- تفریحی (مطالعه موردی: مراکز تجاری منطقه نمونه گردشگری سپاد، مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۱۸ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۸۳)

کلید واژه ها: رفتار خرید مدل تحلیل عاملی گردشگری مذهبی انواع خرید مرکز تجاری الماس شرق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری گردشگری شهری
تعداد بازدید : 646 تعداد دانلود : 177
در دهه های اخیر توسعه صنعت گردشگری به عنوان یکی از فعالیت های عمده اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، سبب گردیده تا مدیران و برنامه ریزان در راستای توسعه فعالیت های این صنعت به افزایش کیفیت تجربه گردشگری و تلاش در جهت حفظ منافع جوامع میزبان توجه نمایند. یکی از ویژگی های برجسته ایران در زمینه صنعت گردشگری و به طور خاص شهر مشهد، نقش گردشگری مذهبی می باشد. از آن جایی که مساله خرید، رایج ترین فعالیت گردشگری در تمام مقاصد بویژه شهرهای مذهبی بوده، لذا می توان گفت مراکز تجاری به عنوان نمود فضایی خرید در سطح این شهرها از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. امروزه گردشگران به دلیل برخورداری از درآمد و اوقات فراغت توانسته اند زمان و پول بیشتری را به مساله خرید اختصاص دهند. در این مقاله سعی شده تا با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعات میدانی (پرسشنامه) و بهره گیری از مدل تحلیل عاملی و تحلیل واریانس یک طرفه، موثرترین عوامل در جذب گردشگران به مراکز تجاری- تفریحی با تأکید بر مرکز الماس شرق مشهد ارزیابی گردد. نتایج تحقیق نشان می دهد که عوامل کالبدی- روانی و تفریحی بیشترین تأثیرگذاری را در جذب گردشگران دارند. همچنین نتایج تحلیل واریانس، تفاوت معناداری را بین عوامل هفت گانه بدست آمده از مدل تحلیل عاملی نشان می دهد.
۴.

بررسی مداخله در ساماندهی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد ترکیبی (نمونه موردی: محله زینبیه زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۷

کلید واژه ها: مشارکت زنجان بافت فرسوده فرهنگ گرا کارکردگرا محله زینبیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : 115 تعداد دانلود : 781
بافت فرسوده، به مفهوم فرسودگی کالبدی و اجتماعی، محصول تاثیر و تاثر متقابل فرایندهای اجتماعی و فضای جغرافیایی است. بدین سبب موضوع بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، همواره یکی از مسائل و چالشهای شهرهای امروزی است، که اندیشمندان حوزه های مختلف و مدیران شهری را به حیطه تلاش در جهت بهسازی و نوسازی آن کشانده است. در این راستا رویکردهای مختلفی چون بازسازی، بهسازی، نوسازی، توانمندسازی و ... در چند دهه اخیر مطرح شده و مورد آزمون قرار گرفته است. این اقدامات در ایران بصورت پراکنده و گاهاً متناقض با ویژگی های بافت شکل گرفته که همین عامل دریده شدن بافت اجتماعی و فرهنگی را سبب ساز شده است. این امر نتیجه نگاه صرفاً کارکردگرا و اقتصادی و ضعف نگرش فرهنگ گرا (سنت گرا) و لحاظ نکردن مشارکت مردم درفرایند مداخله بافت های فرسوده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تبینی ابتدا مفاهیم و تعاریف مربوط به بافت فرسوده و شیوه های مداخله در آن پرداخته و سپس با مطالعه محدوده موردی یعنی محله زینبیه شهر زنجان لزوم استفاده از نگرش تلفیقی کارکردگرا و فرهنگ گرا پرداخته است. گردآوری داده ها در این تحقیق کتابخانه ای و میدانی است که در روش میدانی، با استفاده ار روش نمونه گیری کوچران 100نمونه پرسشنامه به شیوه تصادفی ازساکنین بافت تکمیل ودر نرم افزار SPSSپیاده شد. سپس با استفاده از تحلیل آمار خی دو و تی تست(t-test) تجزیه و تحیلل داده ها وآزمون فرضیات انجام گرفت. نتایج حاصل نشان دهنده آن است که استفاده از رویکرد ترکیبی با تلفیق رویکرد کارکردگرا (اقتصاد محور) و فرهنگ گرا (سنت گرا) با هدف ارتقاء ارزش زمین و بهروه وری از آن و حفظ هویت و عناصر فرهنگی و اجتماعی بافت فرسوده مناسب ترین شیوه مداخله در بافت های فرسوده است. به طوری که هم منافع رویکرد کارکردگرا و هم مزایای رویکرد فرهنگ گرا تضمین می شود.
۵.

