سید نورالدین رضوی زاده

دنیای امروز، شاهد تغییرات و تحولات عمیقی است که همه آنها در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان)، فضا و زمان، قابل درک اند. هویت ها چندپاره شده اند، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این راستا، تلویزیون- به عنوان زبانی بین المللی- یکی از عوامل مؤثر در بروز این تغییرات است و تقریباً هیچ نقطه ای از جهان را نمی توان یافت که از امواج و پیام های تلویزیونی- به عنوان سفیران جدید در سیاست های ارتباطی- به دور باشد. در مواجهه با چنین وضعیتی و برای درک مؤلفه ها و مختصات تلویزیون جهانی، این پژوهش از طریق مصاحبه با بیست نفر از پژوهشگران و کارشناسان حوزه ارتباطات و رسانه، زمینه های ظهور و بستر فعالیت تلویزیون های جهانی در عصر جهانی شدن را بررسی کرده و به واکاوی مؤلفه های «تلویزیون جهانی» [1] در شبکه های برون مرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی پرداخته است. براساس نتایج، از منظر صاحبنظران ایرانی، مؤلفه های «تلویزیون جهانی» را می توان در چهار سطح مؤلفه های فنی (تکنیکی)، مؤلفه های محتوایی، مؤلفه های ساختاری و مؤلفه های تاکتیکی (رویکردی) طبقه بندی کرد. همچنین زمینه های ظهور و بستر فعالیت تلویزیون های جهانی، تحت تأثیر عوامل پنجگانه فرهنگی، فناوری، سیاسی، اقتصادی و زمینه ای مهیا می شوند.   [1] Global Television.

مطبوعات محلی با توجه به ظرفیت های که در ارائه تحلیل ها و گزارش های توسعه ای دارند به عنوان موتور محرک توسعه منطقه ای محسوب می شوند. شناخت مسائل و آسیب ها این نشریات، جهت رفع و درنتیجه بهبود عملکرد آنها ضروری است؛ از این منظر ضمن مروری بر تاریخچه ، ویژگی ها و کارکرد مطبوعات محلی ، با روش تحلیل مضامین آسیب ها، مشکلات و چالش های مطبوعات محلی شهرستان خرم آباد که جز نشریات محلی باسابقه و ریشه دار کشور است را به عنوان نمونه ای از مطبوعات محلی سایر مناطق کشور از نگاه 12 نفر از رونامه نگاران محلی بررسی کرده ایم و نتایج را در قالب جدول و شبکه مضامین ارائه داده ایم. کیفیت ضعیف مطبوعات، فعالان غیرحرفه ای مطبوعات، فعالیت در نظام هنجاری رسانه ای شبه اقتدارگرا، مشکلات اقتصادی و تبدیل شدن مطبوعات محلی به رسانه ی غیر مرجع از مضامین فراگیر استخراج شده از سایر مضامین می باشد.

اینفلوئنسرها از طریق پست های خود در شبکه های اجتماعی رهبران افکار آنلاینی هستند که بر رفتار و روند تصمیم گیری توده ها تأثیر می گذارند. در حال حاضر، بسیاری از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی را زنان تشکیل می دهند. تصویری که آن ها از زندگی شان به عنوان زن ارائه می کنند تصویری تأثیرگذار درباره زن بودگی و زنانگی است. این تحقیق به دنبال بررسی و تحلیل زنانگی نمایش داده شده در اینستاگرام است. برای این منظور، صفحات چهار نفر از زنان اینفلوئنسر ایرانی به عنوان نمونه انتخاب شده و پست های این صفحات با استفاده نشانه شناسی اجتماعی تصویر کرس و ون لیوون تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که چهار نوع بازنمایی زنانگی در این صفحات دیده می شود که «زنانگی بدنمند مدرن»، «زنانگی سنتی با فرمی نو»، «ضد زنانگی مسلط» و «زنانگی در خدمت فضای عمومی» نام گذاری شده است. این انواع در عین تفاوت های روشنی که با یکدیگر دارند دارای اشتراکاتی نیز هستند. آن ها به دو مقوله «بدن زنانه» و «نقش های زنانه» توجه دارند. بدن زنانه و نقش های زنانه تحت تأثیر دو فرایند تجاری شدن و اجتماعی شدن قرار می گیرند که یکی تحت تأثیر گفتمان سرمایه داری حاکم بر شبکه اینستاگرام و دیگری متأثر از گفتمان فمنیستی است. همچنین، در همه انواع زنانگی های نمایش داده شده، گفتمان دینی یا کاملاً طرد می شود یا نادیده گرفته می شود.