تعیین عوامل سازه ای ساختمانی موثر درآسیب پذیری بافت کهن شهری زنجان با استفاده از FUZZY LOGIC & GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا ۱۳۸۷ شماره ۳۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 878
بافت قدیم زنجان منطبق بر هسته های تاریخی و مرکزی شهر می باشد. وجود عناصرشهری بازار سنتی، مسجد جامع، عمارت دارایی و خانه ذوالفقاری، سبزه میدان ... ازمهم ترین عوامل هویت بخش تاریخی و فرهنگی منطقه می باشد. امروزه این بافت تاریخی با مشکلات کلانی چون کمبود در برخی سرانه های خدماتی مانند پارکینگ و فضای باز شهری، عدم امکان نفوذ پذیری به داخل بافت ارگانیک، وجود کاربری های ناسازگار، فقدان فضای سبز کافی ، بدنه های فرسوده و کیفیت ضعیف ابنیه ، ریزدانگی، عدم قرار گیری بسیاری از بناها در حریم آثار تاریخی مواجه می باشد. با این وجود هنوز جزء پرتراکم ترین نقاط شهری زنجان محسوب می گردد. تجربه زلزله های شهرهایی چون بم نشان می دهد که تلفات انسانی و آسیب های کالبدی در بافت های کهن بیشتر از سایر مناطق شهری است. بنابراین تهیه نقشه ریز پهنه بندی زلزله، شناسایی پهنه های ناپایدار شهری در مقابل آسیب های طبیعی (زلزله، سیل و ...) و مصنوع (آتش سوزی، گودبرداری و ...). اهمیت زیادی دارد. در این مقاله با انتخاب 11شاخص شناسایی پهنه های ناپایدار با کمک (GIS) صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بخش اعظمی از منطقه در مقابل حوادث طبیعی ناپایدار بوده و لزوم نوسازی و بهسازی آن به شدت احساس می گردد.
۶.

تاثیر سیاست های واگذاری زمین و مسکن دولتی درگسترش کالبدی شهرهای ایران نمونه ی موردی : شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه سال نهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۳

کلید واژه ها: دولت زمین شهری بازار مسکن رشد شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 99 تعداد دانلود : 360
در سده ی معاصر تاثیرگذار غالب در گسترش و توسعه ی فیزیکی شهرها، دولت متمرکز بوده که از طریق دخالت در واگذاری زمین رایگان و یا ارزان قیمت جهت ساخت واحدهای مسکونی، اعطای تسهیلات از طریق سیستم بانکی و تهیه ی طرح های توسعه ی شهری با پیامدهایی چون الحاق اراضی و تغییر کاربری صورت گرفته است. این مقاله با هدف پی بردن به تاثیر دخالت مستقیم دولت در بخش زمین و مسکن و نهایتاً گسترش فیزیکی در یک شهر بزرگ منطقه ای چون کرمانشاه انجام گرفته است. در این راستا این سوال مطرح بوده که چگونه این دخالت صورت گرفته و چه تاثیری در توسعه ی فیزیکی شهر داشته است؟ روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از تحلیل آمار و اطلاعات موجود در این زمینه و عکس و نقشه های هوایی شهر کرمانشاه به این نتیجه رسیده است که سیاست های دولت به ویژه در قالب زمین شهری، مهم ترین عامل در تکوین فیزیکی شهر کرمانشاه بوده و نقشه های مراحل توسعه ی شهری به همراه مالکیت اراضی دولتی و واگذاری-ها، حاکی از آن است که این امر موجب گسترش افقی شهر و تراکم پایین در آن گردیده اس
۷.

ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محله ای ناحیه دو شهرداری منطقه 4 تهران (محله های مجیدیه، شمس آباد وکالاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۱

کلید واژه ها: مدیریت شهری توسعه پایدار محله ای مجیدیه شمس آباد کالاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 222 تعداد دانلود : 95
نگرش توسعه پایدار محله، می کوشد به نیازهای محله در دوران تغییرات سریع و نیازهای متغیر پاسخ دهد.همچنین یکی از اهداف مهم مدیریت شهری، توسعه پایدار شهرها و در مرحله بعد محلات شهری می باشد. این مهم از طریق مدیریت محله ای که محلات را به عنوان اندام های شهر می داند میسر می شود. مقاله حاضر به ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محله ای ناحیه دوشهرداری منطقه چهار تهران مشتمل بر محله های مجیدیه، شمس آباد وکالاد پرداخته است. روش کار در این تحقیق روش توصیفی پیمایشی و تحلیلی می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد، ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران در مرز پایداری قراردارد. میزان پایداری ناحیه دو 204.17 است و به صورت معناداری از عدد 201 که شاخص پایداری در این مطالعه است بالاتر می باشد. براساس یافته ها، مدیریت شهری در پایداری ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران با ضریب تعیین 511/0 به صورت معنا داری تاثیرگذار بوده است. همچنین عملکرد مدیریت شهری دربعد عملکرد کالبدی با 34.4 درصد بیشترین تاثیر و دربعد عملکرد اقتصادی با 6.3 درصد کمترین تاثیر را در پایداری کلی ناحیه داشته است.
۸.

تأثیر بانکداری الکترونیک در کاهش سفرهای درون شهری (نمونه موردی : بخش مرکزی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای دانشگاه آزاد مرودشت پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳

کلید واژه ها: بانکداری الکترونیک زنجان سفرهای درون شهری شهر الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 676 تعداد دانلود : 317
رشد و گسترش روزافزون فناوری ارتباطات، انقلابی را در ابعاد مختلف زندگی انسان ها و عملکرد سازمان ها ایجاد کرده است. این فناوری، کارکرد و نگرش افراد، سازمان ها و دولت ها را دگرگون ساخته و باعث ایجاد صنایع نوین، مشاغل جدید و خلاقیت در انجام امور گردیده است. با توجه به اهمیت موضوع بانکداری الکترونیک و روند صعودی آن در ایران، در این مقاله سعی شده است به بررسی تأثیر بانکداری الکترونیک در میزان کاهش سفرهای درون شهری در محدوده ی بخش مرکزی شهر زنجان پرداخته شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است، جمع آوری داده ها به صورت میدانی (تهیه پرسشنامه و مطالعه میزان مراجعه حضوری افراد به بانک های موجود در مرکز شهر زنجان) بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که : اکثر مراجعات به مرکز شهر زنجان به منظور انجام خدمات بانکی در ساعات اوج، سبب افزایش ترافیک در بخش مرکزی شهر گردیده و این امر هزینه های اقتصادی زیادی بر جامعه تحمیل کرده است و اگر چنانچه هزینه هایی چون آلودگی هوا، استهلاک خودرو، تجهیز زیرساخت ها و... بر این رقم بیفزاییم، بی تردید رقم بسیار بالایی خواهد شد. بنابراین می توان با رونق بانکداری الکترونیک سبب کاهش مراجعه شهروندان و شاهد بهبود نسبی ترافیک شهری و کاهش هزینه ها در شهر زنجان باشیم.
۹.

تعیین استراتژی های توسعه شهرهای متکی بر صنعت استخراج نفت با استفاده از روش SWOT، آنالیز IEA و ماتریس QSPM : نمونه مورد مطالعه: شهر دوگنبدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا دوره پانزدهم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۷۳)

کلید واژه ها: تدوین استراتژی دوگنبدان شهرهای نفتی آنالیز IEA ماتریس QSPM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 867 تعداد دانلود : 837
شهرهای نفت خیز با اکتشاف و بهره برداری از منابع آن ها متولد شده و فرایند رشد و توسعة خود را آغاز کرده اند؛ رشدی وابسته به نفت همراه با اقتصادی تک بُعدی که با تکیه بر آن، به شهری مدرن و پر رونق تبدیل شده اند. اما با نزدیکی به اتمام این منبع تجدید ناپذیر، دورة رکود و افت حیات شهری آن ها نیز آغاز می شود. به همین دلیل، توجه به پایداری توسعة شهرهای نفتی و تنوع بخشی به اقتصاد آن ها بر اساس اتخاذ رویکردها و الگوهای مناسب توسعة شهری ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این مقاله، تدوین استراتژی های بهینه برای تنوع بخشی به اقتصاد شهری در شهر نفتی دوگنبدان است که باید همسو با چشم انداز توسعة پایدار شهری و بر اساس رویکرد استراتژیک انجام گیرد. روش تحقیق تلفیقی از روش کمّی و کیفی است و تحقیق بر اساس مصاحبه های عمیق، مطالعات اسنادی و کمّی سازی عوامل استراتژیک انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد دوگنبدان به عنوان شهری وابسته به نفت، با چالش های استراتژیک میان هزینه ها و منافع روبه روست؛ به این معنا که اقتصاد تک بعدی یا عدم تنوع اقتصاد شهری و وابستگی اقتصاد آن به منابع تجدید ناپذیر با فرایند تهی سازی روزافزون از مهم ترین ضعف ها و تهدید های آن است و در مقابل، ظرفیت های بالا برای توسعة فعالیت های کشاورزی، تجاری و خدماتی از مهم ترین قوّت ها و فرصت های شهر به منظور توسعة پایدار شهری به شمار می آیند. همچنین، بر اساس برایندِ تلفیقِ اهمیت مجموعه عوامل درون زا و برون زای مؤثر بر توسعة شهر، مناسب ترین راه برای برون رفت از بحران احتمالی و بهره گیری از ظرفیت ها، اتخاذ راهبرد های رقابتی با تأکید بر قوّت ها و نگاه به تهدید های احتمالی است.
۱۰.