شبکه های اجتماعی امروز یکی از اصلی ترین محیط ها برای بروز احساسات و همین طور تأثیرپذیری در مواجه با اخبار و معضلات اجتماعی هستند. ازاین رو شناخت این محیط برای فهم رفتار کاربران و شناخت نقش فضای مجازی بسیار پراهمیت است. در تحقیق پیش رو، اینستاگرام به عنوان یکی از شبکه های اجتماعی مهم در بین کاربران فارسی زبان (ازلحاظ تعداد کاربران) برای تحقیق انتخاب شد تا معضل اجتماعی خشونت خانگی علیه زنان به عنوان یکی از سوژه های مهمی که افکار عمومی را در سال های اخیر تحت تأثیر قرار داده است موردبررسی قرار گیرد. در این تحقیق موضوع قتل شرافتی (قتل رومینا اشرفی) به عنوان یکی از حادترین اشکال خشونت خانگی به طور هدفمند برای مطالعه انتخاب شد و با تحلیل هشتگ #رومینا_اشرفی در اینستاگرام بخش عمده ای از محتوای به کاررفته در این شبکه اجتماعی که مرتبط با حادثه بودند استخراج شد. از میان ۴۵.۸ هزار پست 33 هزار و 740 پست بر اساس بیشترین بازدید و بیشترین مشارکت نمونه گیری شد. سپس خط زمانی تولید محتوا در اینستاگرام استخراج گردید و با استفاده از هشتگ های مشابه، محتوای منتشرشده نیز محوربندی گردید. در ادامه پست های برتر و پربازدیدترین و پر مشارکت ترین محتوا و کاربران شناسایی شدند. درنهایت با رویکرد نتنوگرافی کامنت های پر بازدیدترین پست منتشرشده با هشتک مذکور تحلیل و دسته بندی گردید. این مطالعه نشان داد که کاربران در مواجه با حوادث این چنینی چه رویکرد و چه رفتاری را بیشتر بروز می دهند.

اینترنت و فضای مجازی بخش قابل توجهی از لحظات زندگی ما را به خود اختصاص می-دهند و تا حدود زیادی روابط انسانی را دگرگون ساخته اند. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریه استفاده و رضامندی است. فرض اصلی نظریه استفاده و رضامندی این است که مخاطبان، کم و بیش به صورت فعّال، به دنبال محتوایی هستند که بیشترین رضایت را فراهم کند. گرایش به فضای مجازی به تعبیر نظریه استفاده و رضامندی، به ریشه های اجتماعی و روان شناختی افراد و به برآورده شدن نیازهای آنها باز می گردد. این تحقیق عمدتاً بر عوامل روان شناختی موثر بر گرایش به فضای مجازی متمرکز است و به دنبال بررسی نقش عوامل روان شناختی(احساس تنهایی، اضطراب اجتماعی و نیازهای ارتباطی) بر گرایش دانشجویان به فضای مجازی می باشد. در این پژوهش برای دستیابی به اهداف تحقیق از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق را دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال تشکیل می دهند. از بین آنها با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بین احساس تنهایی، اضطراب اجتماعی و نیازهای ارتباطی و گرایش به فضای مجازی همبستگی وجود دارد. در تحلیل رگرسیون مشخص گردید دو متغیر «احساس تنهایی» و «نیازهای ارتباطی» در مدل باقی می مانند و مجموعاً 58 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند.

درمطالعات انتقادی و ارتباطی،«بازنمایی»،تولید معنا ازطریق چارچوب های مفهومی وگفتمانی تعریف می شود. استوارت هال معتقد است که هیچ معنایی خارج از گفتمان وجود ندارد وآنچه را که ما واقعیت می نامیم،خارج از فرایند بازنمایی نیست. براین اساس پژوهش«بازنمایی چرخش گفتمانی قدرت در ایران ؛ تحلیل گفتمان انتقادی مراسم تنفیذ و تحلیف هفتمین رئیس جمهور منتخب ایران در شبکه های خبری سی ان ان بین المللی ، بی بی سی جهانی، الجزیره انگلیسی،پرس تی وی و العالم»به روش تحلیل گفتمان انتقادی، واحدتحلیل،گزارش خبری، به روش و شیوه نمونه گیری غیر احتمالی و هدفمند ودر بازه زمانی (روزهای 12 ، 13 و 14مرداد )1392 انتخاب ومورد تحلیل گفتمانی قرار گرفت.براساس نتایج این تحقیق؛ بازنمایی گفتمانی شبکه الجزیره انگلیسی بر« استقبال مشروط از مذاکرات هسته ای»در قالب گفتمان تلویحی« رویکرد پان عربیسمی مخالف تعامل ایران با کشورهای منطقه وحتی مذاکره مستقیم با امریکا»، شبکه بی بی سی جهانی بر«طرد گفتمان درون زایی بومی وملی »درقالب گفتمان «سلطه و محکوم»وشبکه سی ان ان نیز بر بازنمایی گفتمانی«حیات مجدد نظام درگروتعامل با غرب» استنباط شد. در مقابل رسانه های برون مرزی ایران، شبکه پرس تی وی بر بازنمایی «گفتمان انتخابات به مثابه نمایش بزرگ دموکراسی» و شبکه العالم نیز برگفتمان «مردم سالاری اسلامی» ودر پیوند با «مشارکت گسترده مردم درانتخابات»با موضوع هسته ای متمرکز بود.

توجه به بدن در جوامع معاصر روبه فزونی است. آمارهای فزاینده جراحی های زیبایی و مصرف لوازم آرایشی نیز نشان از همین موضوع در ایران دارد در فرایند مدیریت بدن رسانه ها و از جمله شبکه های اجتماعی نقشی تعیین کننده دارند، چرا که تصور افراد از بدن ایده آل اغلب متکی به تصاویر رسانه ای است. ویژگی هایی چون سطح دسترسی بالا، بصری بودن و عامه پسندیِ ناشی از حضور ستارگان، اینستاگرام را بدل به مورد مناسبی برای مطالعات مدیریت بدن می کند. این مقاله با استفاده از روش پیمایش به بررسی نقش اینستاگرام در مدیریت بدن زنان می پردازد. جامعه آماری شامل کلیه دختران و زنان بین ۱۵ تا ۵۵ سال ساکن منطقه یک و منطقه بیست تهران (شهر ری) است. جمع آوری اطلاعات با بهره گیری از تکنیک پرسشنامه و به روش نمونه گیری احتمالی و از نوع تصادفی چندمرحله ای انجام شده است. یافته ها نشان می دهد بین منطقه محل سکونت و تمایلات زنان در مدیریت بدن تفاوت معناداری وجود ندارد. با افزایش مصرف اینستاگرام، تمایلات مدرن زنان در مدیریت بدن افزایش می یابد. همچنین نحوه مصرف اینستاگرام با نحوه مدیریت بدن در ارتباط است، بدین معنی که زنان دنبال کننده سلبریتی ها و صفحات مد هم به لحاظ نگرش و هم به لحاظ رفتار از سطح مدیریت بدن بالاتری برخوردارند. علاوه بر این یافته ها نشان می دهند زنانی که صفحات سلبریتی ها را دنبال می کنند، میزان رضایت شان از ظاهر و بدن خود پائین تر است. می توان مدعی شد یافته ها در سطحی کلی تر حاکی از این هستند که میان فعالیت در شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام و تغییر چارچوب های ارزشی زنان ایرانی در حوزه بدن ارتباط وثیقی وجود دارد.

موضوع مقاله حاضر، تفاوت های نسلی در روستاهای ایران است. داده های تجربی مورد استفاده در مقاله، حاصل مصاحبه با 526 نفر در 64 روستا در استان های آذربایجان غربی، اصفهان، خوزستان و گلستان است. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده است. نتایج تحقیق نشان داد جوانان روستا در تمایل به مصرف مادی (استفاده از وسایل جدید در زندگی)، تمایل به مهاجرت، شیوه های رسانه ای گذران اوقات فراغت، استفاده از تلویزیون، ویدئو و مطبوعات با دیگر گروه های سنی روستا تفاوت دارند اما از نظر رضایت از زندگی، نگرش به زندگی شهری و روستایی، شیوه های سنتی گذران اوقات فراغت و گوش دادن به رادیو بین گروه های سنی مختلف روستا تفاوتی وجود ندارد. در مجموع می توان گفت با توجه به ظرفیت جوانان روستایی در توسعه روستایی و تفاوت های نسبی شان با دیگر گروه های سنی، توجه به آنان در تحقیقات، برنامه ریزی های توسعه روستایی و نیز برنامه های رسانه ای از اهمیت خاصی برخوردار است.

"این مقاله برگرفته از تحقیقى پیمایشى در مورد بررسى تاثیر رسانه ها بر تمایل روستاییان در تغییر سبک زندگى است. براى این منظور هم میزان استفاده از رسانه هاى مختلف در بین روستاییان مورد بررسى و سنجش قرار گرفت و هم تمایلات آن ها در سبک زندگى (مصرف مادى) که متغیر وابسته تحقیق محسوب مى شود. اطلاعات این تحقیق از طریق تکمیل 466 پرسشنامه در 64 روستا در استان هاى اصفهان، آذربایجان غربى، خوزستان و گلستان جمع آورى شد. تدوین چارچوب نظرى تحقیق با استفاده از نظریه کاشت جرج گربنر صورت گرفت. در بخش یافته ها براى سنجش تاثیر استفاده از رسانه ها بر تمایل به تغییر سبک زندگى، از آزمون آمارى رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته هاى تحقیق نشان مى دهد استفاده از تلویزیون، ویدئو و تماشاى تلویزیون هاى خارجى بر نگرش روستاییان به زندگى شهرى و تمایل به تغییر سبک زندگى یا تمایلات آن ها در مصرف مادى تاثیرگذار است. "