برآورد کمی ظرفیت برد گردشگری حاشیه زنجانرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۴ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۵۱

کلید واژه ها: گردشگری ظرفیت برد ظرفیت برد فیزیکی و واقعی حاشیه زنجانرود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 31 تعداد دانلود : 390
یکی از اهداف گردشگری و رفتن به دل طبیعت، رسیدن به آرامش درون و جست وجوی انرژی های طبیعی است. مکان های طبیعی نظیر کنار رودها و دریاها، جلگه ها و. ..همچنین اماکن تاریخی و زیارتی؛ مناطقی برای تجربه این آرامش به شمار میروند. از طرف دیگر جوامع میزبان برای رشد و توسعه گردشگری ظرفیت معینی دارد و رشد فراتر از حد ظرفیت آن، منجر به بروز پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی خواهد شد و پس از مدتی کاهش منافع سرمایه گذاری های گردشگری را درپی خواهد داشت. بنابراین، ظرفیت برد به عنوان عددی شاخص می تواند در تعیین خط مشی های مدیریتی مکان های گردشگری، مورد استناد قرار گیرد. هدف این تحقیق بررسی و تعیین ظرفیت برد فیزیکی و واقعی گردشگری منطقه نمونه گردشگری حاشیه زنجانرود در شهر زنجان می باشد. روش تحقیق، پیمایشی (زمینه یابی و اکتشافی)، توصیفی، تحلیلی می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که هر منطقه با توجه به اولویت های گردشگری خاص و متفاوت با سایر مناطق دارای ظرفیت تحمل متفاوتی می باشد،بنابراین نیازمند اتخاذ استراتژیها و سیاست هایی در جهت مدیریت صحیح این مناطق می باشد.
۱۱.

ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن در سکونتگاه های غیر رسمی ایران مطالعه موردی جمشیدآباد خوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)

کلید واژه ها: مسکن شاخص خوی جمشید آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 989
اسکان غیر رسمی که بعد از اصلاحات ارضی و افزایش قیمت نفت در شهرهای بزرگ ایران، شکل گرفت آرام آرام به سطوح پایین سلسله مراتب شهری کشور رسوخ کرد؛ به طوری که شهر خوی به عنوان یکی از شهرهای میان اندام کشور با این پدیده در محلات خود مواجه است. محله جمشیدآباد بزرگترین اجتماع غیر رسمی در شهر خوی است که در این مقاله به بررسی و ارزیابی وضعیت کالبدی آن پرداخته شده است. مسکن که خود کوچکترین واحد فضایی است، نشان دهنده وضعیت اقتصادی- اجتماعی گروه­های ساکن در آن است. از این رو هدف از بررسی حاضر شناسایی و ارزیابی شاخص­های کمی و کیفی مسکن در یکی از سکونتگاه­های غیر رسمی کشور با استفاده از روش مقایسه با شهر خوی و کشورهای در حال توسعه است. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که شاخص­های مسکن در محله جمشیدآباد نسبت به شهر خوی در وضعیت نا مطلوبی قرار دارد ولی در مقایسه با کشورهای در حال توسعه دارای وضعیت مطلوبتری است.
۱۲.

تحلیل عوامل مؤثر در تفکیک از مبدأ پسماندهای جامد محیط زیست شهری ناحیه3 منطقه 1 تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال پنجم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴

کلید واژه ها: محیط زیست تفکیک از مبدأ پسماند جامد شهری منطقه یک تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 211 تعداد دانلود : 225
انجام عمل تفکیک زباله از مبدأ تولید علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، که منجر به سلامت کالاهای تولید شده از مواد بازیافتی میگردد، بخش زیادی از هزینه های جمع آوری و ساماندهی زباله نیز حذف می شود. هدف این پژوهش تحلیل عوامل مؤثر در تفکیک از مبدأ پسماند جامد محیط زیست شهری ناحیه 3 منطقه یک شهرداری تهران می باشد. نوع تحقیق کاربردی روش تحقیق دارای رویکرد توصیفی تحلیلی جهت جمع آوری اطلاعات تحقیق از روش مطالعات میدانی اسنادی و برای تجزیه و تحلیل یافته ها از مدل ترکیبی (AHP)،(SWOT) بهره گرفته شده است. جامعه آماری 95000 نفر شهروند ناحیه 3 منطقه یک تهران و حجم نمونه 60 عدد پرسشنامه با همکاری کارشناسان زیست محیطی و بازیافت منطقه، مسئولان و دست اندرکاران شهرداری منطقه تکمیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد میانگین امتیازات کسب شده در بین عوامل درونی برای نقاط قوت برابر(08875/0) و جهت نقاط ضعف برابر (03211/0) که میانگین امتیازات نقاط ضعف کمتر از میانگین امتیازات نقاط قوت است. میانگین امتیازات کسب شده در بین عوامل بیرونی برای نقاط فرصت برابر (08562/0) و جهت نقاط تهدید برابر(03675/0)که میانگین امتیازات نقاط تهدید کمتر از میانگین امتیازات نقاط فرصت است. در نتیجه ضریب تاثیرگذاری نقاط قوت و فرصت فرا روی پسماند جامد شهری در محدوده مورد مطالعه بیشتر از نقاط ضعف و تهدید می باشد. البته راهبرد غالب در این پژوهش از نوع تهاجمی است. با اتخاذ این راهبرد و با به کارگیری از نقاط قوت و فرصت پیش روی در محدوده مورد مطالعه می توان به یک توسعه مطلوب و پایدار دست پیدا نمود.
۱۴.

شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۲

کلید واژه ها: شکوفایی شهری آینده نگاری تبریز تحلیل ساختاری MICMAC

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 399 تعداد دانلود : 309
چالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش های متداول و مورد پذیرش آینده نگاری است، و با استفاده از نر م افزار میک مک به تحلیل مؤلفه های شکوفایی شهری کلانشهر تبریز پرداخته است. بدین منظور ابتدا با مطالعه اسناد فرادست تمامی عوامل دخیل در توسعه و شکوفایی شهری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش دلفی 78 مؤلفه در پنج حوزه (بهره وری، زیرساخت ها، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت اجتماعی و پایداری محیط زیست) به عنوان شاخص های شکوفایی شهری استخراج شد. برای تحلیل داد ه ها از روش تحلیل اثرات متقابل / ساختاری به وسیله نرم افزار MICMAC استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که کلانشهر تبریز سیستمی ناپایدار می باشد و در صفحه پراکندگی پنج دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل دو وجهی، عوامل تنظیمی، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 78 عامل یاد شده پس از بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلانشهر تبریز با روش های مستقیم و غیرمستقیم، 15 عامل کلیدی (نرخ بیکاری، مرگ و میر مادران، میزان سواد، امید به زندگی، مسکن بادوام، ظرفیت حمل و نقل عمومی، اشتغال زنان، مرگ و میر کودکان زیر پنج سال، ضریب جینی، نرخ فقر، مراکز فرهنگی، آلودگی هوا، خانوارهای حاشیه نشین، بیکاری جوانان و مدارس دولتی) که بیشترین نقش را در در وضعیت آینده توسعه و شکوفایی کلانشهر تبریز دارند، انتخاب شدند.
۱۵.

نقش توسعه یافتگی کلاسیک در شکل گیری و گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهری مطالعه موردی: شهر خوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴۶

کلید واژه ها: توسعه مهاجرت خوی سکونتگاه های غیررسمی شهری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مسکن شهری
تعداد بازدید : 361 تعداد دانلود : 347
سـکونتگا­ه­های غیررسمی به عنوان شهرهای سایه بـعد از شروع انـقلاب صنعتی و بوجود آمدن بازتوزیع جغرافیایی جمعیت در اروپا شکل گرفت سپس آرام آرام در کشورهای در حال توسعه پس از شروع فرآیند صنعتی شدن و نوسازی به عنوان ویژگی اصلی اکثر شهرهای چنین کشورهایی نمود پیدا کرد اما این پدیده در کشورهای اروپایی به عنوان یک پدیده میرنده عمل نموده و در طی زمان و در بستر مکان در بطن شهرها حل شدند؛ به­طوری که دیگر این پدیده منحصر به شهرهای جهان در حال توسعه می­باشد. چرا که حتی شهرهای کشورهای در حال توسعه­ای همچون کشور ما نیز دچار این پدیده­اند. شهر خوی نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. در همین راستا هدف اساسی پژوهش حاضر شناخت وجود رابطه بین توسعه­یافتـگی و افزایش مهاجرت و تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی بوده و بر همین اساس فرضیه پژوهش هم این می­باشد که بین افزایش توسعه­یافتگی شهری و روستایی و افزایش تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی شهر خوی رابطه­ای معنی­داری وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع پیمایشی تبیینی یا تحلیلی به­شمار می­رود. مانند اغلب تحقیقات پیمایشی تحقیق حاضر بر روی یک نـمونه محدود متمرکز شده و روش نمونه­گیری، روش طبقه­بندی احتمالی می­باشد. به عبارتی تمام سکونتگاه­های غیررسمی شهر خوی در چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنوب، غرب و شرق) طبقه­بندی شدند و از میان آنها چهار محله به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. یافته­های پژوهش تاییدکننده این امر می­باشد که برخلاف انتظارات اغلب پژوهشگران این حوزه با افزایش سطح توسعه مناطق شهری و روستایی تعداد مهاجران روستا- شهری و بالطبع تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی افزایش می­یابد.
۱۶.

سنجش سازگاری کاربری اراضی براساس مدل GIS_AHPدر محله عنصری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلید واژه ها: گردشگری مذهبی تغییرات کاربری اراضی سازگاری کاربری اراضی مدل تلفیقی GIS-AHP

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی سنجش از راه دور GIS
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : 227 تعداد دانلود : 250
دربرنامه ریزی شهری تحلیل چگونگی قرارگیری کاربری های مختلف در کنار هم اهمیت اساسی دارد .تأثیرات مثبت و منفی که کاربری های مجاور بر روی هم دارند، باعث سازگاری یا ناسازگاری آن ها در کنار یکدیگر می شود، که ممکن است در مواقعی باعث پایین آمدن سطح کیفیت زندگی وکاهش کارآیی کاربری های مختلف گردد. در محلة عنصری مشهد تقابل شهر زائر وشهر مجاور باعث تغییرات در کاربری اراضی، به خصوص در دو دهة گذشته شده است. شناسایی تغییرات و ارزیابی نوع سازگاری آن ها در جهت هدایت برنامه ریزی این محله به سوی توسعة پایدار، هدف این پژوهش می باشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی و از شاخة میدانی می باشد، به طوری که تغییرات کاربری اراضی محلة عنصری به صورت میدانی برداشت شده، سپس با استفاده از مدل تلفیقی ماتریس سازگاری وAHP به ارزیابی نحوه سازگاری اراضی وضع موجود در قالب نقشه های GIS پرداخته ونقشه نهایی خروجی این مدل ارائه شده است. در نهایت نتایج حاصل، نشان از تغییرات گسترده کاربری مسکونی به سایر کاربری ها از جمله اقامتی ومذهبی دارد. همچنین عدم سازگاری اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی کاربری های ایجاد شده با سایر کاربری های مسکونی محله مشهود است.
۱۷.

جدایی گزینی فضایی در مادرشهرها: تحلیلی بر جغرافیای اجتماعی مادرشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا دوره پانزدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۷۴)

کلید واژه ها: شهر تهران جدایی گزینی فضایی عوامل اجتماعی-اقتصادی عامل خانوادگی عامل قومی- مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 655 تعداد دانلود : 111
جدایی­گزینی فضایی در اکثر مادرشهرها به عنوان یک موضوع قابل­توجه مطرح می­باشد، چرا که از یک­سو مستعّد شکل­گیری آن می­باشند و از سویی، جهانی­شدن این فرایند را تقویت می­کند. هدف این پژوهش بررسی الگوهای فضایی جدایی­گزینی در مادرشهر تهران می­باشد. در این راستا هشت متغیر شامل موقعیت شغلی، میزان تحصیلات، کیفیت و مساحت مسکن، بُعد خانوار، سن سرپرست خانوار، قومیت و مذهب از داده­های ثانویه (مرکز آمار ایران،1385) استخراج و با استفاده از شاخص­ جدایی­گزینی فضایی دو گروهی و چندگروهی و بیضی انحراف استاندارد بررسی گردید. نتایج حاکی از وجود جدایی­گزینی فضایی در شهر تهران می­باشد، هرچند بین متغیرهای مختلف تفاوت­هایی وجود دارد. متغیرهای مذهب و قومیت، به ترتیب، در مقایسه با سایر متغیرها میزان بالاتری از جدایی­گزینی دوگروهی و چند­گروهی را نشان می­دهند، اما برخلاف نظریه همگون­سازی فضایی متغیر مذهب الگوی متمرکزتری را در مقایسه با قومیت داراست. هم­چنین، با استفاده از بیضی انحراف استاندارد مشخص گردید که تهران بر اساس متغیر مساحت خانه دارای ساختاری به شدت دوگانه می­باشد و بر خلاف نظریه­های رایج، افزایش بُعد خانوار همراه با افزایش مساحت محل سکونت نمی­باشد، بلکه خانه­های پرجمعیت و با مساحت کم در جنوب شهر و خانه­های با مساحت بالا و خانواده­های کم جمعیت در شمال آن مستقر گردیده­اند.
۱۸.

بررسی مؤلفه ها و شاخص های شهر اسلامی با تأکید بر نقش و اهمیت فرهنگ سازی در تحقق الگوی شهرسازی اسلامی ایرانی

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره اول زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلید واژه ها: فرهنگ انقلاب اسلامی اصول و ارزش های اسلامی جه ان بین ی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 909 تعداد دانلود : 44
در جهان بینی اسلامی، فرهنگ به معنای اخص آن مشتمل بر نظام اعتقادات، ارزش ها، اخلاقیات و رفتارها بوده و منعبث از وحی و جهت دهنده و محتوا بخش نظام ها و بخش های جامعهاست. باوره ا، اعتقادات و ارزش ه ای اس لامی، ش اکله نهاده ا و س ازمان جامع ه اسلامی را ایجاد کرده و در تار و پود اندیشه و رفتار فردی و اجتماعی فرد مسلمان تنیده شده اند. چنین یکپارچگی و درهم تنیدگی کل نم ای اعتقادات و باورها و نیز ارزش ها و رفتاره ا، دی ن اس لام را ب ه ی ک فرهنگ)فرهنگ اسلامی( مبدل ساخته است. فرهنگ اس لامی در ه ر جامعه و کشوری با حفظ ماهیت و اصالت الهی و جهان شمول خویش، شکل و صورتی متناسب با مقتضیات جغرافیایی، ت اریخی، زب انی و ... به خود می گیرد. فرهنگ ایران ی اس لامی هم ان فرهن گ متع الی اسلامی است که در روح و کالبد فرهنگ ایران زم ین دمی ده ش ده و متناسب با تاریخ، جغرافیا، مذهب، زبان و... در طی 14 ق رن گذش ته توسعه و تکامل یافته است. با ظهور انق لاب اس لامی در ای ران ک ه صفت اسلامی ویژگی فرهنگی آن را برجسته می س اخت، ای ن امی د افزایش یافت که بتوان مجتمعی را بر مبنای اصول، ارزش ها و تفک ر اسلامی بنیان نهاد. این اصول و ارزش ها از تعالیم اسلامی اس تخراج شده و دربردارنده عوامل مهم فرهنگ ملی )ک ه ب ا آن ه ا در تض اد و تناقض نباشند( نیز هستند. بر این اساس ای ن پ ژوهش ب ه منظ ور تجلی ارزش های اسلامی در کالبد ش هر ب ه شناس ایی ارزش هایی می پردازد که بتوانند با ظهور در مجتمعی اسلامی هویت آن را نمایش دهن د. در ای ن مقال ه ب ه معرف ی اساس ی ت رین آن ه ا ش امل: مسجدمحوری، درون گرایی، محله محوری و طبیع ت گرای ی پرداخت ه شده است. نتایج ک ار بی انگر آن اس ت عل ی رغ م وج ود اص ول و ارزش های تأثیرگذار که می تواند در ساخت مح یط، خ ود را نمای ان سازد، اجرای این اصول و ارزش ها نیازمند یک کار فرهنگی درازمدت است تا استحاله حاکم بر شهرها و شهرسازی را منطبق با این اصول راهنمایی کند
۱۹.

حلیل فضایی ـ مکانی تجهیزات شهری و کاربست مدل تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS (مطالعه موردی: ایستگاه های آتش نشانی هسته مرکزی تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای جغرافیای انسانی زمستان ۱۳۸۹ شماره ۷۴

کلید واژه ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی تحلیل سلسله مراتبی کاربری زمین ایستگاه آتش نشانی منطق ارزش گذاری لایه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 235
ایستگاه های آتش نشانی از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات رسانی در شهرها هستند که نقش مهمی در تامین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه شهرها دارند. بدیهی است خدمات رسانی به موقع ایستگاه های آتش نشان بیش از هر چیز مستلزم استقرار آنها در مکان های مناسب است که بتوانند در اسرع وقت و بدون مواجه شدن با موانع و محدودیت های محیط شهری از یک سو و با ایجاد کمترین آثار منفی بر زندگی ساکنان شهر از سوی دیگر، به محل حادثه برسند و اقدامات امداد را به انجام برسانند. عوامل متعددی در مکان یابی تجهیزات شهری دخالت دارند که تحلیل همه جانبه آنها به وسیله روش های سنتی مکان یابی به دلیل حجم زیاد داده ها امکان پذیر نیست. از طرفی، عدم توجه به این عوامل در مکان یابی تجهیزات شهری موجب هدر رفتن سهم عمده ای از منابع مادی و از دست دادن حجم زیادی از انرژی و نیروی کار انسانی در شهرها گردیده است. لذا استفاده از ابزار تحلیل گر توانمندی چون GIS که بتواند با حجم وسیعی از داده ها کار کند، ضروری است. ایستگاه های موجود در قسمت جنوبی منطقه واقع شده اند و شمال و مرکز منطقه در خارج از سطح پوشش آنها قرار می گیرند. همچنین از لحاظ موقعیت مکانی دارای ضعف های مهمی مانند واقع شدن در معابر یک طرفه، پوشش ندادن کل منطقه و جز اینها هستند. در این پژوهش به کمک تلفیق مدل تحلیل سلسله مراتبی و منطق ارزش گذاری لایه ها درGIS ، مدلی برای مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی ارایه می شود. این مدل بر روی منطقه مرکزی تهران که از آن به عنوان قلب تهران یاد می شود، پیاده شده است. در نهایت سایت هایی به منظور احداث ایستگاه های آتش نشانی پیشنهاد شده اند که با کمک ایستگاه های موجود قادر خواهند بود کل منطقه را تحت پوشش قرار دهند.
۲۰.

شناسایی و تحلیل مکانی کانون های جرم خیز در کلان شهرها مطالعه موردی: منطقه 12 کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: کلان شهر تهران تحلیل مکانی کانون جرم خیز جرم کیف قاپی جیب بری و کیف زنی منطقة 12

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : 404 تعداد دانلود : 428
این پژوهش، با هدف شناسایی و تحلیل مراکز جرم خیز کیف قاپی و جیب بری در منطقة 12 کلان شهر تهران، با استفاده از مدل های آماری و سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی است و برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم مورد نظر، از آزمون های آماری تحلیل فضا شامل شاخص خودهمبستگی فضایی و شاخص موران، و برای تشخیص مراکز جرم خیز شهری از روش تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش، جرایم کیف قاپی و جیب بری است که در سال 1387 در محدودة منطقة 12شهر تهران انجام شده و برای مثال، 372 فقره از جرایم کیف قاپی و جیب بری منطقة 12 شهرداری تهران بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد الگوی فضای جرایم، از الگوی خوشه ای و متمرکز پیروی می کند و تحلیل زمانی روزهای هفته و ساعات شبانه روز این جرایم، نشان می دهد زمان اوج وقوع جرم کیف قاپی افراد موتورسوار، روزهای پنجشنبه و در ساعت 11 با فراوانی 10 تا 15 جرم، کیف قاپی افراد پیاده، روزهای دوشنبه ساعت 30:10 تا 30:12 و سه شنبه ساعت 14 تا 30:14 با فراوانی 5/1 تا 2 جرم و جیب بری و کیف زنی در روزهای پنجشنبه ساعت 30:17 تا 30:18 با فراوانی 3 تا 4 جرم در این ساعت است. همچنین، بررسی پراکندگی وقوع جرایم در محدوده مورد نظر، نشان می دهد که توزیع این جرایم در سطح منطقه پراکنده است؛ به طوری که چندین مرکز جرم خیز در کل منطقه تشکیل شده است. از طرف دیگر، محل وقوع این گونه جرایم، معمولاً مکان های شلوغ و پرازدحام مانند جلوی بانک ها، مراکز تجاری و میدان ها است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان